Facebook - konwersja
Czytaj fragment
Pobierz fragment

  • promocja

Góra św. Anny-Kędzierzyn 1921 - ebook

Wydawnictwo:
Data wydania:
14 kwietnia 2021
Format ebooka:
EPUB
Format EPUB
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najpopularniejszych formatów e-booków na świecie. Niezwykle wygodny i przyjazny czytelnikom - w przeciwieństwie do formatu PDF umożliwia skalowanie czcionki, dzięki czemu możliwe jest dopasowanie jej wielkości do kroju i rozmiarów ekranu. Więcej informacji znajdziesz w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu. Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu. Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
, MOBI
Format MOBI
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najczęściej wybieranych formatów wśród czytelników e-booków. Możesz go odczytać na czytniku Kindle oraz na smartfonach i tabletach po zainstalowaniu specjalnej aplikacji. Więcej informacji znajdziesz w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu. Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu. Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
(2w1)
Multiformat
E-booki sprzedawane w księgarni Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu - kupujesz treść, nie format. Po dodaniu e-booka do koszyka i dokonaniu płatności, e-book pojawi się na Twoim koncie w Mojej Bibliotece we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu. Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu przy okładce. Uwaga: audiobooki nie są objęte opcją multiformatu.
czytaj
na tablecie
Aby odczytywać e-booki na swoim tablecie musisz zainstalować specjalną aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego, który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. Bluefire dla EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale Pomoc.
czytaj
na czytniku
Czytanie na e-czytniku z ekranem e-ink jest bardzo wygodne i nie męczy wzroku. Pliki przystosowane do odczytywania na czytnikach to przede wszystkim EPUB (ten format możesz odczytać m.in. na czytnikach PocketBook) i MOBI (ten fromat możesz odczytać m.in. na czytnikach Kindle).
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale Pomoc.
czytaj
na smartfonie
Aby odczytywać e-booki na swoim smartfonie musisz zainstalować specjalną aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego, który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. iBooks dla EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale Pomoc.
Czytaj fragment
Pobierz fragment

Góra św. Anny-Kędzierzyn 1921 - ebook

W nocy z 2 na 3 maja 1921 roku wybuchło trzecie powstanie śląskie. Była to reakcja na forsowany przez Wielką Brytanię i Włochy, bardzo niekorzystny dla strony polskiej plan podziału Górnego Śląska. Zryw poprzedziło wysadzenie siedmiu mostów na liniach kolejowych łączących region górnośląski z Rzeszą Niemiecką. Zrazu oddziały powstańcze odnosiły sukcesy, dochodząc do Odry. Potem do głosu doszli Niemcy, wspierani przez władze i armię niemiecką. Rozgorzały krwawe walki, zwłaszcza o Górę św. Anny i Kędzierzyn. Przerwała je interwencja aliantów, którzy ostatecznie uznali polskie roszczenia terytorialne. Dzięki waleczności i ofiarności górnośląskich Polaków i ochotników z innych dzielnic większość tamtejszego przemysłu: kopalń i hut, przypadła Polsce.

Leszek Kania przystępnie i barwnie opisuje te wydarzenia. Książkę kończy apelem: „Kiedy, Drogi Czytelniku, wjedziesz dziś autostradą na piękniejący nam z każdym rokiem Górny Śląsk, to pomyśl chwilę o ludziach, którzy przed świtem 3 maja 1921 r. pożegnali swoich najbliższych i poszli do powstania. To byli nasi przodkowie, z których jesteśmy tak dumni”.

Kategoria: Historia
Zabezpieczenie: Watermark
Watermark
Watermarkowanie polega na znakowaniu plików wewnątrz treści, dzięki czemu możliwe jest rozpoznanie unikatowej licencji transakcyjnej Użytkownika. E-książki zabezpieczone watermarkiem można odczytywać na wszystkich urządzeniach odtwarzających wybrany format (czytniki, tablety, smartfony). Nie ma również ograniczeń liczby licencji oraz istnieje możliwość swobodnego przenoszenia plików między urządzeniami. Pliki z watermarkiem są kompatybilne z popularnymi programami do odczytywania ebooków, jak np. Calibre oraz aplikacjami na urządzenia mobilne na takie platformy jak iOS oraz Android.
ISBN: 978-83-11-16064-4
Rozmiar pliku: 2,6 MB

FRAGMENT KSIĄŻKI

WSTĘP

WSTĘP

------------------------------------------------------------------------

Powsta­nie suwe­ren­nych państw w Euro­pie Środ­ko­wej po zakoń­cze­niu pierw­szej wojny świa­to­wej, zwa­nej Wielką Wojną, było pokło­siem klę­ski mili­tar­nej Rze­szy Nie­miec­kiej, roz­padu Austro-Węgier i znisz­cze­nia car­skiej Rosji przez rewo­lu­cję bol­sze­wi­ków. Poli­tyczny upa­dek dyna­stii Hohen­zol­ler­nów pod­wa­żył aksjo­mat ger­mań­skiej obec­no­ści w Wiel­ko­pol­sce, na Pomo­rzu Gdań­skim i Ślą­sku, rewo­lu­cja bol­sze­wicka wyeli­mi­no­wała zaś Rosję z kręgu mocarstw, które decy­do­wały o nowych gra­ni­cach w Euro­pie. Polacy na Ślą­sku, w prze­ci­wień­stwie do sfru­stro­wa­nych klę­ską wojenną Niem­ców, byli pełni nadziei na przy­szłość. Korzy­stali z pomocy Rze­czy­po­spo­li­tej, spo­łe­czeń­stwa pol­skiego i życz­li­wo­ści państw ententy. Pre­mier Fran­cji Geo­r­ges Cle­men­ceau pra­gnął za wschod­nią gra­nicą poko­na­nych Nie­miec sil­nego pań­stwa pol­skiego, które miało być sojusz­ni­kiem Fran­cji i prze­ciw­wagą dla nie­obli­czal­nego sąsiada. Ale takie pań­stwo musiało mieć wła­sną bazę surow­cową i prze­mysł ciężki. Te nato­miast znaj­do­wały się za połu­dniową gra­nicą odro­dzo­nego pań­stwa pol­skiego. Kil­ka­dzie­siąt kopalń, hut żelaza i metali kolo­ro­wych, gigan­tycz­nych kok­sowni i fabryk che­micz­nych z gęstą sie­cią linii kole­jo­wych, dróg wod­nych i por­tów rzecz­nych pra­co­wało dla agre­syw­nych Nie­miec. I to za mie­dzą, na ślą­skiej ziemi, którą stra­cono przez błędy Pia­stów i zakusy wia­ro­łom­nych sąsia­dów.

W stycz­niu 1919 roku na Gór­nym Ślą­sku powstała Pol­ska Orga­ni­za­cja Woj­skowa. To był znak, że Rzecz­po­spo­lita zaczęła poważ­nie myśleć o powięk­sze­niu swego tery­to­rium o zie­mię ślą­ską. Klę­ska mili­tarna Nie­miec w Wiel­kiej Woj­nie była dobrym momen­tem na pod­ję­cie próby odzy­ska­nia Gór­nego Ślą­ska. Nowy sys­tem bez­pie­czeń­stwa w Euro­pie kre­ślony był przez przy­wód­ców zwy­cię­skich mocarstw kosz­tem państw, które prze­grały wojnę. Plan poli­tyczny for­so­wany przez Biały Dom zakła­dał utwo­rze­nie kilku nowych państw w gra­ni­cach etnicz­nych. To auto­ma­tycz­nie ozna­czało koniecz­ność poczy­nie­nia dużych zmian na mapie poli­tycz­nej Europy. Rzecz­po­spo­lita Pol­ska powró­ciła do rodziny euro­pej­skiej jesie­nią 1918 roku, przej­mu­jąc zie­mie zaboru austriac­kiego po roz­pa­dzie Austro-Węgier, i część ziem zaboru rosyj­skiego, które zajęła armia nie­miecka. O Gali­cję Wschod­nią i Kresy Pół­nocno-Wschod­nie trzeba było wal­czyć. Rewo­lu­cja bol­sze­wicka w Rosji pozwo­liła na sca­le­nie w jeden orga­nizm pań­stwowy ziem daw­nego zaboru rosyj­skiego i austriac­kiego. Dała też czas na orga­ni­za­cję pań­stwa i armii.

Polacy na zie­miach zaboru pru­skiego sami musieli zadbać o przy­szłość. Powiedzmy od razu, że odtwo­rze­nie pań­stwa pol­skiego i usta­le­nie jego gra­nic było naj­więk­szym pro­ble­mem państw ententy. Twórcy nowego porządku euro­pej­skiego musieli okre­ślić poli­tyczną przy­szłość wschod­nich pro­win­cji Nie­miec, na któ­rych więk­szość miesz­kań­ców sta­no­wiła lud­ność pol­ska. Górny Śląsk był dla gospo­darki Rze­szy dru­gim co do wiel­ko­ści okrę­giem prze­my­sło­wym, a lud­ność nie­miec­ko­ję­zyczna sta­no­wiła nie­mal połowę miesz­kań­ców. Pro­blem zasa­dzał się na tym, że Rzecz­po­spo­lita nie utra­ciła dziel­nicy ślą­skiej na rzecz Prus w wyniku roz­bio­rów, lecz 700 lat wcze­śniej. Powrót Gór­nego Ślą­ska do Macie­rzy był znacz­nie trud­niej­szy niż Wiel­ko­pol­ski. Czesi, Austriacy i Pru­sacy gospo­da­rzyli na Ślą­sku od wie­ków i zatarli w zbio­ro­wej pamięci jego pol­ski rodo­wód. Trak­to­wali Śląsk jako bar­dziej „nie­miecki” niż Alza­cję, która weszła w skład Rze­szy Nie­mieckiej jako łup wojenny po poko­na­niu Fran­cji w 1871 roku. O powro­cie prze­my­sło­wej czę­ści Gór­nego Ślą­ska i skrawka Ślą­ska Cie­szyń­skiego do Rze­czy­po­spo­li­tej prze­są­dziły dopiero: ple­bi­scyt, trzy powsta­nia i czyn­niki zewnętrzne.

Lite­ra­tura na temat zbroj­nego czynu Gór­no­ślą­za­ków jest bar­dzo bogata. Obej­muje: mono­gra­fie, źró­dła dru­ko­wane, pamięt­niki uczest­ni­ków walk, ana­lizy znaw­ców prawa mię­dzy­na­ro­do­wego, eko­no­mii, sztuki wojen­nej i niemcoznaw­ców. Mimo to trzy powsta­nia ślą­skie w zesta­wie­niu z innymi zry­wami nie­pod­le­gło­ścio­wymi są dużo mniej znane, a wie­dza o nich przez lata miała zasięg regio­nalny¹. Wpraw­dzie powsta­nia ślą­skie nie były przed­mio­tem gor­szą­cych spo­rów, ale ota­cza je legenda nie zawsze zgodna z prawdą histo­ryczną. W Pol­sce Ludo­wej eks­po­no­wano ruch powstań­czy jako zryw pro­le­ta­riatu ślą­skiego wal­czą­cego o wyzwo­le­nie spo­łeczne. W świa­do­mo­ści współ­cze­snego Polaka pierw­sze dwa powsta­nia w latach 1919–1920 oce­niane są jako nie­udane. Tym­cza­sem w koń­co­wym bilan­sie walki o pol­skość Gór­nego Ślą­ska ode­grały istotną rolę. To dzięki nim sprawa pol­ska weszła na agendę euro­pej­ską i stała się polem gry dla wiel­kich mocarstw. Z kolei ostat­nie, trze­cie powsta­nie na Gór­nym Ślą­sku w 1921 roku, wpraw­dzie nie przy­nio­sło roz­strzy­gnię­cia na polu walki, ale jego roz­mach, zasięg i deter­mi­na­cja powstań­ców zro­biły pożą­dane wra­że­nie. A to wiel­kie mocar­stwa po zwy­cię­skiej woj­nie dzie­liły Europę na pań­stwa naro­dowe, żeby zapew­nić jej trwały pokój. Pamię­tajmy, że trze­cie powsta­nie ślą­skie wybu­chło już po odpar­ciu inwa­zji Rosji Sowiec­kiej. Auto­ry­tet pań­stwa pol­skiego był wtedy nie­po­rów­na­nie więk­szy niż rok wcze­śniej.

Książka ta poświę­cona jest czy­nowi zbroj­nemu Gór­no­ślą­za­ków ze szcze­gól­nym uwzględ­nie­niem dwóch naj­więk­szych bitew trze­ciego powsta­nia ślą­skiego, tj. o Kędzie­rzyn i Górę św. Anny w 1921 roku². Jest także pod­su­mo­wa­niem dotych­cza­so­wych usta­leń pol­skich bada­czy i wpi­suje się w rocz­ni­cowe obchody powrotu Gór­nego Ślą­ska do Macie­rzy. W wyniku powstań, ple­bi­scytu i decy­zji mocarstw zachod­nich pań­stwo pol­skie odzy­skało ten skra­wek pia­stow­skiej ziemi i ważny region prze­my­słowy. Utrata Gór­nego Ślą­ska była dla Niem­ców dotkliwa, stąd w nie­miec­kiej histo­rio­gra­fii obo­wią­zuje nar­ra­cja spro­wa­dza­jąca się do tezy, że miesz­kańcy Gór­nego Ślą­ska bez względu na naro­do­wość byli _en masse_ lojalni wobec pań­stwa pru­skiego, a dobrych i spo­koj­nych ludzi pod­bu­rzył pol­ski rząd w War­sza­wie. Histo­rycy nie­mieccy w dal­szym ciągu ubo­le­wają, że „pol­ski zamach” na Górny Śląsk odbył się z pogwał­ce­niem norm prawa mię­dzy­na­ro­do­wego. To ory­gi­nalny pogląd, gdyż Prusy (od 1871 roku Rze­sza Nie­miecka) przez dwa stu­le­cia sta­no­wiły śmier­telne zagro­że­nie dla swo­ich sąsia­dów i Europy. Auto­rzy ci nie kon­fron­tują z pra­wem mię­dzy­na­ro­do­wym takich momen­tów z histo­rii wła­snego pań­stwa jak: roz­biory Rze­czy­po­spo­li­tej, najazdy na austriacki Śląsk (1740–1763), kolejną wojnę z Austrią (1866) i kilka lat póź­niej z Fran­cją (1871), a przede wszyst­kim wywo­ła­nie dwóch wojen świa­to­wych.

Dla­tego jestem rad, że w prze­ci­wień­stwie do moich nie­miec­kich kole­gów mogę z dumą przy­po­mnieć o czy­nie zbroj­nym roda­ków w setną rocz­nicę tych wyda­rzeń i zade­dy­ko­wać tę książkę powstań­com ślą­skim.

1.

W ostat­nich latach o czy­nie zbroj­nym Gór­no­ślą­za­ków uka­zały się na rynku księ­gar­skim war­to­ściowe prace: Ryszarda Kacz­marka, Sta­ni­sława Rosen­bauma, Miro­sława Węc­kiego, Woj­cie­cha Kempy, Zdzi­sława Janeczka i całego zastępu bada­czy nowego poko­le­nia. Wykaz prac o powsta­niach ślą­skich wyko­rzy­sta­nych przez autora znaj­duje się w biblio­gra­fii.

2.

Autor składa ser­deczne podzię­ko­wa­nia: Sta­ni­sła­wowi Rosen­bau­mowi i Ryszar­dowi Kacz­mar­kowi z Kato­wic, Jaro­sła­wowi Jur­kow­skiemu z Kędzie­rzyna i Wal­bur­dze Węgrzyk z Nie­zna­szyna za pomoc i kon­sul­ta­cję wybra­nych zagad­nień doty­czą­cych dzie­jów Gór­nego Ślą­ska.
mniej..

BESTSELLERY

Kategorie: