Kodeks cywilny. Zivilgesetzbuch. Wydanie 2 - ebook

Wstęp

Niniejsze dwujęzyczne dzieło zawiera wydanie Kodeksu Cywilnego w języku polskim i niemieckim. Tym samym dostępne staje się po raz pierwszy tłumaczenie Kodeksu Cywilnego w języku niemieckim, które zawiera pełne i kompletne zmiany tej ustawy do 1 października 2017 roku.

Prawo cywilne rozwija się tak szybko i intensywnie, jak zmieniają się realia gospodarcze w Polsce w kontekście globalizacji i integracji europejskiej, czego wymownym świadectwem są liczne większe lub mniejsze zmiany w okresie ostatniego roku. Rozszerzająca i pogłębiająca się współpraca oraz swobodny przepływ towarów i usług w Unii Europejskiej generują wciąż nowe problemy w ponadgranicznym obrocie towarowym, które wymagają dostosowania tej ustawy i znajdowania odpowiednich rozwiązań legislacyjnych.

W niniejszym tłumaczeniu uwzględnione są nie tylko zmiany ustawodawcze mające miejsce do czasu zamknięcia druku, lecz zastosowane zostały w nim także w możliwie jak największym stopniu pojęcia fachowej terminologii niemieckiego prawa cywilnego, które, choć w niektórych przypadkach nie stanowią dosłownego tłumaczenia, nie zniekształcają jednak sensu polskiego oryginału. Tym samym zapewniony został najnowszy stan prawny i terminologiczny.

Zrozumienie niniejszego tekstu ustawy może być o tyle łatwiejsze, że ze względu na wspólne europejskie korzenie zarówno polskiego, jak i niemieckiego prawa cywilnego sięgające do prawa rzymskiego, wiele instytucji prawnych znanych jest w obu porządkach prawnych i dlatego liczne problemy prawne rozwiązywane są w kodeksach cywilnych obu naszych państw w podobny, a niekiedy wręcz identyczny sposób; prawnik niemiecki natrafi podczas lektury tłumaczenia kodeksu na wielu swoich „starych znajomych”.

Autorzy mają nadzieję, że niniejszym dziełem zapewnią wsparcie i dostarczą użytecznego narzędzia pracy dla użytkowników zajmujących się głównie prawem cywilnym zarówno w niemieckim obszarze językowym, jak i w Polsce, a tym samym będą mieli wkład we wzajemne rozumienie prawa.

Nadto chcielibyśmy wyrazić nadzieję, że niniejszym dziełem wniesiemy wkład w integrację europejską poprzez umożliwienie lepszej znajomości porządków prawnych państw członkowskich ponad ich granicami, ponieważ taka znajomość, która prowadzi do pogłębienia i rozszerzenia europejskiego sposobu myślenia, doprowadzi w końcu do sukcesu idei zjednoczonej Europy.

+-----------------------------------+-------------------------------------+
| Dariusz Łubowski | Thomas Mrodzinsky |
| | |
| Sędzia, | Sędzia, |
| | |
| Autor tłumaczenia | Konsultacja językowa i merytoryczna |
+-----------------------------------+-------------------------------------+

Warszawa/Königshain, październik 2017Kodeks cywilny

z dnia 23 kwietnia 1964 r.
(Dz.U. z 2017 r. poz. 459 ze zm.)

Kodeks cywilny

z dnia 23 kwietnia 1964 r.
tekst jednolity z 9 lutego 2017 r.
(Dz.U. z 2017 r. poz. 459 ze zm.)
(Zmiany: Dz.U. z 2017 r. poz. 933; Dz.U.z 2017 r. poz. 1132)

Spis treści

Księga pierwsza. Część ogólna ... 1–125

Tytuł I. Przepisy wstępne ... 1–7

Tytuł II. Osoby ... 8–43¹⁰

Dział I. Osoby fizyczne ... 8–32

Rozdział I. Zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych ... 8–24

Rozdział II. Miejsce zamieszkania ... 25–28

Rozdział III. Uznanie za zmarłego ... 29–32

Dział II. Osoby prawne ... 33–43

Dział III. Przedsiębiorcy i ich oznaczenia ... 43¹–43¹⁰

Tytuł III. Mienie ... 44–55⁴

Tytuł IV. Czynności prawne ... 56–109⁹

Dział I. Przepisy ogólne ... 56–65¹

Dział II. Zawarcie umowy ... 66–72¹

Dział III. Forma czynności prawnych ... 73–81

Dział IV. Wady oświadczenia woli ... 82–88

Dział V. Warunek ... 89–94

Dział VI. Przedstawicielstwo ... 95–109⁹

Rozdział I. Przepisy ogólne ... 95–97

Rozdział II. Pełnomocnictwo ... 98–109

Rozdział III. Prokura ... 109¹–109⁹

Tytuł V. Termin ... 110–116

Tytuł VI. Przedawnienie roszczeń ... 117–125

Księga druga. Własność i inne prawa rzeczowe ... 126–352

Tytuł I. Własność ... 126–231

Dział I. Przepisy ogólne ... 126–139

Dział II. Treść i wykonywanie własności ... 140–154

Dział III. Nabycie i utrata własności ... 155–194

Rozdział I. Przeniesienie własności ... 155–171

Rozdział II. Zasiedzenie ... 172–178

Rozdział III. Inne wypadki nabycia i utraty własności ... 179–194

Dział IV. Współwłasność ... 195–221

Dział V. Ochrona własności ... 222–231

Tytuł II. Użytkowanie wieczyste ... 232–243

Tytuł III. Prawa rzeczowe ograniczone ... 244–335

Dział I. Przepisy ogólne ... 244–251

Dział II. Użytkowanie ... 252–284

Rozdział I. Przepisy ogólne ... 252–265

Rozdział II. Użytkowanie przez osoby fizyczne ... 266–270¹

Rozdział III. Użytkowanie przez rolnicze spółdzielnie produkcyjne ... 271–282

Rozdział IV. Inne wypadki użytkowania ... 283–284

Dział III. Służebności ... 285–305⁴

Rozdział I. Służebności gruntowe ... 285–295

Rozdział II. Służebności osobiste ... 296–305

Rozdział III. Służebność przesyłu ... 305¹–305⁴

Dział IV. Zastaw ... 306–335

Rozdział I. Zastaw na rzeczach ruchomych ... 306–326

Rozdział II. Zastaw na prawach ... 327–335

Tytuł IV. Posiadanie ... 336–352

Księga trzecia. Zobowiązania ... 353–921¹⁶

Tytuł I. Przepisy ogólne ... 353–365¹

Tytuł II. Wielość dłużników albo wierzycieli ... 366–383

Dział I. Zobowiązania solidarne ... 366–378

Dział II. Zobowiązania podzielne i niepodzielne ... 379–383

Tytuł III. Ogólne przepisy o zobowiązaniach umownych ... 383¹–396

Tytuł IV. (uchylony) ... 397–404

Tytuł V. Bezpodstawne wzbogacenie ... 405–414

Tytuł VI. Czyny niedozwolone ... 415–449

Tytuł VI¹. Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny ... 449¹–449¹¹

Tytuł VII. Wykonanie zobowiązań i skutki ich niewykonania ... 450–497

Dział I. Wykonanie zobowiązań ... 450–470

Dział II. Skutki niewykonania zobowiązań ... 471–486

Dział III. Wykonanie i skutki niewykonania zobowiązań z umów wzajemnych ... 487–497

Tytuł VIII. Potrącenie, odnowienie, zwolnienie z długu ... 498–508

Tytuł IX. Zmiana wierzyciela lub dłużnika ... 509–526

Dział I. Zmiana wierzyciela ... 509–518

Dział II. Zmiana dłużnika ... 519–526

Tytuł X. Ochrona wierzyciela w razie niewypłacalności dłużnika ... 527–534

Tytuł XI. Sprzedaż ... 535–602

Dział I. Przepisy ogólne ... 535–555¹

Dział II. Rękojmia za wady ... 556–576

Dział II¹. Roszczenie sprzedawcy w związku z wadliwością rzeczy sprzedanej ... 576¹–576⁴

Dział III. Gwarancja przy sprzedaży ... 577–582

Dział IV. Szczególne rodzaje sprzedaży ... 583–602

Rozdział I. Sprzedaż na raty ... 583–588

Rozdział II. Zastrzeżenie własności rzeczy sprzedanej. Sprzedaż na próbę ... 589–592

Rozdział III. Prawo odkupu ... 593–595

Rozdział IV. Prawo pierwokupu ... 596–602

Tytuł XII. Zamiana ... 603–604

Tytuł XIII. Dostawa ... 605–612

Tytuł XIV. Kontraktacja ... 613–626

Tytuł XV. Umowa o dzieło ... 627–646

Tytuł XVI. Umowa o roboty budowlane ... 647–658

Tytuł XVII. Najem i dzierżawa ... 659–709

Dział I. Najem ... 659–692

Rozdział I. Przepisy ogólne ... 659–679

Rozdział II. Najem lokalu ... 680–692

Dział II. Dzierżawa ... 693–709

Tytuł XVII¹. Umowa leasingu ... 709¹–709¹⁸

Tytuł XVIII. Użyczenie ... 710–719

Tytuł XIX. Pożyczka ... 720–724

Tytuł XX. Umowa rachunku bankowego ... 725–733

Tytuł XXI. Zlecenie ... 734–751

Tytuł XXII. Prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia ... 752–757

Tytuł XXIII. Umowa agencyjna ... 758–764⁹

Tytuł XXIV. Umowa komisu ... 765–773

Tytuł XXV. Umowa przewozu ... 774–793

Dział I. Przepisy ogólne ... 774–775

Dział II. Przewóz osób ... 776–778

Dział III. Przewóz rzeczy ... 779–793

Tytuł XXVI. Umowa spedycji ... 794–804

Tytuł XXVII. Umowa ubezpieczenia ... 805–834

Dział I. Przepisy ogólne ... 805–820

Dział II. Ubezpieczenia majątkowe ... 821–828

Dział III. Ubezpieczenia osobowe ... 829–834

Tytuł XXVIII. Przechowanie ... 835–845

Tytuł XXIX. Odpowiedzialność, prawo zastawu i przedawnienie roszczeń utrzymujących hotele i podobne zakłady ... 846–852

Tytuł XXX. Umowa składu ... 853–859⁹

Tytuł XXXI. Spółka ... 860–875

Tytuł XXXII. Poręczenie ... 876–887

Tytuł XXXIII. Darowizna ... 888–902

Tytuł XXXIII¹. Przekazanie nieruchomości ... 902¹–902²

Tytuł XXXIV. Renta i dożywocie ... 903–916

Dział I. Renta ... 903–907

Dział II. Dożywocie ... 908–916

Tytuł XXXV. Ugoda ... 917–918

Tytuł XXXVI. Przyrzeczenie publiczne ... 919–921

Tytuł XXXVII. Przekaz i papiery wartościowe ... 921¹–921¹⁶

Dział I. Przekaz ... 921¹–921⁵

Dział II. Papiery wartościowe ... 921⁶–921¹⁶

Księga czwarta. Spadki ... 922–1088

Tytuł I. Przepisy ogólne ... 922–930

Tytuł II. Dziedziczenie ustawowe ... 931–940

Tytuł III. Rozrządzenia na wypadek śmierci ... 941–990¹

Dział I. Testament ... 941–958

Rozdział I. Przepisy ogólne ... 941–948

Rozdział II. Forma testamentu ... 949–958

Oddział 1. Testamenty zwykłe ... 949–951

Oddział 2. Testamenty szczególne ... 952–955

Oddział 3. Przepisy wspólne dla testamentów zwykłych i szczególnych ... 956–958

Dział II. Powołanie spadkobiercy ... 959–967

Dział III. Zapis i polecenie ... 968–985

Rozdział I. Zapis zwykły ... 968–981

Rozdział II. Zapis windykacyjny ... 981¹–981⁶

Rozdział III. Polecenie ... 982–985

Dział IV. Wykonawca testamentu ... 986–990¹

Tytuł IV. Zachowek ... 991–1011

Tytuł V. Przyjęcie i odrzucenie spadku ... 1012–1024

Tytuł VI. Stwierdzenie nabycia spadku lub przedmiotu zapisu windykacyjnego, poświadczenie dziedziczenia i ochrona spadkobiercy ... 1025–1029¹

Tytuł VII. Odpowiedzialność za długi spadkowe ... 1030–1034³

Tytuł VIII. Wspólność majątku spadkowego i dział spadku ... 1035–1046

Tytuł IX. Umowy dotyczące spadku ... 1047–1057

Tytuł X. Przepisy szczególne o dziedziczeniu gospodarstw rolnych ... 1058–1088Księga pierwsza. Część ogólna

Tytuł I. Przepisy wstępne

Art. 1 Zakres regulacji

Kodeks niniejszy reguluje stosunki cywilnoprawne między osobami fizycznymi i osobami prawnymi.

Art. 2 (uchylony)

Art. 3 Nieretroakcja

Ustawa nie ma mocy wstecznej, chyba że to wynika z jej brzmienia lub celu.

Art. 4 (uchylony)

Art. 5 Nadużycie prawa

Nie można czynić ze swego prawa użytku, który by był sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony.

Art. 6 Ciężar dowodu

Ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne.

Art. 7 Domniemanie dobrej wiary

Jeżeli ustawa uzależnia skutki prawne od dobrej lub złej wiary, domniemywa się istnienie dobrej wiary.Tytuł II. Osoby

Dział I. Osoby fizyczne

Rozdział I. Zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych

Art. 8 Początek

§ 1. Każdy człowiek od chwili urodzenia ma zdolność prawną.

§ 2. (uchylony)

Art. 9 Domniemanie urodzenia się żywym

W razie urodzenia się dziecka domniemywa się, że przyszło ono na świat żywe.

Art. 10 Uzyskanie pełnoletności

§ 1. Pełnoletnim jest, kto ukończył lat osiemnaście.

§ 2. Przez zawarcie małżeństwa małoletni uzyskuje pełnoletność. Nie traci jej w razie unieważnienia małżeństwa.

Art. 11 Pełna zdolność

Pełną zdolność do czynności prawnych nabywa się z chwilą uzyskania pełnoletności.

Art. 12 Brak zdolności

Nie mają zdolności do czynności prawnych osoby, które nie ukończyły lat trzynastu, oraz osoby ubezwłasnowolnione całkowicie.

Art. 13 Ubezwłasnowolnienie całkowite

§ 1. Osoba, która ukończyła lat trzynaście, może być ubezwłasnowolniona całkowicie, jeżeli wskutek choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lub narkomanii, nie jest w stanie kierować swym postępowaniem.

§ 2. Dla ubezwłasnowolnionego całkowicie ustanawia się opiekę, chyba że pozostaje on jeszcze pod władzą rodzicielską.

Art. 14 Skutki braku zdolności

§ 1. Czynność prawna dokonana przez osobę, która nie ma zdolności do czynności prawnych, jest nieważna.

§ 2. Jednakże gdy osoba niezdolna do czynności prawnych zawarła umowę należącą do umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego, umowa taka staje się ważna z chwilą jej wykonania, chyba że pociąga za sobą rażące pokrzywdzenie osoby niezdolnej do czynności prawnych.

Art. 15 Ograniczona zdolność

Ograniczoną zdolność do czynności prawnych mają małoletni, którzy ukończyli lat trzynaście, oraz osoby ubezwłasnowolnione częściowo.

Art. 16 Ubezwłasnowolnienie częściowe

§ 1. Osoba pełnoletnia może być ubezwłasnowolniona częściowo z powodu choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lub narkomanii, jeżeli stan tej osoby nie uzasadnia ubezwłasnowolnienia całkowitego, lecz potrzebna jest pomoc do prowadzenia jej spraw.

§ 2. Dla osoby ubezwłasnowolnionej częściowo ustanawia się kuratelę.

Art. 17 Zgoda przedstawiciela ustawowego

Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, do ważności czynności prawnej, przez którą osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych zaciąga zobowiązanie lub rozporządza swoim prawem, potrzebna jest zgoda jej przedstawiciela ustawowego.

Art. 18 Potwierdzenie umowy

§ 1. Ważność umowy, która została zawarta przez osobę ograniczoną w zdolności do czynności prawnych bez wymaganej zgody przedstawiciela ustawowego, zależy od potwierdzenia umowy przez tego przedstawiciela.

§ 2. Osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych może sama potwierdzić umowę po uzyskaniu pełnej zdolności do czynności prawnych.

§ 3. Strona, która zawarła umowę z osobą ograniczoną w zdolności do czynności prawnych, nie może powoływać się na brak zgody jej przedstawiciela ustawowego. Może jednak wyznaczyć temu przedstawicielowi odpowiedni termin do potwierdzenia umowy; staje się wolna po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu.

Art. 19 Czynność jednostronna

Jeżeli osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych dokonała sama jednostronnej czynności prawnej, do której ustawa wymaga zgody przedstawiciela ustawowego, czynność jest nieważna.

Art. 20 Umowy w drobnych sprawach

Osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych może bez zgody przedstawiciela ustawowego zawierać umowy należące do umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego.

Art. 21 Rozporządzanie zarobkiem

Osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych może bez zgody przedstawiciela ustawowego rozporządzać swoim zarobkiem, chyba że sąd opiekuńczy z ważnych powodów inaczej postanowi.

Art. 22 Przedmioty swobodnego użytku

Jeżeli przedstawiciel ustawowy osoby ograniczonej w zdolności do czynności prawnych oddał jej określone przedmioty majątkowe do swobodnego użytku, osoba ta uzyskuje pełną zdolność w zakresie czynności prawnych, które tych przedmiotów dotyczą. Wyjątek stanowią czynności prawne, do których dokonania nie wystarcza według ustawy zgoda przedstawiciela ustawowego.

Art. 22¹ Pojęcie konsumenta

Za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową.

Art. 23 Ochrona dóbr osobistych

Dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach.

Art. 24 Środki ochrony

§ 1. Ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny.

§ 2. Jeżeli wskutek naruszenia dobra osobistego została wyrządzona szkoda majątkowa, poszkodowany może żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych.

§ 3. Przepisy powyższe nie uchybiają uprawnieniom przewidzianym w innych przepisach, w szczególności w prawie autorskim oraz w prawie wynalazczym.

Rozdział II. Miejsce zamieszkania

Art. 25 Pojęcie

Miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu.

Art. 26 Dziecko

§ 1. Miejscem zamieszkania dziecka pozostającego pod władzą rodzicielską jest miejsce zamieszkania rodziców albo tego z rodziców, któremu wyłącznie przysługuje władza rodzicielska lub któremu zostało powierzone wykonywanie władzy rodzicielskiej.

§ 2. Jeżeli władza rodzicielska przysługuje na równi obojgu rodzicom mającym osobne miejsce zamieszkania, miejsce zamieszkania dziecka jest u tego z rodziców, u którego dziecko stale przebywa. Jeżeli dziecko nie przebywa stale u żadnego z rodziców, jego miejsce zamieszkania określa sąd opiekuńczy.

Art. 27 Pupil

Miejscem zamieszkania osoby pozostającej pod opieką jest miejsce zamieszkania opiekuna.

Art. 28 Jeden domicyl

Można mieć tylko jedno miejsce zamieszkania.

Rozdział III. Uznanie za zmarłego

Art. 29 Przesłanki

§ 1. Zaginiony może być uznany za zmarłego, jeżeli upłynęło lat dziesięć od końca roku kalendarzowego, w którym według istniejących wiadomości jeszcze żył; jednakże gdyby w chwili uznania za zmarłego zaginiony ukończył lat siedemdziesiąt, wystarcza upływ lat pięciu.

§ 2. Uznanie za zmarłego nie może nastąpić przed końcem roku kalendarzowego, w którym zaginiony ukończyłby lat dwadzieścia trzy.

Art. 30 Zdarzenia szczególne

§ 1. Kto zaginął w czasie podróży powietrznej lub morskiej w związku z katastrofą statku lub okrętu albo w związku z innym szczególnym zdarzeniem, ten może być uznany za zmarłego po upływie sześciu miesięcy od dnia, w którym nastąpiła katastrofa albo inne szczególne zdarzenie.

§ 2. Jeżeli nie można stwierdzić katastrofy statku lub okrętu, bieg terminu sześciomiesięcznego rozpoczyna się z upływem roku od dnia, w którym statek lub okręt miał przybyć do portu przeznaczenia, a jeżeli nie miał portu przeznaczenia – z upływem lat dwóch od dnia, w którym była ostatnia o nim wiadomość.

§ 3. Kto zaginął w związku z bezpośrednim niebezpieczeństwem dla życia nieprzewidzianym w paragrafach poprzedzających, ten może być uznany za zmarłego po upływie roku od dnia, w którym niebezpieczeństwo ustało albo według okoliczności powinno było ustać.

Art. 31 Domniemanie śmierci

§ 1. Domniemywa się, że zaginiony zmarł w chwili oznaczonej w orzeczeniu o uznaniu za zmarłego.

§ 2. Jako chwilę domniemanej śmierci zaginionego oznacza się chwilę, która według okoliczności jest najbardziej prawdopodobna, a w braku wszelkich danych – pierwszy dzień terminu, z którego upływem uznanie za zmarłego stało się możliwe.

§ 3. Jeżeli w orzeczeniu o uznaniu za zmarłego czas śmierci został oznaczony tylko datą dnia, za chwilę domniemanej śmierci zaginionego uważa się koniec tego dnia.

Art. 32 Równoczesność śmierci

Jeżeli kilka osób utraciło życie podczas grożącego im wspólnie niebezpieczeństwa, domniemywa się, że zmarły jednocześnie.

Dział II. Osoby prawne

Art. 33 Osobowość prawna

Osobami prawnymi są Skarb Państwa i jednostki organizacyjne, którym przepisy szczególne przyznają osobowość prawną.

Art. 33¹ Odpowiedzialność subsydiarna za zobowiązania jednostki

§ 1. Do jednostek organizacyjnych niebędących osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną, stosuje się odpowiednio przepisy o osobach prawnych.

§ 2. Jeżeli przepis odrębny nie stanowi inaczej, za zobowiązania jednostki, o której mowa w § 1, odpowiedzialność subsydiarną ponoszą jej członkowie; odpowiedzialność ta powstaje z chwilą, gdy jednostka organizacyjna stała się niewypłacalna.

Art. 34 Skarb Państwa

Skarb Państwa jest w stosunkach cywilnoprawnych podmiotem praw i obowiązków, które dotyczą mienia państwowego nienależącego do innych państwowych osób prawnych.

Art. 35 Organizacja osób prawnych

Powstanie, ustrój i ustanie osób prawnych określają właściwe przepisy; w wypadkach i w zakresie w przepisach tych przewidzianych organizację i sposób działania osoby prawnej reguluje także jej statut.

Art. 36 (uchylony)

Art. 37 Uzyskanie osobowości prawnej

§ 1. Jednostka organizacyjna uzyskuje osobowość prawną z chwilą jej wpisu do właściwego rejestru, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej.

§ 2. Rodzaje rejestrów oraz ich organizację i sposób prowadzenia regulują odrębne przepisy.

Art. 38 Funkcje organów

Osoba prawna działa przez swoje organy w sposób przewidziany w ustawie i w opartym na niej statucie.

Art. 39 Skutki braku umocowania

§ 1. Kto jako organ osoby prawnej zawarł umowę w jej imieniu nie będąc jej organem albo przekraczając zakres umocowania takiego organu, obowiązany jest do zwrotu tego, co otrzymał od drugiej strony w wykonaniu umowy, oraz do naprawienia szkody, którą druga strona poniosła przez to, że zawarła umowę nie wiedząc o braku umocowania.

§ 2. Przepis powyższy stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy umowa została zawarta w imieniu osoby prawnej, która nie istnieje.

Art. 40 Odpowiedzialność Skarbu Państwa

§ 1. Skarb Państwa nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania państwowych osób prawnych, chyba że przepis odrębny stanowi inaczej. Państwowe osoby prawne nie ponoszą odpowiedzialności za zobowiązania Skarbu Państwa.

§ 2. W razie nieodpłatnego przejęcia, na podstawie obowiązujących ustaw, określonego składnika mienia od państwowej osoby prawnej na rzecz Skarbu Państwa, ten ostatni odpowiada solidarnie z osobą prawną za zobowiązania powstałe w okresie, gdy składnik stanowił własność danej osoby prawnej, do wysokości wartości tego składnika ustalonej według stanu z chwili przejęcia, a według cen z chwili zapłaty.

§ 3. Przepisy § 1 i 2 stosuje się odpowiednio do odpowiedzialności jednostek samorządu terytorialnego i samorządowych osób prawnych.

Art. 41 Siedziba osoby prawnej

Jeżeli ustawa lub oparty na niej statut nie stanowi inaczej, siedzibą osoby prawnej jest miejscowość, w której ma siedzibę jej organ zarządzający.

Art. 42 Brak organów

§ 1. Jeżeli osoba prawna nie może prowadzić swoich spraw z braku powołanych do tego organów, sąd ustanawia dla niej kuratora.

§ 2. Kurator powinien postarać się niezwłocznie o powołanie organów osoby prawnej, a w razie potrzeby o jej likwidację.

Art. 43 Ochrona dóbr osobistych

Przepisy o ochronie dóbr osobistych osób fizycznych stosuje się odpowiednio do osób prawnych.

Dział III. Przedsiębiorcy i ich oznaczenia

Art. 43¹ Pojęcie przedsiębiorcy

Przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna, o której mowa w art. 33¹ § 1, prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową.

Art. 43² Działanie pod firmą

§ 1. Przedsiębiorca działa pod firmą.

§ 2. Firmę ujawnia się we właściwym rejestrze, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej.

Art. 43³ Wyłączność firmy

§ 1. Firma przedsiębiorcy powinna się odróżniać dostatecznie od firm innych przedsiębiorców prowadzących działalność na tym samym rynku.

§ 2. Firma nie może wprowadzać w błąd, w szczególności co do osoby przedsiębiorcy, przedmiotu działalności przedsiębiorcy, miejsca działalności, źródeł zaopatrzenia.

Art. 43⁴ Firma osoby fizycznej

Firmą osoby fizycznej jest jej imię i nazwisko. Nie wyklucza to włączenia do firmy pseudonimu lub określeń wskazujących na przedmiot działalności przedsiębiorcy, miejsce jej prowadzenia oraz innych określeń dowolnie obranych.

Art. 43⁵ Firma osoby prawnej

§ 1. Firmą osoby prawnej jest jej nazwa.

§ 2. Firma zawiera określenie formy prawnej osoby prawnej, które może być podane w skrócie, a ponadto może wskazywać na przedmiot działalności, siedzibę tej osoby oraz inne określenia dowolnie obrane.

§ 3. Firma osoby prawnej może zawierać nazwisko lub pseudonim osoby fizycznej, jeżeli służy to ukazaniu związków tej osoby z powstaniem lub działalnością przedsiębiorcy. Umieszczenie w firmie nazwiska albo pseudonimu osoby fizycznej wymaga pisemnej zgody tej osoby, a w razie jej śmierci – zgody jej małżonka i dzieci.

§ 4. Przedsiębiorca może posługiwać się skrótem firmy. Przepis art. 43² § 2 stosuje się odpowiednio.

Art. 43⁶ Firma oddziału

Firma oddziału osoby prawnej zawiera pełną nazwę tej osoby oraz określenie „oddział’’ ze wskazaniem miejscowości, w której oddział ma siedzibę.

Art. 43⁷ Zmiana firmy

Zmiana firmy wymaga ujawnienia w rejestrze. W razie przekształcenia osoby prawnej można zachować jej dotychczasową firmę z wyjątkiem określenia wskazującego formę prawną osoby prawnej, jeżeli uległa ona zmianie. To samo dotyczy przekształcenia spółki osobowej.

Art. 43⁸ Firma po utracie wspólnika

§ 1. W przypadku utraty członkostwa przez wspólnika, którego nazwisko było umieszczone w firmie, spółka może zachować w swej firmie nazwisko byłego wspólnika tylko za wyrażoną na piśmie jego zgodą, a w razie jego śmierci – za zgodą jego małżonka i dzieci.

§ 2. Przepis § 1 stosuje się odpowiednio w wypadku kontynuowania działalności gospodarczej osoby fizycznej przez inną osobę fizyczną będącą jej następcą prawnym.

§ 3. Kto nabywa przedsiębiorstwo, może je nadal prowadzić pod dotychczasową nazwą. Powinien jednak umieścić dodatek wskazujący firmę lub nazwisko nabywcy, chyba że strony postanowiły inaczej.

Art. 43⁹ Zakaz zbycia firmy

§ 1. Firma nie może być zbyta.

§ 2. Przedsiębiorca może upoważnić innego przedsiębiorcę do korzystania ze swej firmy, jeżeli nie wprowadza to w błąd.

Art. 43¹⁰ Bezprawne naruszenie prawa do firmy

Przedsiębiorca, którego prawo do firmy zostało zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać usunięcia jego skutków, złożenia oświadczenia lub oświadczeń w odpowiedniej treści i formie, naprawienia na zasadach ogólnych szkody majątkowej lub wydania korzyści uzyskanej przez osobę, która dopuściła się naruszenia.Einleitung

Dieser Band enthält als zweisprachige Textausgabe das Zivilgesetzbuch in polnischer und deutscher Sprache. Damit liegt erstmals eine vollständige, sämtliche Gesetzesänderungen bis 1. Oktober 2017 berücksichtigende Übersetzung des Zivilgesetzbuchs in deutscher Sprache vor.

Das Zivilrecht entwickelt sich so schnell und intensiv, wie sich auch die wirtschaftlichen Bedingungen in Polen unter dem Eindruck der zunehmenden Globalisierung und der europäischen Integration ändern; zahlreiche größere und kleinere Änderungen binnen Jahresfrist legen hiervon ein beredtes Zeugnis ab. Die sich erweiternde und vertiefende wirtschaftliche Zusammenarbeit und Freizügigkeit von Waren und Dienstleistungen in der Europäischen Union verursachen immer neue Probleme im grenzüberschreitenden Warenverkehr, die eine Anpassung des Gesetzes erfordern und somit einer Lösung, auch durch den Gesetzgeber, bedürfen.

In der vorliegenden Übersetzung sind nicht nur die bei Redaktionsschluss bestehenden Gesetzesänderungen berücksichtigt; sie ist auch sprachlich und terminologisch im größtmöglichen Maß an die Termini technici des deutschen Zivilrechts angepasst und stellt deshalb an einigen Stellen keine wortwörtliche Übersetzung dar, ohne allerdings den Sinn des polnischen Originaltextes zu verfälschen. Damit ist sie nicht nur gesetzgeberisch, sondern auch terminologisch auf dem derzeit neuesten Stand.

Dabei dürfte das Verstehen der Übersetzung des Gesetzestexts auch dadurch erleichtert werden, dass wegen der gemeinsamen europäischen Wurzeln sowohl des polnischen als auch des deutschen Zivilrechts im römischen Recht viele Rechtsinstitute beiden Rechtsordnungen bekannt sind und deshalb zahlreiche Rechtsprobleme einer ähnlichen, manche sogar einer identischen Lösung in den benachbarten Zivilrechtskodifikationen zugeführt werden; der deutsche Jurist wird daher bei der Lektüre auf zahlreiche „alte Bekannte” stoßen.

Die Autoren hoffen, mit dem vorliegenden Band sowohl im deutschsprachigen Raum als auch in Polen dem Nutzer, der mit der zentralen Rechtsmaterie des Zivilrechts in Berührung kommt, eine Hilfe und ein taugliches Arbeitsmittel an die Hand gegeben und damit einen Beitrag auf dem Weg der juristischen Verständigung geleistet zu haben.

Zugleich möchten sie ihrer Hoffnung Ausdruck verleihen, mit diesem Band ein wenig zu einem Zusammenwachsen Europas beitragen zu können, indem sie ermöglichen, dass die Rechtssysteme von Mitgliedsstaaten über deren Grenzen hinaus verstanden werden, denn dieses Verständnis ist es, das zu einer Erweiterung und Vertiefung des europäischen Gedankens – und damit letztlich zu einem Erfolg der Idee Europas – führt.

+-----------------------------------+----------------------------------------+
| Dariusz Łubowski | Thomas Mrodzinsky |
| | |
| Richter, | Richter, |
| | |
| Autor der Übersetzung | Sprachliche und fachliche Konsultation |
+-----------------------------------+----------------------------------------+

Warschau/Königshain, Oktober 2017Zivilgesetzbuch

vom 23. April 1964
(Dz.U. aus 2017, Pos. 459 m.Ä)

Zivilgesetzbuch

Gesetz vom 23. April 1964
Konsolidierte Fassung vom 9. Februar 2017
(Dz.U. aus 2017, Pos. 459 m.Ä)
(Änderung in Dz.U. 2017, Pos. 933; Dz.U. 2017, Pos. 1132)

Inhaltsübersicht

Erstes Buch. Allgemeiner Teil ... 1–125

Titel I. Einleitungsvorschriften ... 1–7

Titel II. Personen ... 8–43¹⁰

Abschnitt I. Natürliche Personen ... 8–32

Unterabschnitt I. Rechtsfähigkeit und Geschäftsfähigkeit ... 8–24

Unterabschnitt II. Wohnsitz ... 25–28

Unterabschnitt III. Todeserklärung ... 29–32

Abschnitt II. Juristische Personen ... 33–43

Abschnitt III. Unternehmer und ihre Rechtsbezeichnungen ... 43¹–43¹⁰

Titel III. Vermögen ... 44–55⁴

Titel IV. Rechtsgeschäfte ... 56–109⁹

Abschnitt I. Allgemeine Vorschriften ... 56–65¹

Abschnitt II. Vertragsschluss ... 66–72¹

Abschnitt III. Form der Rechtsgeschäfte ... 73–81

Abschnitt IV. Mängel einer Willenserklärung ... 82–88

Abschnitt V. Bedingung ... 89–94

Abschnitt VI. Vertretung ... 95–109⁹

Unterabschnitt I. Allgemeine Vorschriften ... 95–97

Unterabschnitt II. Vollmacht ... 98–109

Unterabschnitt III. Prokura ... 109¹–109⁹

Titel V. Frist ... 110–116

Titel VI. Verjährung ... 117–125

Zweites Buch. Eigentum und andere dingliche Rechte ... 126–352

Titel I. Eigentum ... 126–231

Abschnitt I. Allgemeine Vorschriften ... 126–139

Abschnitt II. Inhalt und Ausübung des Eigentums ... 140–154

Abschnitt III. Erwerb und Verlust des Eigentums ... 155–194

Unterabschnitt I. Eigentumsübertragung ... 155–171

Unterabschnitt II. Ersitzung ... 172–178

Unterabschnitt III. Andere Fälle des Erwerbs und Verlusts von Eigentum ... 179–194

Abschnitt IV. Miteigentum ... 195–221

Abschnitt V. Schutz des Eigentums ... 222–231

Titel II. Erbnießbrauch ... 232–243

Titel III. Beschränkte dingliche Rechte ... 244–335

Abschnitt I. Allgemeine Vorschriften ... 244–251

Abschnitt II. Nießbrauch ... 252–284

Unterabschnitt I. Allgemeine Vorschriften ... 252–265

Unterabschnitt II. Nießbrauch durch natürliche Personen ... 266–270¹

Unterabschnitt III. Nießbrauch durch landwirtschaftliche Produktionsgenossenschaften ... 271–282

Unterabschnitt IV. Andere Nießbrauchsfälle ... 283–284

Abschnitt III. Dienstbarkeiten ... 285–305⁴

Unterabschnitt I. Grunddienstbarkeiten ... 285–295

Unterabschnitt II. Persönliche Dienstbarkeiten ... 296–305

Unterabschnitt III. Leitungsrecht ... 305¹–305⁴

Abschnitt IV. Pfandrecht ... 306–335

Unterabschnitt I. Pfandrecht an beweglichen Sachen ... 306–326

Unterabschnitt II. Pfandrecht an Rechten ... 327–335

Titel IV. Besitz ... 336–352

Drittes Buch. Schuldverhältnisse ... 353–921¹⁶

Titel I. Allgemeine Vorschriften ... 353–365¹

Titel II. Mehrheit von Schuldnern oder Gläubigern ... 366–383

Abschnitt I. Gesamtschuldverhältnisse ... 366–378

Abschnitt II. Teilbare und unteilbare Schuldverhältnisse ... 379–383

Titel III. Allgemeine Vorschriften über vertragliche Schuldverhältnisse ... 383¹–396

Titel IV. (aufgehoben) ... 397–404

Titel V. Ungerechtfertigte Bereicherung ... 405–414

Titel VI. Unerlaubte Handlungen ... 415–449

Titel VI¹. Haftung für den durch ein gefährliches Produkt verursachten Schaden ... 449¹–449¹¹

Titel VII. Erfüllung von Schuldverhältnissen und Folgen ihrer Nichterfüllung ... 450–497

Abschnitt I. Erfüllung von Schuldverhältnissen ... 450–470

Abschnitt II. Folgen der Nichterfüllung von Schuldverhältnissen ... 471–486

Abschnitt III. Erfüllung und Folgen der Nichterfüllung von Verpflichtungen aus gegenseitigen Verträgen ... 487–497

Titel VIII. Aufrechnung, Schulderneuerung, Schuldbefreiung ... 498–508

Titel IX. Gläubiger- oder Schuldnerwechsel ... 509–526

Abschnitt I. Gläubigerwechsel ... 509–518

Abschnitt II. Schuldnerwechsel ... 519–526

Titel X. Schutz des Gläubigers bei Zahlungsunfähigkeit des Schuldners ... 527–534

Titel XI. Kauf ... 535–602

Abschnitt I. Allgemeine Vorschriften ... 535–555¹

Abschnitt II. Gewährleistung für Mängel ... 556–576

Abschnitt II¹. Anspruch des Verkäufers im Zusammenhang mit der Mangelhaftigkeit der verkauften Sache ... 576¹–576⁴

Abschnitt III. Qualitätsgarantie ... 577–582

Abschnitt IV. Besondere Verkaufsarten ... 583–602

Unterabschnitt I. Ratenverkauf ... 583–588

Unterabschnitt II. Vorbehalt des Eigentums der verkauften Sache. Verkauf auf Probe ... 589–592

Unterabschnitt III. Wiederkaufsrecht ... 593–595

Unterabschnitt IV. Vorkaufsrecht ... 596–602

Titel XII. Tausch ... 603–604

Titel XIII. Liefervertrag ... 605–612

Titel XIV. Landwirtschaftlicher Werklieferungsvertrag ... 613–626

Titel XV. Werkvertrag ... 627–646

Titel XVI. Bauvertrag ... 647–658

Titel XVII. Miete und Pacht ... 659–709

Abschnitt I. Miete ... 659–692

Unterabschnitt I. Allgemeine Vorschriften ... 659–679

Unterabschnitt II. Miete von Wohn- und Nutzraum ... 680–692

Abschnitt II. Pacht ... 693–709

Titel XVII¹. Leasingvertrag ... 709¹–709¹⁸

Titel XVIII. Leihe ... 710–719

Titel XIX. Darlehen ... 720–724

Titel XX. Bankkontovertrag ... 725–733

Titel XXI. Auftrag ... 734–751

Titel XXII. Führung fremder Geschäfte ohne Auftrag ... 752–757

Titel XXIII. Agenturvertrag ... 758–764⁹

Titel XXIV. Kommissionsvertrag ... 765–773

Titel XXV. Beförderungsvertrag ... 774–793

Abschnitt I. Allgemeine Vorschriften ... 774–775

Abschnitt II. Beförderung von Personen ... 776–778

Abschnitt III. Beförderung von Sachen ... 779–793

Titel XXVI. Speditionsvertrag ... 794–804

Titel XXVII. Versicherungsvertrag ... 805–834

Abschnitt I. Allgemeine Vorschriften ... 805–820

Abschnitt II. Vermögensversicherung ... 821–828

Abschnitt III. Personenversicherung ... 829–834

Titel XXVIII. Verwahrung ... 835–845

Titel XXIX. Haftung, Pfandrecht und Verjährung von Ansprüchen der Personen, die Hotels und ähnliche Einrichtungen unterhalten ... 846–852

Titel XXX. Lagervertrag ... 853–859⁹

Titel XXXI. Gesellschaft ... 860–875

Titel XXXII. Bürgschaft ... 876–887

Titel XXXIII. Schenkung ... 888–902

Titel XXXIII¹. Übergabe von Grundstücken ... 902¹–902²

Titel XXXIV. Rente und Leibrente ... 903–916

Abschnitt I. Rente ... 903–907

Abschnitt II. Leibrente ... 908–916

Titel XXXV. Vergleich ... 917–918

Titel XXXVI. Auslobung ... 919–921

Titel XXXVII. Anweisung und Wertpapiere ... 921¹–921¹⁶

Abschnitt I. Anweisung ... 921¹–921⁵

Abschnitt II. Wertpapiere ... 921⁶–921¹⁶

Viertes Buch. Erbrecht ... 922–1088

Titel I. Allgemeine Vorschriften ... 922–930

Titel II. Gesetzliche Erbfolge ... 931–940

Titel III. Verfügungen von Todes wegen ... 941–990¹

Abschnitt I. Testament ... 941–958

Unterabschnitt I. Allgemeine Vorschriften ... 941–948

Unterabschnitt II. Testamentsform ... 949–958

Abschnitt I. Gewöhnliche Testamente ... 949–951

Abschnitt II. Besondere Testamente ... 952–955

Abschnitt III. Gemeinsame Vorschriften für gewöhnliche und besondere Testamente ... 956–958

Abschnitt II. Berufung zum Erben ... 959–967

Abschnitt III. Vermächtnis und Auflage ... 968–985

Unterabschnitt I. Einfaches Vermächtnis ... 968–981

Unterabschnitt II. Vindikatoriches Vermächtnis ... 981¹–981⁶

Unterabschnitt III. Auflage ... 982–985

Abschnitt IV. Testamentsvollstrecker ... 986–990¹

Titel IV. Pflichtteil ... 991–1011

Titel V. Annahme und Ausschlagung der Erbschaft ... 1012–1024

Titel VI. Bestätigung des Erbschaftserwerbs, Urkunde über den Erbschaftserwerb und Schutz des Erben ... 1025–1029¹

Titel VII. Haftung für Nachlassverbindlichkeiten ... 1030–1034³

Titel VIII. Nachlassgütergemeinschaft und Nachlassteilung ... 1035–1046

Titel IX. Verträge über den Nachlass ... 1047–1057

Titel X. Besondere Vorschriften über die Erbfolge von landwirtschaftlichen Betrieben ... 1058–1088Erstes Buch. Allgemeiner Teil

Titel I. Einleitungsvorschriften

Art. 1 Geltungsbereich

Dieses Gesetzbuch regelt die bürgerlich-rechtlichen Verhältnisse zwischen natürlichen und juristischen Personen.

Art. 2 (aufgehoben)

Art. 3 Zeitliche Geltung des Gesetzes

Dieses Gesetz gilt nicht rückwirkend, es sei denn, dass sich dies aus seinem Wortlaut oder Zweck ergibt.

Art. 4 (aufgehoben)

Art. 5 Rechtsmissbrauch

Ein Recht darf nicht auf eine Art und Weise ausgeübt werden, die seiner gesellschaftlich-wirtschaftlichen Zweckbestimmung oder den Grundsätzen des gesellschaftlichen Zusammenlebens entgegensteht. Ein solches Handeln oder Unterlassen des Berechtigten gilt nicht als Ausübung seines Rechts und genießt keinen Schutz.

Art. 6 Beweislast

Die Beweislast für eine Tatsache trifft die Person, die aus ihr Rechtsfolgen ableitet.

Art. 7 Vermutung des guten Glaubens

Macht das Gesetz Rechtsfolgen vom guten oder bösen Glauben abhängig, wird das Bestehen des guten Glaubens vermutet.