Kilka zabytków języka staropolskiego - ebook

(Od­bit­ka z tomu IV i V "Prac fi­lo­lo­gicz­nych").

War­sza­wa

Dru­kiem Jó­ze­fa Je­żyń­skie­go

Da­nie­le­wi­czow­ska Nr. 16.

1894.

Дo­звo­лe­нo Цe­нзy­poю.

Вa­pшa­вa, 19 Іюля 1894 гoда

SPIS RZE­CZY.

I. Pieśń o Zwia­sto­wa­niu:

1. Opis rę­ko­pi­su, str. 3.

2. Glo­sy pol­skie 6.

3. Pieśń o Zwia­sto­wa­niu 7.

Nuta pie­śni 11 Po­do­bi­zna pie­śni 12 – 13.

4. Uwa­gi do­ty­czą­ce tego za­byt­ku:

A) pod wzglę­dem gra­fi­ki, pi­sow­ni i ję­zy­ka 14.

B) Uwa­gi ogól­ne 16.

C) Re­sty­tu­cja pie­śni o Zwia­sto­wa­niu 18.

II. Pieśń "Zdro­wa bądź kró­lew­no" i glo­sy pol­skie:

1. Opis rę­ko­pi­su 27.

2. Glo­sy pol­skie 31.

3. Pieśń "Zdro­wa bądź kró­lew­no" 34.

III. Uła­mek pie­śni o wszyst­kich świę­tych:

1. Opis rę­ko­pi­su 37.

2. Glo­sy pol­skie i uła­mek pie­śni 38.

IV. Wstęp do spo­wie­dzi po­wszech­nej.

1. Opis rę­ko­pi­su 43.

2. Tekst wstę­pu do spo­wie­dzi po­wszech­nej 47.

V. Spis miej­sco­wo­ści w po­wie­cie Ry­piń­skim z r. 1431, 49.

VI. Glo­sy pol­skie w rę­ko­pi­sie ła­ciń­skim z ży­wo­ta­mi świę­tych, 55.

VII. Glo­sy pol­skie w tek­ście ka­zań ła­ciń­skich z r. 1431, 64.

VIII. Glo­sy pol­skie, z kil­ku rę­ko­pi­sów z ka­za­nia­mi ła­ciń­skie­mi ze­bra­ne 68.

IX. Glo­sy pol­skie w tek­ście ob­ja­śnie­nia ka­no­nu 77.

X. Słow­ni­ki 81.

XI. Glo­sy pol­skie i cze­skie w tek­stach ewan­giel­ji 82.

XII. Wy­ra­zy pol­skie w "Sta­tu­tach sy­no­dal­nych Gnieź­nień­skich" 85.

XIII. Słow­ni­czek god­niej­szych uwa­gi wy­ra­zów 87.

SPRO­STO­WA­NIA.

str. / wiersz / za­miast – ma być.

7 – 4 od góry – żar­ło­kom – ma być sar­lo­kom 11 – 3 od dołu – po­wia­dam – po­wie­dam

11 – 2 od dołu – nie­bie­skicj – nie­bie­skiej

28 – 8 od góry – co­nvsa­tur – co­nver­san­tur

45 – 4 od góry – Gwi­dri­cus'a – Gwi­dri­nus'a

45 –,16 od dołu – umiesz­czo­ne – umiesz­czo­no

58 – i od góry – ono­rum – lo­no­rum

62 – 9 od góry – Da­na­bium – Da­nu­bium

63 – 9 od góry – nie­do­wiar­stwo – nie­do­wier­stwo

64 – przy­pi­sek po­wi­nien być umiesz­czo­ny na str. 63.

70 – i od dołu – mię – imię­71 – 4 od góry – Jak – Tak

71 – 13 od góry – str. I, IV, 617 – str. 33

73 – 18 od góry – wą­ly­eczÿn­cza – wą­ly­ecz­nÿcza

74 – 11 od góry – nter­pre­ta­tur – in­ter­pre­ta­tur

78 – 5 od dołu – 1495 = 1550 – 1495 – 1550I. PIEŚŃ O ZWIA­STO­WA­NIU.

W jed­nej z daw­nych bi­bl­jo­tek klasz­tor­nych za­cho­wał się sta­ry rę­ko­pis, za­wie­ra­ją­cy ka­za­nia ła­ciń­skie, po­mię­dzy któ­re­mi za­pi­sa­no po pol­sku pieśń o Zwia­sto­wa­niu. Po­nie­waż w rę­ko­pi­sie tym znaj­du­je się nad­to kil­ka glos oraz ustęp z ewan­giel­ji w ję­zy­ku pol­skim, prze­to po­prze­dzi­my tekst pie­śni opi­sem ko­dek­su oraz wy­szcze­gól­nie­niem jego tre­ści.

1. OPIS RĘ­KO­PI­SU.

Do­brze wo­gó­le za­cho­wa­ny rę­ko­pis in fo­lio z na­pi­sem na grzbie­cie, po­cho­dzą­cym z ze­szłe­go lub po­cząt­ku bie­żą­ce­go wie­ku, "Do­mi­ni­cus au­thor" i sig. A 8, skła­da się z sek­ster­nów, któ­rych na­stęp­stwo nie jest ozna­czo­ne, i za­wie­ra dziś kart nie­licz­bo­wa­nych 345. W księ­dze dają się wy­raź­nie od­róż­nić dwie czę­ści: pierw­sza li­czy dziś 322 kar­ty; ostat­ni ze­szyt tej czę­ści li­czył 7 ar­ku­szy, z któ­rych dwie kar­ty na koń­cu wy­cię­to; są­dząc z luź­nych no­ta­tek na kar­cie po­prze­dza­ją­cej, nie były one za­pi­sa­ne; część dru­ga od k. 323 do 345, jak wska­zu­je wy­gląd kar­ty 323, zo­sta­ła opra­wio­ną ra­zem z pierw­szą wte­dy, gdy już ta kar­ta była nie­co znisz­czo­ną. Część dru­ga skła­da się z 2-ch sek­ster­nów, z któ­rych w jed­nym jest 6 ark., dru­gi li­czył ty­leż, ale brak ostat­niej jego kar­ty… któ­ra, jak przy­pusz­czać moż­na, była ostat­nią w ca­łej książ­ce. Fi­li­gra­ny w pa­pie­rze przed­sta­wia­ją od­mia­ny wo­lej gło­wy, bar­dzo po­dob­ne do tych, ja­kie po­dał dr. W. Wi­słoc­ki wt. I "Spra­woz. Kom… jęz. Ak. Um." z rkp., za­wie­ra­ją­ce­go "Glos-sam su­per epi­sto­las," oraz znak dzwon­ka po­dłuż­ne­go, spo­ty­ka­ny na pa­pie­rze po­cząt­ku w. XV. Cały pra­wie rkp… pi­sa­ny jest w 2 ko­lum­ny, kar­ty tyl­ko po­zo­sta­ie od głów­nej jego tre­ści, t… j… ka­zań, mają po jed­nej ko­lum­nie. Pi­smo na kar­tach 1 – 301 jest jed­nej ręki bar­dzo sta­ran­ne, od k. 301 aż do koń­ca księ­gi wi­dzi­my kil­ka razy zmie­nia­ją­cą się rękę róż­nych pi­sa­rzów z XV-go wie­ku. Atra­ment wo­gó­le do­brze się za­cho­wał, gdzie­nieg­dzie tyl­ko zru­dział. Do ini­cja­łów, pod­kre­śla­li, nu­me­ra­cji ustę­pów ka­zań, zna­ków prze­stan­ko­wych (kre­ska /), not itp. uży­to w znacz­nej czę­ści rkp… far­by czer­wo­nej; na wie­lu kar­tach po­zo­sta­wio­no miej­sca wol­ne dla ini­cja­łów. Okład­ka drew­nia­na, po­wle­czo­na skó­rą z bar­dzo pro­ste­mi wy­ci­ska­mi i śla­da­mi gu­zi­ków, nic oso­bli­we­go nie przed­sta­wia.

Na treść ca­łe­go pra­wie ko­dek­su skła­da­ją się ka­za­nia: od k. 1 – 301 rec­to pra­co­wi­ty pi­sarz bar­dzo sta­ran­nie prze­pi­sał zna­ny do­brze w wie­kach śred­nich i w bar­dzo licz­nych od­pi­sach w bi­bl­jo­te­kach na­szych zda­rza­ją­cy się (por. np. dra W. Wi­słoc­kie­go "Ka­ta­log rę­ko­pi­sów Bibl. Jag." i dra W. Kę­trzyń­skie­go "Ka­to­log rę­ko­pi­sów Bibl. Ossol.,") zbiór ka­zań nie­dziel­nych do­mi­ni­ka­ni­na Ja­kó­ba de Vo­ra­gi­ne. (W tej sa­mej bi­bl­jo­te­ce klasz­tor­nej, z któ­rej po­cho­dzi opi­sy­wa­ny tu­taj ko­deks, był rę­ko­pis z po­cząt­ku w. XV-go, któ­ry za­wie­rał te­goż ka­zno­dziei "ser­mo­nes qu­adra­ge­si­ma­les"). Wstęp do ka­zań na­szych na k. 1 r. w ko­lum­nie 1, po roz­wią­za­niu skró­ceń, tak brzmi: " Hu­ma­no la­bi­lis vite de­cur­sus sa­lu­bri eru­di­tio­ne nos amo­net re­bus non in­cum­be­re pe­ri­tu­ris, sed ea ope­ra­ri sem­per in ter­ris qu­orum fruc­tus per­seu­eret in ce­lis, di­cen­te do­mi­no ope­ra­mi­ni non ci­bum qui pe­rit sed qui per­ma­net in vi­tam eter­nam. Im­por­tu­na igi­tur fra­trum in­stan­cia non im­pro­ba te­me­ri­ta­tis au­da­cia me in­du­xit, ut de Eican­ge­lÿs do­mi­ni­ca­li­bus que le­gun­tur per anni cir­cu­lum ali­qu­am fa­ce­rem com­pi­la­cio­nem ser­mo­num. " Na każ­dą zaś nie­dzie­lę uło­żo­ne są 3 ka­za­nia: " de qu­oli­bet au­tem ewan­ge­lio do­mi­ni­ca­li tres ser­mo­nes com­po­nam ad ho­no­rem in­di­vi­due tri­ni­ta­tis et glo­rio­se vir­gi­nis ma­rie ma­tris dei. "

U dołu i u góry kart znaj­du­ją się nie­kie­dy inną ręką, niż te z ka­zań, do­pi­sy­wa­ne jak­by ty­tu­li­ki tre­ści. Zda­rza­ją się czę­sto po­praw­ki, inną ręką usku­tecz­nio­ne, wresz­cie glo­sy ła­ciń­skie i pol­skie. Kto prze­pi­sał te ka­za­nia i kto po­czy­nił po­praw­ki, do­wia­du­je­my się na k. 301 r., gdzie koń­czą się ka­za­nia i na­stę­pu­je od tej sa­mej ręki po­cho­dzą­cy taki do­pi­sek: " lli­ber iste est fi­ni­tus per me Pe­trum de pa­bÿa­ni­cze na­cio­ne, lau­de­tur tri­nus et unus, qui re­git et gu­ber­nat omnia. " I ręka oso­by, któ­ra do­pi­ski ro­bi­ła i po­pra­wia­ła pra­cę, na­by­tą od Pio­tra z Pa­bja­nic, po­zo­sta­wi­ła ślad w tych wy­ra­zach, któ­re bez­po­śred­nio po przy­to­czo­nych sło­wach na­stę­pu­ją w rę­ko­pi­sie: " Expli­ciunt ser­mo­nes Ja­cu­bi­ni de Wo­ra­gi­ne ad lau­dem deo et ad ho­no­rem be­ate ma­rie vir­gi­nis per me Ja­co­bum pres­bi­te­rum de Cza­ple com­pa­ra­te (sic) Sub anno do­mi­ni M.CCCC.XXXX qu­ar­to. Ora­te deum pro eo. "

Gdzie ta część i resz­ta rę­ko­pi­su była na­pi­sa­na, z ustę­pów po­wyż­szych wno­sić z pew­no­ścią nie mo­że­my; wol­no nam jed­nak przy­pusz­czać, że mo­gło to być w Kra­ko­wie lub w Cza­plach, gdzie od­pis ka­zań Ja­kó­ba de Vo­ra­gi­ne uczy­nił na zle­ce­nie pro­bosz­cza prze­pi­sy­wacz, któ­ry się jako Piotr z Pa­bja­nic pod­pi­sał, a któ­re­go na­zwi­sko mię­dzy pro­mo­wa­ne­mi na ba­ka­ła­rzy w r. 1433 czy­ta­my w "Li­ber pro­mo­tio­num" wyd. przez Mucz­kow­skie­go w Kra­ko­wie r. 1849 str. 26. Co do na­zwy miej­sco­wo­ści Cza­ple, to ze spo­rej licz­by ją no­szą­cych we­dług "Słow. gie­ogr.," jed­na tyl­ko – Cza­ple Wiel­kie, w pow. Mie­chow­skim, jest ko­ściel­ną (por. Dłu­gosz: "Li­ber be­nef." t. II, 41 – 42 "Ma­gna Cza­ple"; w tych więc pro­bosz­czem był wła­ści­ciel rę­ko­pi­su Ja­kób, któ­re­go ręką po­czy­nio­ne są po­praw­ki i do­pi­ski.

Na tej­że kar­cie 301 v… roz­po­czy­na­ją się ka­za­nia nie­zna­ne­go au­to­ra inną już ręką, cha­rak­te­rem bar­dzo re­gu­lar­nym i lep­szym atra­men­tem pi­sa­ne; znaj­du­je­my tu ka­za­nia na świę­ta Bo­że­go Na­ro­dze­nia, Trzech Kró­li itd. do kar­ty 310. Ostat­nią kar­tę sek­ster­nu wy­cię­to. Od k. 311 v… do 322 v… włącz­nie – pi­smo w jed­ną ko­lum­nę za­wie­ra no­tat­ki, tre­ści teo­lo­gicz­nej, wy­jąt­ki z ewan­giel­ji (zwłasz­cza do­ty­czą­ce sło­wa wcie­lo­ne­go), któ­re wi­docz­nie roz­po­czy­na­ły się na kar­cie wy­cię­tej. Pi­smo to na­le­ży do 3-ch przy­najm­niej pi­sa­rzów, z któ­rych je­den bar­dzo sta­ran­nie i pięk­nie, inni mniej pięk­nie pi­sa­li. Spo­sób pi­sa­nia nie róż­ni się od ozna­czo­ne­go datą 1444, z tej sa­mej prze­to za­pew­ne epo­ki po­cho­dzi. Na k. 316 v… u dołu do­pi­sa­no po pol­sku 2 1/2 wier­sze, jako glo­sę do tek­stu ła­ciń­skie­go. Kar­ta 319 pra­wie pu­stą po­zo­sta­ła. K. 320 v. – 321 v… za­wie­ra hi­stor­ję 10 ty­się­cy mę­czen­ni­ków. Na k. 321 v… i po­ło­wie 322 r. mie­ści się dłu­ga pieśń po pol­sku spi­sa­na z nu­ta­mi (patrz ni­żej). Bez­po­śred­nio po niej czy­ta­my in­nej ręki no­tat­kę ła­ciń­ską o roz­grze­sze­niu. Stro­ni­ca na­stęp­na (322 v.) za­wie­ra: "Mi­ra­cu­lum de sta Ana­sta­sia" i inne no­tat­ki tre­ści teo­lo­gicz­nej. Od k. 323 do koń­ca rę­ko­pi­su zno­wu w 2 ko­lum­ny idą ho­mil­je ła­ciń­skie pi­smem, uży­wa­nym w wie­ku XV-ym.

2. GLO­SY POL­SKIE.

Glos pol­skich za­wie­ra nasz rę­ko­pis bar­dzo mało, ale, są­dząc z pi­sma, po­cho­dzą one od tych sa­mych pi­sa­rzów, do któ­rych tekst ła­ciń­ski na­le­ży.

Pierw­szą glo­sę zna­leź­li­śmy na k. 74 v… kol. 1 nad wy­ra­zem ła­ciń­skim cau­sa­tur vka­su­ge­βą.

2) K. 75 v… kol. 1. Ju­ve­ni­bus po­cu­lan­ti­bus et vi­ris por­ci­nis – pÿa­ni­czam sar­lo­kom ob­lo­ÿom.

3) 174 v… kol. 2. per inor­di­na­tum (amo­rem) – preβ nÿe­vmÿr­ną.

4) 192 v… kol. 1. non im­me­ri­to – ne­dar­mo.

5) 230 v… pod tek­stem do­pi­sa­no far­bą czer­wo­ną Bo­βke­go.

6) 316 v… pod tek­stem ła­ciń­skim, za­wie­ra­ją­cym ustęp z ewan­giel­ji św. Jana XVI, 13, 14: "Non enim lo­qu­etur a se­met ipso, sed qu­aecu­nque au­diet, lo­qu­etur et quae ven­tu­ra sunt, an­nun­cia­bit vo­bis. Ille me cla­ri­fi­ca­bit (tak w wul­ga­cie, z któ­rej przy­ta­cza­my ustęp, w rę­ko­pi­sie cla­ri­ti­ca­vit), quia de meo ac­ci­piet et an­nun­cia­bit vo­bis" czy­ta­my bla­dym wy­peł­złym atra­men­tem na­pi­sa­ny prze­kład:

" bo nÿe­bą­dze mo­viI sar­no­tβbÿe (oczy­wi­sta omył­ka, za­miast: sam ot ſз eb ÿ e) alye kto­re­ko­li vſli­chi bą­dze mo­vil. | A któ­re, rze­ei pry­ſle ſą wзÿa­vi vam. On mÿe oſwe­cзi iβ β mego ve­βme a vзÿvi (sic, zam… vzÿa­vi) vam. "

7) K. 317 v. pa­lam – taw­no.

8) Tam­że (od­po­wied­nich wy­ra­zów w tek­ście ła­ciń­skim nie od­naj­du­je­my) – trud­na albo ta­gem­na.

Z wy­ra­zów po­wy­żej przy­to­czo­nych na szcze­gól­ną uwa­gę za­słu­gu­ie ob­lo­ÿom. Po­nie­waż pÿa­ni­czam sta­no­wi prze­kład łać… po­cu­lan­ti­bus (w słow­ni­kach łać… wy­ra­zu tego nie znaj­du­je­my, ale zna­cze­nie jego jest ja­sne – od po­cu­lum), więc wy­ra­zy żar­lo­kom ob­lo­ÿom sto­su­ją się do vi­ris por­ci­nis. O ile nam wia­do­mo, wy­raz ob­łój nie spo­ty­kał się do­tąd nig­dzie, kil­ka razy tyl­ko zda­rzy­ło się po­chod­ne od nie­go ob­łój­stwo – ob­ló­stwo: "w ob­lo­ÿstwach w sar­locz­twach – in co­mes­sa­tio­ni­bus." Wi­słoc­ki: "Glos­sa su­per epi­sto­las" 1, 13 (Spra­wozd. Kom… jęz. I, 48), ob­loy­stwa tam­że XLII, 21 (str. 110), i Pra­ce fil. IV, 584 ob­loysz­th­wem, Wi­słoc­ki, "Ka­ta­log rę­ko­pi­sów" I, str. 328, por. prof. Neh­rin­ga "Alt­pol­ni­sche Sprach­denk­mäler str. 27 i 69, ob­lo­stwÿe, Dr. B. Erzep­ki, "Szcząt­ki daw­nej pol­sz­czy­zny" I, str. 5; por. Pra­ce fi­lol. III, 564, gdzie prof. L. Ma­li­now­ski daje ob­ja­śnie­nie po­cho­dze­nia tego wy­ra­zu (V). Nie­uży­wa­ny dziś i wi­docz­nie wcze­śnie za­rzu­co­ny wy­raz ob­łój po­zo­sta­wił jed­nak ślad w wy­ra­zach, zda­rza­ją­cych się u pi­sa­rzów sta­ro­żyt­nych: ob­łój­ca – żar­łok, ob­żar­tuch i ob­łoj­nie – żar­łocz­nie (p. Słow­ni­ki Lin­de­go i Wi­leń­ski).

Wy­raz nÿe­vmÿr­ny – nie­umir­ny, zwra­ca uwa­gę na­szą rów­nież z tego wzglę­du, że nie znaj­du­je­my go w słow­ni­kach, a nad­to z po­wo­du fo­ne­tycz­nej oso­bli­wo­ści ję­zy­ka sta­ro­pol­skie­go, t… j… po­łą­cze­nia ir zam… póź­niej­sze­go ier ; por. Pra­ce fi­lol. I, 8 – 11.

3. PIEŚŃ O ZWIA­STO­WA­NIU.

Tekst pie­śni pol­skiej w opi­sa­nym wy­żej rę­ko­pi­sie zaj­mu­je wraz z nutą, jak wspo­mnie­li­śmy, całą stro­ni­cę 321 v… i po­ło­wę str. 322 r. Li­te­ry go­tyc­kie, któ­re­mi jest na­pi­sa­na, są dość duże i wo­gó­le wy­raź­ne. Pierw­sza zwrot­ka mie­ści się po­mię­dzy nu­ta­mi i zaj­mu­je 1 1/2 wier­sza; każ­da na­stęp­na zwrot­ka roz­po­czy­na się od no­we­go wier­sza i zaj­mu­je zwy­kle nie­co wię­cej niż 1 1/2 wier­sza. Pierw­szy wiersz, roz­po­czy­na­ją­cy każ­dą zwrot­kę, do­cho­dzi do mar­gi­ne­su, tyl­ko w zwrot­ce 3-ej wid­nie­je próż­ne miej­sce, w któ­rym zmie­ścił­by się je­den wy­raz. Po zwrot­ce 8-ej jest od­stęp, w któ­rym zmie­ścił­by się je­den lub dwa wier­sze; jak zo­ba­czy­my z tre­ści, brak tu jed­nej przy­najm­niej zwrot­ki.

W przy­to­czo­nym po­ni­żej tek­ście sta­ra­my się z moż­li­wą do­kład­no­ścią od­dać wszyst­kie wła­ści­wo­ści pi­sow­ni ory­gi­na­łu.

Po­zwo­li­li­śmy so­bie tyl­ko do­dać zna­ki pi­sar­skie, któ­rych tekst nie po­sia­da wca­le, po­nu­me­ro­wać zwrot­ki i po­dzie­lić je na wier­sze, a to dla uwy­dat­nie­nia rymu i ryt­mu tego utwo­ru, oraz po­licz­bo­wać wier­sze dla do­god­no­ści przy przy­to­cze­niach i po­rów­na­niach z od­mian­ką tej­że pie­śni, ogło­szo­ną przez W. A. Ma­cie­jow­skie­go w "Do­dat­kach do pi­śmien­nic­twa pol­skie­go" str. 123 – 4. Ko­niec wier­sza w rę­ko­pi­sie ozna­cza­my tu­taj kre­ską pio­no­wą |.

(K. 321 v.).

1. Ra­do­sczÿ vam po­wy­edam,

ÿβecz nową py­eβn scla­dam okro­le­vnye *) nÿe­by­eskeÿ |

kvvcÿe­βÿe krze­scÿan­skÿey *).

2. Isa­ÿas pro­rok nasch 5

vczi­nÿl nam ba­rzo wczaβ, wzÿa­wÿl nam wÿel­ką | ra­do­scz, rze­kącz: "przÿdze ny­ebÿe­skÿ *) go­scz,

3. Na­ro­dzÿ sÿe sdze­wÿcze na czlo­wÿe­cze ob­lÿcze. 10

bą­dze wnÿem *) | bo­stwo, wi­ku­pÿ zną­dze vbo­stwo.

4. Szba­wÿcz naβ na­scheÿ ną­dze nÿe­za­zÿem­skÿe py­enÿą­dze, alye swą | krwÿą nÿe­wÿn­ną 15

wÿba­wÿ du­so­hą wyn­ną *).

5. On gest wÿer­ni pel­li­kan, wÿku­pi du­sche zmąk sam, da swe ser­ce roβ | kra­wÿcz *), chącz *) gre­sną. *) duβą wy­ba­wÿcz." 20

–-

*) Wiersz 3, wy­ra­zy o kro­le­vnye były pier­wot­nie tak na­pi­sa­ne, iż po v na­stę­po­wa­ło y, któ­re pi­sarz po­pra­wił na n.

*) W. 4, w tek­ście myl­nie krze­scy­an­skye n .

*) W. 8, w tek­ście ny­ebÿe­kÿ.

*) W. 11, po wy­ra­zie wnÿem luka.

*) W. 16, wy­raz wyn­ną raz na­pi­sa­ny błęd­nie wyn­na jest w tek­ście prze­ma­za­ny i na­stęp­nie na­pi­sa­ny pra­wi­dło­wo.

*) W. 19, ro­βkra­wÿcz, tak w tek­ście za­miast ro­βkr­wa­wÿcz.

*) W. 20, chącz zam… chcącz, gre­snα zam… grzesz­ną, być może, że pi­sow­nia prze­nie­sio­na ze star­sze­go tek­stu.

6. Tho czso pro­rok po­wÿe­dal, po­them an­gÿol szwÿa­sto­wal *),

ÿze­czβÿe | ma na­ro­dzÿcz pan, gen βba­wÿ du­sche βam.