Kamasutra - ebook

Przedmowa

Kilka miesięcy temu, jesienią 2021 roku, przekazaliśmy w ręce czytelników publikację pt. „Życie Buddy według starych źródeł hinduskich” autorstwa André-Ferdinanda Hérolda. Prace nad wydaniem życiorysu jednego z największych mędrców w historii zachęciły nas do poszukiwań równie wartościowych tekstów o tematyce związanej z dawnymi Indiami. Tym razem mamy zaszczyt zaprezentować klasyczne dzieło „Kamasutra”, poświęcone miłości i seksualności, o którym można chyba stwierdzić, że każdy kojarzy jego tytuł, lecz prawie nikt go nie czytał.

Czytelnika może zaskoczyć fakt, iż nie jest to traktat poświęcony wyłącznie seksualności. Akt fizycznego zbliżenia stanowi zaledwie część prezentowanych tu rozważań i pierwsze dwie części publikacji praktycznie w ogóle nie poruszają tego zagadnienia. To właśnie za sprawą części trzeciej – Samprayogikam – tekst został rozsławiony w świecie kultury zachodniej. Niecierpliwe osoby zachęcamy więc do wytrwałości lub pominięcia niektórych rozdziałów, gdyż dopiero w dalszych minutach nagrania, publikacja skupia się na kwestiach stricte seksualnych.

Krytyków zapewne zrazi naiwność stylu, liczne wyliczenia oraz brak wykwintnej formy literackiej. Należy jednak podkreślić, że „Kamasutry” nie można określać mianem dzieła sztuki i bliżej mu do zbioru instrukcji, którego geneza zaciera się w perspektywie kilkunastu ubiegłych stuleci.

Jest to utwór, który może być studiowany przez wszystkich, zarówno starszych, jak i młodszych; ci pierwsi znajdą w nim głębokie prawdy, zebrane przez doświadczenie i już sprawdzone przez nich samych, podczas gdy ci drudzy odniosą wielką korzyść z przyswojenia rzeczy, których być może w przeciwnym razie nigdy by się nie nauczyli, lub które mogliby pojąć dopiero wtedy, gdy jest już za późno, aby z tej wiedzy skorzystać.

Słusznie publikacja może być również polecana studentom i entuzjastom etnologii, antropologii kulturowej, psychologii czy filozofii. Szczególne uznanie znajdzie także pośród wszystkich miłośników tych wczesnych idei, które stopniowo przesączały się przez piaski czasu i które zdają się dowodzić, że natura ludzka współcześnie jest w znacznym stopniu zbliżona do tej z czasów starożytnych.

Niektóre fragmenty utworu, opisujące obyczaje w dawnej i egzotycznej dla Europejczyka kulturze Indii mogą w dobie XXI wieku powodować pobłażliwy uśmiech na twarzy, inne wzbudzać podziw, a jeszcze inne szokować czy irytować. Z perspektywy zachodniej kultury, treść „Kamasutry” miejscami może sugerować brak szacunku dla kobiet i wskazywać szowinistyczne rozwiązania. Trzeba jednak pamiętać, że utwór ten powstawał w odległych czasach, innym, obcym nam kręgu kulturowym, a także w państwie silnie patriarchalnym, w którym obowiązywał system kastowy.

Mimo tych wad i zanurzenia w odległej kulturze tekst „Kamasutry” jest dziś odbierany jako głęboki, uniwersalny traktat filozoficzny o szczęściu i sztuce miłości, niosący za sobą niezliczone ponadczasowe prawdy.

O Balzacu (wielkim, jeśli nie największym z francuskich powieściopisarzy) powiedziano, że zdaje się, iż odziedziczył naturalne i intuicyjne postrzeganie uczuć mężczyzn i kobiet. Potrafił przybliżyć targające bohaterami namiętności w mistrzowski sposób, wzbogacając opisy analizą godną człowieka nauki. Autor niniejszej pracy musiał również dysponować szeroką wiedzą z zakresu nauk humanistycznych. Wiele z jego uwag jest tak pełnych prostoty i prawdy, że przetrwały one próbę czasu i są nadal tak jasne i prawdziwe jak wtedy, gdy zostały napisane po raz pierwszy, około osiemnastu stuleci temu.

I choć autor „Kamasutry” mówi światu to, co wie, w powściągliwy i zwięzły sposób, nie siląc się na podjęcie próby stworzenia interesującej historii, to ileż to powieści można by napisać na podstawie przytoczonych przez niego faktów! I rzeczywiście, wiele z tego, co jest zawarte w częściach III, IV i V stało się podstawą licznych opowieści i baśni minionych wieków.

Owocnej lektury życzy

Dom Wydawniczy KontinuumCzęść I

DHARMA, ARTHA I KAMA

Człowiek, którego okres życia trwa sto lat, powinien praktykować Dharmę, Arthę i Kamę w różnym czasie i w taki sposób, aby harmonizowały one ze sobą i w żaden sposób nie kolidowały.

W dzieciństwie powinien przyswajać sobie wszelką wiedzę. W młodości i wieku dojrzałym Arthę i Kamę. Na starość natomiast – Dharmę, aby przy jej pomocy osiągnąć Mokszę, czyli uwolnienie duszy od dalszej wędrówki – Sansary.

Ponieważ jednak człowiek nie wie, jak długo będzie żył, powinien przyswajać sobie wszystkie te nauki przy każdej sposobności. Niekiedy postanawia on więc zostać uczniem bramina – aż do chwili osiągnięcia wiedzy.

DHARMA to wykonywanie nakazów śastr, czyli świętych pism Hindusów, które określają porządek pewnych określonych czynności i składania takich ofiar, które nie mogą być składane publicznie, gdyż nie pochodzą z tego świata i nie można ich zobaczyć. Na takie niematerialne ofiary składa się powściągliwość i powstrzymywanie się od rozkoszy cielesnej. Dharma uczy także śruti, czyli świętego ceremoniału i wskazówek, jak należy go wykorzystać.

ARTHA – wiedza o niej pomaga w pozyskiwaniu ziemi, złota, bydła, bogactw i przyjaciół, ale także w ochronie i pomnożeniu tego, co zostało dotychczas nabyte. Studiowanie Arthy powinno być najważniejsze dla królewskich urzędników i doświadczonych kupców.

KAMA to wykorzystywanie i uciecha z wrażeń doświadczanych przez pięć zmysłów: słuch, dotyk, smak, wzrok i powonienie; wspieranych przez duszę i wrażliwość. Najważniejsze jest w tym przypadku zaspokojenie wewnętrzne między jednym z organów zmysłu a przedmiotem pożądania, natomiast Kama to świadome uczucie z niego wynikające. Nauką Kamy zajmuje się Kamasutra i codzienne stykanie się ze światem żywych.

W sytuacji kiedy Dharma, Artha i Kama spotykają się razem, Dharma jest lepsza niż Artha, a Artha jest lepsza niż Kama. Wyjątkiem jest Król – jako że zależy od niego materialne dobro kraju, powinien on przede wszystkim kierować się Arthą. Kama natomiast jest głównym zajęciem heter, które to powinny stawiać ją ponad obie poprzednie. Dla nich są one bowiem odstępstwem od ogólnie przyjętej reguły.Część II

SADHARANAM – DYSKUSJA

Twierdzenie 1.

Ponieważ Dharma i Arta nie odnoszą się do przedmiotów tego świata, wielu uczonych jest zdania, że jako takie mogą być ujęte w książce, gdyż obie ograniczają się wyłącznie do przestrzegania gotowych wzorców, których znajomość można osiągnąć poprzez studiowanie pism. Księgi o Kamie nie są natomiast potrzebne, ponieważ jest ona wrodzona nawet zwierzętom z natury i można się jej uczyć, obserwując ją.

Odpowiedź

Nie jest to prawidłowy wniosek. Połączenie cielesne między kobietą i mężczyzną jest zawsze zależne i uwarunkowane od chwilowego nastawienia jednego z nich. Wymaga wobec tego użycia pewnych środków pomocniczych i środków tych należy uczyć się z Kama Shastram. Podobne środki nie istnieją wśród dzikich stworzeń. Wynika to z faktu, że są one nieskrępowane, a samice wśród nich są zdatne do współżycia seksualnego tylko w okresach rui, a akt ten nie jest poprzedzony żadną myślą i nie ma duchowego znaczenia.

Twierdzenie 2.

Lokayatika – materialiści – mówią: „Nie należy przestrzegać przepisów religijnych, gdyż zapłata za nie ma nastąpić dopiero kiedyś, w nieokreślonej przyszłości. Istnieje ponadto poważna wątpliwość, czy to wykonywanie Dharmy rzeczywiście przyniesie nagrodę. A któż zamieni na niepewne to, co realnie i namacalnie trzyma już we własnej dłoni? Lepszy dziś gołąb niż jutro paw. Skromny miedziak, który się posiada jest cenniejszy od sztuki złota, którą ma się kiedyś dostać”.

Odpowiedź

To także jest niesłuszne. Pisma święte, które ustanawiają przepisy Dharmy, nie zezwalają tu na żadne wątpliwości.

• Składanie ofiar na rzecz zwycięstwa nad wrogiem lub opadów deszczu i obfitych plonów jest bezwzględnie uważane za przynoszące owoce.

• Słońce, księżyc, gwiazdy, planety wraz z całym firmamentem zgodnie działają dla dobra świata.

• Istnienie tego świata jest możliwe dzięki przestrzeganiu zasad odnoszących się do czterech klas ludzi – braminów, kszatrijów, wajśjów, siudrów – i czterech etapów życia człowieka – studenta religijnego, gospodarza, pustelnika, sannjasy lub bhakty (w tradycji hinduistycznej oznacza ona ostatni etap życia człowieka, w którym rozwijana jest wajragia, czyli stan determinacji i stałości w dążeniu do wyzwolenia się z iluzji materialistycznego życia – przyp. red.).

• Na nasiona, które dziś rzucamy w ziemię, też patrzymy z nadzieją na plony dopiero w przyszłości.

Vatsyayana uczy zatem, że należy jednak wykonywać obrządki religijne i odpiera zarzuty skierowane przeciw wskazaniom Dharmy, Arthy i Kamy.

Twierdzenie 3.

Ci, którzy wierzą, że to przeznaczenie pociąga za sznurki istnienia, mówią: „Nie powinniśmy się wysilać, aby zdobyć bogactwo, bo czasami nie jest ono osiągalne, chociaż staramy się je zdobyć, a innym razem przychodzi do nas samo z siebie, bez żadnego wysiłku z naszej strony. Wszystko jest zatem w mocy przeznaczenia, które jest panem zysku i straty, sukcesu i porażki, przyjemności i bólu. Tak więc widzimy, że demon Bali został wyniesiony na tron Indry przez przeznaczenie, i został również strącony przez tę samą moc, i to przeznaczenie jest jedynym, co może go na nim ponownie ustawić”.

Odpowiedź

Takie twierdzenie jest niesłuszne. Ponieważ zdobycie każdej rzeczy w każdym przypadku oznacza jakiś wysiłek ze strony człowieka, można powiedzieć, że zastosowanie właściwych środków do ich zdobycia jest sposobem do osiągania wszystkich naszych celów. Owo zastosowanie właściwych środków, jako konieczność, (nawet gdy rzecz ma wydarzyć się z woli przeznaczenia), wynika z tego, że osoba, która nic nie robi, nie doświadczy szczęścia.

O naukach i sztukach, które należy zgłębiać

Kamasutrę i nauki jej pokrewne, powinien studiować każdy mężczyzna, lecz nie zaniedbując przy tym świętej wiedzy Dharmy i Arthy, jako dodatek. Mogą i powinny to robić również młode dziewczęta, a po ślubie powinny to kontynuować, za zgodą swoich mężów. Niektórzy uczeni przeciwstawiają się temu, twierdząc, że niewiastom, którym wszelka nauka jest zabroniona, nie przystoi również zajmowanie się podręcznikami miłości.

Vatsyayana uczy jednak, że jest to zakaz niesłuszny, gdyż kobiety bardzo dobrze znają Kamasutrę w praktyce, a praktyka ta pochodzi z Kama Shastry, czyli nauki o samej Kamie. Nie jest to fakt odosobniony, ponieważ zarówno tu, jak i przy wielu innych naukach i sztukach, chociaż praktyka jakiejś nauki jest znana wszystkim, to tylko kilka osób jest zaznajomionych z zasadami i prawami, na których ta nauka się opiera. Tak np. Yadnikas, czyli ofiarnicy, chociaż nie znają gramatyki, posługują się pewnymi formułami modlitewnymi, określonymi dla każdego z bóstw, bynajmniej nie rozumiejąc ich znaczenia i nie będąc w stanie nawet ich napisać. Podobnie, bez uprzedniego opanowania pełnej wiedzy o gwiazdach, wróżbita odczytuje z nich przyszłość. Tak samo także jeźdźcy konni i ci jeżdżący na słoniach trenują te zwierzęta bez znajomości podręcznikowej nauki o szkoleniu zwierząt, lecz czerpiąc wiedzę wyłącznie z praktyki. Podobnież ludzie z najbardziej odległych prowincji przestrzegają praw królestwa z doświadczenia i dlatego że nad nimi jest król. Wiemy także z autopsji, że niektóre żony i córki książąt oraz dostojników dworskich, również doskonale pojęły ducha Kama Shastry.

Dlatego – tłumaczy dalej Vatsyayana– kobiety mogą studiować Kama Shastrę, przynajmniej dorywczo i pod doświadczonym kierownictwem przyjaciółek, na osobności zaś i samotnie „sześćdziesiąt cztery” sztuki, które stanowią jedną z części Kama Shastry. Wskazówki w tym kierunku może im dawać również jedna z następujących osób: kobieta zamężna, mleczna siostra, godna zaufania przyjaciółka, ciotka ze strony matki, stara wierna służąca, stara mniszka od dawna pomieszkująca w rodzinie lub jej własna, rodzona siostra, której zawsze można zaufać.

Oto sztuki, które należy studiować wraz z Kamasutrą:

• śpiew;

• muzyka;

• taniec;

• rysunek i sztuka pisania;

• tatuowanie;

• słanie łoża z płatków kwiecia, przygotowywanie go i odpowiednie rozmieszczanie poduszek;

• farbowanie włosów, zębów i paznokci;

• układanie barwnej posadzki;

• gra na szklanych, wypełnionych wodą naczyniach;

• utrzymywanie świeżości wody w cysternach;

• malarstwo i ozdoba mieszkań;

• robienie bukietów, wieńców i naszyjników z róż;

• układanie diademów, zawojów i turbanów z piór;

• znajomość sztuki aktorskiej i przedstawień teatralnych;

• robienie nauszników;

• zręczność w rękodziele;

• komponowanie przyjemnych zapachów;

• gustowny dobór strojów i ozdób;

• magia i czarnoksięstwa;

• sztuka gotowania i sporządzania soków owocowych, sorbetów oraz napojów wyskokowych;

• szycie, haftowanie oraz praca z wełną i jedwabiem;

• wszelkiego rodzaju łamigłówki, zagadki, logogryfy i szarady;

• mimika;

• rozrywka rymowana: wypowiadanie utworów poetyckich w taki sposób, że zaledwie jedna osoba kończy, następna musi improwizować w dalszym ciągu, zaczynając wiersz od liter, na których zakończył poprzednik, a gdy się to komuś nie uda, musi on złożyć fant;

• melorecytacja;

• wypowiadanie trudnych zdań;

• fechtunek szpadą i kijem, a także ćwiczenie umiejętnego trzymania łuku i strzał;

• znajomość elementów logiki;

• stolarstwo i obróbka przedmiotów z drewna;

• znajomość budownictwa;

• znajomość złotych i srebrnych monet, biżuterii i szlachetnych minerałów;

• chemia i mineralogia;

• rozpoznawanie barw i gatunku klejnotów;

• roboty górnicze i wiedza o kamieniołomach;

• umiejętność zakładania ogrodów, pielęgnacji drzew i kwiatów oraz leczenia ich chorób i określania wieku;

• urządzanie walk kogutów i przepiórek;

• nauczanie papug i szczebiotek ludzkiej mowy;

• sztuka perfumowania ciała, czesania włosów, zaplatania ich w warkocze oraz namaszczania ich wonnościami;

• znajomość sekretnego pisma i mowy;

• znajomość wszelkiego rodzaju umówionych języków;

• biegłość w dialektach prowincjonalnych;

• przystrajanie wozów kwiatowych;

• znajomość mistycznych diagramów i sporządzanie napojów miłosnych;

• gimnastyka duchowa: wiersze i epigramy; zestawianie nowych utworów z już istniejących;

• znajomość metryki i prozodii;

• biegłość w encyklopedii;

• sztuka przebierania się (transformis);

• znajomość gier wszelkiego rodzaju;

• sztuka nabywania cudzej własności przez czary i Mantry;

• zręczność w ćwiczeniach cielesnych;

• znajomość dobrego tonu w formach towarzyskich;

• taktyka i strategia;

• gimnastyka;

• biegłość w improwizowaniu utworów grzecznościowych;

• znajomość literatury;

• sztuczki arytmetyczne;

• wyrabianie sztucznych kwiatów;

• tworzenie figur z gliny.

Hetera, która osiągnęła najwyższą rangę, otrzymuje tytuł Ganiki. W takiej sytuacji musi ona nie tylko wyróżniać się biegłością we wszystkich powyższych sprawach, ale również posiadać urodę i powab. Natomiast w zamian za to przysługuje jej nawet honorowe miejsce między mężczyznami. Zyskuje też poważanie u króla, jest ceniona przez mędrców, każdy stara się o jej łaskę i otacza ją szacunkiem.

O równą biegłość w tych sprawach starają się usilnie córki króla i reszty dostojników, aby móc łatwiej i skuteczniej przywiązać do siebie małżonka.

Ponadto, jeżeli zdarzą się okoliczności rozdzielające kobietę od męża, wykorzystując swą wiedzę w tych tematach, łatwiej uniknie ona nędzy i zdoła się utrzymać, a jeżeli umiejętnie dostosuje swe umiejętności do położenia, to przede wszystkim, co najważniejsze, pozostanie pożądaną.

Dla mężczyzn zaś biegłość w tych sprawach, gwarantuje szybsze zdobycie kobiecego serca; już po krótkiej znajomości.

Żywot zalotników i innych grup w społeczeństwie

Obywatel może nazywać się zalotnikiem i głową domu w sytuacji, gdy posiada majątek na własność – zarówno ten odziedziczony po przodkach, jak i pozyskany w ramach łupu wojennego, handlu, czy jakiegokolwiek innego rodzaju wynagrodzenia – oraz osiągnął właściwy poziom wiedzy.

Zamieszkuje on wtedy w mieście lub dużej wsi, mając na uwadze, żeby zawsze za sąsiadów mieć dobrych ludzi. Buduje dwuskrzydłowy, otoczony ogrodem dom, z dziedzińcem przeznaczonym do robót. Dom ten powinien być usytuowany w pobliżu jakiegoś zbiornika wodnego i podzielony na różne pomieszczenia do różnych celów. Skrzydło wewnętrzne przeznaczone jest dla kobiet. W zewnętrznym zaś pachnącym bogatymi perfumami, powinno znajdować się łoże, miękkie i miłe dla oka, pokryte śnieżnobiałym, lnianym suknem, niskie w środkowej części, z girlandami i pękami prawdziwych, ogrodowych kwiatów, baldachimem nad nim i dwiema wzorzystymi poduszkami, jedną na górze, drugą na dole.

Dodatkowo apartament taki powinien posiadać sofę, a u wezgłowia trójnóg z wonnymi maściami na noc: collyrium czy miazgą z drzewa cytrynowego. Ponadto również spluwaczkę, ozdobną szkatułkę, jak i lutnie wiszącą na kłach słoniowych. Pod ścianą deskę do malowania, naczynie z farbami, kilka książek i wieńców oraz stolik do gry w kości. Niedaleko od kanapy, na ziemi, powinno być okrągłe siedzenie i wózek z zabawkami. Na zewnętrznych stronach ścian domu, powinny być umieszczone klatki dla papug i śpiewających ptaków. Musi być także miejsce i przyrządy do robót tkackich, snycerskich itp. W ogrodzie należy umieścić jedną zwykłą i jedną obrotową huśtawkę oraz cienistą altanę z pnączy pokrytych kwiatami, w której powinno być wykonane podwyższenie do siedzenia.

Pan domu, natychmiast po przebudzeniu, załatwia naturalne czynności, czyści zęby, namaszcza ciało wonnościami collyrium, maluje wargi i obserwuje się w zwierciadle. Następnie przeżuwa kulkę betelu, aby dodać oddechowi przyjemnego zapachu, po czym przechodzi do swoich zwykłych zajęć.

Każdego dnia bierze kąpiel, co drugi dzień namaszcza się olejem, co trzeci naciera ciało pianą mydlaną, co cztery dni goli głowę (wraz z twarzą), zaś co pięć, lub dziesięć całe ciało. Są to niezbędne obowiązki pielęgnacji ciała. Wszystkie mają być wykonane o czasie, lecz przede wszystkim należy troszczyć się o usuwanie potu. Przed i po południu jest czas poświęcony jedzeniu.

Tak nakazał Carayana.

Po śniadaniu powinno nauczać się papugi oraz inne ptaki ludzkiej mowy, następnie zaś przychodzi czas na walki kogutów i przepiórek. Dalej, krótką chwilę poświęca się przebywaniu z Pithamardas (ubogimi), Vitas i Vidusakas (artystami zapewniającymi rozrywki intelektualne). O ile jest to pora letnia, można urządzić poobiednią drzemkę. Nieco później pan domu powinien odbyć toaletę, popołudnie natomiast spędzając na rozmowie z przyjaciółmi. Wieczorem jest czas na rozkoszowanie się muzyką.

Na zakończenie dnia, w towarzystwie przyjaciół, oczekuje w swoim wonnym i miękkim pokoju na ukochaną, po którą wcześniej posłano umówioną pośredniczkę. Po jej przejściu należy pozdrowić ją wraz z przyjaciółmi, używając przy tym pochlebnych i przyjemnych słów. W ten sposób kończą się obowiązki tego dnia.

Od czasu do czasu można urozmaicić sobie życie następującymi przyjemnościami:

• procesjami ku czci różnych bóstw;

• zebraniami towarzyskimi;

• piciem napojów wyskokowych;

• piknikami i jazdą konną;

• a także innymi rozrywkami.

Procesje ku czci różnych bóstw

W sytuacji, gdy pogoda jest szczególnie dobra, wszyscy mężczyźni zbierają się w świątyni bogini Sarasvati. Tam zebrani, oglądają popisy sztukmistrzów z dalekich miast i wyjątkowo zręcznych żonglerów, starających się nie tylko o ich względy, ale również o uprzednio wyznaczone nagrody. Sztukmistrzowie, którzy przypadają gawiedzi do gustu mogą pozostać, zaś pozostali, którzy nie mieli tyle szczęścia, zostają odprawieni. Członkowie społeczności powinni pozostawać solidarni, zarówno w lepszych, jak i gorszych czasach. Obcy, którzy dopiero dostali się do społeczeństwa, powinni zostać otoczeni należytą opieką i gościnnością.

Nie są to jednak jedyne uroczystości, w trakcie trwania których obowiązują powyższe zasady; są to reguły uniwersalne dla świąt wszystkich bóstw.

Zebrania towarzyskie

Jeżeli mężczyźni w równym wieku, o jednakowych upodobaniach i stopniu wykształcenia, spotkają się z heterą w domu któregokolwiek z nich, aby spędzić miło czas na rozmowie o poezji, bądź nauce, wtedy zgromadzenie takie nazywa się spotkaniem towarzyskim. Piękne kobiety, które posiadają wykształcenie w stopniu równym mężczyznom oraz zdolność do tego, by zainteresować umysły innych, są szczególnie szanowane i cenione.

Picie napojów wyskokowych

Powyższe powinno mieć miejsce wyłącznie w lokalu zamkniętym. Mężczyźni powinni zachęcać hetery do swobodnego picia, a następnie przyłączać się do nich. Zaleca się: likiery Madhu i Aireya, wina Sara i Asawa, które posiadają gorzki, ziołowy posmak, oraz inne napoje z najrozmaitszych liści i owoców.

Piknik i jazda konna

Przed południem, gustownie ubrany mężczyzna, w towarzystwie hetery i swojej świty, odbywa konną przejażdżkę po ogrodzie. Tam spędza czas na ćwiczeniach i rozrywkach, przypatrując się walkom kogutów, przepiórek i innym tego rodzaju atrakcjom. Po południu wraca do domu, przywożąc duży bukiet kwiatów. W podobny sposób latem zażywa kąpieli w basenie, który na ten cel został specjalnie wymurowany i oczyszczony z jadowitych stworzeń.

Różne rozrywki

Przykłady innych rozrywek to np.:

• -spacer przy blasku księżyca;

• zrywanie kwiatów i owoców mango;

• pryskanie wodą;

• ozdabianie się kwiatami bawełny;

• walka kwiatami kadamba.

Ponadto istnieje niezliczona ilość zabaw, właściwych poszczególnym miejscowościom. Należy jednak nadmienić, że są to rozrywki bardziej odpowiednie dla pojedynczego mężczyzny, który bawi się z jedną heterą, niż dla heter znajdujących się w otoczeniu licznych adoratorów i służebnic.

PITHAMARDA to określenie dla człowieka bez majątku ani żadnych bliskich relacji, który nie posiada nic oprócz przenośnego stołka, sepii i deski do malowania. Są to przeważnie podróżni z odległych miejscowości i ludzie biegli w przeróżnych pracach, co czyni ich chętnie widywanymi w roli nauczyciela w towarzystwie zalotników i heter.

VITA to z kolei osobnik, który roztrwonił na hulanki cały swój majątek, ale udało mu się nie utracić stosunków, które łączyły go ze światem towarzyskim. Jest on zazwyczaj spokrewniony z właścicielami wielkich fortun, którzy nadal darzą go przyjaźnią i zajmuje w ich domach stanowisko rezydenta, mając za żonę kobietę z towarzystwa. Bywa mile widziany u heter i po części żyje dzięki ich pomocy materialnej.

VIDUSHAKA (zwany także Vaihasaka, czyli ten, który wywołuje śmiech) to nadworny błazen, którego wykształcenie i obyczaje towarzyskie posiadają pewne braki, ale bywa tolerowany ze względu na swoje poczucie humoru.

Są to trzy typowe postacie, służące zalotnikom i heterom do nawiązywania i łagodzenia wzajemnych intryg i romansów. Do tego celu wykorzystywane bywają zresztą i inne osoby – ogolone na łyso niewiasty, byłe cudzołożnice, oraz wytrawne, stare hetery.

Bez względu na miejsce swojego zamieszkania, zalotnik zobowiązany jest ograniczać swoje stosunki do ludzi z tej samej kasty, których przyjaźni sobie życzy. Gdy on będzie darzył ich swoim zadowoleniem, oni odwdzięczą się radością z jego obecności.

Jako dodatkową obronę tego stanowiska, przedstawmy kilka cytatów na ten temat:

_Ten, kto nie nazbyt sztucznie, lecz i nie nazbyt pospolicie prowadzi rozmowę w towarzystwie, jest zawsze wysoko poważany._

Mędrzec stroni od towarzystwa będących w kolizji ze światem i przez świat pogardzanych, wyjętych spod prawa i działających destruktywnie.

Uświadomionemu, obracającemu się w towarzystwie, którego poczynania są ludziom przyjemne, i który sam stanowi miłą atrakcję – wszystkie sprawy ziemskie będą się pomyślnie układać.

O kobietach, które się kocha, o kobietach których wystrzegać się należy. O przyjemnościach i o stosunkach między kochankami

Kama, praktykowana przez mężczyznę prawnie ożenionego, we właściwej dla siebie i ustanowionej świętym pismem, jednej z czterech kast, nie stoi w sprzeczności ani wobec obyczajowości, ani przepisów religijnych. Przeciwnie, stanowi to środek do otrzymania normalnego, zdrowego potomstwa. Do powyższych kast zaliczamy: braminów (kapłanów), kszatrijów (wojowników), wajśjów (kupców i rolników) oraz siudrów (służbę).

Natomiast miłość do kobiety z wyższej lub równej kasty, lecz już zamężnej, jest surowo wzbroniona. Lecz praktyka Kamy z kobietą z niższej kasty, wydziedziczoną z jej własnej, kurtyzaną lub powtórną mężatką – nie jest ani nakazana, ani zakazana. Celem praktykowania Kamy z takimi kobietami jest jedynie przyjemność.

Wobec powyższych pozostają tylko trzy rodzaje kobiet, stosunek z którymi Hindusi uważają za bezgrzeszny, a kobiety takie nazywamy nayikas. Należą do nich:

• dziewice;

• wdowy;

• hetery.

Gonikaputra wyraża pogląd, że niekiedy i mężatki, ze szczególnych powodów, mogą być uważane za nayikas. Wyjątki występują, jeżeli mężczyzna może stwierdzić, że:

• ta kobieta jest swawolna i była wcześniej skosztowana przez wielu innych oprócz mnie. Mogę więc bezpiecznie potraktować ją jako kobietę publiczną, chociaż należy do wyższej kasty niż moja, a czyniąc to nie naruszę nakazów Dharmy;

• jest to kobieta powtórnie zamężna i korzystali z niej inni przede mną, dlatego nie ma przeciwwskazań, abym z niej skorzystał;

• ta kobieta zdobyła serce oraz panuje nad umysłem swego wielkiego i potężnego męża, który to jest sojusznikiem mojego wroga; jeśli więc połączę się z tą kobietą, to przekona męża, żeby on opuścił sojusz z moim wrogiem;

• kobieta ta przekona swego bardzo potężnego męża na moją korzyść, gdyż obecnie jest on do mnie zniechęcony i zamierza mi zaszkodzić;

• jeśli ta kobieta stanie się moją przyjaciółką i zdobędę coś, co jest potrzebne mojemu przyjacielowi lub będę w stanie doprowadzić do ruiny któregoś wroga, albo osiągnę jakiś inny trudny cel;

• będąc w związku z tą kobietą, zabiję jej męża i w ten sposób zdobędę jego wielkie bogactwa, których pożądam;

• lub związek tej kobiety ze mną nie wiąże się z żadnym niebezpieczeństwem, za to przyniesie mi majątek, którego z powodu mojej biedy bardzo potrzebuję. W ten sposób jej ogromne bogactwa zdobędę ja.

Na tych podstawach można utrzymywać stosunki z kobietami stanowiącymi cudzą własność, bez obawy naruszenia przepisów Dharmy, z tym warunkiem oczywiście, że jedynym celem stosunku nie będzie użycie miłosne, lecz dążenie do innego, wzniosłego celu.

Według Carayany istnieje jeszcze piąty rodzaj nayikas – kobiety pozostające na utrzymaniu dostojnika królewskiego i od czasu do czasu odwiedzane przez niego, lub pewna kategoria wdów na utrzymaniu.

Suvarnambha zalicza do nayikas mniszki i ascetki jako rodzaj szósty.

Ghotakamukha zaś jako siódmy typ traktuje nienaruszoną córkę hetery lub służebnicę pozostającą dziewicą.

Gonardiya dodaje ósmy rodzaj; dziewczynę szlachetnego pochodzenia, która przekroczyła granicę dzieciństwa.

Ostatnie cztery kategorie nie różnią się zasadniczo od czterech pierwotnych. Ponieważ nie są określane osobnym przepisem, należy je traktować jako odmiany czterech pierwszych. Podporządkowując się temu, Vatsyayana rozróżnia ostatecznie tylko cztery klasy nayikas:

• dziewice;

• byłe wdowy;

• hetery;

• oraz kobiety, które uważa się za środek nieunikniony do osiągnięcia innego celu.

Bezwzględnie należy wystrzegać się stosunku z kobietami, które są:

• trędowate;

• wyrzucone z kasty;

• upośledzone;

• zbyt blade;

• zbyt czarne;

• nieprzyjemnym zapachu;

• blisko spokrewnione;

• które są kobietami publicznie wyrażającymi chęć odbycia stosunku seksualnego;

• przyjaciółkami;

• ascetkami;

• lub tymi, które są własnością wszelkich powinowatych i krewnych, przyjaciół, braminów oraz królów.

Babhravya nauczał, że kobieta, którą cieszyło się pięciu mężczyzn, jest odpowiednią i właściwą osobą, którą można się cieszyć. Gonikaputra jednak przeciwstawia się temu, twierdząc, że od tego przypadku należy wyraźnie wyłączyć: żony krewnych, braminów i królów.

Istnieją różne kategorie przyjaciół:

• przyjacielem jest ten, który bawił się z tobą w piasku;

• kto jest wobec ciebie zobowiązany;

• kto posiada podobny charakter i skłonności;

• kto siedział z tobą w szkolnej ławie;

• człowiek, którego znasz tajemnice i który zna twoje;

• twój brat mleczny, wychowany z tobą;

• oraz każdy przyjaciel twego ojca.

Przyjaciel powinien posiadać następujące zalety:

• być wobec ciebie szczery;

• wierny;

• popierać twoje zamiary;

• posiadać silny charakter;

• być wolnym od egoizmu;

• nie być sprzedajnym;

• a także powinien umieć dochować sekretu.

Przyjaciółmi, według Carayana, bywają ponadto:

• pracze bielizny i szat wierzchnich;

• fryzjerzy;

• pasterze;

• sprzedawcy kwiatów;

• handlarze wonnościami;

• sprzedawcy betelu;

• oberżyści;

• żebracy;

• pithamarda;

• vita;

• vidushaka;

• żony wszystkich powyższych.

Zalety, które powinien posiadać posłaniec to:

• zręczność;

• odwaga;

• znajomość ludzi;

• umiejętność oceny ważności ludzkiego zachowania;

• umiejętność dobrego prowadzenia się oraz właściwego odnajdowania się w sytuacji;

• uczciwość;

• stanowczość;

• inteligencja;

• możliwość dysponowania własnymi środkami.

Świadomy człowiek, posiadający liczne koneksje, potrafi przy pomocy przyjaciół osiągnąć każdy cel i bardzo łatwo posiąść nawet taką kobietę, którą bardzo trudno zdobyć.