Jak przewodzą najlepsi liderzy - ebook

WSTĘP Wyścig trwa

Wielkie nadzieje czynią wszystko możliwym.

BENJAMIN FRANKLIN

Żyjemy w czasach największych jak dotąd wyzwań dla biznesu i gospodarki. Przetrwają tylko ci, którzy się dostosują. Wyścig trwa, a ty jesteś jego uczestnikiem. Jeśli nie zaangażujesz się w pełni, by wygrać, zwyciężyć wbrew wszystkiemu, zostaniesz zepchnięty na bok. Przegonią cię inne osoby oraz firmy, bardziej niż ty zdeterminowane i spragnione sukcesu.

Jakiś czas temu Uniwersytet Harvarda ogłosił trzy prognozy, które mają zastosowanie do bieżącej sytuacji ekonomicznej. Po pierwsze – jak stwierdzono – w nadchodzącym roku zajdzie więcej zmian w twoich interesach niż kiedykolwiek przedtem. Po drugie prowadząc swoje interesy, doświadczać będziesz silniejszej konkurencji niż kiedykolwiek przedtem. I po trzecie będziesz miał więcej okazji biznesowych niż kiedykolwiek wcześniej.

Jednakże te okazje różnić się będą od interesów, do jakich jesteś przyzwyczajony. Żeby je wykorzystać, będziesz musiał wykonywać szybkie posunięcia, jeśli masz zamiar przetrwać i rozwijać się kosztem konkurencji.

Tak się składa, że przewidywania te ogłoszono w 1952 roku. Później dodano czwartą prognozę: te osoby i przedsiębiorstwa, które nie zaadaptują się szybko do nieuchronnych i nieuniknionych zmian dnia dzisiejszego, w ciągu roku lub dwóch lat zmienią obszar działania lub wypadną z rynku.

Charles Darwin pisał: „Przetrwanie niekoniecznie przypada w udziale najsilniejszym, ale temu gatunkowi, który potrafi najlepiej zaadaptować się do zmieniających się okoliczności”.

Damon Runyon napisał zaś: „Wyścig nie zawsze wygrywa najszybszy, a zawody najsilniejszy, ale tak się trzeba zakładać”.

Słyszałeś też już pewnie stare powiedzenie, że chiński znak oznaczający słowo kryzys używany jest również dla wyrażenia słowa okazja. To dlatego, że prawie każdy kryzys niesie ze sobą jakąś szansę, jeśli tylko potrafisz ją dostrzec.

Rewelacyjne podstawy

Gdy Vince Lombardi przejął drużynę Green Bay Packers, pytano go, czy zamierza zmienić zawodników, zagrywki, trening lub inne kluczowe aspekty dotyczące drużyny. Odpowiedział: „Nie zamierzam nic zmieniać; po prostu rewelacyjnie opanujemy podstawy”.

Green Bay Packers od kilku lat kiepsko sobie radzili. Na swym pierwszym, słynnym spotkaniu z drużyną Lombardi podniósł piłkę i powiedział: „Panowie, to jest piłka”. Od tego momentu skoncentrował się na podstawach, na ćwiczeniach biegowych, których celem była poprawa szybkości i skuteczności w porównaniu z innymi drużynami. Doprowadził swoich zawodników do dwukrotnego zwycięstwa w Super Bowl i przeszedł do historii jako jeden z najlepszych trenerów futbolu amerykańskiego.

Zgodnie z metodą Lombardiego kluczem do przewodzenia i odnoszenia sukcesów w czasach kryzysu oraz gwałtownych zmian jest „rewelacyjne opanowanie podstaw”. W tej książce – w oparciu o moje doświadczenia w pracy z ponad tysiącem firm z pięćdziesięciu dwóch krajów – podzielę się z tobą wiedzą o najlepszych umiejętnościach oraz technikach myślenia i działania, wykorzystywanych przez wyższą kadrę zarządzającą czy właścicieli firm. Pozwalają one osiągać nadzwyczajne rezultaty pomimo trudnej sytuacji rynkowej, kosztem zdeterminowanej konkurencji.

Kiedy przećwiczysz te pomysły i wprowadzisz je w życie, uzyskasz rezultaty nieproporcjonalnie wielkie w stosunku do włożonych wysiłków. Niekiedy już pojedyncza zmiana kierunku, zainspirowana wnikliwym wglądem lub pomysłem zawartym w tej książce, może szybko i radykalnie zmienić twoje interesy oraz twoje życie.

Siedem obowiązków lidera

Istnieje siedem podstawowych, niezmiennych zasad, kluczowych obowiązków przywódcy każdej organizacji. Umiejętności w każdym z tych siedmiu obszarów określają wartość (na skali od 1 do 10), jaką przedstawiasz dla siebie samego i twojej firmy. Oto one.

Pierwszy obowiązek. Wyznaczaj i osiągaj cele biznesowe

Przyczyną numer jeden niepowodzeń przedsiębiorstw i kadry kierowniczej jest niezdolność do osiągania celów związanych ze sprzedażą, rozwojem i rentownością, za które odpowiedzialny jest przywódca.

Wyznaczanie i osiąganie celów biznesowych dotyczy każdego elementu planowania strategicznego i planowania rynku, łącznie z produktami, usługami, pracownikami, produktywnością, promocją, finansami i reakcją konkurencji. Te najważniejsze czynniki omówimy w dalszej części książki.

Drugi obowiązek lidera. Wprowadzaj innowacje na rynek

Peter Drucker twierdził, że celem firmy jest „stworzenie i utrzymanie klienta”. Firmy są w stanie stworzyć i utrzymać klientów tylko dzięki stałemu doskonaleniu produktów, usług, procesów i metod promocji. Jak napisał Bruce Henderson z Boston Consulting Group: „Całe planowanie strategiczne to planowanie rynku”.

Trzeci obowiązek lidera. Rozwiązuj problemy i podejmuj decyzje

Jest to tak istotne, że poświęcę cały rozdział umiejętnościom rozwiązywania problemów i podejmowania decyzji, które bezwzględnie musi opanować skuteczny przywódca. Pamiętaj, że nieosiągnięty cel to po prostu nierozwiązany problem. Nieosiągnięty cel sprzedaży to nierozwiązany problem. Jedynymi przeszkodami, które stają na drodze do pożądanego sukcesu, są problemy, trudności, przeszkody i bariery. Zasadnicze znaczenie dla odniesienia sukcesu ma twoja umiejętność przejścia ponad albo pod tymi problemami lub ich sprytnego obejścia.

Czwarty obowiązek lidera. Ustalaj priorytety i skupiaj się na kluczowych zadaniach

Jednym z najważniejszych zadań, jakie wykonujesz, jest rozlokowanie ograniczonych zasobów, zwłaszcza ludzi i pieniędzy, na tych obszarach, na których w największym stopniu przyczynią się do powodzenia przedsięwzięcia.

Prawo wyłączonego wyboru mówi: „Jeśli zrobisz jedną rzecz, oznacza to, że nie zrobisz innej”.

Czas jest twoim najszczuplejszym zasobem. Jest ograniczony, nietrwały, nie do odzyskania i nie do zastąpienia. Sposób, w jaki rozdzielasz swój czas, może być determinantą wszystkiego, co osiągniesz – lub czego nie uda ci się osiągnąć.

Piąty obowiązek lidera. Bądź dla innych wzorem do naśladowania

Albert Schweitzer napisał kiedyś: „Musisz uczyć ludzi w szkole przykładu, ponieważ nie nauczą się w żadnej innej”.

Potwierdza się to od wieków. Przykład, jaki dajesz swym charakterem, postawą, osobowością i nawykami w pracy, a zwłaszcza sposobem, w jaki traktujesz innych, nadaje ton twojemu działowi, całej firmie lub organizacji.

W przedsiębiorstwie morale samo się nie podnosi; ono zawsze płynie z góry. Pod dobrym generałem nie służą źli żołnierze.

Jedno z zasadniczych pytań, jakie stale musisz sobie zadawać, brzmi: „Jaka byłaby moja firma, gdyby wszyscy jej pracownicy byli tacy jak ja?”.

Marshall Goldsmith, najlepszy trener kadry dyrektorskiej firm z rankingu Fortune 1000, na podstawie wieloletnich doświadczeń wykazał, że pojedyncza zmiana w charakterystycznych zachowaniach głównego menedżera może wywołać pozytywny efekt zwielokrotnienia, który wpływa na zachowanie ogromnej liczby osób.

Liderzy zachowują się tak, jak gdyby wszyscy ich obserwowali – nawet wtedy, gdy nikt nie patrzy.

Szósty obowiązek lidera. Przekonuj, inspiruj i motywuj innych, by podążyli za tobą

Tom Peters stwierdził, że najlepsi liderzy nie kształcą naśladowców, lecz liderów. To prawda, że chcesz, by twoi pracownicy podejmowali inicjatywę i mogli swobodnie realizować swoje pomysły. Jednak wszelka inicjatywa musi wspierać to – i służyć temu – co starasz się osiągnąć jako przywódca.

Jeśli ludzie nie podążają za tobą, nie jesteś przywódcą. Jeśli nikt cię nie słucha, nikt ci nie wierzy ani też nie dba o to, co mówisz, nie odniesiesz sukcesu. Jeśli ludzie pracują bez zapału, tylko dla zapłaty, zawiedzie najwspanialsza na świecie strategia biznesowa.

Musisz motywować innych, by podążali za twoją wizją, wspierali i osiągali cele, które wyznaczyłeś, pojmowali misję organizacji tak, jak ty ją widzisz. W dzisiejszych czasach skłonienie innych, by poszli w nasze ślady, wymaga czegoś więcej niż tylko polecenia służbowego i kontroli. Musisz zdobyć ich wiarę, szacunek i zaufanie. To jest kluczem do trwałego sukcesu w roli lidera.

Siódmy obowiązek lidera. Działaj i osiągaj rezultaty

Gdy przeprowadzasz ostateczną analizę, najistotniejszym czynnikiem decydującym o sukcesie będzie twoja zdolność do osiągania wyników, jakich się od ciebie oczekuje.

Na kolejnych stronach zaprezentuję zestaw prostych, sprawdzonych, praktycznych metod i technik, wykorzystywanych w różnych sytuacjach przez wyższą kadrę zarządzającą oraz właścicieli firm. Dzięki tym technikom wszyscy oni szybciej osiągają lepsze i bardziej przewidywalne wyniki w dowolnym przedsiębiorstwie czy organizacji, w każdej sytuacji ekonomicznej.

Każdy kryzys jest szansą

Zawodowi żołnierze modlą się o pokój, ale mają nadzieję na wojnę.

W czym zawiera się sens tego powiedzenia? Oznacza ono, że żołnierze modlą się o pokój, ponieważ wojna jest straszna: każdy rozsądny człowiek, żołnierz również, chce przeżyć życie w pokoju i chce, by jak najdłużej było to możliwe. Jednak tylko w trakcie działań wojennych, w trakcie dramatycznych chwil na polu bitwy można się wyróżnić i szybko awansować. Zawodowi żołnierze żywią w skrytości ducha nadzieję na wojnę, która pozwoli im wykazać się swoją sprawnością i udowodnić, że nadają się do wyższego dowództwa.

Viktor Frankl, austriacki psychiatra i psychoterapeuta, więzień obozów koncentracyjnych, m.in. Auschwitz, twórca analizy egzystencjalnej i logoterapii, napisał słynne słowa: „Ostatnią wielką wolnością jest wolność wyboru niezależnie od okoliczności własnej postawy umysłowej”.

Pewien mój znajomy dyrektor, którego firma ucierpiała na skutek 40-procentowego spadku sprzedaży w okresie krótszym niż rok i znalazła się na skraju bankructwa z powodu odwrócenia się trendów rynkowych, zdradził mi sposób, w jaki zachowuje codziennie pozytywne nastawienie. „Każdego ranka, gdy wstaję – opowiadał – mam do podjęcia decyzję. Mogę być szczęśliwy, mogę też być bardzo szczęśliwy. I dlatego decyduję, że dziś będę bardzo szczęśliwy, a także pozwolę, by to nastawienie kierowało mną przez cały dzień, niezależnie od tego, co się zdarzy”.

Ty także możesz wybrać własną postawę niezależnie od okoliczności. Możesz zdecydować, że będziesz nastawiony pozytywnie, konstruktywnie, że będziesz patrzeć w przyszłość. Możesz postrzegać każdy „kryzys” jako „okazję”, nawet jeśli jest to tylko okazja, by dorosnąć, stać się dojrzalszym, silniejszym, a – kto wie – nawet osiągnąć ten rodzaj „awansu polowego”, który pozostanie z tobą do końca twojej kariery.

Witaj w XXI wieku!ROZDZIAŁ 1 Serce lidera

Charakter można pokazać w chwilach wielkich, ale wyrabia się go w małych.

WINSTON CHURCHILL

Przywództwo jest najważniejszym pojedynczym czynnikiem wpływającym na sukces lub porażkę firmy albo biznesu. Twoja zdolność do wystąpienia naprzód i poprowadzenia przedsiębiorstwa do sukcesu na konkurencyjnych rynkach jest zarówno zasadniczym, jak i niezastąpionym wymogiem.

Im lepszy staniesz się jako lider, tym lepszy będziesz w każdym obszarze swojego przedsięwzięcia. Na szczęście liderem można się stać, nie trzeba się nim urodzić. Jak napisał Peter Drucker: „Może istnieje coś takiego, jak urodzony lider, ale jest ich tak niewielu, że ogólnie rzecz biorąc, nie czynią żadnej różnicy”. Przywódcy zasadniczo zawdzięczają wszystko własnej pracy, własnemu rozwojowi. Stale pracują nad sobą, uczą się, dojrzewają i z biegiem lat stają się coraz bardziej kompetentni.

Liderzy pojawiają się zwykle wtedy, gdy trzeba uporać się z sytuacją, która wymaga zdolności przywódczych. Menedżer może przez wiele lat z powodzeniem pracować i wypełniać swoje obowiązki, a także pilnować, by zadania były wykonywane. Jednak gdy nagle pojawia się kryzys, niezbędne jest dobre przywództwo. W takiej chwili lider występuje z szeregu i przejmuje kontrolę nad sytuacją. Staje się inną osobą i wypełnia inną rolę.

Postępuj zgodnie z zasadami

Generał Norman Schwarzkopf opowiadał o swoich pierwszych doświadczeniach przywódczych w Pentagonie. Wyższy rangą oficer powiedział mu, że jeśli chce dobrze wykonywać swoje zadania, musi jedynie „postępować zgodnie z zasadą nr 13”. Gdy ówczesny pułkownik Schwarzkopf zapytał, jak brzmi owa zasada, dowódca dywizji powiedział:

– Kiedy mianują cię dowódcą, obejmij dowodzenie! Schwarzkopf zapytał wtedy:

– Ale w jaki sposób mam podejmować decyzje, gdy już obejmę dowodzenie?

Jego zwierzchnik odparł:

– To proste. Zastosuj zasadę nr 14.

Pułkownik Schwarzkopf zapytał:

– Jak brzmi zasada nr 14?

W odpowiedzi usłyszał:

– Rób to, co trzeba!

To świetny pomysł, także dla ciebie. Gdy zostaniesz mianowany dowódcą, przejmij dowodzenie, a jeśli będziesz miał jakiekolwiek wątpliwości co do tego, co robić, po prostu rób to, co trzeba.

Przywództwo wymaga charakteru

Przywództwo znacznie bardziej wiąże się z tym, kim jesteś, niż z tym, co robisz. Jeśli potrafisz rozwijać w sobie cechy skutecznego przywódcy, kwintesencję tego, co niezbędne, by być liderem, stanie się to ważniejsze niż jakikolwiek inny czynnik dla twojego sukcesu w roli menedżera.

Jedna z podstawowych zasad rozwoju osobistego brzmi: „To, o czym rozmyślasz, rośnie i zajmuje coraz większy obszar twoich doświadczeń oraz osobowości”.

Gdy myślisz i działasz w oparciu o najważniejsze cechy znanych z historii, skutecznych liderów, z dnia na dzień stajesz się bardziej efektywny. Rozmyślając stale o tych cechach, wprogramowujesz je we własną osobowość i zachowanie. Uczysz się ich, ćwicząc je w codziennych działaniach jako osoba prywatna i lider swojej organizacji.

Im bardziej staniesz się liderem we własnym wnętrzu, tym skuteczniejszy będziesz we wszystkich działaniach przywódczych na zewnątrz. Myśląc tak samo jak najlepsi przywódcy, sam w coraz większym stopniu stajesz się liderem.

Siedem cech przywódcy

W ciągu wielu lat przeprowadzono ponad trzy tysiące badań, których celem było zidentyfikowanie cech przywódców odnoszących sukcesy, a zwłaszcza odnoszących sukcesy dowódców wojskowych, którzy grając swą rolę w burzliwym teatrze wojny, zwyciężyli w ważnych bitwach wbrew wszelkim oczekiwaniom – a to przecież bardzo przypomina sukces na dzisiejszych rynkach.

Zidentyfikowano ponad pięćdziesiąt cech istotnych dla lidera, jednakże siedem z nich wyróżnia się swoim wyjątkowym znaczeniem. Dobra wiadomość – każdą z tych cech można w sobie wykształcić poprzez ćwiczenie i powtarzanie.

1. Wizja – najważniejsza cecha przywódcy

Przywódcy mają wizję. Potrafią spojrzeć w przyszłość. Mają wyraźne, fascynujące wyobrażenie tego, dokąd zmierzają i co usiłują osiągnąć. Ta cecha odróżnia ich od menedżerów. Posiadanie jasnej, klarownej wizji zmienia jednostkę w osobę szczególnego rodzaju. To właśnie zmienia „menedżera transakcyjnego” w „przywódcę transformacyjnego”. Menedżer pilnuje, by zadania zostały wykonane, natomiast prawdziwy przywódca odwołuje się do emocji swoich ludzi.

W czasach gwałtownych zmian i niepokojów dobrze jest od czasu do czasu zarządzić przerwę. Zatrzymaj zegar. Wycofaj się. Poświęć czas, by zastanowić się nad tym, kim w głębi serca naprawdę jesteś, za czym się opowiadasz, dokąd zmierzasz oraz jaką przyszłość chcesz stworzyć dla siebie i swojej organizacji.

W książce Competing for the Future Gary Hamel i V. K. Prahalad podkreślają kluczowe znaczenie „zamiarów na przyszłość” dla sukcesu w biznesie. Wyjaśniają, że im większą ma się jasność co do przyszłości, jaką pragnie się stworzyć, tym łatwiej jest podejmować codzienne decyzje, niezbędne do osiągnięcia tej przyszłości.

(...)