Facebook - konwersja
Czytaj fragment
Pobierz fragment

Jeszcze będzie przepięknie - ebook

Wydawnictwo:
Data wydania:
11 marca 2020
Ebook
29,90 zł
Audiobook
29,95 zł
Format ebooka:
EPUB
Format EPUB
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najpopularniejszych formatów e-booków na świecie. Niezwykle wygodny i przyjazny czytelnikom - w przeciwieństwie do formatu PDF umożliwia skalowanie czcionki, dzięki czemu możliwe jest dopasowanie jej wielkości do kroju i rozmiarów ekranu. Więcej informacji znajdziesz w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu. Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu. Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
, MOBI
Format MOBI
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najczęściej wybieranych formatów wśród czytelników e-booków. Możesz go odczytać na czytniku Kindle oraz na smartfonach i tabletach po zainstalowaniu specjalnej aplikacji. Więcej informacji znajdziesz w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu. Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu. Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
(2w1)
Multiformat
E-booki sprzedawane w księgarni Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu - kupujesz treść, nie format. Po dodaniu e-booka do koszyka i dokonaniu płatności, e-book pojawi się na Twoim koncie w Mojej Bibliotece we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu. Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu przy okładce. Uwaga: audiobooki nie są objęte opcją multiformatu.
czytaj
na tablecie
Aby odczytywać e-booki na swoim tablecie musisz zainstalować specjalną aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego, który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. Bluefire dla EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale Pomoc.
czytaj
na czytniku
Czytanie na e-czytniku z ekranem e-ink jest bardzo wygodne i nie męczy wzroku. Pliki przystosowane do odczytywania na czytnikach to przede wszystkim EPUB (ten format możesz odczytać m.in. na czytnikach PocketBook) i MOBI (ten fromat możesz odczytać m.in. na czytnikach Kindle).
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale Pomoc.
czytaj
na smartfonie
Aby odczytywać e-booki na swoim smartfonie musisz zainstalować specjalną aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego, który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. iBooks dla EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale Pomoc.
Czytaj fragment
Pobierz fragment
29,90

Jeszcze będzie przepięknie - ebook

Daj się uwieść niespiesznemu rytmowi życia w cichym miasteczku Miłosna.
Zapraszamy do pięknego dworku w stylu angielskim. Wybierz się na przechadzkę parkową alejką i zachłyśnij się zapachem wiosny.

Życie w Miłosnej tylko pozornie wraca na dawne tory. W rzeczywistości pod pozorami spokoju i harmonii aż wrze od skrywanych namiętności. Ada przysięga sobie, że już nigdy nie będzie płakała przez mężczyznę. Igor usiłuje znaleźć równowagę między powinnością a uczuciem. Przyjaźń Dawida i Zuzy zostaje wystawiona na ciężką próbę. Na szczęście wszelkie napięcia łagodzi dobry duch tego miejsca - ogrodnik Antoni.
Jakie sekrety skrywa pamiętnik cioci Bogny? Czy przyjaźń i szczera sympatia wystarczą, by pomóc komuś, kogo dotknęła prawdziwa tragedia?
Jakie zmiany przyniesie mieszkańcom dworku ich pierwsza wiosna w Miłosnej?

Kategoria: Obyczajowe
Zabezpieczenie: Watermark
Watermark
Watermarkowanie polega na znakowaniu plików wewnątrz treści, dzięki czemu możliwe jest rozpoznanie unikatowej licencji transakcyjnej Użytkownika. E-książki zabezpieczone watermarkiem można odczytywać na wszystkich urządzeniach odtwarzających wybrany format (czytniki, tablety, smartfony). Nie ma również ograniczeń liczby licencji oraz istnieje możliwość swobodnego przenoszenia plików między urządzeniami. Pliki z watermarkiem są kompatybilne z popularnymi programami do odczytywania ebooków, jak np. Calibre oraz aplikacjami na urządzenia mobilne na takie platformy jak iOS oraz Android.
ISBN: 978-83-8195-108-1
Rozmiar pliku: 930 KB

FRAGMENT KSIĄŻKI

ROZDZIAŁ 1

Park otaczający dworek pogrążył się w ciszy, zdawał się drzemać pod kożuszkiem śniegu. Ada z westchnieniem usiadła przy biurku, by otworzyć laptopa. Była syta, najedzona świątecznymi pysznościami. Aż za bardzo.

– Nigdy więcej – westchnęła. – Gdybym jeszcze kiedykolwiek po wigilii wzięła dokładkę uszek, daj mi po łapach.

– Masz to jak w banku – obiecał jej syn. – Ale jeżeli będę sobie chciał dokroić keksu, musisz zrobić to samo.

– Też pękasz z przejedzenia?

– Czuję się tak, jakbym już pękł. Nie mogę się ruszać.

– No dobrze, w takim razie jutro robimy sobie dzień postu.

– Wierzysz w to, mamo? – roześmiał się Dawid. – Przecież właśnie jutro wujek wytoczy swoje najcięższe działa. Widziałem w lodowni takie pyszności, że nie masz pojęcia! Jajka faszerowane łososiem, pieczeń rzymska, gęsia szyja nadziewana, bigos z białą kiełbasą… No po prostu cuda! Wiem też z pewnego źródła, że na obiad będzie obłędnie pachnący rosół z domowym makaronem, a dziś w nocy w piekarniku ma się suszyć beza.

– Po co tyle tego?! – jęknęła Ada. – Przecież nawet gdybyśmy przez te dwa dni świąt tylko dojadali resztki z wigilii, już byłoby jedzenia w bród. A on jeszcze coś piecze?

– Przecież to lubi. A skoro lubi, to dlaczego miałby sobie odmawiać? – zapytał filozoficznie jej syn. – Po co otwierasz komputer? – zmienił temat. – Chyba nie zamierzasz pracować w wigilię?!

– Nie, robię sobie trzydniowy odpoczynek. Ale muszę odpisać na maila. À propos, jak planujesz spędzić sylwestra?

– Co?

Dawidowi nawet do głowy nie przyszło, że miałby cokolwiek planować. Nigdy dotąd nie spędzał sylwestra poza domem. Po trosze dlatego, że nie miał paczki przyjaciół, z którymi mógłby witać nowy rok, a po trosze – ponieważ całe to wielkie celebrowanie zmiany daty odrobinę go śmieszyło.

– Nigdy o to nie pytałaś – zauważył, nie kryjąc zaskoczenia. – A skoro tym razem pytasz, to wnioskuję, że sama coś planujesz.

– Inteligentna bestia! – mruknęła Ada z zadowoleniem. – Nie, nie planuję. Ale napisała do mnie ciocia Gosia z Poznania, nie wiem, czy ją pamiętasz…

– Ta, co nie jest ciocią? Ta ze spływów?

– Właśnie ta. Niedawno rozwiodła się z mężem i jeszcze nie radzi sobie z samotnością. Zaproponowała coś w rodzaju zjazdu koleżanek ze studiów. Tyle że zjazd się chyba nie uda, bo pozostałe dziewczyny mają już plany. Ale może przynajmniej ja dotrzymałabym jej towarzystwa. Więc gdybyś na przykład chciał gdzieś wyjść z Zuzią…

– Mamo!

– No co?

– Po pierwsze: Zuza nie jest moją dziewczyną. Dlaczego miałbym gdzieś z nią wychodzić?

– Wydawało mi się, że się przyjaźnicie.

– Jeśli już, to zaprzyjaźniamy. Stopniowo. Nawet wolniej niż stopniowo.

– Jest taka nieufna?

– Nie masz pojęcia jak bardzo. Jakby robiła dwa kroki do przodu, a potem cofała się o trzy.

Chyba też znam kogoś takiego, skomentowała w duchu Ada, mając na myśli Kacpra Majewskiego.

– A poza tym – ciągnął Dawid – przecież wiesz, że ona nigdzie się nie rusza bez brata.

– Więc mogłaby przyjść z Nikodemem.

– Pierwszoklasista miałby spędzić sylwestra poza domem?

– Powinien być w trzeciej klasie, jeśli chodzi o ścisłość.

– Nie chodzi o ścisłość. Chodzi o to, że Nikoś to małe dziecko. O północy powinien już spać.

Chcąc nie chcąc, Ada musiała przyznać synowi rację. Choć bardzo chciała pomóc Zuzie i jej braciszkowi, nie mogła zanadto wtrącać się w ich życie. Jeśli Zuza poprosi o pomoc, na pewno jej pomożemy, tłumaczyła sobie w duchu. Ale zabieranie jej z domu i w święta, i w sylwestra mogło wywołać sprzeciw u matki dziewczyny. Nawet jeśli była to matka alkoholiczka, wciąż miała prawo decydować o tym, jak spędzają czas jej dzieci.

Tak mówił rozsądek. Serce natomiast – przy wtórze intuicji – podpowiadało Adzie, że Zuzia nigdy się nie poskarży i o nic nie poprosi. A także, że matka, której było wszystko jedno, gdzie jej dzieci spędzą wigilię, będzie miała w nosie również noc sylwestrową.

– Tak czy owak, jeśli masz ochotę pojechać do Poznania, to mną się nie przejmuj – dorzucił Dawid, wyrywając matkę z zadumy.

– Chyba żartujesz! To w ogóle nie wchodzi w grę! Nie zostawię cię samego! Po prostu pomyślałam, że gdybyście z Zuzią mieli jakiś pomysł, to ja… nie chciałabym tu siedzieć sama.

– Pewnie wujek z ciocią i tak zaproszą nas do siebie.

– Tak. Pewnie tak.

Myśli Ady poszybowały teraz ku mieszkańcom dworu. Na szczęście Dawid poszedł już do swojego pokoju – na szczęście, bo na policzki jego mamy wypełzł zdradliwy rumieniec. Przypomniała sobie ukradkowy pocałunek z Igorem, tę bliskość, która wróciła na chwilę, gdy zostali sami w kredensie.

Jak mogła tak pochopnie założyć, że to Igor napisał do żony list z prośbą, aby wróciła?! A jak mogłam tego nie założyć, odpowiedziała natychmiast samej sobie. Przecież nie mógł tego zrobić pan Antoni ani mój syn, nie zrobiłam tego ja, a o tym, że Radek już tak świetnie pisze, zwyczajnie nie miałam pojęcia. Czym innym była mozolna nauka literek, a czym innym – samodzielnie napisany list do mamy.

Zupełnie inną kwestią było to, dlaczego chłopczyk taki list napisał. Czy wpadł na ten pomysł zupełnie sam, czy może podsunął mu go kuzyn? A jeśli to drugie (co wydawało się Adzie najbardziej prawdopodobne), w takim razie czy Dawid wpłynął w jakikolwiek sposób na treść listu? Czy zrobił to celowo, bo na przykład nie pochwalał związku matki z wujkiem Igorem? A może po prostu pragnął tego, co najlepsze dla małego Radka?

Ada była mądrą matką, doceniała swojego syna i jego inteligencję. Ufała mu jak samej sobie. Wiedziała, że w żadnym razie nie chciałby, aby cierpiała. Musiała więc założyć, że albo doprowadził do powrotu Moniki w dobrej wierze, aby chronić mamę przed relacją, która przysporzy jej cierpienia – albo naiwnie sądził, że da się to wszystko jakoś pogodzić: po prostu Radek będzie miał dwie mamusie.

Zapewne powinni o tym szczerze porozmawiać. Tylko że to nie było takie łatwe: otworzyć się przed krytycznym nastolatkiem i wyznać mu, że w sprawach sercowych jest się bezradnym jak dziecko. W ogóle przyznawanie się do własnych błędów, do naiwności i słabości zawsze jest trudne. Byłoby takie nawet w rozmowie z przyjaciółką, a co dopiero z synem.

Może kiedyś się na to zdobędę, pomyślała Ada. A tymczasem trzeba wszystko jakoś poukładać, rozplątać cały ten emocjonalny supeł. To dobrze, że Monika wróciła; co do tego nie może być najmniejszych wątpliwości. Radek ma oboje rodziców, jest spokojny, pogodny, a teraz jeszcze, gdy zdarzył się ten długo wyczekiwany cud i chłopczyk przemówił – można mieć pewność, że wszystko jest na dobrej drodze. Jeśli niczego nie zepsujemy, to we wrześniu mały pójdzie do szkoły. Zaprowadzimy go całą rodziną, będzie stał na baczność na apelu, nagle taki dorosły w białej koszuli i pod krawatem…

Rozmarzyła się, odpłynęła myślami w krainę wspomnień. Wciąż pamiętała, jak dziesięć lat temu Dawid składał ślubowanie, że będzie się pilnie uczył i godnie reprezentował szkołę. Z jaką powagą i starannością odrabiał pierwsze zadania domowe, rysował szlaczki i sprawdzał, czy wszystkie kredki w piórniku mają zaostrzone noski.

To taki piękny czas: pierwsze przyjaźnie ze szkolnej ławki, pierwsze psoty na przerwach, najlepsza na świecie pani, która zawsze ma rację… Dawid miał swoją ukochaną panią Milenkę, która potrafiła ni stąd, ni zowąd przebrać się za pszczołę albo za zająca, bawiła się z dziećmi w berka, wraz z nimi malowała sobie nos czekoladą, śpiewała zachrypniętym głosem, tańczyła podczas przerw – i której zawsze było mało kontaktu z dziećmi. A teraz takie przygody czekają Radka. Przyjemnie będzie brać w nich udział jako jego ciocia.

Ada wróciła myślami do Moniki. Jak zareagowałaby, gdyby Igor wyznał, że pokochał jej kuzynkę? Czy jest wystarczająco mądra, tak życiowo mądra – aby powiedzieć mężowi: miałeś do tego pełne prawo, ponieważ cię zostawiłam? Albo gdyby to Ada poprosiła ją o rozmowę i wyznała, że pokochała Igora, że te długie jesienne miesiące spędzone razem, wspólne planowanie posiłków, radzenie sobie z codziennością, a wreszcie choroba, opieka nad panem Antonim, troska o Radka… że to wszystko zbliżyło ich do siebie i teraz nie chcą już żyć osobno? Czy Monika, która przecież wcześniej zwierzyła się Adzie ze swoich miłosnych perypetii – wysłuchałaby tego spokojnie i ustąpiłaby jej miejsca u boku Igora?

Mój Boże, myślała Ada, Igor tyle razy namawiał mnie, abyśmy spróbowali, a ja się bałam. Może teraz pora jednak stawić czoła tej sytuacji? Może trzeba zawalczyć o miłość i własne szczęście?ROZDZIAŁ 2

Dawid zamknął za sobą drzwi i położył się, z wysiłkiem układając zagipsowaną nogę na oparciu łóżka. W dłoni obracał kopertę otrzymaną od Zuzy. Obiecał jej, że otworzy dopiero wieczorem – i szczerze mówiąc, nie miał szczególnych trudności z dotrzymaniem słowa. Wręcz przeciwnie: wzdragał się przed otwarciem listu. Wszystko przez to, że spodziewał się… wyznań. Nie był ślepy ani niemądry: doskonale dostrzegał, że Zuza rumieniła się w jego obecności, że ostatnio zaczęła się inaczej czesać i w miarę swoich możliwości bardziej dbać o siebie.

Problem w tym, że Dawid podkochiwał się w Joannie, blond piękności z trzeciej a. Mimo że był o dwa lata młodszy (co w tym wieku wydaje się przepaścią nie do pokonania), wierzył, że wszystko może się zdarzyć. Wyobrażał sobie rozmaite sceny, z których wprawny filmowiec z pewnością stworzyłby łzawy romans: ona mdleje podczas apelu szkolnego, on akurat stoi obok, bierze ją na ręce, wynosi z auli i cuci. Ona zaprasza go potem na studniówkę. Tańczą ze sobą, patrzą sobie w oczy, rozmawiają o tym wszystkim, czego nigdy dotąd żadne z nich nikomu nie mówiło. Odnajdują w sobie bratnie dusze i obiecują sobie, że będą przyjaciółmi, że nie zepsują tego tymi wszystkimi damsko-męskimi gierkami, nie będzie zazdrości, pożądania… Ale miłość okazuje się silniejsza i pewnego dnia po prostu padają sobie w ramiona…

Dawid śmiał się sam z siebie, kiedy dochodził do tego momentu, bowiem jego wyrobiony gust czytelniczy podpowiadał mu, że oto tworzy w myślach najbanalniejszy z harlequinów. A jednak nadal odtwarzał w wyobraźni kolejne sceny.

Co odpowie Zuzie, jeśli ta wyzna mu miłość? Czy będzie umiał zachować się jak dżentelmen, czy ich rodząca się właśnie przyjaźń nie runie pod wpływem zranionej dumy dziewczyny? Właśnie takie wątpliwości sprawiały, że Dawid kilka razy obrócił kopertę w dłoni i długo patrzył na nią pod światło, zanim wreszcie zdecydował się otworzyć.

Cześć! – brzmiał nagłówek.

Wiem, to dziwne, że piszę to wszystko zamiast powiedzieć, ale czasami miewam problemy z wyrażeniem tego, co czuję, więc uznałam, że taka forma będzie bezpieczniejsza. W rozmowie bywa różnie, czasem jedno zdanie wyprowadza mnie z równowagi i zaczynam mówić zupełnie nie to, co bym chciała.

A chciałabym Ci podziękować. Tobie i twojej Mamie, gwoli ścisłości, ale Tobie chyba bardziej, bo przecież nie mam wątpliwości, że to Twoja sprawka. Te święta i ten nastrój – to, że mogliśmy z Nikosiem raz w życiu naprawdę cieszyć się na nadchodzące Boże Narodzenie. Pewnie trudno Ci to sobie wyobrazić, ale taka jest prawda: dotąd druga połowa grudnia była dla nas ponura i smętna. Również wtedy, gdy pani Teresa organizowała wieczór opłatkowy. Nawet Nikodem, z tym swoim małym rozumkiem, doskonale rozumiał, że to tylko substytut. On nie umie nazwać wielu rzeczy, ale odczuwa tak samo jak Ty czy ja.

Tak więc dziękuję Ci za to, że możemy zakosztować prawdziwych świąt. Kiedy piszę te słowa, nie mam pojęcia, jak będzie. Czy się nie rozkleję, czy nie wylezie ze mnie ta słaba, bezradna dziewczynka, którą usilnie staram się chować. Rozpracowałeś mnie, Dawid. Chyba byłbyś dobrym psychologiem.

Jedno wiem na pewno: to będzie niezapomniany wieczór. Jego wspomnienie zabiorę ze sobą w dorosłe życie, które zamierzam zacząć już na wiosnę. Kiedy skończę osiemnaście lat, ucieknę stąd najdalej, jak się da. Nie wiem tylko, jak to zrobić, aby móc zabrać ze sobą Nikodema. Chcę to zrobić zgodnie z prawem, aby nigdy więcej nie musieć się bać. Nikogo ani niczego. Nie masz pojęcia, jak upokarzającą rzeczą jest strach.

Na koniec taki drobiazg – mam nadzieję, że Cię zainteresuje. Poszperałam trochę w sprawie tego Henryka Sadowskiego, o którym kiedyś wspominałeś. Znam z ogniska środowiskowego Kaśkę Sadowską, jej rodzice też chleją, więc można powiedzieć, że jedziemy na jednym wózku. Zainteresowało mnie to, co kiedyś powiedziałeś: że Twoja ciocia miała jakieś pretensje do tego budowlańca. Któregoś dnia przeszłam się do Kaśki, na podwórku był jej starszy brat, od brata trafiłam do kuzyna i trochę ich pociągnęłam za języki. Oni tam bardzo ciepło wspominają tę Twoją ciotkę, mówią o niej „dziedziczka” i wciąż podkreślają, że u niej to była dobra robota, bo świetnie płaciła. Tylko jeden szczegół wydał mi się interesujący: kuzyn Kaśki twierdził, że jak wujek Heniek popił, to wciąż powtarzał, że „pani dziedziczka” zwariowała i uparła się na domurowanie ściany w piwnicy. Tam była już ściana, tak powiedział, a ona kazała stawiać drugą. I to samo w jednym z pokojów. Uznali, że to fanaberie starszej pani, wiesz, na zasadzie: „kto bogatemu zabroni”.

To tak à propos tej Twojej pracy literackiej. Może uda Ci się rozwikłać zagadkę. Pamiętam, że wspominałeś coś o „bezpiecznej skrytce”, może to ma jakiś związek?

Jeszcze raz dziękuję Ci za te święta. A teraz idę się szykować. Zgodnie z Twoją prośbą – dziś nie namaluję sobie barw ochronnych. Wierzę, że w taki wieczór jak ten nie będę musiała się przed nikim chować.

Zuzanna

Dawid przeczytał list kilkakrotnie. Było mu wstyd, że spodziewał się wyznań miłości i ckliwych zwierzeń. Zuza okazała się znacznie mądrzejsza i dojrzalsza niż on. Wzruszyła go jej pewność, że wieczór wigilijny spędzony w dworku będzie cudownym przeżyciem. Jak dobrze, że wszystko się udało, myślał. Cała ta zabawa w szukanie Gwiazdora, a potem odkrywanie pod choinką kolejnych prezentów… Pyszności przygotowane przez wujka… Radek po chwilowym płaczu zaczął się uśmiechać, a potem wszyscy usłyszeli, jak cichutko powiedział: „Funia, nie wolno”. Szczęście na twarzy cioci Moniki, wzruszenie pana Antoniego, wujek Igor, który niemal unosił się nad ziemią z dzikiej radości… Tak, było cudownie. Wprawdzie inaczej niż w dzieciństwie, kiedy Dawid spędzał święta tylko z mamą, ale równie magicznie. Cieszył się, że jeśli Zuza ma – jak to określiła – zabrać ze sobą w dorosłe życie wspomnienie świąt, będzie to właśnie takie wspomnienie.

Ale co miała na myśli, pisząc, że zamierza uciec? Wiedział, że jest od niego starsza, że wkrótce skończy osiemnaście lat, ale niby dokąd miałaby się wybrać? Gdzie zamieszka i jak się utrzyma? Jest przecież taka krucha i delikatna – sam siebie zaskoczył faktem, że myśląc o niej, użył takich słów. Ale przecież to była prawda: cały ten list był dowodem, że agresywny makijaż i strój w stylu jakiejś zbuntowanej fanki muzyki heavymetalowej to tylko kostium, za którym ukrywa się wrażliwa dziewczyna, która nade wszystko boi się tego, że ktoś ją zrani.

Jak bardzo musi być nieufna, zadał sobie pytanie Dawid, skoro tak konsekwentnie gra kogoś, kim nie jest? I czy to dobrze, że teraz zaczyna ufać mnie? Czy potrafię być kimś, kto nie zawiedzie tego zaufania? Czy będę dobrym przyjacielem?

Nigdy dotąd nie miał przyjaciela. Owszem, w szkole podstawowej byli koledzy, z którymi bawił się na przerwach, oraz dzieciaki z podwórka na Jeżycach. Ale żadnej z tych znajomości nie nazywał przyjaźnią. Dopiero teraz odkrywał ten szczególny rodzaj więzi, która sprawia, że człowiek może powierzyć komuś najskrytsze myśli. Nagle zapragnął opowiedzieć Zuzie wszystko o sobie – także o tym, czego nie wyznał dotąd nikomu. Wiedział jednak, że nie zdoła jej tego powiedzieć w zwyczajnej rozmowie. Może miała rację, że list to najlepszy sposób na szczerość. Nie ma ryzyka, że powie się coś nieprzemyślanego, nikt nam nie przerwie, nie palnie czegoś, co zbije nas z tropu albo odbierze śmiałość. Właściwie dlaczego ludzie przestali pisać listy?

Wstał z łóżka i z trudem dokuśtykał do biurka. Wyrwał kartkę z dużego zeszytu w kratkę, po czym starannie obciął jej brzeg. Uznał, że od biedy może to posłużyć za papier listowy.ROZDZIAŁ 3

Igor kręcił się bez celu po kuchni. Czuł, że musi nieco ochłonąć, zupełnie jakby był naczyniem, do którego ktoś nalał za dużo płynu i teraz niósł je na tacy. Za chwilę się wyleje. Tyle się wydarzyło, myślał gorączkowo, tyle zmian w jeden wieczór! Radek przemówił – nawet jeśli to były tylko trzy słowa, to przecież właśnie o to chodziło: o tę pewność, że chłopiec potrafi mówić, że to tylko kwestia czasu, kiedy od pojedynczych wyrazów przejdzie do zdań… A potem wszystko się ułoży: mały pójdzie do szkoły, nawiąże pierwsze przyjaźnie, będzie się uczył tabliczki mnożenia, śpiewał, grał w piłkę…! Igor zaśmiał się głośno, choć w pustym pomieszczeniu zabrzmiało to trochę tak, jakby oszalał.

Głos mojego synka, pomyślał i niespodziewanie wprost od śmiechu przeszedł do szlochu. Głos dziecka, które od trzech lat nie widziało powodu, by się odezwać. Igor zapomniał już, jak brzmi głos jego syna. Był dźwięczny, delikatny, jeszcze bardzo dziecięcy i nieco wylękniony, jakby Radek bał się go używać. Czy tak właśnie było? A może kiedy zostawał sam, szeptał do siebie, może czasem rozmawiał z sobą samym? Skoro kiedyś przemówił do pana Antoniego, to mógł również mówić do siebie.

Na schodach rozległy się kroki i po chwili do kuchni weszła Monika. Miała zmęczone oczy i nieco rozmazany makijaż. Widać było, że ona także płakała.

– Zasnął – powiedziała. – Ale legowisko Funi musiałam ułożyć przy jego łóżku i jedną rękę wciąż trzyma na jej grzbiecie.

– Wiedziałem, że ją pokocha.

– Tak – potwierdziła cicho. – Ty wiedziałeś. W ogóle w wielu rzeczach jesteś ode mnie mądrzejszy.

Zrobiła kilka nieśmiałych kroków w jego kierunku.

– Gdyby nie ty… – zaczęła.

– Nie mów tak – przerwał jej szybko. Wciąż czuł we włosach dotyk dłoni Ady, a na ustach smak jej pocałunku. – To nie był mój pomysł. W końcu pies był sugestią tej psycholożki, a jeśli już komuś trzeba dziękować, to twojej kuzynce.

– Tak, wiem. Ada jest cudowna.

Cudowniejsza, niż możesz sobie wyobrazić, pomyślał Igor, ale nic nie powiedział. Odwrócił się i zajrzał do piecyka, w którym suszyła się beza.

– Teraz wszystko będzie inaczej – odezwała się znowu Monika, stając obok męża. W szybie piekarnika widział odbicie jej sylwetki. – Mój Boże, po raz pierwszy od tak dawna znowu mam nadzieję! Znowu cieszę się, że nadejdzie wiosna… Będzie można chodzić na długie spacery. Kupimy Radkowi rower. Patrycja w jego wieku już dawno jeździła, a z nim… Jakoś nam to umknęło. Wiele rzeczy nam umknęło, Igor. Przecież to, że dziecko nie mówi, nie czyni go mniej sprawnym fizycznie. Zupełnie jakby Radek nie rozwijał się normalnie! Dlaczego tak go zaniedbaliśmy?

– Każde z nas zajęło się sobą – odparł gorzko. – Ty zamknęłaś się w tej swojej miłości do… Huberta. – Wypowiadając to imię, nie potrafił powstrzymać skrzywienia, jakby poczuł nieprzyjemny smak w ustach. – Żyłaś jedynie tym. Pamiętasz to jeszcze? Wiecznie nie było cię w domu, twierdziłaś, że umawiasz dodatkowe klientki…

– Proszę, nie rozdrapuj tego, co się zaczyna goić.

– A kiedy wreszcie wracałaś, zachowywałaś się jak robot sprzątający. Wykonywałaś setki czynności; teraz wiem, że jakoś musiałaś zabić czas spędzony bez niego… Wszystko lśniło, każdy drobiazg był odkurzony, każdy na swoim miejscu… A potem kładłaś się w pokoju Patrycji i leżałaś tak, zwinięta w kłębek.

– Było mi źle. Nie masz pojęcia…

– Mnie też było źle.

– I też leżałeś zwinięty w kłębek, też milczałeś. Igor, oboje byliśmy w żałobie.

– Tak. Tylko że ja nikogo nie miałem.

Monika położyła mu rękę na ramieniu, a on drgnął i całą siłą woli powstrzymał się, by jej nie strząsnąć. Chciał, żeby dotykała go Ada. Tylko Ada.

– Czy jest szansa, że kiedyś mi wybaczysz? Dziś jest Wigilia, dzień cudów, Radek przemówił, spędziliśmy taki cudowny rodzinny wieczór… Wiem, że nieprędko, ale czy kiedyś… Potrafisz zapomnieć, że cię zdradziłam? Moglibyśmy zacząć wszystko jeszcze raz. Moglibyśmy… naprawdę być razem. Tak jak tamtego wieczoru, kiedy piliśmy nalewkę… – Przesunęła dłoń na jego tors, a potem niżej, w okolice paska spodni.

Igor nie mógł nic poradzić na to, że jego ciało zareagowało podnieceniem. Odsunął się gwałtownie.

– Moniko… – zaczął. – Ja sam już nie wiem…

Czy to był właściwy moment, aby jej powiedzieć o jego związku z Adą? Teraz, kiedy żona sugeruje, że chce się z nim kochać? Igor nie mógł sobie wybaczyć tego jednego razu, kiedy dał się skusić – bo teraz myślał o tym jak o umiejętnym kuszeniu – i spędził noc z żoną.

Znów zrobiła krok w jego stronę. Była teraz tak blisko, że czuł bijące od niej ciepło, ale tym razem go nie dotknęła, choć uświadomił sobie, że podświadomie tego pragnął. Chciał być kuszony, nawet jeśli rozum podpowiadał mu, że nie przez tę kobietę.

– Rozumiem – szepnęła. – Jeszcze nie jesteś gotowy. Chociaż tamtej nocy… Wydawałeś się nie mieć żadnych wątpliwości, czego chcesz i jak chcesz to robić. – Zaśmiała się cichutko. – Ja także nie wątpiłam, że tego chcę. W każdym razie, gdybyś kiedyś jeszcze…

Urwała, ostatni raz spojrzała na niego przeciągle i wyszła z kuchni. Igor stał przy piekarniku jeszcze dobre kilka minut, wściekły na swoje ciało, które reagowało zupełnie nie tak, jak by sobie życzył. Wreszcie wyłączył grzanie w piekarniku, uchylił lekko drzwiczki, zablokował je złożoną ściereczką, aby beza się dosuszyła, i poszedł na górę.

Długo nie mógł zasnąć, może dlatego, że wziął chłodny prysznic, by zmyć z siebie nadmiar wrażeń tego dnia. Zajrzał jeszcze do Radka i uśmiechnął się na widok małej rączki, od chwili zaśnięcia spoczywającej na polarowym kocyku Funi (bo suczka wpełzła pod okrycie). Potem wrócił do swojej sypialni, zgasił światło i długo wpatrywał się w sufit, myśląc o tym, o co spytała Monika: czy on kiedykolwiek będzie w stanie naprawdę jej wybaczyć.

Gdy wreszcie zasnął, przyśniły mu się obie: Monika i Ada, zupełnie nagie, zbierające dojrzałe maliny. Igor chciał kochać się z Adą, ale Monika wciąż patrzyła, więc tylko przyłączył się i zbierał wraz z nimi, a wówczas żona podeszła do niego i zaczęła wkładać mu do ust napęczniałe od soku owoce. Były słodkie i ciepłe od słońca, ale nie mógł nadążyć z przełykaniem. Wpychała wciąż nowe, zanim on zdołał rozgnieść językiem poprzednie; zaczął się dławić i zachłystywać sokiem, a Ada patrzyła na to wszystko i uśmiechała się jakby z satysfakcją…

Obudził się zlany potem i przez resztę nocy przewracał się z boku na bok, aż wreszcie parę minut po trzeciej wstał i zszedł do kuchni, żeby zająć się szykowaniem smakołyków na świąteczne śniadanie.ROZDZIAŁ 4

Dziękuję Ci za list! – napisał ostatecznie Dawid. – Jest w nim tyle wątków, że muszę pozbierać myśli. Po pierwsze, nie ma za co dziękować. Dla mnie te święta także były wielką niewiadomą. Nie rozmawialiśmy dotąd o mojej rodzinie, więc może pora, abym Ci opowiedział, jak to z nami jest. Zapewne to głupie, że piszę list, zamiast zwyczajnie z Tobą porozmawiać. Robię to z tych samych powodów, o których Ty wspomniałaś. Łatwiej jest pisać niż mówić, gdy ma się do powiedzenia coś emocjonalnego.

Moja mama jest sama z wyboru. Kiedy poznała ojca, była studentką. Zakochała się w nim zupełnie szaloną, beztroską miłością, taką wakacyjną. Tyle że owocem tych paru wspólnych weekendów spędzonych w górach była ciąża, a chłopak zniknął. Mama twierdzi, że mogła go szukać, bo wiedziała, skąd pochodzi, ale uniosła się honorem. Nie chciała go znaleźć tylko po to, aby wywalczyć sobie alimenty. Skoro odszedł bez słowa – widocznie jej nie kochał. Postanowiła, że poradzi sobie sama. I rzeczywiście sobie radzi.

Zaraz potem umarł jej tata, nawet go nie poznałem. Kiedy się urodziłem, byliśmy już sami. Dzieciństwo spędziłem w malutkim mieszkanku w Poznaniu – nie masz pojęcia, jak tam było ciasno. Ja tego nie zauważałem, dopóki nie zamieszkaliśmy tutaj. Teraz jest cudownie, wcale nie dlatego, że mam swój pokój, ale przede wszystkim z powodu tego, co widać za oknem. W Poznaniu, gdy wyjrzałem przez okno, widziałem tylko szare mury i dachy innych budynków. Teraz mam przed sobą przestrzeń, stare drzewa, trawę, a wiosną i latem – nawet nie umiem sobie tego wyobrazić – kwiaty buchną kolorami. Nie mogę się doczekać mojej pierwszej wiosny w Miłosnej.

Ale chcę jeszcze na moment wrócić do tego, co napisałaś o strachu. Wiem, jakie to upokarzające – bać się. Nawet nie masz pojęcia, jak dobrze znam ten rodzaj upokorzenia.

Nigdy nikomu nie mówiłem, co tak naprawdę sprawiło, że zdecydowaliśmy się z mamą na przeprowadzkę do Miłosnej. Mieszkanko w Poznaniu było wprawdzie maleńkie, ale stanowiło taki oswojony, ukochany kawałek świata – i dla mamy, i dla mnie. Mimo to mama podjęła decyzję, że pora na zmiany. Wiem, że zrobiła to wyłącznie dla mnie. To, co teraz napiszę, jest tajemnicą. Szczerość za szczerość.

W gimnazjum byłem szykanowany. Jakiś pacan raz i drugi palnął, że jestem gejem. Bo czy ktoś, kto słucha poezji śpiewanej w dwudziestym pierwszym wieku, może nim nie być? Ktoś, kto ubiera się i czesze inaczej niż wszyscy? Mama mówiła: kupmy ci normalne ubranie, dżinsy z obniżonym krokiem, bluzę z kapturem i jakimś wrzaskliwym napisem; zaczną cię traktować jak swojaka. Obetnij grzywkę, nie prowokuj odmiennością. I wiesz, to nawet nie chodziło o to, że mnie się te moje ubrania po prostu podobają. Pal sześć mój gust! Mógłbym chodzić w dresie, nie zrobiłoby mi to większej różnicy. Rzecz w tym, że poczułem bunt. Dlaczego muszę się przystosować, dlaczego mam cokolwiek zmieniać? Nie jestem gejem. Nie uważam, że byłoby w tym coś złego, ale nie jestem. Wtedy byłem zakochany w Łucji. Teraz w Joannie. Może i nie mam paczki kumpli, ale tak samo nie mam paczki kumpelek. Po prostu zawsze, odkąd pamiętam, trzymałem się na uboczu. Czy to taki grzech? Czy grzywka, koszule, szelki i sztruksy to jakiś problem?

Tak czy owak, tamci „koledzy” uznali, że owszem, to jest problem. Zaczęły się prześladowania. Nie chcę o nich opowiadać, wystarczy, jeśli powiem, że zaczęło się od złych słów, a skończyło na sikaniu na mój plecak, pluciu i biciu. Początkowo wydawało mi się, że to niemożliwe, aby ktoś wreszcie nie zareagował, bo przecież wokół mnie byli też przyzwoici ludzie, moi rówieśnicy, którzy wprawdzie nie byli przyjaciółmi, lecz także nie byli wrogami. Ale albo nikt niczego nie zauważał, albo ci inni, choć w głębi duszy przyzwoici, nic z tym nie zrobili, bo bali się tak samo jak ja. W każdym razie nadszedł dzień, kiedy zrozumiałem, że zacząłem zachowywać się jak ofiara. Ciągle bolał mnie brzuch, miałem taki wieczny przykurcz ramion; chciałem się ukryć. Wreszcie uznałem, że dość już przeżyłem. Życie nieszczególnie mi się podobało. Kiedy mama pojechała do wydawnictwa podpisać jakieś rachunki, ja opróżniłem domową apteczkę. Nie chciałem umierać w domu ani tym bardziej w szkole; zaplanowałem sobie śmierć z błękitem nad głową, więc poszedłem na tory za boiskiem. Ale pod wpływem tych wszystkich tabletek zacząłem zachowywać się jak pijany. Nie mam pojęcia, dlaczego polazłem do szkoły, napisałem na ścianie korytarza cytat ze Stachury: „schemacie, jak ty nie lubisz tych, co ci się wymykają”, po czym wylądowałem w toalecie, zapaskudziłem ją i zemdlałem. Ot, cała historia.

Zrobiła się wielka chryja, ale wreszcie wydało się, kto się nade mną znęcał psychicznie i fizycznie; jeden chłopak trafił przed sąd dla nieletnich, paru moich prześladowców zostało karnie przeniesionych do innych szkół, kilku innych przeprosiło mnie ze łzami w oczach. Bardzo się starałem w tym wszystkim nie czuć nienawiści i pogardy, ale nie do końca mi się to udało. W każdym razie kiedy skończyłem gimnazjum i przyszła pora na wybór liceum, wymyśliłem, że chcę się uczyć gdzieś poza Poznaniem. Akurat umarła ciocia Bogna, właścicielka dworu, a wówczas moja mama, która wciąż była w szoku po odkryciu, że ukochany synek chciał popełnić samobójstwo, zaproponowała, abyśmy zmienili otoczenie i zaczęli od nowa. I tak trafiliśmy do dworku w Miłosnej.

Tyle, jeśli chodzi o mój bilans upokorzeń i strachu. Jak widzisz, niełatwo Ci będzie mnie przebić. Ale w gruncie rzeczy nie chodzi o to, abyśmy się licytowali, tylko wspierali, prawda? Swoją drogą, czy to nie dziwne, że spotkaliśmy się wtedy w bibliotece? Wiesz, nie jestem za grosz religijny, ale czasem myślę, że bawi się nami jakiś Wielki Gracz, przestawia nas na szachownicy życia i dobiera nam przeciwników, ale czasem też tworzy sojusze. W każdym razie myślę, że my dwoje możemy zawiązać taki sojusz, jak sądzisz?

A skoro o sojuszach mowa – dziękuję Ci za odkrycie dotyczące dworku. Nie bardzo jeszcze ogarniam, jakie to ma znaczenie dla mojej historii (objadłem się tak bardzo, że ciężko mi się myśli), ale jutro na pewno wyciągnę z tego jakieś wnioski.

Mam nadzieję, że Boże Narodzenie upłynie Ci w miarę sympatycznie. O ile to w ogóle możliwe. Nie napisałaś nic konkretnego, ale domyślam się, że stworzenie fajnej atmosfery w Twoim domu może być trudne.

Do zobaczenia!

Dawid

P.S. Pisząc ostatnie słowa, uświadomiłem sobie, że spotkamy się dopiero w szkole. Wtedy też przekażę Ci list, bo przecież nie znam adresu. Szkoda.

Za trzy dni jadę z mamą na zdjęcie gipsu. Nie mogę się doczekać!ROZDZIAŁ 5

Pierwszy dzień świąt minął w cudownej atmosferze. Igor wspiął się na absolutny szczyt kunsztu kulinarnego, wskutek czego domownicy niemal nie odchodzili od stołu. Uczta trwała nieprzerwanie od rana do obiadu. Potem wszyscy pojechali na cmentarz do cioci Bogny, by po powrocie raczyć się winem z piwniczki oraz deserami.

Wprawdzie Radek nadal się nie odzywał – a w każdym razie nikomu nie udało się go usłyszeć – ale Antoniego wręcz rozsadzała radość. Złapał się na tym, że ogarnął go dziwny nastrój oczekiwania, zupełnie jak za dawnych lat, kiedy panienka Bogna wyjeżdżała na kilka dni, a potem miała wrócić. Za każdym razem Antek wyobrażał sobie, że tym razem coś się między nimi wydarzy – coś, co odmieni jego życie. Tak było również teraz: kiedy spacerował po alejkach w ogrodzie, trzymając małą, ciepłą rączkę Radka w swojej spracowanej dłoni, ogarniało go przeczucie, że oto nadchodzą zmiany, może nie spektakularne, ale na pewno dobre.

Funia oddaliła się trochę, zniknęła w iglakach rosnących między żywopłotem z ałyczy a wielkim świerkiem. Staruszek wiedział, że jest tam zupełnie bezpiecznie, dlatego pozwolił Radkowi pobiec za suczką. Idąc w ich kierunku, rozmyślał o tym, jak zmieniło się jego życie od śmierci Bogny Horyniec. Z jednej strony jej odejście było dla niego końcem świata. Nie chciał bez niej żyć, czekał na śmierć jak na wybawienie. Jednak z drugiej strony musiał przyznać, że przyjaciółka obmyśliła dla niego dobre zakończenie. Skoro już musiała umrzeć pierwsza – w końcu była o całe siedem lat starsza – to przynajmniej zaplanowała wszystko tak, aby jemu ten czas spędzony na ziemskim padole bez niej, bez ukochanej kobiety, jakoś umilić. Dlatego zapisała dworek Adzie i Monice. Najpierw jednak zaprosiła je na urodziny, aby sprawdzić, czy nie myli się co do nich, a dopiero potem podjęła decyzję. Dziś Antoni już wiedział, że była ona najmądrzejsza z możliwych.

Radek na dobre zniknął w krzakach, więc Antoni przyspieszył, aby sprawdzić, czy wszystko w porządku. Kiedy znalazł się tuż przy zaroślach, stanął jak wryty, bo wyraźnie usłyszał szept. Nie rozróżniał słów, był jednak pewien, że chłopczyk tłumaczy coś psu, jakby go strofował. Tak przynajmniej wynikało z intonacji.

Starszy pan nie znał się na psychologii, nie miał pojęcia, jak powinno się postępować z dzieckiem, które właśnie wychodzi z wielkiej traumy. Intuicja podpowiadała mu jednak, że tak jak z wieloma innymi sprawami – tak i tu potrzebna jest cierpliwość, delikatność i zwyczajna dobroć. Zaszurał nogami, aby nie przestraszyć chłopca, po czym odezwał się cicho:

– Radziu! Gdzie jesteś? Gdzie Funia?

Po chwili zza gałązek tui wyjrzał Radek. Miał szelmowski uśmiech, najwyraźniej cieszył się, że udało mu się schować.

– Ty draniu! – roześmiał się pan Antoni. – Chciałeś mnie przestraszyć?

Malec pokiwał głową z zapałem.

– A jeśli Funia się tego nauczy? – zapytał starszy pan, udając surowość, ale jednocześnie mrugając łobuzersko. – Zacznie się przed tobą chować, a ty będziesz biegał po parku, bojąc się, że uciekła, że wpadła do jakiejś króliczej nory albo do stawu…

Urwał, bo zauważył, że Radek nie wyczuwa żartu. Na jego buzi pojawił się wyraz przerażenia.

– Żartowałem! – dodał szybko Antoni. – Zresztą psa bardzo łatwo nauczyć, aby zawsze przychodził do właściciela. Wiesz, jak to się robi?

Radek pokręcił głową. Staruszek przykucnął, by móc spojrzeć chłopcu prosto w oczy. Jak bardzo inaczej wyglądał świat z tej perspektywy! I pomyśleć, że Radek musi stale zadzierać głowę, gdy do niego mówimy, uświadomił sobie Antoni.

– Wytłumaczę ci – powiedział takim tonem, jakby zdradzał pilnie strzeżony przepis na magiczny eliksir. – Po pierwsze, imię musi służyć tylko do przywoływania. Nie wolno go używać, kiedy na przykład chcesz pieska skarcić. Wtedy najlepiej wołać „nie!” albo na przykład „fuj!”.

Radek zaśmiał się bezgłośnie.

– Pan Iwo znał się na psach i koniach – wyjaśniał dalej Antoni. – I wszystkiego mnie nauczył. Przez jakiś czas mieliśmy nawet sukę ogara, Kaja jej było na imię. Któregoś razu ukąsiła ją żmija. Spuchła cała i nie mogła oddychać. Pan Iwo płakał i ja razem z nim…

Uświadomił sobie, że Radek znów zrobił przerażoną minę, więc czym prędzej wrócił do tematu.

– Pies musi kojarzyć swoje imię z czymś przyjemnym – podjął. – Trzeba na przykład wziąć kawałeczki parówki albo inne smakołyki i wołać. Za każdym razem, kiedy psiak przyjdzie, nagradzać go. Pokazać ci?

Malec przytaknął z zapałem. Starszy pan wyciągnął rękę.

– Chodź – powiedział. – W kuchni mamy chwilowo tyle pyszności, że nic się nie stanie, jeśli skubniemy tego i owego. Potem wrócimy tu z Funią i potrenujemy.

Dwie godziny później, kiedy Ada wyszła z kijkami do ogrodu, aby rozgrzać się przed treningiem, zobaczyła na ławce w parku pana Antoniego, który podejrzanie często wycierał oczy. Przestraszyła się, że coś się wydarzyło, i czym prędzej podeszła.

– Cicho! – szepnął. – Niech pani go nie spłoszy!

Ada rozejrzała się, ale nic nie zobaczyła. Dopiero po chwili usłyszała dobiegający zza rabaty z suchymi o tej porze roku trawami dziecięcy głosik.

– Funia! Funia! Chodź!

Potem następowała chwila ciszy, szybkie kroki, a później znów:

– Funia! Chodź!

– Uczy ją przychodzenia na zawołanie – wyjaśnił starszy pan, a z oczu znów pociekły mu łzy. – Pani Ado, mógłbym dziś umrzeć, słowo daję, to najlepszy moment. Nigdy dotąd nie byłem taki szczęśliwy i już pewnie nigdy nie będę. To najpiękniejszy dzień w moim życiu!

– Niech pan tak nawet nie mówi! – ofuknęła go Ada, powstrzymując własne wzruszenie. – Proszę pomyśleć o Radku! On pana bardzo kocha, pan mu jest potrzebny! Nie chce pan przecież, aby znów zamknął się w sobie.

Antoni wyglądał, jakby dopiero teraz przyszło mu do głowy, że po jego śmierci ktokolwiek mógłby płakać.

– Boże mój, rzeczywiście, zapomniałem o tym! – zawołał szeptem. – Co ja wygaduję! Przecież obiecałem! Jestem jeszcze potrzebny …

– Oczywiście! – potwierdziła Ada. – Nigdy i nigdzie nie był pan potrzebniejszy niż tu i teraz, panie Antoni. – Przysiadła na chwilę na ławce i sięgnęła po dłoń starszego pana. Uścisnęła ją mocno. – I nie tylko Radkowi, proszę mi wierzyć. Dla nas wszystkich jest pan ukochanym dziadkiem i najlepszym przyjacielem. Proszę o tym nigdy nie zapominać.

Ciąg dalszy w wersji pełnej
mniej..

BESTSELLERY

Kategorie: