Jestem Tobą - ebook

Bez­na­dziejna sy­tu­acja, w któ­rej się zna­la­złam, jest wy­ni­kiem mo­ich de­cy­zji. To one ni­czym kula śnieżna zbie­rały po dro­dze ko­lejne kon­se­kwen­cje mo­ich wy­bo­rów. Gdy­bym mo­gła cof­nąć czas, a z ca­łych sił tego pra­gnę, zo­sta­wi­ła­bym wiele w sfe­rze fan­ta­zji, która przez całe ży­cie była moim sprzy­mie­rzeń­cem w walce z okrutną rze­czy­wi­sto­ścią. Tylko wy­obraź­nia po­ma­gała mi prze­żyć każdy dzień w na­dziei na lep­sze ju­tro i to ona dzi­siaj stała się moim oprawcą. Choć na­wet te­raz, po tym wszyst­kim, nie po­tra­fię zmie­rzyć się z wła­snym ży­ciem.

Nam, do­ro­słym, któ­rzy po­zja­dali wszyst­kie ro­zumy, wy­daje się, że znamy sie­bie na wy­lot, że ni­gdy nie po­stą­pi­li­by­śmy tak czy siak. Pa­trząc na lu­dzi w pa­to­wych sy­tu­acjach, szu­kamy przy­czyn ich bez­rad­no­ści. Jakby miało to ja­kie­kol­wiek zna­cze­nie. Bar­dzo ła­two wpaść w pu­łapkę ży­cia ży­ciem in­nych i po­dej­mo­wa­nia za in­nych de­cy­zji, które w na­szym mnie­ma­niu od­mie­ni­łyby czyjś los. Naj­trud­niej prze­cież pod­jąć mą­drą de­cy­zję we wła­snej spra­wie, te po­dej­mo­wane za in­nych za­wsze są naj­mą­drzej­sze i naj­bar­dziej w punkt, jakby nikt poza nami nie miał ra­cji. Pa­mię­tam lek­cję hi­sto­rii, gdy uczy­li­śmy się o II woj­nie świa­to­wej. Była mowa o przy­pad­kach, w któ­rych wy­głod­niali do gra­nic moż­li­wo­ści lu­dzie zja­dali ludz­kie mięso. Wszy­scy jed­no­cze­śnie za­czę­li­śmy się prze­krzy­ki­wać, jak to moż­liwe, aby ktoś zjadł dru­giego czło­wieka, że wo­le­li­by­śmy umrzeć niż po­su­nąć się do ta­kich okrop­no­ści. Wtedy We­ro­nika Ba­licka, na­sza hi­sto­ryczka, po­wie­działa: „Ni­gdy nie wiesz, kim mo­żesz się stać, do­póki nie zo­sta­niesz spraw­dzony”. Miała zu­pełną ra­cję.

Za każ­dym dzia­ła­niem stoi ja­kaś ge­neza, do każ­dego czło­wieka przy­cze­pione są zmory i oko­licz­no­ści, które po­py­chają go do dzia­łań nie­moż­li­wych, o które ni­gdy by sie­bie nie po­dej­rze­wał. Czy zda­rzyło ci się kie­dyś być pod wra­że­niem wła­snych moż­li­wo­ści? Czy czu­jesz cza­sem, że po­wi­nie­neś być gdzie in­dziej? Że nie tego spo­dzie­wa­łeś się od swo­jego ży­cia? Że gdy­byś był kimś in­nym, to osią­gnął­byś o wiele wię­cej? O tak… Na pewno.

Za­wsze kon­cen­tro­wa­łam się na tym, żeby moje ży­cie wy­glą­dało ina­czej, chcia­łam uciec od losu, który – jak mi się wtedy wy­da­wało – mnie czeka, je­śli nic z nim nie zro­bię. Gdy już my­śla­łam, że wy­gra­łam, że udało mi się zro­bić wielki unik, za­czę­łam sku­piać się na tym, by inni nie wpa­dli w tę pu­łapkę. Ha ha ha, jaka by­łam głu­pia… Prze­cież to ja sama ją na sie­bie za­sta­wi­łam. Stra­ci­łam czuj­ność i nie­stety nie zo­rien­to­wa­łam się w porę, że moim ży­ciem za­częło kie­ro­wać coś ob­cego. Coś… Coś, co za­pro­wa­dziło mnie tu, gdzie je­stem te­raz.

Czy chcesz wie­dzieć, jak się tu do­sta­łam? Obie­cuję, że bę­dzie cie­ka­wie. Trudno ci bę­dzie uwie­rzyć, bo ta opo­wieść nie jest nor­malna, a ja nie je­stem nor­malną osobą. Może nie bę­dziesz w sta­nie od­nieść się do mo­ich do­świad­czeń w stu pro­cen­tach, bo nie je­steś mną, jed­nak je­śli masz w so­bie choć tro­chę wy­obraźni i czu­jesz, że nie wszystko na tym świe­cie jest czarne lub białe, to wy­cią­gniesz z tej hi­sto­rii na­ukę, któ­rej mnie nie było dane przy­swoić za­wczasu.

Dziś, pa­trząc w lu­stro, wi­dzę obcą osobę. Z każ­dym dniem tracę część daw­nej sie­bie i choć kur­czowo trzy­mam się resz­tek, które mi zo­stały, czuję, że na nic moje sta­ra­nia. Z ca­łych sił pra­gnę ni­czym Ali­cja przejść na drugą stronę, móc zna­leźć się znowu u „sie­bie”. Tam, gdzie miesz­kają moje oswo­jone zmory, te, z któ­rymi kie­dyś już się upo­ra­łam. Tu, gdzie je­stem, miesz­kają obce mi po­twory, nie po­tra­fię z nimi wal­czyć, nie mam swo­jej siły. Swo­jej broni. Stra­ci­łam je, gdy za­pra­gnę­łam ode­brać lu­dziom kon­trolę nad ich wła­snym lo­sem. A może…

– Z kim roz­ma­wiasz? – roz­lega się py­ta­nie zza uchy­lo­nych drzwi.

– Z ni­kim – od­po­wiada ko­bieta, ści­ska­jąc w dłoni wi­szący na jej szyi me­da­lik z Matką Bo­ską. – Z ni­kim – do­daje szep­tem, pa­trząc na swoje od­bi­cie.Do piekła i z powrotem

– Wsta­waj! – krzyk­nęła mama, prze­ry­wa­jąc ci­szę w ma­łej, dzie­cię­cej sy­pialni. – Już czas, by za­cząć ten dzień, jak Pan Bóg przy­ka­zał.

Pierw­sze pro­mie­nie słońca wpa­dały przez ha­fto­wane białe za­słony pro­sto na twarz dziew­czynki, ośle­pia­jąc ją bla­dym świa­tłem.

– Mamo, je­stem śpiąca – wy­mam­ro­tała za­spana Sara. – Pro­szę, daj mi jesz­cze po­spać.

– Nie za­słu­ży­łaś, moja droga. Sen jest dla tych, któ­rzy ciężko pra­cują na chleb. – Matka spoj­rzała na Sarę z su­ro­wym wy­ra­zem twa­rzy. – Już, już, czeka cię mnó­stwo obo­wiąz­ków, a za dwie go­dziny idziesz do szkoły, dziecko.

Sara po­woli wy­czoł­gała się z cie­płego łóżka i wło­żyła kap­cie zro­bione na dru­tach przez świę­tej pa­mięci bab­cię, któ­rej ni­gdy nie miała oka­zji po­znać. Po­de­szła do lu­stra, od­gar­nęła roz­czo­chrane, brą­zowe włosy, uśmiech­nęła się do sie­bie i wy­sta­wiła ję­zyk, jakby chciała prze­drzeź­nić swoją sio­strę bliź­niaczkę. Pew­nego wie­czoru, gdy matka ka­zała jej przez trzy go­dziny prze­pra­szać Pana Boga w mo­dli­twie i od­mó­wiła ko­la­cji, Sara od­kryła, że mó­wiąc do swego od­bi­cia, ma się wresz­cie komu po­ża­lić. Nie miała przy­ja­ciół, więc sta­rała się za­przy­jaź­nić z dziec­kiem, które wi­działa co­dzien­nie po dru­giej stro­nie lu­stra.

– Nie bądź próżna – ode­zwała się matka kar­cą­cym to­nem. – Bo­zia nie po to dała ci zdrowe ciało, że­byś się na­pa­wała jego wy­glą­dem, ale że­byś mo­gła słu­żyć wier­nie Bogu i pra­co­wać na rzecz in­nych. W po­ran­nej mo­dli­twie prze­proś Pana Boga za swoje krnąbrne po­dej­ście i po­proś o wię­cej po­kory, dziecko.

– Do­brze, mamo – od­parła Sara, uda­jąc po­słu­szeń­stwo, lecz gdy tylko matka ru­szyła do drzwi, pu­ściła so­bie oczko na znak, że wcale nie za­mie­rza prze­pra­szać Boga za to, że da­rzy sym­pa­tią swą je­dyną przy­ja­ciółkę.

Te­resa ni­gdy nie oka­zy­wała czu­ło­ści córce, ni­gdy jej nie przy­tu­lała ani nie mó­wiła „ko­cham cię”. Ca­ło­wała ją za to w czółko, je­śli ta bez­błęd­nie od­mó­wiła mo­dli­twę. Dla­tego Sara re­cy­to­wała wszyst­kie pa­cie­rze do swej uko­cha­nej po­wier­niczki z lu­stra. Pra­gnęła dojść do per­fek­cji i na­zbie­rać jak naj­wię­cej ma­mi­nych po­ca­łun­ków, któ­rych jej tak bra­ko­wało. Nie­stety, oprócz mi­ło­ści Te­resa nie zo­stała rów­nież na­uczona sza­cunku do dzieci. W jej czarno-bia­łym świe­cie sza­cu­nek otrzy­my­wali wy­łącz­nie do­ro­śli, nie­ważne, ja­kich grze­chów się do­pusz­czali. Star­szy to star­szy, tak jak ksiądz to ksiądz. Sza­cu­nek się na­leży i już. A że dziecko nie jest ani do­ro­słym, ani tym bar­dziej księ­dzem, to nie na­leży mu się sza­cu­nek, a już na pewno nie szczera roz­mowa.

– Sia­daj, jedz – na­ka­zała mama.

– Do­stanę tro­chę ma­sełka? – po­pro­siła ostroż­nie Sara, wi­dząc sa­motną pajdę chleba na ta­le­rzu. Miała na­dzieję, że za­słu­żyła na to wie­czor­nym ró­żań­cem.

– Nie­stety, moje dziecko, za to, co znów zro­bi­łaś w nocy, mu­sisz po­waż­nie od­po­ku­to­wać. – Nie spoj­rzaw­szy na­wet na córkę, cią­gnęła da­lej: – Nie­do­brze mi się robi, gdy tylko po­my­ślę, jak ob­ra­zi­łaś Pana Boga. Ni­gdy nie są­dzi­łam, że mała dziew­czynka jest zdolna do cze­goś ta­kiego.

– Wiem, ma­mu­siu. Wię­cej tego nie zro­bię, obie­cuję – od­parła za­wsty­dzona Sara.

Wstyd. To ko­lejna „wspa­niała” przy­wara wy­nie­siona przez mamę Sary z jej ro­dzin­nego domu. Plaga tam­tych cza­sów, z którą ludz­kość do dziś nie po­trafi so­bie po­ra­dzić. To me­cha­nizm sto­pu­jący wszelki po­stęp i siła, która jest w sta­nie znisz­czyć każdy po­ten­cjał. A co ta­kiego zro­biła mała Sara, czego obie­cała wię­cej nie ro­bić? Otwo­rzyła puszkę Pan­dory. Ni­czego nie­świa­dome jesz­cze dziecko, które za­in­te­re­so­wało się wła­snym cia­łem, po­sta­wiło mię­dzy sobą a matką mur o na­zwie „GRZECH”, który już ni­gdy nie miał ru­nąć.

– Czy to dla­tego nie ca­łu­jesz mnie już po wie­czor­nej mo­dli­twie, ma­mu­siu? – spy­tała Sara ze łzami w oczach.

Mama spoj­rzała na Sarę, wy­raź­nie za­sko­czona i za­wsty­dzona, a jed­nak z iskrą mi­ło­ści, która nie­mal na­tych­miast zo­stała przy­tło­czona falą po­czu­cia obo­wiązku wo­bec abs­trak­cyj­nego Boga, wy­ma­ga­ją­cego po­słu­szeń­stwa i czy­sto­ści. Jej mała có­reczka prze­sta­wała być już prze­cież nie­ska­zi­tel­nie czy­sta.

– Nie ma co się ma­zać, od­naj­dziesz mi­łość w Panu Bogu, je­śli tylko bę­dziesz się wy­star­cza­jąco sta­rać – po­wie­działa Te­resa z wy­mu­szo­nym uśmie­chem, kła­dąc na stole ró­ża­niec i ksią­żeczkę do na­bo­żeń­stwa. – Jedz szybko, bo obo­wiązki cze­kają.

Sara ode­brała ten uśmiech jako obiet­nicę, że bę­dzie le­piej, że kie­dyś za­służy na bu­ziaka. Nic ta­kiego jed­nak nie miało się już ni­gdy wy­da­rzyć.Nie wywołuj wilka z lasu

Te­resa wzięła so­bie za cel nie­do­pro­wa­dze­nie do de­pra­wa­cji swo­jej ma­łej có­reczki. Oprócz ry­goru mo­dlitw i sze­regu obo­wiąz­ków do­mo­wych wpro­wa­dziła tak zwaną kon­trolę czy­sto­ści, co brzmiało jak sa­ne­pi­dow­ski wy­móg lub ja­kaś forma walki z roz­wi­ja­jącą się epi­de­mią. Po czę­ści ko­bieta uzna­wała to za prawdę, bo­wiem sek­su­al­ność i wy­ni­ka­jąca z niej nie­czy­stość były dla niej ni­czym za­raza zja­da­jąca ludzką du­szę. Po­żą­da­nie miała za pu­łapkę sza­tana, nie dar od Boga, a cipkę i pe­nisa za po­myłkę, która przy­da­rzyła się panu Bogu w wy­niku prze­mę­cze­nia i bez­na­dziej­nej wiary w ludz­kość.

Na czym po­le­gała kon­trola czy­sto­ści? Te­resa w lo­so­wych mo­men­tach w środku nocy wpa­dała do sy­pialni Sary i zry­wała z niej koł­drę w na­dziei, że nie na­kryje jej na ma­stur­ba­cji.

– Do­bry Boże, co ty wy­pra­wiasz, dziecko?! – krzy­czała prze­ra­żona, wi­dząc, co jej mała dziew­czynka robi z mi­siem, któ­rego do­stała od ojca na po­że­gna­nie.

Zła­pała córkę za ra­mię i wbi­ja­jąc jej bo­le­śnie pa­znok­cie, wy­wle­kła z łóżka ni­czym szma­cianą lalkę. Uklę­kła przed nią na dy­wa­nie, ści­ska­jąc rę­koma jej nad­garstki, i ze łzami oraz ol­brzy­mim lę­kiem w oczach plo­tła bez opa­mię­ta­nia:

– Jak mo­żesz mi to ro­bić?! – pła­kała w głos. – Prze­cież mo­dlimy się co­dzien­nie, prze­cież ja ro­bię wszystko, żeby cię ustrzec przed sza­ta­nem! Jak mo­żesz, się py­tam? – Pchnęła Sarę przed lu­stro i zła­pała ją za kark. – Spójrz na sie­bie – wy­szep­tała zło­wrogo.

Roz­trzę­siona Sara wbiła wzrok w pod­łogę. Te­resa ści­snęła jej szyję tak mocno, że dziew­czynka syk­nęła z bólu, jed­nak opę­tana sza­łem ko­bieta zda­wała się tego nie za­uwa­żać.

– Patrz, mó­wię! – wrzesz­czała da­lej. – Wiesz, co się z tobą sta­nie, jak bę­dziesz się tak plu­ga­wić?

Wy­stra­szona Sara spoj­rzała w lu­stro na swoją przy­ja­ciółkę, a jej wargi za­drżały jak li­ście osiki na wie­trze. Matka nic so­bie z tego nie ro­biła, tylko krzy­czała da­lej:

– Spro­wa­dzisz ten świat na ma­nowce, znisz­czysz sie­bie, mnie, wszyst­kich! Czy ty, do cho­lery, chcesz zo­stać kurwą?

W tym mo­men­cie Te­resa wresz­cie usły­szała swój wła­sny głos, do­szedł do niej jak bu­me­rang, ude­rza­jąc ją pro­sto w twarz. Spoj­rzała na swoje od­bi­cie w lu­strze, po­tem na prze­ra­żone, za­pła­kane dziecko, które trzy­mała za kark, i na­tych­miast zwol­niła uścisk.

– Prze­pra­szam, prze­pra­szam – mam­ro­tała, co­fa­jąc się i krę­cąc głową w nie­do­wie­rza­niu. Na­gle na­dep­nęła na mi­sia, sprawcę ca­łego za­mie­sza­nia, pod­nio­sła go, spoj­rzała na niego zło­wrogo, po czym spo­waż­niała, a cały smu­tek i po­czu­cie winy zni­kły, jakby ni­gdy się tam nie po­ja­wiły. – Ni­gdy nie zo­ba­czysz już tego mi­sia – po­wie­działa su­ro­wym to­nem. – Ciążą na nim grze­chy two­jego ojca i prze­cho­dzą na cie­bie, moje dziecko. Nie po­zwolę na to – rze­kła, po czym wy­szła z po­koju, trza­ska­jąc drzwiami.

Od tej pory śred­nio dwa, trzy razy w ty­go­dniu Te­resa bu­dziła się w środku nocy z tak zwa­nym sil­nym prze­czu­ciem… A może lę­kiem, że jej có­reczka znowu grze­szy. Ze­ska­ki­wała więc w po­śpie­chu ze swego łóżka i czym prę­dzej bie­gła do sy­pialni Sary, zgar­nia­jąc po dro­dze ró­ża­niec. Otwie­rała z im­pe­tem drzwi, zry­wała z jej ma­łego ciałka koł­drę, spraw­dza­jąc przy tym, czy nie jest przy­pad­kiem gdzieś mo­kra. Na­stęp­nie pod­no­siła jej ko­szulę, do­ty­kała maj­tek, spraw­dzała i wą­chała ręce. Na tym eta­pie prze­ra­żona Sara, wy­rwana z nie­win­nego snu, le­żała sztywna jak ka­mień. Cza­sami Te­resa uzna­wała, że jej córka nic złego nie ro­biła, wtedy prze­pra­szała ją, kła­dła się obok i ka­zała otę­pia­łej dziew­czynce od­ma­wiać ze sobą ró­ża­niec. Cza­sem jed­nak po­dej­rze­wała, że Sara do­pu­ściła się nie­czy­sto­ści, a wtedy wy­zy­wała ją od brud­nych dzie­wuch, grzesz­nic, wspo­mi­nała o pie­kle i wy­cho­dziła, zo­sta­wia­jąc Sarę to­tal­nie zdez­o­rien­to­waną.

***

Dziew­czynka pa­trzyła na swoje małe rączki, zu­peł­nie nie ro­zu­mie­jąc, dla­czego są brudne. Cho­dziła więc do ła­zienki i szo­ro­wała je do bólu, żeby zmyć grzech. Za­wsze przed snem ro­biła to bar­dzo do­kład­nie, by były czy­ściut­kie, gdy mama znów przyj­dzie w nocy, by je spraw­dzić.

W pew­nym mo­men­cie zro­zu­miała, że czy­stość jej rąk nie ma nic wspól­nego z re­ak­cją jej mamy, a stan emo­cjo­nalny, w któ­rym każ­do­ra­zowo znaj­do­wała się po wi­zy­cie matki w jej sy­pialni, do­ma­gał się ja­kie­goś ro­dzaju re­setu. Na­pię­cie, któ­remu ule­gało ciało Sary pod­czas tych noc­nych wi­zyt, po­trze­bo­wało wy­ła­do­wa­nia, a za­rzuty jej matki za­częły dzia­łać na nią jak za­kaz, który pra­gnęła zła­mać, by zo­ba­czyć, co się za nim kryje. Poza tym skoro była po­są­dzona i uka­rana za coś, czego nie zro­biła, to zro­bie­nie tego nie mo­gło zmie­nić już i tak bez­na­dziej­nej sy­tu­acji. W ten oto spo­sób, o iro­nio, sta­ra­nia matki, by ustrzec dziecko przed ma­stur­ba­cją, po­pchnęły je w od­kry­wa­nie wła­snego ciała, mo­ty­wo­wane nie cie­ka­wo­ścią, ale za­ka­zami, po­czu­ciem winy i wsty­dem.

Gdy je­de­na­sto­let­nia Sara do­stała pierw­szej mie­siączki, jej mama za­częła wpro­wa­dzać ko­lejne za­kazy, na­kazy i kon­trole. W ży­ciu dziew­czyny mo­gli bo­wiem za­cząć po­ja­wiać się prze­cież chłopcy, a ci tylko jedno mają w gło­wie. Pew­nego dnia Te­resa, wra­ca­jąc z ko­ścioła, po­sta­no­wiła ode­brać Sarę ze szkoły, by wspól­nie wstą­pić na lody w na­grodę za do­bre spra­wo­wa­nie. Za­uwa­żyła swoją córkę sie­dzącą na ławce z ja­kimś star­szym od niej chłop­cem, który szep­tał jej coś na ucho. Śmiech Sary i jego ton ukłuł ją tak mocno w serce, że od tego dnia po­sta­no­wiła ją co­dzien­nie za­pro­wa­dzać do szkoły i z niej od­bie­rać. W domu na­to­miast cze­kała Sarę re­pry­menda oraz prze­mowa ma­jąca na celu wy­ło­że­nie krnąbr­nej córce za­gro­że­nia i uka­za­nie kon­se­kwen­cji wy­ni­ka­ją­cych z kon­taktu z chło­pa­kami. Oczy­wi­ście na lody nie po­szły.

– Ale mamo, ja prze­cież nic z tym chłop­cem nie ro­bi­łam! – tłu­ma­czyła zdez­o­rien­to­wana Sara.

– Sły­sza­łam, jak się za­lot­nie śmia­łaś, to za­chęta! – krzyk­nęła w od­po­wie­dzi Te­resa.

– Do czego?

– Nie rób ze mnie idiotki, ty brudna dzie­wu­cho. Gdy­bym się tam nie zja­wiła, pew­nie by cię po­ca­ło­wał, tak go za­chę­ca­łaś.

– Ale mamo, on mi po­wie­dział na ucho dow­cip, nie ja­kiś brzydki. Po pro­stu mnie roz­śmie­szył. Prze­cież nie da­ła­bym się po­ca­ło­wać. To tylko mój ko­lega.

Te­resa wzięła Sarę za ręce i zbli­ża­jąc swoją twarz, spoj­rzała jej pro­sto w oczy:

– Nie mo­żesz mieć ko­le­gów, ro­zu­miesz? Przy­się­gnij mi, że nie bę­dziesz miała żad­nych ko­le­gów. Oni cię zgu­bią. Pój­dziesz do pie­kła, cór­ciu – mó­wiła roz­trzę­siona. – Przy­się­gnij mi!

– Przy­się­gam – od­parła Sara ze łzami w oczach, nie mo­gąc zro­zu­mieć, dla­czego ktoś tak do­bry jak Ar­tur miałby zro­bić jej krzywdę czy strą­cić ją do pie­kła.

Tego wie­czora Sara długo pła­kała, ża­ląc się swo­jej przy­ja­ciółce z lu­stra. Czuła się jak w pu­łapce. Sta­rała się ro­bić wszystko, o co pro­siła ją mama, lecz to ni­gdy nie wy­star­czało. Nie ro­biąc nic złego, cią­gle była ka­rana, a mama nie­ustan­nie na nią krzy­czała. Sara czuła się co­raz bar­dziej sa­motna i tę­sk­niła za oj­cem. Był dla niej jak po­wiew nor­mal­no­ści.

– Chcę do taty. Ty też? – spy­tała, nie ocze­ku­jąc od­po­wie­dzi. – My­ślisz, że tato był zły na mamę? A może… – Nie do­koń­czyła. Przy­kro jej było, że tak rzadko ją od­wie­dzał i że nie mógł jej cza­sem za­brać do sie­bie. Nie wie­działa, dla­czego tak jest.

Pew­nego razu, pod­czas wspól­nego sprzą­ta­nia z mamą, Sara za­py­tała wprost:

– Mamo, czy tato mnie ko­cha?

– Nie, dziecko, gdyby nas ko­chał, toby nas nie zo­sta­wił – usły­szała w od­po­wie­dzi.

– Ale dla­czego nas zo­sta­wił?

– Bo górę wzięła nad nim chuć.

– A co to jest chuć? – spy­tała zdzi­wiona Sara. – Czy to coś złego? Tato jest zły?

– To coś, przed czym chcę cię uchro­nić, dziecko – od­parła matka. – To coś, co mają w so­bie grzesz­nicy. Wszy­scy męż­czyźni są grzesz­ni­kami.

– A ja? Dla­czego na­zy­wasz mnie cza­sem grzesz­nicą, skoro nie je­stem męż­czy­zną?

– Bo ko­biety cza­sem też ule­gają chuci, można po­wie­dzieć, że to taka siła nie­czy­sta, która nęci męż­czyzn, a oni, bę­dąc z na­tury dra­pież­ni­kami, wy­ko­rzy­stują tę sła­bość dla wła­snych ce­lów – wy­tłu­ma­czyła matka i do­dała: – Dla­tego, cór­ciu, tak za­leży mi, że­byś nie prze­by­wała z chło­pa­kami, bo oni są źli.

– Czyli tato jest zły? – spy­tała zdzi­wiona Sara.

– Tak, dziecko, gdyby był do­bry, toby nas nie zo­sta­wił.Gdzie ptaki śpiewają

Let­nie wie­czory na wsi są wspa­niałe. Żaby re­cho­czące w sa­dzaw­kach, cy­ka­jące świersz­cze, mo­kra trawa i gę­ste, cie­płe po­wie­trze – za­pro­sze­nie do po­dy­sko­te­ko­wych czu­ło­ści w ple­ne­rze. Fry­dek nie na­le­żał do chło­pa­ków, któ­rzy za­cią­gali dziew­czyny w krzaki. Nie to, że nie chciał. Po pro­stu nie miał od­wagi. Bał się na­wet po­pro­sić dziew­czynę do tańca. Był za to bar­dzo oczy­tany, bły­sko­tliwy i na swój spo­sób przy­stojny, o czym nie miał po­ję­cia. Gdyby tro­chę bar­dziej wie­rzył w sie­bie, za­uwa­żyłby, że po­doba się Ba­śce, Wioli i Iwo­nie, na którą pa­trzył z ukry­cia przez całą pod­sta­wówkę.

Miał bar­dzo wy­ma­ga­ją­cego ojca, który więk­szość czasu prze­by­wał w woj­sku. Gdy jed­nak był w domu, cała ro­dzina czuła się tak, jakby woj­sko po czę­ści prze­nio­sło się tu ra­zem z nim. Mama oraz Ha­nia, młod­sza sio­stra Frydka, jako ko­biety miały nieco ła­twiej. Było dużo do­mo­wych obo­wiąz­ków, ale wy­ba­czało się im błędy i sła­bo­ści. W końcu, jak twier­dził oj­ciec, to słaba płeć. Od Fry­de­ryka jako je­dy­nego syna i dru­giego męż­czy­zny w do­mo­stwie wy­ma­gało się ca­łej reszty. Miał być silny, pra­co­wity, za­radny, obo­wiąz­kowy i ab­so­lut­nie ni­gdy nie dać po so­bie po­znać, że coś go boli, smuci czy zbyt­nio cie­szy. To we­dług ojca były ludz­kie nie­do­sko­na­ło­ści, któ­rym praw­dziwy męż­czy­zna nie po­wi­nien ule­gać, więc sta­rał się on u Frydka zdu­szać je wszyst­kie w za­rodku, a ten swe smutki i szczę­ścia prze­ży­wał poza do­mem lub wtedy, gdy oj­ciec słu­żył w woj­sku. To były wa­ka­cje dla ca­łej ro­dziny.

Fry­de­ryk ko­chał przy­rodę, a naj­bar­dziej uwiel­biał ptaki. Były dla niego sy­no­ni­mem szczę­śli­wych istot, które mo­gły od­le­cieć, gdy nie pa­so­wały im po­goda lub inne nie­sprzy­ja­jące oko­licz­no­ści. Mo­gły być wolne. Czę­sto, gdy kładł się na tra­wie z rę­kami pod głową i źdźbłem trawy w ustach, z za­mknię­tymi oczami na­słu­chi­wał ich szcze­bio­tów, wy­obra­ża­jąc so­bie, że jest jed­nym z nich i że mógłby stąd od­le­cieć, gdyby tylko ze­chciał. A chciał bar­dzo.

Fry­dek był wy­jąt­kowo nie­śmiały w sto­sunku do dziew­czyn, je­śli któ­raś mu się po­do­bała, dla­tego naj­czę­ściej roz­ma­wiał z tymi, które uzna­wał za nie­zbyt ładne, żeby nie po­wie­dzieć: brzyd­kie. Z tego po­wodu miał w su­mie dużo ko­le­ża­nek. Tych, które go nie onie­śmie­lały. Jedną z nich była Te­re­ska. Mógł ga­dać z nią go­dzi­nami o przy­ro­dzie, po­ka­zy­wał swoje en­cy­klo­pe­die pta­ków i po­tra­fił długo mil­czeć, pa­trząc w niebo bez uczu­cia nie­zręcz­no­ści. Był przez nią ro­zu­miany i ak­cep­to­wany. Wie­dział też, że Te­re­ska, tak jak on, w domu ła­two nie ma, choć w prze­ci­wień­stwie do niego nie­wiele na ten te­mat mó­wiła. Ra­czej spusz­czała wtedy głowę, więc Fry­dek szybko zmie­niał te­mat, rzu­cał ja­kiś żart, który miał od­wró­cić uwagę, mimo że nie był wcale śmieszny.

Gdy za­częli do­ra­stać, po­czuli do sie­bie coś wię­cej niż tylko przy­jaźń i po­ro­zu­mie­nie. Pa­trzyli na sie­bie ina­czej, a Fry­dek za­czął uwa­żać ją za cał­kiem ładną, choć nie czuł wstydu jak przy in­nych uro­dzi­wych dziew­czy­nach. Zda­rzało się, że po­zwa­lała mu zła­pać się za rękę, gdy od­pro­wa­dzał ją po szkole do domu. Po dro­dze mi­jali gniazdo mo­draszki, któ­rej świer­got wpra­wiał go w za­dumę. Znał w oko­licy gniazda wszyst­kich pta­ków, cho­dził z en­cy­klo­pe­dią i mapką, którą sam so­bie stwo­rzył, za­zna­cza­jąc, gdzie jaki ptak za­ło­żył so­bie dom. Te­resa była tym jego dzi­wac­twem szcze­rze za­uro­czona.

Pew­nej desz­czo­wej nocy Fry­de­ryk zo­stał sam w domu. Źle się czuł, oj­ciec miał służbę, a matka z Ha­nią po­je­chały do babci, która po­trze­bo­wała po­mocy. Obu­dziło go gło­śne stu­ka­nie w okno, sta­nął więc na równe nogi, ła­piąc od­ru­chowo mo­siężną lampkę nocną, którą miał pod ręką, i przy­go­to­wał się do walki o ży­cie. Po chwili kon­ster­na­cji ku wła­snemu zdzi­wie­niu roz­po­znał po dru­giej stro­nie okna zmok­niętą Te­re­skę. Po­spiesz­nie wy­sko­czył z po­koju i w sa­mej pi­ża­mie, z go­łymi sto­pami, wy­biegł na deszcz. Zła­pał roz­trzę­sioną przy­ja­ciółkę w ra­miona i przy­niósł jak ma­ne­kina do domu.

– Te­re­nia, co się stało? – spy­tał, ale nie usły­szał od­po­wie­dzi. Po­sa­dził ją na ka­na­pie w sa­lo­nie i po­trzą­snął ra­mio­nami dziew­czyny, chcąc wy­du­sić z niej co­kol­wiek. Wy­glą­dała, jakby zo­ba­czyła du­cha. – Te­resa, prze­ra­żasz mnie! Ktoś ci coś zro­bił? Po­wiedz mi!

Te­resa zwró­ciła ku niemu swój nie­obecny wzrok, jej oczy zro­biły się mo­kre od łez i na­gle ni­czym mała dziew­czynka wtu­liła się w niego, gło­śno pła­cząc. Sie­dzieli tak wcze­pieni w sie­bie do­brych pięt­na­ście mi­nut, choć w od­czu­ciu Frydka była to cała wiecz­ność. Te­resa pła­kała i pła­kała, jakby ni­gdy wcze­śniej, przez całe swoje ży­cie, nie uro­niła ani jed­nej łzy. Fry­de­ryk nie chciał jej prze­szka­dzać, czuł, że nie ma prawa, że to, co w niej sie­dzi, musi wy­do­stać się stam­tąd w ca­ło­ści. Gdy roz­pacz­liwy płacz ustą­pił łka­niu, a na­stęp­nie prze­szedł w głę­boki, ciężki od­dech, Te­resa uwol­niła Fry­de­ryka z uści­sku i spoj­rzała na niego, mam­ro­cząc nie­wy­raź­nie:

– Nie mogę wró­cić do domu.

– Co się stało? Oj­ciec coś ci… – spy­tał Fry­dek, ale Te­resa prze­rwała mu, kła­dąc dłoń na jego ustach.

– Nie­ważne. Nie chcę o tym mó­wić. – Dziew­czyna otarła ostat­nią łzę, którą uro­niła tej nocy, i do­dała ze śmier­tel­nie po­ważną miną: – I ni­gdy nie chcę już do tego wra­cać, ro­zu­miesz?

Fry­de­ryk czuł, że to, co prze­żyła tej nocy jego przy­ja­ciółka, mu­siało być czymś po­twor­nym. Uznał, że zrobi wszystko, co w jego mocy, by Te­resa nie mu­siała już ni­gdy wra­cać do domu, skoro spo­tkała ją tam taka krzywda. Wpadł na­tych­miast na zwa­rio­wany, ale i re­we­la­cyjny w jego od­czu­ciu po­mysł.

– Te­re­nia, wyj­dziesz za mnie? – spy­tał pew­nym to­nem, pa­trząc jej pro­sto w oczy.

– Co ty mó­wisz, Fry­de­ryku? – zdzi­wiła się Te­resa.

– Wiem, że to brzmi jak wa­riac­two… – tłu­ma­czył oszo­ło­miony. – Ale ja… Ja czuję coś do cie­bie już od ja­kie­goś czasu. Wię­cej niż do in­nych ko­le­ża­nek.

Te­resa tylko pa­trzyła na niego w mil­cze­niu.

– To nic, je­śli ja ci się nie po­do­bam. Nie­ważne. Ty lu­bisz mnie, a ja cie­bie. To wy­star­czy – za­pew­nił. – Ja będę mógł się wresz­cie wy­pro­wa­dzić, a ty… Ty nie bę­dziesz już mu­siała wra­cać do ojca.

Te­resa wciąż mil­czała, choć na jej twa­rzy po­ja­wił się cień ja­kiejś bli­żej nie­okre­ślo­nej na­dziei.

– Co o tym my­ślisz, Te­re­niu? Zgo­dzisz się?

Dziew­czyna wy­glą­dała na oszo­ło­mioną na­głymi oświad­czy­nami. Po­wie­działa Fry­de­ry­kowi, żeby dał jej chwilę do na­my­słu. Roz­cza­ro­wany nieco chło­pak przy­niósł przy­ja­ciółce su­che ubra­nia i za­pro­wa­dził ją do po­koju sio­stry.

– Zo­sta­niesz ze mną? – wy­szep­tała nie­śmiało Te­resa, gdy Fry­de­ryk za­my­kał drzwi za sobą. – Nie chcę być sama.

– Oczy­wi­ście, że tak.

Spoj­rzał na nią z czu­ło­ścią i zo­ba­czył w jej zlęk­nio­nych oczach wszyst­kie krzywdy, któ­rych do­znała. Usiadł koło niej w pi­ża­mie, po­mógł zdjąć jej zmo­kłe od desz­czu ubra­nia i ni­czym lalkę ubrał ją w ko­szulę nocną swo­jej matki. Po­ło­żyli się ra­zem jedno za dru­gim. Był pierw­szym męż­czy­zną, który przy­tu­lił Te­resę. Do­tych­czas ro­bił to tylko jej oj­ciec. Tym ra­zem dla dziew­czyny było to zu­peł­nie inne do­świad­cze­nie. Wolne od wstydu, stra­chu i po­czu­cia winy.

Rano po prze­bu­dze­niu Fry­de­ryk uj­rzał Te­resę ubraną już we wła­sne, wy­su­szone ciu­chy. Sie­działa na brzegu łóżka.

– Mó­wi­łeś na­prawdę? – spy­tała po­waż­nym to­nem.

– Na­prawdę, na­prawdę – od­parł Fry­dek rów­nie po­waż­nie.

– I co te­raz bę­dzie?

Chło­pak usiadł na łóżku, po­pra­wił roz­czo­chrane po spa­niu włosy, od­chrząk­nął jak praw­dziwy fa­cet i po­wie­dział dziw­nie zmie­nio­nym gło­sem:

– Po dro­dze do two­jego domu pój­dziemy do ko­ścioła, za­kle­piemy naj­bliż­szy ter­min u księ­dza An­to­niego, oboje do­brze go znamy. Po­wiemy, że je­steś w ciąży, że za­leży nam na cza­sie i bła­gamy o zgodę na szybki ślub oraz ab­so­lutną dys­kre­cję. Też coś o nim wiem, w ra­zie czego. Po­tem po­wiemy two­jemu ojcu, że bie­rzemy ślub wtedy i wtedy, no i że za­bie­rasz rze­czy, bo od dzi­siaj miesz­kasz u mnie. Masz już osiem­na­ście lat, więc nie ma nic do ga­da­nia. Pój­dziesz do sie­bie, za­bie­rzesz rze­czy i wy­cho­dzimy. Jak trzeba, pójdę tam z tobą. Da­lej pój­dziemy do mnie, zo­sta­wimy rze­czy i po­je­dziemy do mia­sta do urzędu, żeby za­kle­pać tam pierw­szy wolny ter­min.

– A co na to twoi ro­dzice? Twój oj­ciec nie wy­rzuci mnie z domu? Twoja matka mnie nie za­bije, jak wróci z Hanką? – Te­resa prze­cie­rała oczy ze zdu­mie­nia, że ten nie­po­zorny chło­pak uło­żył w gło­wie tak mi­sterny i od­ważny plan.

– Moja mama wróci od babci za dwa dni, oj­ciec z woj­ska za dwa ty­go­dnie. Do tego czasu bę­dziemy już mał­żeń­stwem. A mąż mieszka z żoną. Naj­wy­żej wy­rzucą nas oby­dwoje. Ja­koś so­bie ra­zem po­ra­dzimy.

Dziew­czyna rzu­ciła się Fry­de­ry­kowi na szyję i za­częła znów pła­kać. Chło­pak był tym szcze­rze wzru­szony, czuł się jak praw­dziwy bo­ha­ter. Jak ry­cerz na bia­łym ko­niu. I ta­kim go wi­działa Te­resa.Rycerz na białym koniu

Nie wszystko po­szło tak gładko, jak so­bie młoda para za­ło­żyła. Ksiądz krę­cił no­sem, ale gdy Fry­dek wy­jął flaszkę wódki zza pa­zu­chy, uznał, że w imię mi­ło­ści i ma­leń­stwa, które jest w dro­dze, zgo­dzi się na szybki ślub bez świad­ków. Pierw­szy wolny ter­min miał nie­stety do­piero za mie­siąc. Za­rze­kał się też, że ze względu na do­bre imię świę­tej pa­mięci matki Te­resy, która była gor­liwą pa­ra­fianką, nie pi­śnie ani jed­nego słowa o przed­ślub­nej ciąży. Schody za­częły się, gdy Fry­de­ryk i Te­resa po­szli do jej domu za­brać rze­czy. Tuż przed drzwiami wej­ścio­wymi Te­resa się za­trzy­mała, a jej ciało za­sty­gło w bez­ru­chu.

– Nie chcę tam wcho­dzić – wy­szep­tała po chwili drżą­cym gło­sem.

– Pój­dziemy ra­zem. Ze mną nic ci nie grozi – za­pew­nił Fry­de­ryk i przy­su­nął ją bli­sko sie­bie. – Hej, spójrz na mnie. On nie zrobi ci wię­cej krzywdy, obie­cuję. Sły­szysz?

Te­resa kiw­nęła głową i ra­zem, bez pu­ka­nia, prze­kro­czyli próg domu. Nie wi­dząc ni­kogo na swo­jej dro­dze, udali się scho­dami pro­sto do po­koju Te­resy. Fry­dek stał na cza­tach na ko­ry­ta­rzu, jakby brał udział w ra­bunku, a Te­resa z pręd­ko­ścią świa­tła wrzu­cała do wiel­kiej, roz­la­tu­ją­cej się wa­lizki wszystko, co miała pod ręką. Gdy po­ja­wiła się w drzwiach z wy­pcha­nymi tor­bami, go­towa już ni­gdy nie oglą­dać się za sie­bie, ich oczom uka­zał się oj­ciec.

– Kim ty je­steś i co ro­bisz w moim domu? – spy­tał groź­nie, po czym wska­zu­jąc na to­boły, zwró­cił się do Te­resy: – Co to ma być?

– Na­zy­wam się Fry­de­ryk i je­stem na­rze­czo­nym Te­re­ski. – Chło­pak przed­sta­wił się dziar­skim to­nem. – Za­bie­ram ją do sie­bie.

– Ni­g­dzie nie pój­dziesz – wy­ce­dził przez zęby oj­ciec do Te­resy, a po chwili do­dał: – Twoje miej­sce jest przy ojcu.

– Ja nie mam ojca… – wy­szep­tała dziew­czyna.

– Co po­wie­dzia­łaś? – spy­tał roz­wście­czony i zro­bił krok w ich stronę.

Te­resa od­sko­czyła do tyłu, a jej miej­sce, ni­czym ry­cerz w srebr­nej zbroi, za­jął Fry­dek.

– Ni­gdy już jej nie do­tkniesz, ro­zu­miesz? – krzyk­nął, skró­cił dy­stans i do­dał ostro: – A te­raz zejdź nam z drogi.

Oj­ciec Te­resy pod­niósł rękę na Fry­de­ryka, lecz ten ode­pchnął ją le­wym przed­ra­mie­niem, a z pra­wej strony wy­mie­rzył mu tak po­tężny sier­powy, że po­wa­lił go nim na ko­lana. Chło­pak zła­pał Te­resę za rękę i po­cią­gnął po scho­dach na dół, pro­sto do wyj­ścia. Prze­bie­gli jesz­cze ka­wa­łek, aż na­gle Te­resa za­trzy­mała się, po­sta­wiła torby na ziemi, spoj­rzała z nie­do­wie­rza­niem na Frydka, pod­bie­gła do niego i po­ca­ło­wała go naj­moc­niej, jak po­tra­fiła. Pierw­szy raz w ży­ciu.

– Dzię­kuję – wy­szep­tała wzru­szona.

– Nie ma za co – od­parł oszo­ło­miony po­ca­łun­kiem Fry­de­ryk.

– My­ślisz, że nic mu nie jest? Zo­sta­wi­li­śmy go tak le­żą­cego na ziemi…

– Do­stał tylko w gębę. Na­le­żało mu się. Nic mu nie bę­dzie.

Ro­dzice Fry­de­ryka, choć z po­czątku ne­ga­tyw­nie na­sta­wieni, pod wpły­wem ob­fi­tych wy­ja­śnień syna zgo­dzili się w końcu na to, by Te­resa zo­stała pod ich da­chem. Jego matka szcze­rze współ­czuła dziew­czy­nie tak przy­krych do­świad­czeń. Mimo że nie znała szcze­gó­łów, do­my­ślała się, co ta­kiego mógł wy­rzą­dzić jej oj­ciec. Znała ta­kie hi­sto­rie. Kwe­stią sporną stała się jed­nak or­ga­ni­za­cja we­sela. Ślub miał się od­być za nie­spełna dwa ty­go­dnie, a ro­dzice na­le­gali, by za­pro­sić bli­skich i są­sia­dów. Zwłasz­cza oj­ciec chciał po­ka­zać in­nym, jak syn, któ­rego w za­sa­dzie sam nie­spe­cjal­nie sza­no­wał, zmęż­niał i do­rósł do roli głowy ro­dziny. We­dług niego Fry­de­ryk nie in­te­re­so­wał się dziew­czy­nami czy spor­tem jak każdy nor­malny chło­pak w jego wieku, tylko bie­gał jak ja­kiś pa­jac z lor­netką i en­cy­klo­pe­dią zwie­rząt. Bał się, że ni­gdy nie wy­do­ro­śleje. Zresztą ślub bez we­sela? Któż to wi­dział!

– Te­resa nie ma ni­kogo bli­skiego – tłu­ma­czył ro­dzi­com Fry­de­ryk. – A z wia­do­mych po­wo­dów nie chcemy jej ojca na na­szym ślu­bie. Pro­szę was o usza­no­wa­nie na­szej de­cy­zji. Z wami czy bez was weź­miemy ten ślub, bo je­ste­śmy oboje do­ro­słymi już ludźmi. Choć by­łoby nam bar­dzo miło, gdy­by­ście jed­nak byli z nami pod­czas tak waż­nej dla nas chwili.

Oj­ciec pa­trzył na niego z po­wagą i zdu­mie­niem. Pierw­szy raz w ży­ciu jego syn mó­wił z taką pew­no­ścią sie­bie, że mimo żalu po­sta­no­wił mu ustą­pić. Fry­de­ryk w ni­czym nie przy­po­mi­nał tego kru­chego chło­paka, za któ­rego go za­wsze miał. Matka zaś wie­działa, że je­śli staną mu te­raz na dro­dze, mogą go już na za­wsze stra­cić. Gdy tylko opadł kurz roz­go­ry­cze­nia i nie­speł­nio­nych am­bi­cji, wszy­scy za­częli się ja­koś do­ga­dy­wać.

Matka z Hanką, która za­wsze pra­gnęła mieć sio­strę, po­lu­biły Te­resę. Dziew­czyna była po­mocna, miła, bar­dzo skromna i na nowo wpro­wa­dziła do ich domu Boga, któ­rego nie wie­dzieć czemu, stra­cili z oczu. Przed każ­dym po­sił­kiem, a go­to­wała na­prawdę do­brze, od­ma­wiali mo­dli­twę, co­raz czę­ściej od­wie­dzali ko­ściół, a Fry­de­ryk wy­da­wał się na­prawdę szczę­śliwy. Miał pójść w ślady ojca, ale nie chciał zo­sta­wiać żony sa­mej, więc pod­jął pracę w po­bli­skim tar­taku, a Te­resa po­ma­gała matce w domu i przy lek­cjach Hanki. My­ślała o zro­bie­niu kursu na na­uczy­cielkę, by uczyć w po­bli­skiej szkole. Obec­ność sy­no­wej spo­wo­do­wała, że oj­ciec od­pu­ścił Fry­de­ry­kowi i oprócz do­kucz­li­wych przy­ty­ków od czasu do czasu nie na­rzu­cał mu swo­jego zda­nia.

Te­resa już ni­gdy nie za­mie­niła słowa ze swoim oj­cem, pod­rzu­cała mu jed­nak cza­sem resztki z obiadu albo, gdy nikt nie wi­dział, cho­wała mu do sło­ika dwa mie­lone czy kilka ły­żek ziem­nia­ków. Stał wtedy jak upiór w oknie, pa­trząc nie­obec­nym wzro­kiem, jak zo­sta­wia mu na ganku je­dze­nie. Nie­na­wi­dziła go z ca­łych sił, ale matka za­szcze­piła w niej po­czu­cie, że li­tość na­leży się każ­demu bez wy­jątku, a wie­działa, że oj­ciec umarłby z głodu, gdyby nie ona. Po­ma­gała mu z po­czu­cia obo­wiązku, wbrew so­bie, czu­jąc do sie­bie od­razę, jak gdyby wciąż żyła z nim pod jed­nym da­chem.

Pew­nego dnia w dro­dze do ko­ścioła zbo­czyła z trasy, by pod­rzu­cić ojcu słoik ro­sołu. Zwró­ciła uwagę, że po­przedni po­si­łek stoi na scho­dach nie­ru­szony. Po chwili kon­ster­na­cji zo­sta­wiła zupę i po­szła w swoją stronę. Na­stęp­nego dnia, gdy wra­cała z za­ku­pami, po­sta­no­wiła spraw­dzić, czy je­dze­nie wciąż stoi na ganku. Stało. Zbli­żyła się po­woli do domu i zaj­rzała przez okno. Ni­g­dzie nie wi­działa ojca, a prze­cież za­wsze wy­pa­try­wał jej ni­czym naj­gor­szy prze­śla­dowca.

Po chwili za­sta­no­wie­nia po­de­szła do drzwi i na­ci­snęła klamkę. Ku jej za­sko­cze­niu drzwi były otwarte. Gdy tylko we­szła do środka, ude­rzył w nią prze­raź­liwy smród mo­czu i al­ko­holu, a oczom uka­zał się nie­praw­do­po­dobny ba­ła­gan. Wszę­dzie le­żały ga­zety, pu­ste bu­telki po wódce, brudne na­czy­nia i ubra­nia. Te­resa zła­pała sto­jący przy piecu po­grze­bacz i prze­szła się po po­ko­jach. Ni­g­dzie nie było ojca. Spoj­rzała na schody pro­wa­dzące na pię­tro, na któ­rym pod osłoną nocy działy się naj­gor­sze rze­czy, wzięła głę­boki od­dech i we­szła na górę. Naj­pierw otwo­rzyła drzwi swo­jej sy­pialni. Pu­sto. Po­tem zwró­ciła się w stronę ko­ry­ta­rza pro­wa­dzą­cego do po­koju ojca.

Gdy dzie­lił ją już tylko metr od za­mknię­tych drzwi, usły­szała ja­kiś chra­pliwy, świsz­czący dźwięk, aż ciarki prze­szły jej po karku. Otwo­rzyła drzwi i pchnęła je ręką. Sto­jąc wciąż na ko­ry­ta­rzu, zo­ba­czyła le­żą­cego na pod­ło­dze na­giego ojca, z któ­rego ust to­czyła się piana, a ręce po­wy­krzy­wiane miał w różne strony. Le­żał we wła­snych od­cho­dach. Po chwili za­uwa­żył Te­resę, wy­trzesz­czył oczy i zwró­cił w jej stronę wy­krę­coną rękę. Te­resa stała nie­ru­chomo, pa­trząc na niego bez cie­nia współ­czu­cia. Wi­dząc bez­czyn­ność córki, męż­czy­zna za­czął char­czeć jesz­cze gło­śniej i wy­gi­nać ciało ostat­kiem sił, jakby chciał do niej przy­peł­zać.

Te­resa za­mknęła drzwi. Stała tak jesz­cze chwilę, słu­cha­jąc, jak oj­ciec pró­buje bez­sku­tecz­nie wo­łać o po­moc, po czym ru­szyła scho­dami w dół pro­sto do drzwi wyj­ścio­wych. Ro­zej­rzała się do­okoła i nie za­trzy­mu­jąc się, za­brała sto­jące na ganku je­dze­nie, wy­rzu­ciła je do śmiet­nika ulicę da­lej i po­szła pro­sto do domu. Tego dnia nie ode­zwała się do ni­kogo ani sło­wem. Przed oczami cią­gle miała ko­na­ją­cego ojca. Czy jesz­cze żył? Czy mo­gła mu jesz­cze po­móc? Była w szoku, że nie za­re­ago­wała. Nie po­dej­rze­wała sie­bie o ta­kie okru­cień­stwo i bez­dusz­ność. Wy­star­czy­łoby słowo, by ktoś zja­wił się mu na ra­tu­nek. Słowo, które ugrzę­zło jej w gar­dle wraz ze wszyst­kim, co kie­dy­kol­wiek jej zro­bił. W głębi du­szy chciała, by nie żył. By wresz­cie za­koń­czył się ten kosz­mar. Miała na­dzieję, że po jego śmierci od­zy­ska spo­kój, po­czuje ulgę i sta­nie się wolna.

Przez ko­lejne dni dziew­czyna biła się z my­ślami, czy pójść do ojca, czy po­cze­kać, aż ktoś w końcu znaj­dzie jego ciało. Uznała, że prę­dzej osza­leje. Bio­rąc pod uwagę fakt, że od kilku lat z ni­kim nie utrzy­my­wał kon­tak­tów, mo­gło to w ogóle nie na­stą­pić. Za­pa­ko­wała więc obiad jak zwy­kle i po­szła ode­grać gro­te­skową scenę, w któ­rej prze­ra­żona córka od­krywa, że jej oj­ciec nie żyje, a po­tem za­wia­da­mia służby. Gdyby grała w fil­mie, do­sta­łaby Oscara.

Po­grzeb był skromny, a lu­dzi przy­szło nie­wielu. Ci, któ­rzy do­tarli, pa­trzyli na Te­resę jak na wy­rodną córkę. Zu­peł­nie jakby to ona była winna temu, że się roz­pił, zdzi­czał i zmarł w sa­mot­no­ści. Po wszyst­kim nie zna­la­zła upra­gnio­nej ulgi, nie czuła się spo­kojna ani tym bar­dziej wolna. Za to z każ­dym dniem ro­sło w niej po­czu­cie winy, że mu nie po­mo­gła, i od­raza do sie­bie sa­mej, że mimo wszyst­kich okro­pieństw, które jej wy­rzą­dził, jest jej go żal.Koniec niewinności

Dom ro­dzinny Te­resy szybko po­szedł na sprze­daż, oj­ciec Frydka do­rzu­cił parę gro­szy i młoda para mo­gła prze­pro­wa­dzić się bli­żej mia­sta, gdzie cze­kało ich wię­cej moż­li­wo­ści. Czuli ro­snącą po­trzebę opusz­cze­nia wsi, w któ­rej miesz­kali. Chcieli od­ciąć się od trud­nej prze­szło­ści i za­cząć wszystko od nowa. Ksiądz pod­czas jed­nej z bie­siad na ple­ba­nii oczy­wi­ście w końcu wy­ga­dał się o dziecku, któ­rego nikt nie wi­dział. Te­resa ni­gdy nie miała brzu­cha, więc spe­ku­la­cje lu­dzi na te­mat tego, co się stało, prze­ra­stały wszel­kie po­ję­cie. Jedni plot­ko­wali, że po­ro­niła, inni – że usu­nęła, a jesz­cze inni – że okła­mała Frydka, by zła­pać do­brą par­tię na ba­chora. Matka Fry­de­ryka jesz­cze długo tłu­ma­czyła się z tego nie­ist­nie­ją­cego ma­leń­stwa. Poza tym, jak każde młode mał­żeń­stwo w tam­tym cza­sie, Fry­dek i Te­resa pra­gnęli osiąść na swoim. Prze­ko­nać się wresz­cie, jak to jest być ze sobą, bez reszty świata. Ona chciała wresz­cie po­czuć się jak we wła­snym domu, bez­piecz­nie. On pra­gnął zo­stać z nią sam na sam, by móc się do niej zbli­żyć i po­czuć jak męż­czy­zna. Jak ni­gdy przed­tem.

Wu­jek Frydka, brat jego ojca, miał w Bia­ło­woli pod Za­mo­ściem działkę, którą mo­gli wy­ku­pić za nie­wiel­kie pie­nią­dze. Wuj od dawna tam nie miesz­kał, bo jego córka mu­siała go za­brać do Nie­miec, do sie­bie. Wszystko przez to, że śred­nio dwa razy w mie­siącu gu­bił się w oko­licy lub znaj­dy­wano go na po­dwórku któ­re­goś z są­sia­dów. Mó­wił, że się opala na swo­jej działce. Dom nie był w naj­lep­szym sta­nie, wy­ma­gał re­montu, ale od biedy można było się tam wpro­wa­dzić.

Gdy tylko prze­stą­pili próg, Te­re­sce zro­biło się nie­do­brze. Mi­nęło pół­tora roku od ślubu, a oni jesz­cze nie skon­su­mo­wali mał­żeń­stwa. Ona prze­ko­ny­wała go, że jak tylko będą mieli pry­watną prze­strzeń, będą mo­gli po­znać swoje ciała, że bar­dzo krę­puje ją czy­jaś obec­ność za cienką ścianą ro­dzin­nego domu Frydka. Że sły­szy, jak jego ro­dzice chra­pią, więc nie chce, żeby oni sły­szeli, jak skrzypi ich łóżko. Ro­biła wszystko, żeby nie zo­stali sami, a gdy zo­sta­wali, cho­roba ją brała lub była nie­dy­spo­no­wana. On, jak z tru­dem pod­ry­wał dziew­czyny w li­ceum, tak i tu nie po­tra­fił ni­czego ugrać. Mó­wił: „Do­brze, ro­zu­miem”. Ale te­raz już nie było zmi­łuj. Byli sami i przy­szedł czas na dzi­dziu­sia.

Te­resa wie­działa, że chce dziecka. Wy­da­wało jej się, że bę­dzie do­brą mamą, a tak na­prawdę nie chciała zo­stać sama na sta­rość. Bała się tego bar­dzo. Zwłasz­cza po tym, co spo­tkało jej ojca. Ich pierw­szy raz był nie­zwy­kle nie­zręczny i krótki. Był też bar­dzo bo­le­sny dla Te­resy, choć Fry­de­ryk nie na­le­żał do hoj­nie ob­da­ro­wa­nych. Prze­trwała cały akt z za­mknię­tymi oczami, bę­dąc my­ślami i du­szą gdzie in­dziej. Fry­dek był roz­cza­ro­wany tym ca­łym sek­sem. Nie tak to so­bie wy­obra­żał. Miał wra­że­nie, jakby Te­resa się nim brzy­dziła i jakby nic, co robi, nie spra­wiało jej ja­kiej­kol­wiek przy­jem­no­ści. Każde ko­lejne zbli­że­nie na­stę­po­wało wy­łącz­nie z jego ini­cja­tywy, a wi­dok skwa­szo­nej i le­żą­cej jak kłoda Te­resy znie­chę­cał go do bar­dziej wy­ra­fi­no­wa­nych dzia­łań. Sta­rał się uwi­nąć naj­szyb­ciej, jak po­tra­fił.

Wkrótce przy­szły nud­no­ści, brak mie­siączki, brzuch i mnó­stwo wy­mó­wek, by prze­stać do­pusz­czać Fry­de­ryka do swo­jego ciała. Choć tak na­prawdę Te­re­ska wcale nie kła­mała. Przez całą ciążę czuła się fa­tal­nie. A im bli­żej było do po­rodu, tym bar­dziej stre­so­wała się ob­na­że­niem, roz­ło­że­niem nóg przed kimś ob­cym i po­zna­niem no­wego czło­wieka, któ­rego spro­wa­dzi na ten chory świat. Miała na­dzieję, że to bę­dzie chło­piec. Że to oj­ciec bę­dzie go wpro­wa­dzał w do­ro­słe ży­cie, nie ona. Mo­dliła się o to przez całą ciążę. Chciała też, żeby dziecku było ła­twiej niż jej, a miała prze­świad­cze­nie, że męż­czyźni nie mają tak pod górkę.

Po­ród był nie­zwy­kle ciężki. Te­resa, za­miast sku­pić się na od­dy­cha­niu i skur­czach, cały czas my­ślała o tym, że wszy­scy wi­dzą, co ma mię­dzy no­gami, a czego sama ni­gdy nie wi­działa. Mimo wska­zó­wek po­łoż­nej nie krzy­czała ani tym bar­dziej nie wyła z bólu. W jej uszach dzwo­nił głos jej matki: „Ból to prze­pustka do nieba, dziecko, znoś ten ból z god­no­ścią, a czeka cię raj”. Zno­siła więc ból w mil­cze­niu.

– Roz­luź­nij się, głu­pia! – krzyk­nęła do niej po­łożna. – Udu­sisz dziecko! Za­wo­łaj le­ka­rza, Zośka!

Główka ma­leń­stwa utkwiła na ze­wnątrz, a Te­resa, za­miast przeć, od­ma­wiała ró­ża­niec z za­mknię­tymi oczami. Na­gle ktoś bar­dzo bo­le­śnie przy­du­sił brzuch, a Te­resa po­czuła prze­raź­liwy ból w oko­licy kro­cza, tak silny, że stra­ciła przy­tom­ność. Po chwili ocu­cił ją płacz dziecka.

– Śliczna jest – po­wie­działa po­łożna, trzy­ma­jąc dziecko na rę­kach.

– Śliczna…? – wy­mam­ro­tała Te­resa. – Śliczna…

– Ty le­piej ją szybko zszy­waj, bo jest cała ro­ze­rwana! – krzyk­nął le­karz. – Odłóż dziecko!

I po­łożna zszyła Te­resę. Mimo pięk­nych i pre­cy­zyj­nych ro­bó­tek na dru­tach, które wy­cho­dziły spod jej pal­ców, zszyte przez nią wa­giny nie przy­po­mi­nały już eg­zo­tycz­nych kwiat­ków.

Te­resa była bar­dzo roz­cza­ro­wana, gdy uj­rzała córkę. Pła­kała, trzy­ma­jąc ją w rę­kach. Wszy­scy my­śleli, że ze szczę­ścia, ale były to łzy smutku po­mie­sza­nego z bó­lem, który wciąż in­ten­syw­nie pul­so­wał w po­tur­bo­wa­nym kro­czu. Z po­wodu ob­ra­żeń oraz za­ka­że­nia, które wdało się w źle go­jącą się ranę, Te­resa po dwóch ty­go­dniach znów tra­fiła do szpi­tala. Oka­zało się, że nie uro­dziła ca­łego ło­ży­ska i w ma­cicy rów­nież do­szło do nad­ka­że­nia. Po ope­ra­cji le­karz po­in­for­mo­wał, że Te­resa nie bę­dzie mo­gła już zajść w ko­lejną ciążę. Gdy mi­nął pierw­szy szok i żal, przy­szło do niej coś zu­peł­nie in­nego – ulga. To mu­siał być dar od Boga. Uzmy­sło­wiła so­bie, że skoro nie może mieć dzieci, nie musi już wię­cej sy­piać z mę­żem. W końcu seks ma słu­żyć pro­kre­acji, nie cie­le­snym ucie­chom. Je­śli ten cel nie ist­nieje, by­łoby to tylko da­nie upu­stu żą­dzom, a te, jak wia­domo, po­cho­dzą od sa­mego sza­tana. Tak so­bie to wszystko mą­drze wy­tłu­ma­czyła.

Gdy skoń­czył się po­łóg, a rany za­go­iły, Fry­de­ryk za­pra­gnął znów zbli­żyć się do swo­jej żony. Gdy pew­nej nocy przy­tu­lił ją do sie­bie i wło­żył dłoń pod jej ko­szulę nocną, ko­bieta sta­now­czo od­su­nęła jego rękę, usia­dła pro­sto na łóżku i po­in­for­mo­wała go o swo­ich prze­ko­na­niach. Że seks bez moż­li­wo­ści po­czę­cia jest wbrew jej wie­rze i że wo­la­łaby już do tego te­matu ni­gdy nie wra­cać. Na­gle dla Fry­de­ryka wszystko stało się ja­sne. Ona po pro­stu nie chciała się z nim ko­chać. Ni­gdy tego nie lu­biła. Mógł się za­ło­żyć, że na­wet jej się nie po­do­bał i że chciała się po pro­stu wy­rwać z domu, od ojca po­twora. W końcu ten cały ślub to był jego, Fry­de­ryka, po­mysł. Obrońca się zna­lazł. Zro­bił błąd, a te­raz mają dziecko. Có­reczkę, cu­downą małą ja­skó­łeczkę.

Na­zwali ją Sara, ale Fry­dek od za­wsze zwra­cał się do niej po swo­jemu. Z ra­cji swo­jej pa­sji znał ty­siące ga­tun­ków pta­ków i gdy wie­czo­rem ca­ło­wał córkę w czółko, mó­wił: „Do­bra­noc, sie­weczko, orze­chó­weczko, pliszko, prze­pió­reczko, si­ko­reczko, pu­stułko, wró­belku…”, na co mała Sara re­ago­wała szczerą ra­do­ścią. Gdy skoń­czyła trzy latka, za­częło ją to nie­sa­mo­wi­cie ba­wić. Cze­kała na każdą ko­lejną noc, do­bra­noc, bu­ziaka i na­zwę no­wego ptaszka. Po­tem pro­siła tatę, by po­ka­zy­wał jej w en­cy­klo­pe­dii, jak te ptaszki wy­glą­dają. Fry­dek do­stał pracę w za­moj­skim zoo, był taki szczę­śliwy. Nie za­ra­biał dużo, ale mógł trosz­czyć się o zwie­rzęta, które ko­chał, i wresz­cie wy­ko­rzy­stać wie­dzę, którą zdo­by­wał od dziecka. Oj­ciec na­ci­skał, by po­szedł na stu­dia lub do woj­ska, ale on już po­tra­fił mu się po­sta­wić. Poza tym miał ro­dzinę na utrzy­ma­niu, więc mu­siał pra­co­wać.

Zoo w Za­mo­ściu było praw­dziwą atrak­cją. Zjeż­dżali do niego tu­ry­ści z ca­łego wo­je­wódz­twa i nie tylko. Pre­zy­dent mia­sta oraz dy­rek­tor ogrodu dbali o to, by jak naj­czę­ściej po­ja­wiały się tam nowe na­bytki. Wkrótce można było po­dzi­wiać szym­pansy, niedź­wie­dzie i hi­po­po­tamy. Co­raz wię­cej było też eg­zo­tycz­nych pta­ków, któ­rymi fa­scy­no­wał się Fry­de­ryk. Uczest­ni­czył w mo­der­ni­za­cji kla­tek, miał swój udział w do­bo­rze ga­tun­ków i pierw­szy raz w ży­ciu czuł, że jego wie­dza się ko­muś przy­daje. Był z tego nie­zwy­kle dumny.

Speł­niał się rów­nież jako oj­ciec. Sara była jego oczkiem w gło­wie. W dni wolne za­bie­rał ją czę­sto do zoo, wie­czo­rami ką­pał ją i czy­tał do snu. Lu­bili się ra­zem wy­głu­piać. Można po­wie­dzieć, że ro­bił to wszystko, co za­zwy­czaj przy­pada w udziale mat­kom. Te­resa, od­kąd wró­cili ze szpi­tala, nie­chęt­nie zaj­mo­wała się córką. Naj­pierw z po­wodu swo­jego stanu zdro­wia, póź­niej ze względu na za­nie­dbane obo­wiązki do­mowe, a po­tem ja­koś tak na­tu­ral­nie wy­szło, że to Fry­de­ryk czer­pał wię­cej sa­tys­fak­cji z kon­taktu z dziec­kiem niż ona. Męż­czy­zna nie miał do niej pre­ten­sji. Czuł, że jej do­świad­cze­nia z ro­dzin­nego domu od­bi­jają się na jej wła­snym ma­cie­rzyń­stwie. Z tego też względu za­ak­cep­to­wał po­nie­kąd, że nie będą też ni­gdy nor­mal­nym mał­żeń­stwem. Żal mu było, że nie może speł­niać się jako męż­czy­zna. Jako młody chło­piec czę­sto sły­szał dźwięki wy­do­by­wa­jące się z sy­pialni ro­dzi­ców. My­ślał, że wła­śnie tak wy­gląda po­ży­cie mał­żeń­skie. Mimo że był cho­ler­nie roz­cza­ro­wany, nie po­tra­fił zło­ścić się na Te­resę ani tym bar­dziej zmu­szać jej do seksu. Po­mi­ja­jąc tę kwe­stię, była prze­cież do­brą żoną. Go­to­wała, sprzą­tała, dbała, by miał za­wsze wy­pra­so­wane i czy­ste ubra­nia. Wi­tała go cie­płą her­batą i dzię­ko­wała Bogu za jego zdro­wie. To była na­prawdę do­bra żona.Oświecenie

– Ko­cha­nie, wy­trzyj bu­zię. Je­steś cała w okrusz­kach – po­wie­działa mama do córki. – Za­raz małpki wy­sko­czą z kla­tek i mi cię po­rwą.

– Hi hi hi, do­brze, ma­mu­siu – od­parła uma­zana cze­ko­ladą dziew­czynka i po­słusz­nie otrze­pała bu­zię oraz su­kienkę z reszty cia­stek. – Patrz, mamo, pa­pugi!

Dziew­czynka pod­bie­gła do du­żego znaku wska­zu­ją­cego kie­ru­nek drogi. Na­ry­so­wana była na nim wielka ara. Udały się więc wy­zna­czoną trasą, gdzie ich oczom uka­zała się długa alejka z du­żymi klat­kami po obu stro­nach.

– Tu są klatki pta­ków, ko­cha­nie – wy­tłu­ma­czyła mama. – Wi­dzisz? Tu masz pa­pużki fa­li­ste. Jest ich kilka, bo te ptaszki bar­dzo źle zno­szą sa­mot­ność, wiesz, cór­ciu? – Uśmiech­nęła się do sie­bie gorzko, po czym wzięła córkę na ręce i pod­nio­sła ją wy­żej, by mo­gła le­piej zo­ba­czyć zwie­rzęta. Dziew­czynka po kilku mi­nu­tach znu­dziła się oglą­da­niem pta­ków, mi­nęła ba­żanty i per­liczki, pod­bie­gła do ostat­niej klatki po le­wej stro­nie alejki i za­wo­łała mamę.

– Mamo, a co tu­taj jest? – Dziew­czynka wspięła się na palce i za­częła roz­glą­dać się po ca­łej wo­lie­rze.

– Nie wiem, cór­ciu – od­po­wie­działa mama, wy­pa­tru­jąc ru­chu w za­ro­ślach. – Jest na­pi­sane, że sowy.

Na­gle w rogu ko­bieta do­strze­gła mę­ską po­stać, która po­woli wy­ło­niła się z ciem­no­ści.

– Ma­muś, wi­dzisz coś cie­ka­wego? – spy­tała znie­cier­pli­wiona córka, sztur­cha­jąc mamę w udo.

– Wi­dzę… – od­parła ci­chutko mama, pa­trząc w kie­runku męż­czy­zny, który ku jej lek­kiemu znie­sma­cze­niu roz­rzu­cał wła­śnie zde­chłe my­szy.

„Kogo mi on przy­po­mina…?”, po­my­ślała. Za­cho­dziła tak w głowę przez dłuż­szy mo­ment, przy­glą­da­jąc mu się, po czym po­ło­żyła rękę na swo­ich ob­fi­tych pier­siach i już wie­działa. To był Mar­lon Brando! No, nie sam we wła­snej oso­bie, oczy­wi­ście. Ale ten ta­jem­ni­czy czło­wiek rzu­ca­jący tru­chłem po klatce był we­dług niej łu­dząco po­dobny do jej uko­cha­nego ak­tora z jed­nego z ulu­bio­nych fil­mów – Tram­waju zwa­nego po­żą­da­niem. Uwiel­biała oglą­dać filmy z lat czter­dzie­stych i pięć­dzie­sią­tych, cho­ciaż nie­wiele z nich ro­zu­miała. Do­sta­wała je po an­giel­sku na ka­se­tach od wujka z Ame­ryki, ale i tak pła­kała jak bóbr, oglą­da­jąc Prze­mi­nęło z wia­trem lub Kotkę na go­rą­cym bla­sza­nym da­chu.

– Sowy to ptaki nocy? – spy­tała na­gle ko­bieta. – Czy żyją też za dnia?