Jednostka, zło, historia w myśli Rousseau. Perspektywa nowoczesności: między eksperymentem a marzeniem - ebook
Jednostka, zło, historia w myśli Rousseau. Perspektywa nowoczesności: między eksperymentem a marzeniem - ebook
Książka poświęcona jest myśli Rousseau – myśliciela znanego, a jednak niedocenianego. Przedstawia kluczowe wątki jego myśli ześrodkowane wokół kwestii zła, historii i miejsca w niej jednostki, zarówno w odniesieniu do apokaliptycznej diagnozy kryzysu świata oświeceniowo-nowoczesnego, jak i rozwiązań emancypacyjnych. Wątki te zostały zaprezentowane w dwóch przenikających się planach. W planie ewolucji myśli Rousseau publikacja analizuje jej sprzeczności i trudności, by ukazać przejście od pism teoretycznych do pism autobiograficznych. W tym względzie stawia kilka tez. Po pierwsze przejście to ukazuje jako wyraz załamania się teoretycznej myśli Rousseau. Po drugie naznaczone obłędem Rousseau pisma autobiograficzne stanowią integralną część jego myśli filozoficznej w tej mierze, w jakiej wyciąga on w nich dramatyczne konsekwencje ze swej myśli teoretycznej i rozpoznaje jej porażkę: widzi w nich dzieło zależności i zniewolenia, które w projektach emancypacyjnych usiłował znieść na rzecz nowoczesnej zasady autonomii. Po trzecie pisma teoretyczne jawią się jako eksperymenty, świadome swych kruchych, hipotetycznych założeń. Po czwarte pisma autobiograficzne określają nową postawę wobec świata: samotniczy zwrot ku naturze. Rousseau przechodzi w nich od porządku eksperymentu do porządku marzenia. W drugim planie Rousseau zostaje ukazany jako myśliciel wykraczający poza ograniczenia epoki oświecenia i otwierający ją na świat nowoczesny. Rozpoznaje on dialektykę oświecenia, opisując zasadnicze problemy i bolączki nowoczesności, na które udziela nowoczesnej już odpowiedzi.
Spis treści
Wykaz skrótów cytowanych dzieł Rousseau 7
Wstęp 11
I. Zło oświeceniowej nowoczesności 29
I.1. Krytyka oświecenia – rzeczywistość 29
I.2. Krytyka oświecenia – myśl 60
I.3. Rousseau a dialektyka oświecenia 75
II. Zło historii a teodycea 99
II.1. Problem teodycei. Poprzednicy 116
II.2. Krytyka tradycyjnego chrześcijaństwa 120
II.3. Chrześcijaństwo autentyczne 128
II.4. Epistemologiczne podstawy deizmu 134
II.5. Deizm etyczny a zło 148
II.6. Kłopoty z genezą historii 148
II.6.1. Genealogia moralno-woluntarystyczna 149
II.6.2. Genealogia naturalistyczna 154
II.7. Historia i perspektywy moralne 160
II.8. Utracona szansa (wczesnej) historii – złoty wiek 176
III. Emancypacja – wyjście z historii w obrębie historii. Wprowadzenie 183
IV. Projekty emancypacyjne 189
IV.1. Projekty polityczne 192
IV.1.1. Projekt zachowawczy 193
IV.1.2. Projekt maksymalistyczny – utopijny eksperyment 196
IV.1.2.1. Trudności emancypacji politycznej – dialektyka, zależność, totalitaryzm 206
IV.1.3. Zapośredniczenia historyczne – uwiarygodnienie 220
IV.1.3.1. Wielki ustawodawca 222
IV.1.3.2. Wychowanie obywatelskie 224
IV.1.3.3. Religia obywatelska 230
IV.1.4. Podsumowanie 234
IV.2. Projekt pedagogiczny. Emil 236
IV.2.1. Spór o Emila – pedagogika indywidualistyczna czy polityczna? 239
IV.2.2. Trudności emancypacji pedagogicznej – dialektyka, zależność, kontrola 250
IV.3. Porażka projektów emancypacyjnych i dialektyka historii 256
V. Ucieczka z historii – „patologiczna” krytyka projektów emancypacyjnych 261
V.1. Zakwestionowanie cnoty racjonalnej 267
V.2. Poza historią – samotniczy zwrot ku naturze 281
V.3. Marzenie upadłe 283
VI. Ogólne podsumowanie 291
Zakończenie 317
Bibliografia 329
| Kategoria: | Filozofia |
| Zabezpieczenie: |
Watermark
|
| ISBN: | 978-83-8220-830-6 |
| Rozmiar pliku: | 2,6 MB |
