- W empik go
Jana Seklucyana Oeconomia albo gospodarstwo: 1546 - ebook
Jana Seklucyana Oeconomia albo gospodarstwo: 1546 - ebook
Klasyka na e-czytnik to kolekcja lektur szkolnych, klasyki literatury polskiej, europejskiej i amerykańskiej w formatach ePub i Mobi. Również miłośnicy filozofii, historii i literatury staropolskiej znajdą w niej wiele ciekawych tytułów.
Seria zawiera utwory najbardziej znanych pisarzy literatury polskiej i światowej, począwszy od Horacego, Balzaca, Dostojewskiego i Kafki, po Kiplinga, Jeffersona czy Prousta. Nie zabraknie w niej też pozycji mniej znanych, pióra pisarzy średniowiecznych oraz twórców z epoki renesansu i baroku.
Kategoria: | Klasyka |
Zabezpieczenie: | brak |
Rozmiar pliku: | 237 KB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
Wydał
Dr. Zygmunt Celichowski.
W KRAKOWIE.
W.DRUKARNI C. K. UNIWERSYTETU JAGIELLOŃSKIEGO
pod zarządem A. M. Kosterkiewicza.
1890.
Mimo tolerancyi religijnej, jaka w XVI wieku panowała w Polsce, wielu jHsarzów polskich, przcsia-kłych nowinkami, uznało za rzecz bezpieczniejsza o ])ii- scie rodzinne 8ti*ouy i przenieść się do Królewca pod opiekę, zlutrzonego księcia praskiego. Nie zerwali oni jednakże przez to węzłów łączących ich z ojczyzną. Najprzód zawierał wówczas Królewiec wiele jeszcze żywiołu polskiego, co stąd juz się okazuje, że uznano potrzebę ustanowienia polskiego kaznodzieji przy tumie, a powtóre utrzymywała ta kolonija królewiecka literackie stosunki z Polską, pisząc i drukując wiele po polsku i szerząc przez to propagandę swych przekonań reh'gi)nych w kraju ojczystym.
Jednym z j)ierwszych… co się udali pod opiekę księcia pruskiego, był Jan Seklucyan. Przybył on do Królewca około r. 1541 a umarł tamie r. 1578. Przez cały ten czas czynny był jako kaznodzieja, jako pisarz, jako wydawca i księgarz. Imię jego było głośne a w dziejach piśmiennictwo polskiego poczesne zajmuje on miejsce. Mimo tego mało znamy jego życie, mało jogo prace, a jednak zasługuje on na.to; aby się doczekał obszerniejszej monografii. Ponieważ ramy niniejszej przedmowy uie dozwalają obszerniejszego traktiitu o Seklu-cyanie i jego pracach, niechaj niniejsze wydanie Ekonomii będzie choćby drobnym przyez )iikiem do przyszłej monografii Scklucyanowe).
Oecommh nosząca na tytule r. I 5i(i ii drukowana jak się okazuje z umieszczonej na końcu zapiski, w v. I5-i5, zaliczać się może do pierwocin Jittratui-y polskiej, bo przcil tym rokiem niezbyt wiole uiainy rodzimvcli płodów literackich.
Nasuwa się jodnakżf zaraz )od tym względem zawiodły mię poizukiwaiiia, i znuiszoTiy jestem pytanie to zostawić nierozstrzygniętem.
Na domysł, że autorem jest ktoś inny, a nie Seklucyan, naprowadza ten ustęp w rozdziale 8. w którym autor mówi, że miał sposobność wyrozumienia cnot księiny Doroty „in j esz k aj a l- irzy dworze przez tak długi czas". Seklucyan przybył do Królewca około r. 1541, Ekonomija napisana była w roku 1545, wypa dałyby więc na pobyt Seklucyana w Królewcu 4 lata, z czem bodaj się zgadza wyrażenie: tak długi czas.
Gdyby się zaś koum dziwną zdawało rzeczą, że Seklucyan w przedmowie do czytelnika nie powiedzijtł, że obcą wydaje pracę, to uwzględnić nalt ży, iż też nie powiedział tamże, jakoby to jego była praca. Zresztą i później występował Seklucyan nie tylko jako autor, ale i jako wydawca obcych utworów.
Itzecz cała, jak się czytelnik sam przekonać raczy, napisana jest potoczysto, językiem jak na owe czarty)łoprawnyrn i stosunkowo raało zawierającym wyrazów i form przestarzałych. Wykład mmi zabarwiony jest kolorytem tenloficznym, i to ze stanowiska antykato-
Oeeominia należy do rzadkości biblijograticEnych Znane mi są tylko dwa jej egzemplarze: jeden w biblijo-tece Kóniickiej, z którego uskutecznione jest niniejsze wydanie, drugi w jiosiadaniu hr. Z. Czarneckiego w Rusku.
Oeeonomia zawiera kart nieliezbowanych RO, ze sygnaturą A–P po 4 kartki na zeszycik, formatu małej 8-ki po 26 wierszy na stronie. Książeczka cała odbita jest czcionkami gockiemi, oprócz karty tytułowej drukowanej antykwą której mniej więcej dokładną podobiznę, drukarskietni środkami wykonana, załączamy przy niniejszem wydaniu.
J)r. Zyfjmunt Cetickoirski.
Ł A S K A w E M u C z Y T E L N11{ o w I
tvch IiS14Żt ;K ŁASKI BO?e J I WSZYTKIEGO DOBREGO ŻYCZY jan seclucian, SŁUGA SŁOWA BOŻEGO W KRÓLEWCU ETC.
;(lyż jednak wiele takicJi najdujem w pogjiii- sldcli lii .storyjaelij którzy aczkolwiek JJoga przez wiarę nie uznali ani ])rzykazania j'ego wielzieli, a wżdy pilnie z swego przyrodzonego prawa i osobliwej chuci o to zawzdy stali, aby ua świecie cnotliwie żyli i dziatki swoje przykładnoscią swoją ktemu przywodzili, cnotliwie je wychowawając, a żywności jem jłobożnym obyczajem nabywając. Takić był Virginius Kzymianin: gdy się dowiedział, że Jego córkę przełożony Appius (claudius zgwałcił, wywiodszy ją na rynek, uciął jej szyję; wolał być mężobójcą, niżh zgwałconej córce ojcem. Toż tez czytamy o ślachetnej Lucrecyi, która wolała smierć podjąć, niźli ua świecie zgwałconą żyć. O tem czytaj Valerium ilaximum libro H. cap. 1. Gdyć to j)ogani niewierni czynili, źe cnoty pilno strzegli: więcej na to zaprawdę wszelki kizeseiań- ski człowiek (który Tana Boga i przykiiZimie jego przez wiarę uznał) powinien, aby cnotliwie żył w takiem sta- jl rzy kazań ia Bożego, elieeh' ujdź srogieffo ^'iiiinvn i sądu je;o. Aczkolwiok zntau. który jest od początku łjjarz, mocnie o to zawzdy stoi, aljy zwiódł i odwiódł człowieka od stanu żywota krześciaii-skiego… ukazując ludziom przez fnhzywe shiji i proroki swoje inszy stan i inszy o)yezaj żyeia na świecie, który się jem zda lepszy być… godiiiejszy, pobożnicjazy… błogo-sławieiiszy i naSAvietazy, niźli ten, Icu któremu je pan Biv^ stworzył, ustawić mczyi i poświęcić. Ale aby się kto nie wyniawiiił, żeby tjikowycli fałszywycb zwodników nieznał… jaśnie je nam Paweł Ś. wedle uczynków, odzienia i postaci ieb okazał. (Tymo… i…) 1 przykazuji' tanu aby sio każdy icb fałszywej nauki wystrzegał, temi sło yy: Ctstatecznycb czasów odstana niektórzy od wiary, przystawając ku Iiłędliwym duclioni i naukam dyja-belskira, którzy pod przykrytoseią uczą łgarstwa, mając poruszone smnnienie swe, zakazując małoiistwa, zakazując pokarmów, które sam pan Bóg stworzył ku pożywaniu z dzięką ludziem wiernym, tym którzy iiznali prawdę etc. Item. Colos. 2. Żaden %vas nieclmj nie zwodzi w pokorze a w nabożeństwie angelskiom chodząc, czego nie widał. Daremnie nadęci na mnyśie ciała swego, a nie dzierżąc się głowy, z której wszytko ciał" rozlicznych stanów przez sixłjenie sprawione i złączom ro(*eic w rozmnożeniu Różem. I sam pan Chrystus k :t zał aię t;kowych chronić. Math. 16 et 24, Mar. Luce 12. Takowych fałszywych proroków dosyć na nk vizimy czasu dziBiejazego, o których Paweł 8. przepowiedział, którzy nie jedno pokarmów a stjulta nuiłżiń-pkicfco BWiQt ^go zakazują, ale się Leż z niego iHiśiniewaja, iiiftzy krzyż szatański sobie wymyślając, i ludzkie su-nmiemc obciągając: awoje zmyślona czystość i wilczą pokorę z wierzchu odzieniem a postacią okazując, a nad nieme bestye niepowścięgliwiej jawnie i potojemnie ży-
Wiic, i iuwzvni cjiotliwvHi małżonkom poj m-szonio dawaj ac.
Widzułłenj książki w Krakowie drukowane, w któ-rvcli sto dwadzieścia i czterzy dowoily allio szatańskie wykręty napisano, powicdając i dowodząc U'-'o niewsty-diiwie, iż mąż, by od dziesieci lat nic był przy żenię swojej, tely ty dzieci, które się arodza przez ten wszytek czas, sa własne dzieci jego. Temi dyjabelakiemi wykręty niejedno zakrywają cudzołóstwo niecnotliwyeh małżonek: ale też i cnotliwe ku cudzołóstwu przywo-tlzą. Grdyż to jest niejedno przeciwko prawu przyrodzonemu, przykazaniu Bożemu, ale też przeciwko rozumowi ludzkiemu i nierozumnych bestyj naturze, między któremi jest takowych wiele, które wedłujf natury swojej wierność sobie spoiną chowają; aio o tem będzie szerzej potem. Przeto chciej ty książki z pilnością czytać, nauczysz sie tu według przykazania Bożego gospodarstwa twojego dobrze sprawować, na wymysły i ustawy szatańskie (które są przeciw })aiui Bogu i pismu świętemu) nic niedbając, a w świętem stadle małżeńskiem uczciwie źywąc. krzyż z pokora nosząc, a pana Boga w duchu i w prawdzie zawdy chwaląc.