- W empik go
Historyka rękopiśmienna. Z rękopisu, 1815 - ebook
Historyka rękopiśmienna. Z rękopisu, 1815 - ebook
Klasyka na e-czytnik to kolekcja lektur szkolnych, klasyki literatury polskiej, europejskiej i amerykańskiej w formatach ePub i Mobi. Również miłośnicy filozofii, historii i literatury staropolskiej znajdą w niej wiele ciekawych tytułów.
Seria zawiera utwory najbardziej znanych pisarzy literatury polskiej i światowej, począwszy od Horacego, Balzaca, Dostojewskiego i Kafki, po Kiplinga, Jeffersona czy Prousta. Nie zabraknie w niej też pozycji mniej znanych, pióra pisarzy średniowiecznych oraz twórców z epoki renesansu i baroku.
Kategoria: | Klasyka |
Zabezpieczenie: | brak |
Rozmiar pliku: | 202 KB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
W tych podziałach zawsze pozostaje obejmowanie opisów, w których czas jest pojedynczy, nie następujący i nie odmieniający się. Kiedy więc tak historia miała być rozciągana, znaleźli się, którzy sprawiedliwym sposobem szukali jej podziału, uważając ją we dwu wielkich oddziałach: 1) jako opisujące historyczne nauki, także wyłuszczają okoliczności w przestrzeni przy sobie i koło siebie trwające; 2) jako opowiadające historyczne nauki, tak że wyszczególniają pojedyncze zdarzenia, czyli odmiany, które po kolei szczególne okoliczności znajdowały. Czyli, co do pierwszego, przez wzgląd na gdzie? czyli na miejsce, są opisane przedmioty w swoim wspólnym trwaniu, bez względu na czas; co do drugiego, przez wzgląd na kiedy? czyli na czas, są opowiadane zdarzenia wedle swego następstwa. Na taki podział Fabri wyszukuje greckich terminów: nauk historycznych, synchronicznych, homochronicznych i heterochronicznych = όμός , podobny, jednostajny, έτερoς inny, jeden ze dwu, to jest nauki historyczne jednoczesności i różnoczesności.
Nauki historyczne opisujące obejmują geografię, etnografię i statystykę. Geografia, opisująca stan kuli ziemskiej, naprzód na matematyczną, fizyczną i polityczną ; w czym lubo wypada wyliczać zwierzęta, rośliny, wszakże tu historia naturalna nie podciąga się, bo w tym nie wchodzi w ekonomię zwierząt ani w oznaczenie znaków do ich poznawania i tak dalej. Nawet historia naturalna tym podziałem jest zupełnie z historii wyłączona. Inny geografii podział jest względnie do czasu: na starożytną, średnich wieków i nowych. Po trzecie dzieli się podług geograficznych materii i kształtów: powszechna, szczególna.
Etnologia z historyczną antropologią, opis stanu narodów albo ludzi: a) co do rzeczy zawartych we względzie: 1) fizycznych i zwierzęcych zdolności, 2) umysłowych, 3) stanu, czyli stopnia ludzkości, b) co do czasu – jak wyżej geografia; c) co do materii i kształtów: powszechna, szczególna.
Statystyka w rozmaitych widokach w związkach narodowych rozpatruje: 1) stan państw, 2) urządzenie jego.
Nauki historyczne opowiadające są dzielone na: a) historię miejsca, czyli ziemi, b) historię ich tworów, między którymi (dopiero podzielca historii do ludzi się odwołuje) biorąc na oko człowieka wynika podział na 3 części:
1) Historia świata, czyli powszechna uważa, jako chce Breyer: a) polityczną kulturę: do czego jest liczone, co tylko ludzie do polepszenia fizycznego bytu uczynili, w administracji, polityce, handlu, odkryciach; b) filozoficzną kulturę, czyli filozoficzne wykształcenie wszystkich gałęzi ludzkich wiadomości; c) estetyczną kulturę, czyli stanu rzemiosł, poezji i innych wyzwolonych ; d) podniesienie się do zupełnej wolności, czyli uczynione są kroki w zwyczajach, religijnych wyobrażeniach.
2) Antropologiczna i etnologiczna historia. Historia ludzkości i narodów, jako: a) historia ludzkiej kultury w główniejszych odmianach w umysłowości, ludzkości, b) szczególnych narodów, c) pewnych stosunków w społeczeństwie: raz jako historia „religii Jehowy czcicieli i nie Jehowy”, nauk, rzemiosł i sztuk obrazujących, mówiących, sztucznych, organizacji państw.
3) Historia państw, mocarstw i władców. Do tego podziału dzielone nauki historii posiłkowe składają dwa oddziały: najprzód nauk matematyczno-historycznych, jak chronologia, toponomia i arytmetyka polityczna; po wtóre graficzno-historyczne: epigrafika, dyplomatyka, hieroglifika, numizmatyka, sfragistyka, heraldyka.
Od wszystkiego tego odłączona historyczna metodologia, w której: a) historyka, ars historica, obejmująca: 1) zasady wynajdywania źródeł i pomocy, historyczna heurystyka; 2) zasady oznaczania prawdziwości, historyczna krytyka; 3) zasady poznania związku i zawisłości, historyczna technika, syntaksologia, historiografia; 4) zasady do formy po wypracowaniu układu, historyczna sofika; b) historiomatia, jak pożytecznie historii użyć?
Oczywiście, że tym sposobem, z tą zmianą, iż geografia z posiłkowości staje się cząstką historii, w tym podziale jest Schonemanna podział dokładniej rozwinięty. Z tym wszystkim, jakkolwiek może on mieć wielkie zalety, ani bierzemy wykładu wszystkich gałęzi rozkrzewionych historycznych nauk; historyczne nauki, tak zwane opisujące, jednoczesne zupełnie od 'właściwej historii kolejnym następstwem czasu zajmującej się wyłączamy, tam jedynie jej posiłkowe nauki widzimy równie jak w chronologii i dyplomatyce i tak dalej.
Nadto w opowiadaniu zdarzeń w kolei wieków zapadłych, cała uwaga zwrócona na ród człowieka, na ludzi to tylko ma zajmować, co się przez ludzi stało, alboli co istotnie ich stanu, bytu i odmian w jakim czasie dotyczy. Słowem, mamy wykładać, co się w pewnym miejscu i w pewnym czasie z ludźmi dziej e .