- W empik go
Historya wymowy w Polsce. Tom 2 - ebook
Historya wymowy w Polsce. Tom 2 - ebook
Klasyka na e-czytnik to kolekcja lektur szkolnych, klasyki literatury polskiej, europejskiej i amerykańskiej w formatach ePub i Mobi. Również miłośnicy filozofii, historii i literatury staropolskiej znajdą w niej wiele ciekawych tytułów.
Seria zawiera utwory najbardziej znanych pisarzy literatury polskiej i światowej, począwszy od Horacego, Balzaca, Dostojewskiego i Kafki, po Kiplinga, Jeffersona czy Prousta. Nie zabraknie w niej też pozycji mniej znanych, pióra pisarzy średniowiecznych oraz twórców z epoki renesansu i baroku.
Kategoria: | Klasyka |
Zabezpieczenie: | brak |
Rozmiar pliku: | 724 KB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
PRZEDMOWA.
WIEK ZYGIMMTOWSKI.
Historya wymowy religijnej… 1
MÓWCY (1) KATOLICCY.
Piotr z Poznania. Walenty Wróbel. Marcin Dobrogost. Jan Grot z Rudy Dębowskiej. Jakób Kleparz. Paweł Sarbiński. Jan Leopolita. Benedykt z Koźmina. Hieronim (Dominikan). Adryan (Dominikan). Samuel Maciejowski. Jan Koźmińczyk. Wawrzyniec z Prasznysza (Niezgoda). Leonard (Dominikan). Antoni z Napachania. Hieronim Cyranus. Stanisław z Łowicza (Beda). Leonard Słonczewski. Klemens Ramułt. Sebastyan z Kleparza. Jan Leopolita (Nicz). Jan Pikarski. Łukasz Lwowczyk. Melchior z Mościsk. Cypryan (Dominikan). Stanisław Hozyusz. Stanisław Orzechowski. Waleryan (Dominikan). Seweryn Lubomlczyk (Roxolanus). Marcin z Pilzna. Bartłomiej z Przemyśla. Marcin Nerwicki ( Kłodawita). Tnrczyn. Walenty Kuczborski. Łukasz Akwilin. Andrzej Pliszka. Benedykt Herbest. Obrembski. Gabryel Szadech. Felix Wit. Stanisław Warszewicki. Marcin Białobrzeski. Andrzej Brzechwa. Piotr (Bernardyn). Michał Mościcki. Jan z Wieliczki (Vielicius). Stanisław Sokołowski. Stanisław Karnkowski. Hieronim Powodowski. Jakób Wujek. Józef Wereszczyński. Piotr Skarga (Pawęski). Marcin Laterna. Stanisław Grodzicki. Szymon Wysocki. Wojciech Sękowski. Adryan Radzimiński. Wawrzyniec Goślicki. Benedykt Wojna. Marcin Smiglecki. Sebastyan Nuceryn. Szymon Nikowski. Fabian Birkowski. Gabryel Leopolita (Zawieszko). Wojciech Rościszewski. Hipacy Pociej. Walenty Groza Fabrycy. Sebastan Łayszczewski. Jacek Suski. Justus Rabę. Andrzej Radawiecki. Maciej Kazimierz Sarbiewski. Wincenty Niger. Jacek Choryński. Jan Chryzostom Romanowski. Łukasz z Uniejowa. Piotr Biskupski. Felix z Sieradza. Mikołaj z Mościsk. Mateusz Bembus. Jan Wielewicki. Jędrzej Brzechffa. Adam Piekarski. Jakób Szafrański. Jan Konarski. Jan Wąchalski (Uncha-
lius). Abraham Bzowski. Marcin Nepelski. Seweryn Tarnowski. Antoni Grodzicki. Grzegorz Kuncki (Cunecius). Andrzej Myślisowski. Wiktoryn Kotuliński. Grzegorz Samborczyk. Szymon Starowolski… 37
2) MOWCY INNYCH WYZNAŃ.
Mikołaj Rej z Nagłowic. Wawrzyniec z Prasznysza. Jan Koźmińczyk. Marcin Krowicki. Maciej Czerwonka. Jan Czerny. Hieronim Malecki. Piotr Artomius (Kresychleb). Grzegorz Pauli. Hieronim Piekarski. Symeon Bogumił Turnowski. Stanisław Sudrowski. Andrzej Wolan. Jarosz z Moskorzowa. Grzegorz z Żarnowca. Andrzej Chrząstowski. Krzysztof Kraiński. Samuel Dambrowski. Tomasz Petrycy. Andrzej Węgierski. Wojciech Salinari (Salinańus). Baltazar Łabęcki… 480
Wymowa przygodna… 526
1) Kazania i mowy pogrzebowe… 527
2) Pochwały (panegiryki)… 575
3) Mowy świeckie obrzędowe… 586
4) Rozprawy krasomówskie i nekrologi… 619
5) Odezwy rycerskie… 620
Szkoła wymowy. Krasomówstwo…. 628
Łukasz Górnicki. Jakób Górski. Benedykt Herbest. Andrzej Patrycy Nidecki. Szymon Marycki. Stefan Mikański (Micanus). Adam Romer z Stężycy. Bazyli Goliński. Jan z Kłobucka (Kłobucki). Stanisław Niegoszewski.
Jędrzej Schoen (Schonaeus). Adam Burski. Zygmunt Lauxmin… 635
Mówcy zakładu Tylickiego (Oratores Tyliciani). Szymon Halicki. Floryan Lepiecki. Wawrzyniec Śmieszkowie. Jan Innocenty Petrycy… 648
Szkota kaznodziejska … 653PRZEDMOWA.
Wychodzący Tom II. Historyi wymowy w Polsce jest rzeczywiście drugą Częścią Tomu I, zawierającą ciąg dalszy i uzupełnienie dziejów wymowy XVI wieku. Główny przedmiot stanowi tu wymowa kaznodziejska, która ze wszystkich gałęzi piśmiennictwa najbujniej w tym okresie zakwitła i najwyższą osięgła dojrzałość. Jak poprzednio dawał się uczuć niedostatek dzieł piśmiennych i pomników, tak tu walczyć przyszło niejako z obfitością, i nie tyle starać się o rzecz, ile o wybór przyzwoity i krytykę. Pole dla piszącego obszerne, niemniej jednak w literaturze zapuszczone dotąd odłogiem. Z przeglądu obecnego pozna czytelnik, jak wymowa polska w wieku XVI, domierzywszy szczytu swego najwyższego wzniesienia, stopniami potem zniżała się i nachylała ku upadkowi. Użyta tym celem metoda w wyborze i kolejnem zestawieniu mowców, nagro-
dzi poniekąd niedokładność samej historyi kaznodziejstwa, na teraz trudnej do skreślenia, pokąd nie mamy historyi kościoła polskiego, a w niej obrazu szczegółowego prac duchowieństwa, w rozlicznych kraju dzielnicach i dyecezyach. Przytoczenia dość liczne i wyimki z dzieł mowczych były tu prawie niezbędnemi, jużto dla okazania właściwych każdemu mówcy przymiotów, już dla wyświecenia skarbów języka ojczystego i wymowy, i zwrócenia ku nim uwagi miłośników literatury, zwłaszcza duchownych, którzy w tej szkole najwłaściwiej kształcić się mogą i sposobić do wzniosłego kaznodziejów zawodu.
Po wyjściu Części I. tego dzieła oczekiwałem z ciekawością, nie tak sądu o niem publiczności, jako raczej uwag i postrzeżeń, któreby na dalszy pogląd i rozwinięcie rzeczy korzystnie wpłynąć mogły. Wyznaję atoli, ie objawione w kilku pismach publicznych zdania, acz pełne dla autora zachęty, nie wiele mnie zaspokoiły.
Jeden z recenzentów uważał, ie wymowie w stanie politycznym zbyt wielką i przegórowaną naznaczam rolę. Jeżeli mniemania mego w tym względzie nie zdołałem jak należy usprawiedliwić, niechaj za niem mówią dzieje i instytucye narodu, do których przykłady nowoczesnej Anglii i Francyi nie mogą się, jak sądzę, w zupełności stosować.
Inny recenzent zarzucał dziełu memu brak artystycznej budowy, w tem rozumieniu, ie przez plastyczne zobrazowanie ważniejszych scen historycznych, i wprowadzenie w grę życia publicznego najwyższych potęg mowczych, można było przedstawić wielki i zajmujący dramat dziejowy. Nie zamierzałem wszakże dramatyzować dziejów, i dzieło niniejsze ma być wyłącznie historyą literatury, w której dzieje publiczne służą jedynie za tło wymowie, uważanej pod względem naukowym, moralnym, estetycznym.
Tom III. przygotowany jest do druku, i zawierać będzie dzieje wymowy w epoce Jezuickiej, i dalszy ich zwrot od czasów Konarskiego, autora dzieła de emendandis eloquentiae vitiis.
W Krakowie 1857 r.