Hotel Zaświat - ebook

ROZDZIAŁ 1

Wracał do domu, aby go sprzedać. Swój rodzinny dom, w którym był jego pokój, biurko, przy którym odrabiał lekcje; dom, w którym rozgrywał wielkie bitwy plastikowymi żołnierzykami na wiele dni zajmujące czasem dywan w dużym pokoju. W którym przeżywał swoje pierwsze miłości i takie tam.

Cóż, tak właśnie toczy się życie. Dom od dłuższego czasu stał pusty. On wyprowadził się już dawno, po studiach zamieszkał w dalekich miastach, tam znajdując rodzinę i swoje miejsce do życia. Jego rodzice, chcąc być bliżej niego i swoich wnuków, wkrótce podążyli za nim. Domu, choć bardzo by tego chciał, nie dało się zabrać.

Rozsądek nakazywał go sprzedać. Pusty, niezamieszkały, popadłby szybko w ruinę, z każdym rokiem tracąc na wartości. Teraz da się wziąć za niego jeszcze dobrą cenę, a pieniądze zainwestować lub przeznaczyć na spłatę kredytu. Rachunek ekonomiczny kontra wspomnienia z dzieciństwa. Nikt nie powinien mieć wątpliwości, co wygra.

Droga, którą przemierzył tyle razu w życiu, najpierw dojeżdżając do liceum w mieście, potem wracając na święta i wakacje ze studiów, nie zmieniła się ani trochę. Wąska, kręta, z napierającym na nią z obu stron lasem, z pochylonymi nad jezdnią konarami drzew łączącymi się nieomal nad nią w jeden zielony i kręty tunel, wyglądała tak samo, jak przed dziesięciu laty. Czymże jest jednak dziesięć lat dla lasu? – pomyślał. A dla niego? Jedna trzecia życia.

Zwolnił, jakby chciał, żeby ta podróż trwała jak najdłużej. Świadomość, że jedzie tą drogą być może ostatni raz w życiu, robiła na nim mimo wszystko pewne wrażenie. Jeżeli sprzeda dom, nie będzie miał powodu, by tu więcej przyjeżdżać.

Droga jednak nieubłaganie zbliżała się do końca. Jeszcze tylko jeden zakręt, potem rzeka i most, a za mostem to już w zasadzie jak w domu. Mija się jeszcze zagajnik, potem cmentarz i już w oddali widać jezioro i wieżę kościoła. A nad jeziorem wieś i jego dom.

Zbyt szybko to trochę zleciało. Ściskało go w żołądku, zupełnie jakby szedł na pierwszą randkę z nowo poznaną dziewczyną. Tuż przed mostem był mały, leśny parking. W sam raz, żeby zatrzymać się na nim i trochę ogarnąć sytuację.

Skręcił w prawo i zjechał z drogi. Zaparkował koło starej, rozlatującej się drewnianej altanki. Wyłączył silnik, założył blokadę, zdjął panel od radia, wysiadł i zamknął samochód. Poczekał, aż zapali się kontrolka alarmu, po czym sprawdził, czy wszystkie drzwi są zamknięte. Była to oczywiście nadmierna ostrożność, biorąc pod uwagę fakt, że zaparkował w lesie i dookoła w promieniu kilku kilometrów nie było zapewne nikogo. Należał jednak do ludzi, którzy nie potrafią zrezygnować z wykonania tych czynności, które wykonują zazwyczaj. Po wyjściu z samochodu należało go dokładnie zamknąć, tak przecież robi się zawsze, kiedy wysiada się z samochodu. I nie dało się tego nakazu obejść ani go unieważnić, niezależnie od tego, czy samochód stał w środku miasta, czy w kompletnej głuszy. Taka była sekwencja czynności i po prostu trzeba ją było wykonać. Nie wiadomo, co by się stało, gdyby tego nie zrobił, ale lepiej było nie próbować. Oczywiście, dokoła nikogo nie ma. Ale gdyby przypadkiem ktoś jednak był? Gdyby wyszedł z lasu i zobaczył niezamknięty samochód? Chaos potrafi wcisnąć się w każdą szczelinę, dlatego nie należy zostawiać żadnych szczelin. Istnienie świata zależy od takich rzeczy.

Schował kluczyki i radio do kieszeni. Było chłodno. Jesień przyszła w tym roku wyjątkowo późno, ale w końcu przyszła. Zapiął kurtkę aż pod samą szyję i rozejrzał się wokoło. Z tego miejsca rzeki nie było jeszcze widać. Płynęła w dole dość głębokim przełomem.

Ruszył w jej kierunku. Ścieżka, którą szedł, była szeroka i cała pokryta dywanem opadłych, żółtych i czerwonych liści. W zasadzie było to prawie droga, która powstała pewnie, gdy budowano most. Teraz wykorzystywali ją leśnicy, o czym świadczyły ułożone równo na poboczu co pewien czas sągi drewna.

Dostrzegł wreszcie płynącą w dole rzekę. Szare o tej porze roku wody, na wiosnę lśniły migotliwie, a w lato zieleniały. Gdy był młody, było to jedno z jego ulubionych miejsc. Ściany wąwozu z obu stron porośnięte drzewami i rzeka wijąca się w dole. Miało się wrażenie, że jest się w górach.

Tak… Na dzisiaj dość już tych wspomnień. Jeszcze chwila, a roztkliwi się zupełnie. Pora wracać. Tym bardziej że nie wziął czapki i zimno coraz natarczywiej mu o tym przypominało.

Stanął i wciągnął głęboko powietrze. Wilgotny zapach butwiejących liści. Już miał zawrócić, gdy kątem oka dostrzegł obok siebie ruch. Na gałęzi kilka metrów od niego przysiadł ptak i bacznie mu się przypatrywał. Przekrzywiał głowę to w jedną, to w drugą stronę, łypiąc na niego to prawym, to lewym okiem.

Przez chwilę mierzyli się wzrokiem. Ciekawe, co to za ptak? – pomyślał. W zasadzie rozróżniał tylko najbardziej podstawowe gatunki. Nie była to sroka, nie był to wróbel, nie była to sikorka ani nie był to orzeł. Na tym jego wiedza się kończyła. Nie był to też oczywiście struś, ale strusie w miejscowych lasach nie występowały.

Spróbował podejść bliżej. Ptak popatrzył na niego jakby z wyrzutem i odleciał. Niezbyt daleko jednak, przysiadł bowiem na następnym drzewie, kilka metrów dalej. Jego spojrzenie nabrało lekko kpiącego wyrazu.

Wydarzenia przybrały nieoczekiwany obrót. Rozpoczęła się między nimi gra, ptak najwyraźniej próbował go do niej zaprosić. Podobno niektóre gatunki odciągają w ten sposób drapieżniki od swoich piskląt. Tyle, że była jesień i wszystkie gniazda były już dawno puste. Cóż, może nasz ptaszek po prostu trenuje?

Podjął wyzwanie i podszedł bliżej. Ptak zgodnie z oczekiwaniami ponownie odfrunął. Przysiadł na kolejnej gałęzi i zadziornie przekrzywiając główkę, bezczelnie patrzył mu się w oczy.

Było to w pewien sposób ekscytujące. Nagle z niczego zrobiło się coś. Jeszcze przed chwilą łaził bez celu po lesie, przywołując słodko-mdłe wspomnienia z młodości, a oto teraz uczestniczy w czymś w rodzaju polowania. On jest myśliwym, a przed nim tkwi zwierzyna. I to zwierzyna, która najwyraźniej usiłuje go do tego polowania zachęcić.

Ptak zniecierpliwiony przedłużającym się bezruchem przeczesał dziobem pióra, po czym przeskoczył na sąsiednią gałąź. No dalej! – zdawał się mówić. – Łap mnie! Nieuprzejmie by było pozwolić mu dłużej czekać. Znów kilka kroków w dół drogi. Znów kokieteryjna ucieczka, a po niej równie kokieteryjna pogoń.

Nagle ptak rozejrzał się, zatrzepotał skrzydłami i jak gdyby nigdy nic odleciał. I to zupełnie bez żadnego ostrzeżenia. Cóż, często w ten właśnie sposób kończą się nasze plany i nadzieje. Człowiek buduje sobie w myślach w miarę spójny świat, mozolnie dopasowuje wszystkie elementy, konstruując gmach porządkujący jakoś rzeczywistość, a ten gmach na jego oczach się rozsypuje.

Uśmiechnął się do siebie zadowolony z udanego porównania i już miał się odwrócić i odejść, gdy wtem, dokładnie na miejscu ptaszka, jak spod ziemi pojawił się zając.

Zdębiał tym razem już zupełnie. Ki diabeł? – pomyślał. Zając zastrzygł uszami i popatrzył na niego zupełnie w ten sam sposób, jak wcześniej ptaszek.

No tego jeszcze dotąd nie grali! Zając na miejscu ptaszka? To znaczy wiadomo, że to przypadek, ale jaki dziwny! Poza wszystkim spotkać zająca w lesie nad rzeką to nie jest wcale takie proste. To już prędzej na polu albo w sadzie. Zając niezrażony jego zdziwieniem pokicał w dół drogi. Potem zatrzymał się, odwrócił łepek i spojrzał na niego.

Co by o tym nie mówić, było to wszystko nadzwyczaj interesujące. Niewiele się namyślając, ruszył w ślad za zającem. Ten zaś upewniwszy się, że człowiek idzie za nim, kicał tym razem już bez przystanków w sobie tylko wiadomym kierunku.

Trwało to kilka chwil. Schodzili coraz niżej w kierunku rzeki. Widać już było dokładnie jej nurt, który w tym miejscu tworzył zakole zewnętrzną stroną wrzynające się w przeciwległy brzeg. Po stronie wewnętrznej była rozległa łacha naniesionej przez rzekę ziemi, dobrze już porośnięta lasem i krzakami. Ku niej to właśnie najwyraźniej zmierzali.

Nagle ni z tego, ni z owego zając zniknął. Wskoczył za kępę trawy i już zza niej nie wyskoczył. I choćby się oczy wypatrzyło, nigdzie nie można go było znaleźć.

Dziwne – pomyślał. – Choć z drugiej strony, biorąc pod uwagę wcześniejsze wydarzenia, wcale chyba nie aż tak bardzo. Ciekawe, co teraz? Nie czekał długo. Już po chwili, dokładnie zza tej samej kępy trawy, za którą zniknął zając, wyszedł lis.

Spojrzeli na siebie jak starzy znajomi. Lis ruszył w kierunku rzeki. Nie szedł jednak prosto. Kluczył, myszkował za leżącymi gałęziami, co i rusz zerkając jednak spod oka na swojego towarzysza.

Co było robić? Ruszył powoli za nim. Zajrzał jeszcze dla pewności za kępę trawy, za którą zniknął zając, ale oczywiście nie znalazł tam niczego. Ani zająca, ani nawet śladów ewentualnego zjedzenia go przez lisa. Zając zamienił się z lisem, i tyle. Jakby uczestniczyli w jakiejś sztafecie.

Zbliżali się coraz bardziej do brzegu rzeki. Nurt na zakolu był dosyć gwałtowny i woda pieniła się tu i ówdzie. Zwłaszcza na konarach przegradzających gdzieniegdzie jej bieg i na zwalonym pniu sosny tworzącym samozwańczą tamę, na której zbierały się liście i śmiecie.

Lis przeszukiwał właśnie resztki obozowiska pozostawionego zapewne przez jednego z wędkarzy. Stare krzesło, którego tylne nogi wryły się zbyt głęboko w ziemię, powodując niebezpieczny przechył do tyłu, puste puszki i słoiki pełniące pewnie funkcję chwilowego więzienia dla dżdżownic tuż przed egzekucją w postaci nabicia ich na haczyk. I oczywiście obowiązkowa butelka po tanim winie.

Nagle lis zatrzymał się w pół kroku i postawił uszy na sztorc. Jego ciało wyprężyło się, ogon wyprostował, a pysk wyciągnął w kierunku rzeki. Jego sylwetka utworzyła jakby strzałkę, która począwszy od nieruchomego czubka ogona, aż po wyciągnięty przed siebie wilgotny i czarny nosek, najwyraźniej coś wskazywała.

Podążył wzrokiem w tym kierunku. Linia, którą utworzyło ciało lisa, kończyła się gdzieś na gałęzi, która leżała w wodzie tuż przy brzegu rzeki. Podszedł bliżej, by przyjrzeć się jej dokładniej. Lis skwapliwie ustąpił mu miejsca i odbiegł na bok, nie przestając jednak wpatrywać się w gałąź.

Gałąź, a w zasadzie konar, leżała w płytkiej wodzie tuż przy brzegu, zgarniając przepływające rzeką śmieci. Foliowe torebki rozwieszone na jej gałęziach niczym żagle na maszcie, opakowania po ciastkach i batonach, małe gałązki, sznurek nie wiadomo od czego. Mniej więcej na środku tańczyła na wodzie zatrzymana podczas swej podróży ku morzu pusta plastikowa butelka.

Było tam jednak jeszcze coś. Jakiś podłużny, blady kształt prawie całkowicie zanurzony w wodzie i tylko z lekka przez nią poruszany.

Podszedł tak blisko brzegu rzeki, jak tylko się dało, lecz mimo to nie mógł dostrzec, co to było. Rozejrzał się wokół w poszukiwaniu gałęzi czy patyka. Lis patrzył tym razem na niego, jakby czekając, co zrobi.

Znalazł wreszcie odpowiednio długą gałąź, oberwał jej boczne odnogi i chwytając się rosnącego przy brzegu drzewa, wyciągnął ją przed siebie, usiłując dosięgnąć dziwnego przedmiotu.

Dwie pierwsze próby zakończyły się niepowodzeniem. Przy trzeciej zachwiał się i o mało nie wpadł do wody. Wreszcie za czwartym razem się udało. Dotknął kształt końcem gałęzi i spróbował przyciągnąć do siebie. Kątem oka dostrzegł, jak lis oblizuje się nerwowo. Przedmiot musiał być jednak zaczepiony o coś pod powierzchnią wody, bo nic to nie dało. Spróbował jeszcze raz, usiłując tym razem wdusić go głębiej pod wodę, aby odczepić go od tego czegoś, co przytrzymywało go pod powierzchnią. To była dobra metoda. Przedmiot najpierw zniknął pod wodą całkowicie, a potem wyskoczył na powierzchnie jak korek.

Jeszcze przez chwilę nie wiadomo było, co to jest. Bywa, że mózg w pierwszej chwili nie jest w stanie dopasować widzianego przez siebie obrazu do przedmiotu, którego kształt przechowuje w swojej pamięci. Zwłaszcza gdy przedmiot uległ pewnej deformacji albo gdy umysł broni się przed tym rozpoznaniem, przeczuwając czającą się za nim nieuniknioną grozę.

Na powierzchni rzeki, przytrzymywana przez leżący w jej nurcie konar, unosiła się, jak dziecięca zabawka w napełnionej wodą wannie, napuchnięta i spęczniała, ciągle jednak dość dobrze przypominająca swój pierwotny kształt, odcięta ludzka ręka.ROZDZIAŁ 2

– Nazwisko?

Senny policjant w sennym komisariacie, siedzący za kontuarem ze sklejki. Taki obraz zapamiętał z dzieciństwa i taki miał też teraz przed oczyma.

– Krzysztof Rozkroczny.

– Miejsce zamieszkania?

– Na stałe chyba ciągle zameldowany jestem tutaj. Ulica Jeziorna 4.

Policjant z mozołem wystukiwał jego zeznanie na starej, beżowej maszynie do pisania.

– To pan tutejszy? – zdziwił się.

– Urodziłem się tu i wychowałem, ale od dziesięciu lat mieszkam gdzie indziej. Przyjechałem sprzedać swój dom.

– A, to dlatego pana nie znam! Pracuję tu dopiero od dwóch lat. Straszne zadupie. Wcale się nie dziwię, że pan stąd wyjechał. Sam bym to chętnie zrobił, ale co robić? Przydział służbowy.

Policjant był młody, tłustawy i sympatyczny. Mówiąc, lekko się uśmiechał, jakby przez cały czas chciał zażartować, lecz powstrzymywała go przed tym powaga pełnionej funkcji.

– A który to dom? – Podniósł głowę znad maszyny. – Ten pusty, nad jeziorem? Piękne miejsce. I jaki widok! Sam bym go chętnie kupił. Gdybym oczywiście miał zamiar spędzić na tym zadupiu resztę życia – poprawił się po chwili.

Od kartki w maszynie odkleiła się kalka i opadła na biurko, pokazując im obu swój fioletowy język. Farba na ścianach komisariatu łuszczyła się na potęgę. Z tym, że do połowy wysokości łuszczyła się sina olejna, a od połowy i na suficie zwykła biała.

– Widzi pan, w jakich warunkach tu pracujemy? – pożalił się policjant. – Wszystko już tu odnowili: szkołę, urząd gminy, kościół, a komisariat wygląda cały czas jak przed trzydziestu laty. I żeby jeszcze działo się coś ciekawego! Same awantury po pijaku i kłótnie rodzinne. Nuda, że aż można nożem kroić.

– Ale teraz to już chyba nie może pan narzekać. Morderstwo to poważna sprawa.

– Jakie morderstwo? A to… – wzruszył ramionami. – Chodzi panu o tę rękę? To już przebrzmiała sprawa. Brakujący element dawno rozwiązanej układanki. Zresztą to nawet nie był nasz rejon. W zeszłym roku w sąsiedniej gminie facet podczas alkoholowej libacji zatłukł swoją konkubinę kuchennym taboretem, a jej ciało zakopał nad rzeką. Przyszły wiosenne roztopy, rzeka wezbrała i woda wypłukała zwłoki. To przedramię to pewnie z nich. Wie pan, zanim ktoś je znalazł, dobrały się do nich lisy. Co i rusz znajdujemy coś w lesie. A to pewnie rzeka przyniosła.

Wyciągnął kartkę z maszyny, rozdzielił oryginał od dwóch odbitych na kalce kopii, po czym podsunął mu wszystko do podpisania. Widząc jego minę, zreflektował się.

– Przepraszam, że tak o tym mówię – usprawiedliwił się. – Zdążyłem się do tej sprawy przyzwyczaić. To oczywiście makabryczna historia, ale co robić. Jaka okolica, takie morderstwa.

Dom, jak to dom, nie ruszył się ani o centymetr. Stał dokładnie tam, gdzie go zostawił poprzednim razem. Wielki, z czerwonej cegły, przykryty blachą. Pradziadek zbudował go na szkołę. Był bogatym gospodarzem, stać go było na taki gest. Potem wybuchła wojna, pradziadka zabrali Niemcy i dla siebie domu zbudować już nie zdążył.

Rodzina zamieszkała więc w tym. Wielkie, wysokie pokoje z dużymi oknami, przeznaczone pierwotnie na klasy, ogromny strych, gdzie miały być mieszkania dla nauczycieli – nikt we wsi nie miał takiego domu. Po wojnie zresztą rzeczywiście urządzono w części domu szkołę. Jego mama idąc na lekcje, wychodziła z domu jednym wyjściem, obchodziła go z lewej strony, i wchodziła drugim. Potem zbudowano nową szkołę i dom znów był cały ich. Jego babcia urządziła wtedy w jednej z byłych klas kaplicę. Wzięła stare szkolne ławki, ustawiła je jak w kościele, kupiła wielki obraz, lichtarze i sztuczne kwiaty. Kiedy ksiądz chodził po kolędzie albo święcił pokarmy na Wielkanoc, przyjmowano go zawsze w tej kaplicy. Kiedy zaś babcia umarła, jej trumnę na katafalku postawiono pod wielkim obrazem. Rodzina i znajomi przychodzili ją pożegnać, a stare kobiety ze wsi płakały i śpiewały kościelne pieśni.

Stał tam wtedy razem z innymi, a starzy mężczyźni z jego rodziny patrzyli na niego, jak się patrzy na kogoś, kto przedłuża ród. Z ciekawością, uwagą, niepokojem, z pytaniem we wzroku, czy jest godny być wnukiem tej starej, mądrej kobiety, która właśnie umarła.

A kiedy na podwórzu zapiał kogut, jeden z nich powiedział:

– Po co piejesz, koguciku? Po co piejesz? Twojej pani już przecież nie ma…

Swoją drogą to ciekawe, ile historii przechowuje w sobie taki dom. W jego pokrytym blachą dachu można było jeszcze znaleźć dziury po odłamkach bomb z czasów wojny. Kiedy mocno padało, ciekła przez nie woda. Nie na tyle jednak, by chciało się je komuś załatać.

Taki wielki, stary dom działa zresztą na trochę innej zasadzie niż współczesne domy. Tam wystarczy odrobina wilgoci i już pojawia się zaciek, farba zaczyna się łuszczyć, na tynku wyrastają purchle, potem wdaje się pleśń. Stare domy są jak organizmy, mają w sobie wewnętrzny mechanizm samoregulacji. Nawet jeśli do środka nacieknie trochę wody, to ta woda potem gdzieś wsiąknie, wyschnie albo zostanie wchłonięta, spożytkowana w jakichś wewnętrznych, tajemnych procesach. Przecież wszystko – glina na cegły, drewno na stropy, nawet blacha na dach i pokrywająca ją smoła, to owoce tej ziemi, na której dom stoi. Nic więc dziwnego, że dom wrasta w nią, z czasem staje się jej częścią, naroślą na jej obliczu, jak grzyb albo drzewo, które są jednocześnie czymś innym i tym samym, co ziemia, na której rosną.

Otworzył drzwi kluczem, choć w zasadzie była to niepotrzebna formalność. Wystarczyłoby je mocniej pchnąć albo kopnąć, a otworzyłyby się same. Nikt przecież jednak nie robi takich rzeczy. Taki sposób otwierania drzwi zarezerwowany jest dla Niemców i rosyjskich żołnierzy. I jedni, i drudzy skorzystali z niego zresztą w czasie ostatniej wojny. Niemcy zabrali wówczas pradziadka, a Rosjanie zegarek i posrebrzane sztućce. Od tego czasu przyjęło się w jego domu Niemców nienawidzić, a do Rosjan czuć głęboką pogardę. Oba te uczucia, choć nie wprost, przeszły także na niego. Gdy jego myśli operowały na odpowiednim poziomie ogólności, wtedy był za pojednaniem i przebaczeniem. Jednak gdy schodziły do poziomu spraw codziennych i zwykłych, niechęć nagle wypływała. Wystawiała głowę podczas relacji sportowych, kiedy czytał gazety, i na wakacjach, gdy słyszał nagle jeden z tych dwóch języków. Trzy pokolenia to widać za mało, żeby zapomnieć.

Wszedł do sieni. Nie było to główne wejście. Główne wejście zaopatrzone w ganek znajdowało się od frontu. Było ono jednak używane tylko przy szczególnych okazjach – ślubach, pogrzebach, wizytach księdza. Na co dzień wchodziło się od tyłu, od strony podwórka. To by nawet nie wypadało tak przy byle okazji pchać się głównym wejściem. To jakby ubrać się w garnitur i pójść ciąć słomę na sieczkę. Tylne wejście było bardziej niezobowiązujące, zwyczajne, swojskie. Tylnym wejściem można było wchodzić i wychodzić ile tylko się chce. Głównym wejściem było trochę strach.

Wszedł więc tylnym wejściem. Nie mógł zresztą inaczej – nie miał klucza od drzwi frontowych. Był on gdzieś w środku domu. Ale gdzie? Kto to mógł wiedzieć? Ostatnio w jego rodzinie nie było ślubów - jego odbył się zupełnie gdzie indziej ani, Bogu dzięki, pogrzebów. A i ksiądz od pewnego czasu zachodził tylnym wejściem, zwyczajnie, jak wszyscy. Drzwi więc zarosły jak dawno przekłute ucho, w którym nikt już nie nosi kolczyka, i nie wiadomo, czy dałoby się je w ogóle otworzyć.

W sieni czuć było jeszcze zapach mleka i jabłek. Było to najchłodniejsze miejsce w całym domu, tu więc zawsze stały kanki z mlekiem, skrzynie z jabłkami i wiadra z wodą przyniesioną ze studni. Tutaj też rezydowały koty, bowiem na wsi koty muszą być w każdym domu. Jako że w każdym domu muszą być też i myszy.

Z sieni, gdzie dziadek zostawiał ubłocone gumiaki i przebierał się w domowe rzeczy, wiodły schody na górę i drzwi do kuchni. W kuchni był piec z żeliwną płytą i fajerkami, miejsce do mycia oddzielone zasłonką, mały, kuchenny stół i lampka z abażurem zrobionym z pocztówek. Dopiero z kuchni wchodziło się do innych pokoi. Na lewo do jednego, a na prawo do drugiego. Z tamtych zaś do trzeciego i czwartego.

Dom, z którego wyprowadzili się ludzie, zawsze sprawia przygnębiające wrażenie. Na podłodze walają się kartki i stare gazety. Po kątach albo na parapetach stoją kubki z utrąconymi uchami, poobijane garnki, koślawe krzesła, komody bez szuflad. Wszystko, co było zbyt stare lub zbyt zniszczone, by opłacało to się zabierać. Ranni żołnierze wielkiej armii pozostawieni własnemu losowi. Przedmioty będące kiedyś dumą swych właścicieli, dziś opuszczone i zdradzone przez człowieka.

Przeszedł wolnym krokiem po pokojach. Z tych drzwi do tamtych, potem z tych do tamtych i z tych do tamtych. Można było obejść cały dom naokoło, przechodząc z pokoju do pokoju. W każdym pokoju zaś {podoba mi się to zdanie bez orzeczenia – nie jest to chyba błąd} piec kaflowy, duże, dzielone na sześć okna i podłoga ze skrzypiących, pomalowanych na ceglasty kolor desek. Wszedł z powrotem do kuchni, tym razem z drugiej strony. Pozostało do odwiedzenia jedno miejsce – jego pokój.

Wrócił do sieni i po drewnianych schodach wszedł na górę. Na poddaszu były trzy pokoje pełniące w różnych okresach różne funkcje. Kiedyś mieszkania dla nauczycieli, potem składowiska niepotrzebnych rzeczy, ostatnio ponownie pomieszczenia mieszkalne. W jednym jego ojciec urządził sobie coś w rodzaju gabinetu, choć gabinet kojarzy się raczej ze skórzanym fotelem i biblioteką, a to było po prostu miejsce, gdzie ojciec trzymał swoje rzeczy i gdzie zaszywał się, by czytać ulubione książki. W drugim był jego pokój, a trzeci służył nie wiadomo do czego. Stały w nim meble, które były jeszcze zbyt dobre, by je wyrzucić, ale które nie były już do niczego potrzebne. Z pomocą tych mebli urządzono coś w rodzaju atrapy normalnego pokoju. Stało tam biurko, szafa i tapczan. Wszystko to sprawiało wrażenie zwykłego pokoju, tyle tylko, że nikt tam nie mieszkał i do niczego to nikomu nie było przydatne.

Wszedł do swojego pokoju. Na jego drzwiach od wewnętrznej strony wisiała jeszcze mapa Europy, na której w podstawówce planował wielkie powstanie przeciwko Związkowi Radzieckiemu. Powstanie, którego oczywiście miał być przywódcą. Niestety zanim dorósł, Związek Radziecki sam się rozpadł, musiał więc szukać innej roboty. Ta, którą znalazł, nie była zła, ale cóż – nie było to jednak to samo.

Uśmiechnął się do siebie. Jego pokój przedstawiał równie żałosny widok, jak cała reszta domu. Opuszczony, pozbawiony wszystkich rzeczy, które nadawały mu kiedyś charakter, odarty aż do kości, nie wiadomo dlaczego skojarzył mu się nagle z czaszką Yorika, którą Hamlet odnalazł kiedyś na cmentarzu. Podobnie jak ona jednocześnie przywoływał we wspomnieniach kształty przeszłości i budził smutek swoim dzisiejszym wyglądem.

Cały jego dom był taką czaszką Yoricka – pomyślał po chwili. Pozbawiony ludzi, mebli, firanek, serwetek, kwiatów w doniczkach, lampek nocnych, poduszeczek na kanapie, pamiątek z wakacji, był tylko pustą skorupą, martwym czerepem, tym żałośniejszym, że widoczne w nim były jeszcze ślady dawnego życia.

Podszedł do okna. To była jedna z rzeczy, które lubił najbardziej w swoim domu – widok z okna. I to się akurat, całe szczęście, nie zmieniło. Zielone wody jeziora ciągnęły się od lewej do prawej strony, za nimi widać było wzgórza porośnięte lasem. Jezioro, przy którym pobudowano wieś, było długie i dość wąskie. Z okna, przez które patrzył, nie było widać ani jego początku, ani końca. Wyglądało to trochę jakby rzeka toczyła swoje wody u stóp łagodnej skarpy, na której szczycie stoi dom. Kiedy był mały, często śniło mu się, że nagle budzi się w nocy i widzi, jak wody jeziora podchodzą aż pod jego okna. Wstawał wtedy, pakował swoje żołnierzyki do drewnianej walizeczki z zestawu „mały majsterkowicz” i szykował się do ucieczki. Nie czuł wówczas strachu, raczej pełną zaciekawienia i w sumie dość podniecającą grozę. Oto działo się coś niezwykłego, coś trochę przerażającego i niebezpiecznego, ale jednocześnie pięknego i wspaniałego. Kochał to jezioro i jeśli czegoś mu brakowało w jego dzisiejszym życiu, to właśnie tego widoku z okna.

Nie wszystkie meble z jego pokoju zostały jednak wyniesione. Na przeciwległej ścianie do drzwi, na prawo od okna stał jeszcze jego dawny regał. Kupiony w czasach, kiedy o żadnym wyborze koloru czy stylu nie mogło być nawet mowy, bo brało się to, co było, wyglądał jak szereg pozbijanych ze sobą drewnianych pudełek. Ów wyblakły, spłowiały kolor nie był skutkiem upływającego czasu, bo o ile mógł sobie przypomnieć, straszył już od samego początku. Mimo to dobrze pamiętał, jak cieszył się, gdy ten regał stanął w jego pokoju.

Otworzył pierwszą z brzegu szafkę. Także i tu zadekowało się kilku maruderów. Poprzecierana poszewka na kołdrę, stare, wełniane skarpetki prawie pozbawione już pięty, spodnie dawno już za małe na kogokolwiek. A tu, proszę, jego stary plecak! Z dwiema nie wiadomo po co wystającymi ze stelażu ku górze metalowymi rurkami, których przeznaczenia nie znał do tej pory. Można było w nie co najwyżej wetknąć dwie chorągiewki, ale nie sądził, by do tego właśnie służyły.

Sięgnął tym razem do szuflady. Jakieś linijki, cyrkle, długopisy. Zestaw dwudziestu czterech różnokolorowych flamastrów przywiezionych z Czech. Były tak piękne, że żal mu było ich używać, w związku z czym po pewnym czasie wyschły, leżąc bezużytecznie w szufladzie.

A to co? Na dnie szuflady leżał stary zeszyt w szarej okładce. To ci dopiero znalezisko archeologiczne! Otworzył go delikatnie na pierwszej stronie. W środku znajdowały się opisy bitew, jakie toczył za pomocą swojej armii plastikowych żołnierzyków. Każda zaopatrzona była w dokładną datę i stosowne mapki pokazujące rozmieszczenie wojsk i kierunki natarcia. Niektóre z tych bitew układały się w całe kampanie! Budowane były i zdobywane zamki, warowne obozy, czasami całe miasta. Zakres historyczny był bardzo szeroki – od bitew napoleońskich, przez walki Indian z amerykańską armią, po kampanię wrześniową 1939 roku. Sam z ołówków budował armaty, sklejał z kartonu czołgi. Miał obozowisko indiańskie z namiotami wyciętymi z kartek papieru i karabin maszynowy zrobiony z ołówka i kilku szpilek. Gdzie to wszystko teraz jest? Zdradził swoją armię, zostawił ją samą…ROZDZIAŁ 3

– Witam pana sąsiada! – tubalny głos dopadł go, kiedy zamykał z powrotem drzwi na klucz. Człowiek, który stał na podwórku, wyglądał dokładnie tak, jak powinien wyglądać ktoś obdarzony takim głosem. Wysoki, brodaty, niosący przed sobą wielki brzuch, jakby dźwigał oburącz worek ziemniaków. Ubrany był w grubo dziergany szary sweter i niebieskie dżinsy na szelkach.

– Dzień dobry – odpowiedział, chowając klucze do kieszeni.

– Pan jest właścicielem tego pięknego domu? – brodacz spytał z emfazą w głosie. – Witam bardzo serdecznie, Grzegorz Smoczyński. Jestem pana sąsiadem zza płotu.

Podali sobie ręce z lekkim skinieniem głowy.

– Krzysztof Rozkroczny, miło mi.

– Nie zna mnie pan, kupiłem swój dom pięć lat temu, ale ja, można powiedzieć, znam pana. Pańska matka ciągle o panu opowiada.

– Jak to matka – odpowiedział.

– A z pana ojcem polowałem. Byliśmy razem w kole łowieckim.

– O, to pan poluje?

– Czy ja poluję? – zaśmiał się. – Ja proszę pana najchętniej nie wychodziłbym z lasu. Gdyby nie żona, pewnie bym tam zamieszkał. A co u pana szanownego tatusia? Nie brakuje mu polowań?

– Pewnie brakuje. Ale co robić?

– A pana nie korciło nigdy, żeby sobie zapolować?

– Trochę korciło. Ale wie pan, w mieście trudno o dzika.

– To prawda – roześmiał się, aż zadźwięczały szyby w oknach. – A może wpadnie pan do mnie na herbatkę? Co będziemy tu stać na zimnie jak jacyś Eskimosi?

– Czemu nie? Dom wyziębiony, trochę zmarzłem. Przydałoby się coś ciepłego.

– Oj, za długo pan mieszkał w mieście! Niech pan spojrzy na mnie. Mam na sobie tylko sweter, a jest mi ciepło. No, ale noszę z sobą grzejnik – poklepał się po brzuchu.

– Proszę bardzo, herbatka. – Na stole przed nim pojawiła się szklanka z zalaną wrzątkiem papierową torebką. – Tylko nie ma cukru. W cukierniczce się skończył, a nie wiem, gdzie żona trzyma.

– Nic nie szkodzi i tak nie słodzę.

Kuchnia, w której siedzieli, wyłożona była drewnianą boazerią pamiętającą jeszcze poprzednich właścicieli.

– A gdzie szanowna małżonka?

– Pojechała do miasta, do sklepu. Jak raz w tygodniu nie odwiedzi supermarketu, chora jest. Mówię jej: tu przecież można wszystko kupić. A to, co zaoszczędzisz na cenie, i tak wydasz na benzynę. Ale nie. Bo tam świeższe, bo tam większy wybór. Musi to lubić.

Wyciągnął torebkę ze szklanki, odsączył ją na łyżeczce i odłożył na spodek. Zamieszał machinalnie, dostrzegł bezsensowność tej czynności i przerwał w pół ruchu.

– A ja z kolei słodzę – powiedział. – Zazwyczaj… – dodał ponuro.

Przez chwilę siedzieli w milczeniu.

– A co się stało z poprzednimi właścicielami? – spytał Krzysztof.

– Stary Kolasa umarł, a Kolasowa wyjechała do Niemiec do córki. Wie pan, jak to jest na wsi: starzy umierają, a młodzi wyjeżdżają…

– Ale pan przyjechał.

– Do roboty, panie złoty. Weteryniarz jestem.

– Jest pan weterynarzem? Piękny zawód…

– Nie weterynarzem, tylko weteryniarzem. Weterynarz to w mieście pieski leczy. W klinice dla zwierząt. A ja do krów, świń, koni na wizyty domowe do obory chadzam. Prosty ze mnie weteryniarz.

– I co, leczy pan zwierzęta, a potem po pracy do nich strzela?

– No. Ja przecież wiem najlepiej w co trafić – roześmiał się jowialnie. – Zresztą, wie pan, to działa antystresowo. Jak mnie jakaś świnia w pracy zdenerwuje, biorę strzelbę, jadę do lasu i bach, bach! Biorę odwet.

Przez okno w kuchni widać było jezioro. Z lasu po drugiej stronie unosiła się stróżka dymu z ogniska.

– Słyszałem, że chce pan sprzedać swój dom? – spytał po chwili Smoczyński. – Już tu przychodzili różni oglądać.

– Tak, wie pan, trochę mi żal, ale nikt w nim nie mieszka, to co mam robić? Ma się rozsypać? Niech lepiej komuś służy.

– Piękny dom! Nie to co ten mój betonowy sześcian. Szkoda, że nie sprzedawał go pan pięć lat temu, to bym ja go kupił. I co, jest ktoś zainteresowany?

– W zasadzie jestem już umówiony. Przyjechałem tu, żeby sfinalizować sprawę. Pan Janusz Wrona, ten, co ma zajazd za drogą, chce go kupić. Chce tu urządzić pensjonat czy coś w tym stylu.

– Wrona, pan mówi… – pokiwał głową w zamyśleniu.

– Zna go pan?

– Tu się wszyscy znają – odpowiedział.

Do jeziora schodziło się skarpą, na której stał dom. Trzeba było wyjść tylnym wejściem, obejść dom dookoła, wyjść przez furtkę w płocie, przejść przez drogę i jedną ze ścieżek ruszyć w dół zbocza. Dom stał frontem do jeziora, większość okien i główne wejście wychodziło więc na nie. Droga biegła tuż pod oknami, choć w zasadzie, co to była za droga? Jeszcze jak był tu poprzednim razem, wysypana była żużlem i popiołami z pieców stojących przy niej domów. Jego ojciec całymi latami zasypywał nimi koleiny i dziury, które jednak i tak zawsze nieodmiennie się odradzały. Teraz droga wyłożona była betonową kostką i zaopatrzona w porządne krawężniki, choć i tak ciągle była na tyle wąska, że dwa samochody mijały się na niej tylko z wielkim trudem.

Tuż za drogą, naprzeciwko furtki, rósł duży krzak głogu. Aby dojść do jeziora, można było go obejść albo z lewej strony i zejść potem ścieżką łagodnie idącą wzdłuż skarpy, albo pójść jeszcze trochę drogą w prawo i zejść stromo w dół drugą ścieżką zaczynającą się tuż pod domem, w którym teraz mieszkał Smoczyński. Pierwsza ścieżka była dłuższa, za to łagodniejsza, druga krótsza, ale bardziej stroma.

Odruchowo wybrał tę pierwszą. Nabrał tego zwyczaju jeszcze w czasach, gdy w domu Smoczyńskiego mieszkała stara Kolasowa. Była to kobieta niezwykle miła i sympatyczna, która równoważyła jednak wszystkie swoje zalety jedną wadą – niesamowitym wprost gadulstwem. Jeśli dostrzegła cię przechodzącego pod jej oknami, byłeś stracony. Mogłeś potem godzinę spędzić pod płotem, odpowiadając na kolejne pytania i wysłuchując kolejnych opowieści o jej dzieciach, o jej ogródku, o jej psie i o czym tam jeszcze, próbując wielokrotnie zakończyć rozmowę, żegnając się kilkanaście razy, kilkanaście razy ruszając z miejsca i kilkanaście razy stając przygwożdżony kolejnym pytaniem. O tak! Znał doskonale każdą sztachetę w jej płocie i każdy szczegół elewacji jej domu. Znał się po imieniu z każdym kamieniem leżącym wzdłuż jej płotu. Kilka kroków – opowieść, kilka kroków – opowieść. Jej słowa były lepkie jak pajęcza sieć. Nawet kiedy udawało mu się wreszcie przekroczyć magiczną linię wyznaczającą koniec jej posesji, te słowa ciągnęły się za nim jak zerwane pęta, gdy wykrzykiwała jeszcze w jego stronę jakieś szczególnie ważne rzeczy, których nie zdążyła mu opowiedzieć.

Obszedł więc głóg z lewej strony i ruszył w dół zbocza. Powinno się nazwać to miejsce „Rondo imienia Kolasowej” – pomyślał. Mieszka gdzieś sobie kobiecina w Niemczech u córki, żyje albo i nie żyje, a on tu ciągle zachowuje się tak samo, jakby cały czas czyhała na niego za swoim płotem z naszykowanym jak lasso jęzorem.

Ścieżka schodząca w stronę jeziora nie była zbyt długa ani specjalnie stroma. Szło się nią nie więcej niż kilkadziesiąt metrów. Kiedyś była tu łąka należąca do jednego z dalszych sąsiadów. Stała tu nawet szopa, w której sąsiad trzymał konia. Potem koń zdechł, łąka zarosła chwastami, ale resztki szopy ciągle tu stały. Jego ojciec chciał odkupić tę łąkę, żeby mieć działkę aż do samego jeziora, jak mieszkający kilka domów dalej lekarz, ale sąsiad nie chciał się zgodzić. Pewnie trochę z chłopskiego uporu, a trochę z obawy, żeby ktoś nie miał lepiej od niego. No bo kto to widział, żeby taki dom i do tego jeszcze działka aż do samego jeziora! Nie można było do tego dopuścić.

Przeszedł koło resztek szopy, minął płot składający się ze zmurszałych, wkopanych w ziemię drewnianych palików i rozpiętego na nim niemiłosiernie zardzewiałego kolczastego drutu i dotarł nad jezioro.

Uwielbiał ten zapach. Zapach trzciny, wody i butwiejących w niej liści. Najbardziej intensywny był on wiosną, ale i teraz czuć go było wyraźnie. To i zapach sosnowego lasu wieczorem po upalnym dniu. Jeszcze oczywiście zapach świeżo ściętej trawy, suszącego się siana, kwitnącego jaśminu i rzepaku. Ale te dwa najbardziej. Gdyby ktoś kiedyś wyprodukował takie perfumy, wydałby na nie wszystkie pieniądze.

To niestety koniec bezpłatnego fragmentu. Zapraszamy do zakupu pełnej wersji książki.