- W empik go
Historya literatury powszechnej w zarysie - ebook
Historya literatury powszechnej w zarysie - ebook
Klasyka na e-czytnik to kolekcja lektur szkolnych, klasyki literatury polskiej, europejskiej i amerykańskiej w formatach ePub i Mobi. Również miłośnicy filozofii, historii i literatury staropolskiej znajdą w niej wiele ciekawych tytułów.
Seria zawiera utwory najbardziej znanych pisarzy literatury polskiej i światowej, począwszy od Horacego, Balzaca, Dostojewskiego i Kafki, po Kiplinga, Jeffersona czy Prousta. Nie zabraknie w niej też pozycji mniej znanych, pióra pisarzy średniowiecznych oraz twórców z epoki renesansu i baroku.
Kategoria: | Klasyka |
Zabezpieczenie: | brak |
Rozmiar pliku: | 630 KB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
Literatura powszechna jest zbiorem arcydzieł, wyrażonych słowem, należących do różnych narodów i odźwierciedlających epokowe kierunki ducha pod wpływem idei panujących w ludzkości. Każde z arcydzieł, bez względu na język w którym powstało, jest powszechną wieków i… ludów własnością. Zresztą szczegółowe znaczenie Literatury powszechnej wykaże dalsze roztoczenie przedmiotu.
Czy wykład tej historyi niezbędnym jest w szkole średnej? O tem nikt chyba, pojmujący ważność ogólnego wykształcenia, wątpić nie może. A choć przedmiot ten dotąd wykluczany jest stale z programów gimnazyów męskich, to potrzebę jego oddawna odczuwają w edukacyi żeńskiej nietylko prywatnej, lecz i publicznej, jak mamy przykład na Szkole średniej żeńskiej w Krakowie, w której, obok łaciny i języka greckiego, ma być wykładana dla panien i Literatura powszechna. Jest to ważny krok w rozwoju naszego szkolnictwa. Jeżeli bowiem w nauczaniu średniem uznajemy za rzecz konieczną zaznajamianie młodzieży z dziejami ludzkości, to pomijanie dziejów zbiorowego jej życia umysłowego poczytać należy za wadę w systemie wykształcenia średniego. Bez znajomości dziejów uczuć i myśli ludzkości, czyli bez dziejów Literatury powszechnej, obraz historyi politycznej świata nietylko dalekim będzie od dokładności, ale w fałszywem świetle tę historyę przedstawi. Jak sąd o człowieku wydany jedynie na podstawie tego, czego dokonał, nie stanowi należytej miary do oceniena jego wartości, ale dopiero zbadanie jego uczuć, pragnień, dążności, pozwala głębiej spojrzeć w jego istotę: tak samo historya polityczna tylko zewnętrznie daje nam poznać narody i ludzkość całą. Do głębi jej duszy dostajemy się dopiero przez poznanie tego, co wnieśli jej przedstawiciele do literatury. A choć wiele z tych skarbów duchowych nie dało się dotąd w życie wprowadzić i poszło niby na marne, wskutek okoliczności niezależnych ani od sterników ludzkości, ani od samych narodów; to jednak nie wynika stąd, by one nazawsze były dla ludzkości stracone. Myśl obrotu ziemi około słońca oddawna w szkole pytagorejskiej powstała (w VI w. przed Chr.); a jednak pomysł Filolausa dopiero w XVI wieku po Chr.: Mikołaj Kopernik pochwycił i genialnie uzasadnił. Ale podobne nawiązywanie wątku ideowego właściwie do Historyi nauk należy. Historya zaś Literatury powszechnej, obok uzupełnienia wewnętrznej strony dziejów ludzkości, ma inne jeszcze, nie mniej ważne w wychowaniu znaczenie. Jednem z najgłówniejszych zadań pedagogiki – to rozwinięcie w wychowańcach, obok chrakteru, estetycznego uczucia. Ono bowiem, wszczepione w duszę głęboko, łagodzi surowiznę wrodzonych uczuć, ściera zewnętrzne sękowatości, ową szorstkość w obejściu tak wrogą uspołecznieniu człowieka i, rozszerzając jego umysłowy widnokrąg, najskuteczniej zabezpiecza go od wszystkich małostek życia. Literatura ojczysta nie może spełnić podobnego zadania. Ona dopiero w zróżnicowaniu z innemi staje się dla nas zrozumiałą, wykazując istotną swą wartość i znaczenie. Nadto nie we wszystkich epokach swego rozwoju daje nam dzieła stanąć godne obok arcydzieł świata. Jedna tylko Literatura powszechna tworzy Panteon geniuszów, w których dziełach skrystalizowane ideje ludzkości świecą przewodniemi gwiazdami dla wszechludów i wieków, budząc podziw swą artystyczną pięknością.
W jakiej epoce umysłowego rozwoju naukę Literatury powszechnej rozpoczynać należy?… Na to samo wszechludzkie jej znaczenie wskazuje, a więc z chwilą, gdy umysł młodzieży przez porządny wykład Historyi powszechnej i Literatury ojczystej w pewnym już stopniu przygotowany zostanie. Ostatnie też dwie klasy gimnazyum najwięcej do tego się nadają.
Rzecz naturalna, iż nie wszystkich narodów literatury są w równym stopniu kształcące; każda jednak, choćby najmniej rozwinięta, wykaże nam właściwości rasy, wpływ geograficznego położenia i rzeźby kraju, jego natury, religii, przebytej kolei dziejów, oraz stopień cywilizacyi, na którym się naród w danej chwili zatrzymał.
Rozpatrzmy je chronologicznie.