Higienistka i asystentka stomatologiczna. Podstawy pracy w zawodzie - ebook

WSTĘP

Zawody, których dotyczy ten podręcznik, nie są łatwe, zarówno w nauce, jak i w późniejszej pracy. Wymagają dużego skupienia, chęci i niekiedy wielu godzin spędzonych na przyswajaniu materiału. Oczywiście, niezbędną większość stanowią zajęcia praktyczne i sama praca w gabinecie stomatologicznym. Niemniej pierwsze chwile w zawodzie spędzamy nad podręcznikami i materiałami uzyskanymi podczas zajęć teoretycznych, a w późniejszym czasie zajęcia praktyczne nadal powinny być wspierane wiedzą zawartą w publikacjach zawodowych.

Na rynku znajduje się wiele podręczników, które dotyczą zawodu asystentki i higienistki stomatologicznej. Każdy z nich ma swoje wady i zalety. Książki są łatwiejsze oraz trudniejsze, pisane różnym stylem, z odmienną intencją. Wszystko to sprawia, że słuchacze zawsze zadają to samo pytanie: który z podręczników wybrać? Jako nauczyciel powinienem móc odpowiedzieć z łatwością, ale – niestety – nie ma jednej odpowiedzi, ponieważ wszystko zależy od naszych oczekiwań i możliwości.

Pamiętam czas, kiedy sam uczyłem się tego zawodu, a także braki w podręcznikach, które nam wówczas polecano. Nauczanie prowadzę już od 10 lat w wielu szkołach. Moja praca dotyczy zarówno przedmiotów teoretycznych, jak i praktycznych. Organizowałem i uczestniczyłem w kilkudziesięciu egzaminach zawodowych, a nauczanie zawodu asystentki i higienistki stomatologicznej zgodnie z podstawami programowymi to moja codzienność. Dlatego chciałbym Wam pomóc w nauce i przebrnięciu przez te pierwsze chwile.

Zawsze powtarzam, że nauka tych zawodów nie jest łatwa, a potwierdzi to wiele osób. Jednym z problemów w toku nauczania jest dwutorowość. Oznacza to, że realna praca w gabinecie będzie się nieco różnić od tego, czego wymaga od nas „program”.

Stomatologia jest dziedziną bardzo rozbudowaną, która dynamicznie się zmienia. Program nauczania często za tym nie nadąża, dlatego pierwszą kwestią, jaką należy podjąć, to sprawa wyboru podręcznika. Można powiedzieć, że są dwa rodzaje książek – ,,do pracy” oraz ,,do szkoły”.

Pierwszą kategorię stanowią podręczniki profesjonalne, stworzone przez autorów celem wzbogacenia i poszerzenia wiedzy, w których dane zagadnienia opisywane są na przykładach klinicznych, badaniach, testach. Druga grupa to podręczniki do nauki zawodu o różnym stopniu zaawansowania, które mają na celu wprowadzić Was w świat gabinetu stomatologicznego, a także pomóc w nauczaniu.

Oczywiście pierwszym wyborem w szkole powinny być podręczniki do nauki zawodu, obejmujące zagadnienia z programu nauczania i przygotowujące do egzaminu zawodowego. Takich publikacji jest wiele. Niestety, przez ostatnie 10 lat trzykrotnie zmieniała się podstawa programowa. Rozporządzenia, przepisy i wiele protokołów pracy uległo modyfikacjom, a książki obecne na rynku nie zawsze nadążają za zmianami.

Postanowiłem zatem, na bazie wiedzy i doświadczenia w nauczaniu, stworzyć podręcznik podstawowy, który będzie wprowadzał Was w świat stomatologii oraz przygotowywał do egzaminu zawodowego. Podręcznik, który w łatwy i prosty sposób przedstawi podstawowe zagadnienia konieczne do opanowania w pierwszych semestrach nauki oraz będzie wsparciem do zajęć szkolnych, stanowiąc ich uzupełnienie. Treści zawarte w książce zostały napisane na podstawie najnowszych podstaw programowych, wymagań edukacyjnych, procedur i zasad. Stanowią pomoc w przygotowaniu do aktualnych egzaminów zawodowych.

Mam nadzieję, że moja praca pozwoli Wam łatwiej i szybciej przyswoić materiał, rozwijać wiedzę, umiejętności i będziecie chętnie tutaj zaglądać.

Powodzenia!1
CHARAKTERYSTYKA ZAWODU ASYSTENTKI STOMATOLOGICZNEJ

Symbol cyfrowy zawodu: 325101

Kwalifikacja: MED.01

Nazwa kwalifikacji: Asystowanie lekarzowi dentyście i utrzymanie gabinetu w gotowości do pracy

Czas nauki: 2 semestry

Asystentka stomatologiczna to zawód bezpośrednio związany z pracą w gabinecie stomatologicznym wraz z lekarzem dentystą.

Jakie są kompetencje tego zawodu?

Odpowiedzi najlepiej szukać w podstawach programowych, ramowych planach nauczania czy też opisach kwalifikacji. Najbardziej rzetelne źródło ujęte w dzienniku ustaw to podstawa programowa pochodząca z Ośrodka Rozwoju Edukacji (ORE), gdzie można dowiedzieć się, że asystentka odpowiada za:

• przygotowywanie gabinetu i stanowiska pracy lekarza dentysty do pracy;

• asystowanie lekarzowi dentyście podczas wykonywania zabiegów;

• przygotowywanie i przechowywanie leków oraz materiałów stosowanych w stomatologii;

• przygotowanie, konserwowanie, dekontaminację, przechowywanie narzędzi oraz sprzętu stosowanego w stomatologii zgodnie z przepisami;

• prowadzenie dokumentacji związanej z funkcjonowaniem gabinetu dentystycznego.

Podstawa programowa to bardzo ciekawe źródło informacji. Można z niego dowiedzieć się nie tylko, czego powinniśmy się nauczyć, ale także jakie są nasze kompetencje w dalszej pracy w gabinecie stomatologicznym – pytanie to obecnie jest bardzo często stawiane. Ponadto w podstawie programowej znajdziemy odpowiedzi na zagadnienia dotyczące tego, za co odpowiada asystentka, gdzie zaczynają się i kończą jej kompetencje. Warto nadmienić, że asystentka w gabinecie może wykonywać czynności, które zawarte są w toku nauki.

Zachęcam do zapoznania się w wolnej chwili.

Rycina 1.1.

Akt prawny dotyczący kwalifikacji w zawodzie asystentki stomatologicznej

Asystentka stomatologiczna to zawód medyczny. Najprościej mówiąc, osoby w tym zawodzie odpowiedzialne są za przygotowanie gabinetu do pracy, utrzymanie go w gotowości do pracy oraz asystowanie lekarzowi dentyście. Oznacza to wiele obowiązków i różnych działań, których trzeba się podejmować. Asystentka otwiera gabinet, uruchamia wszelkie sprzęty w nim zawarte, przygotowuje stanowiska pracy dla lekarza i dla siebie. Do jej zadań należy także organizacja pracy gabinetu. Powinna zadbać nie tylko o jego przygotowanie, ale także o to, by dzień pracy przebiegał wedle planu. Oprócz tego troszczy się o pacjenta. Wprowadza go do gabinetu, sadza na fotelu i przygotowuje do zabiegu, podczas którego czynnie asystuje lekarzowi oraz wykonuje jego polecenia. Po zabiegu dba o przygotowanie gabinetu do kolejnego zabiegu. Polega to na utylizacji odpadów, przeniesieniu narzędzi do sterylizacji i zdezynfekowaniu pozostałego sprzętu. Często również odprowadza pacjenta i czuwa nad jego bezpieczeństwem. Po skończonym dniu pracy konserwuje narzędzia oraz sprzęt dentystyczny. Dezynfekuje stanowiska pracy, zajmuje się sterylizacją narzędzi i przygotowaniem ich na dzień następny. Należy jednak zaznaczyć, że aktualnie przepisy nie są jednoznaczne w tej kwestii ze względu na obecność zawodu technika sterylizacji medycznej, który docelowo ma przejąć tę część pracy. Obecnie praktyka pokazuje, że nadal należy to do zadań asystentki.

Prosty opis tego zawodu może być zwodniczy. Można mieć odczucie, że jest on nieskomplikowany.

Zawód asystentki stomatologicznej wymaga ciągłego skupienia i wielowątkowego, zadaniowego myślenia. Asystentka cały czas powinna czuwać nad wszystkim, co się dzieje w gabinecie i nad tym, co robi lekarz. Zawód wymaga posiadania wszechstronnej wiedzy oraz niezbędnych zdolności manualnych. Asystentka pracuje bezpośrednio z pacjentami i pozostałymi członkami zespołu stomatologicznego. Wymaga to odpowiedniej dozy profesjonalizmu i umiejętności interpersonalnych. Współczesne gabinety stomatologiczne w trosce o pacjentów są otwarte od wczesnych godzin porannych do wieczora, a pacjenci przyjmowani są w krótkich odstępach czasu. Sprawia to, że praca jest również trudna pod względem fizycznym. Ponadto wymaga znajomości wielu rodzajów materiałów, środków dezynfekcyjnych, akcesoriów, niekiedy setek narzędzi i skomplikowanych procedur profilaktyczno-leczniczych wraz z technikami asystowania. Wymogi stawiane asystentkom są na bardzo wysokim poziomie.

Asystentka w szczególności zajmuje się:

• przygotowaniem gabinetu do pracy, w tym uruchomieniem urządzeń stomatologicznych, diagnostycznych, sterylizacyjnych i innych;

• dezynfekcją gabinetu stomatologicznego oraz zawartych w nich urządzeń, mebli;

• przygotowaniem stanowiska pracy do danego zabiegu, czyli doborem narzędzi, materiałów i sprzętu oraz odpowiednim ich ustawieniem;

• czynną asystą lekarzowi dentyście podczas procedur, najczęściej wymaga to tak zwanej pracy na cztery ręce, dbaniem o oświetlenie pola zabiegowego, utrzymaniem suchości jamy ustnej, odpowiednim przygotowaniem narzędzi i materiałów oraz ich przekazywaniem lekarzowi. Czynna asysta odbywa się bardzo płynnie, niewerbalnie. Asystentka powinna być krok naprzód przed lekarzem wykonującym zabieg;

• dbaniem o bezpieczeństwo pacjenta podczas zabiegu, bo najbardziej skupioną osobą na zabiegu jest lekarz. W związku z tym to asystentka powinna także czuwać nad stanem pacjenta i reagować w sytuacjach nagłych;

• przygotowaniem gabinetu dla kolejnego pacjenta, czyli uprzątnięciem zużytego sprzętu, narzędzi, materiałów, a także dezynfekcją gabinetu.

Asystentka przygotowuje także zestawy narzędzi niezbędne do przyjęcia kolejnego pacjenta. W tym celu powinna:

• przeprowadzić konserwację sprzętu;

• zdezynfekować narzędzia;

• przygotować narzędzia do sterylizacji;

• sprzątnąć gabinet stomatologiczny (czynności sprzątające są rodzajem dezynfekcji);

• kontrolować dokumentację medyczną pacjenta na polecenie lekarza.