Kompendium ortopedii - ebook
Wydawnictwo:
Data wydania:
23 sierpnia 2009
Format ebooka:
EPUB
Format
EPUB
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najpopularniejszych formatów e-booków na świecie.
Niezwykle wygodny i przyjazny czytelnikom - w przeciwieństwie do formatu
PDF umożliwia skalowanie czcionki, dzięki czemu możliwe jest dopasowanie
jej wielkości do kroju i rozmiarów ekranu. Więcej informacji znajdziesz
w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu.
Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu.
Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
Format
MOBI
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najczęściej wybieranych formatów wśród czytelników
e-booków. Możesz go odczytać na czytniku Kindle oraz na smartfonach i
tabletach po zainstalowaniu specjalnej aplikacji. Więcej informacji
znajdziesz w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu.
Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu.
Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
Multiformat
E-booki sprzedawane w księgarni Virtualo.pl dostępne są w opcji
multiformatu - kupujesz treść, nie format. Po dodaniu e-booka do koszyka
i dokonaniu płatności, e-book pojawi się na Twoim koncie w Mojej
Bibliotece we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego
tytułu. Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na
karcie produktu przy okładce. Uwaga: audiobooki nie są objęte opcją
multiformatu.
czytaj
na tablecie
Aby odczytywać e-booki na swoim tablecie musisz zainstalować specjalną
aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego,
który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. Bluefire
dla EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na czytniku
Czytanie na e-czytniku z ekranem e-ink jest bardzo wygodne i nie męczy
wzroku. Pliki przystosowane do odczytywania na czytnikach to przede
wszystkim EPUB (ten format możesz odczytać m.in. na czytnikach
PocketBook) i MOBI (ten fromat możesz odczytać m.in. na czytnikach Kindle).
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na smartfonie
Aby odczytywać e-booki na swoim smartfonie musisz zainstalować specjalną
aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego,
który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. iBooks dla
EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
Czytaj fragment
Pobierz fragment
Pobierz fragment w jednym z dostępnych formatów
Kompendium ortopedii - ebook
Jest to nowoczesne, praktyczne i zwięzłe opracowanie z zakresu ortopedii, w którym kompleksowo omówiono zasady badania ortopedycznego, wady wrodzone i nabyte, stany zapalne, w tym gruźlicę kostną, choroby zwyrodnieniowe i zniekształcenia, oraz zagadnienia z diagnostyki klinicznej i obrazowej, a także podstawowe zasady rehabilitacji i zaopatrzenia ortopedycznego. Podręcznik zawiera aktualne mianownictwo i terminologię ortopedyczną. Jest adresowany do studentów wydziałów lekarskich uczelni medycznych oraz uczelni wychowania fizycznego, a także lekarzy niebędących ortopedami.
| Kategoria: | Medycyna |
| Zabezpieczenie: |
Watermark
|
| ISBN: | 978-83-200-6170-3 |
| Rozmiar pliku: | 6,2 MB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
1 WPROWADZENIE
Podręcznik powstał na podstawie założenia: To, co student medycyny o ortopedii wiedzieć powinien. Kompendium stanowi zbiór zasadniczych zagadnień i jednostek chorobowych, podanych w formie skrótowej oraz mnemotechnicznej. Omówiono wady wrodzone i rozwojowe oraz choroby narządu ruchu występujące u dzieci i dorosłych, a także problemy rehabilitacji i zaopatrzenia ortopedycznego. Na końcu opracowania zamieszczono słownik, do którego, w razie wątpliwości, można sięgnąć i odnaleźć poszukiwane hasła. Podstawowym celem książki jest umożliwienie łatwego przyswajania wiadomości do ćwiczeń, seminariów i zaliczeń bądź egzaminów; może być ona przydatna także w życiu zawodowym lekarzy i studentów innych specjalności, rehabilitantów oraz pielęgniarek. Wyboru tematycznego dokonał zespół pracowników Katedry i Kliniki Ortopedii i Traumatologii Narządu Ruchu Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach.
Rys historyczny i wiadomości ogólne
- Ortopedia jest specjalnością lekarską zajmującą się profilaktyką dysfunkcji i deformacji oraz leczeniem nieprawidłowości czynności i budowy narządu ruchu.
- W starożytności Spartanie porzucali noworodki z wrodzonymi wadami ciała w górach Tajgetu, a Rzymianie strącali je ze skały Tarpejskiej.
- W średniowieczu usuwano niepełnosprawnych z życia społecznego, jako dotkniętych karą bożą. Z pozostawionych bez środków do przetrwania osób ułomnych rekrutowali się żebracy i przestępcy.
- W 1741 r. Nicolas Andry, prof. med. Uniwersytetu w Paryżu, opublikował podręcznik: Ortopedia, czyli sztuka zapobiegania i poprawiania zniekształceń ciała u dzieci. Autor jest uważany za twórcę tego określenia oraz specjalizacji, ponieważ lekarzy zajmujących się leczeniem chorób narządu ruchu zaczęto wkrótce nazywać ortopedami.
- Prekursorami polskiej ortopedii byli Ireneusz Wierzejewski (1881––1930 Poznań), Adam Gruca (1893–1983 Warszawa) i Wiktor Dega (1896–1995 Poznań).
- W 1913 r. powstał pierwszy Szpital Ortopedyczny w Poznaniu, w którym utworzono w 1923 r. pierwszą Klinikę Ortopedyczną w Polsce.
- W 1928 r. powołano Polskie Towarzystwo Ortopedyczne i Traumatologiczne (PTOiTr.).
- Prezes Polskiego Towarzystwa Ortopedycznego i Traumatologicznego jest wybierany co dwa lata podczas Zjazdów PTOiTr.
- Najważniejsze odznaczenia Towarzystwa to medal Grucy i medal Degi.
- Adres internetowy PTOiTr: http://www.ptoitr.org.pl/
- EFORT (European Federation of National Associations of Orthopaedics and Traumatology) Europejska Federacja Narodowych Towarzystw Ortopedycznych i Traumatologii.
- SICOT (Société Internationale de Chirurgie, Orthopédie et Thraumatologie) – Międzynarodowe Towarzystwo Chirurgii, Ortopedii i Traumatologii.
- AAOS (American Academy of Orthopaedic Surgeons) – Amerykańska Akademia Chirurgów Ortopedycznych.
- Zakres ortopedii obejmuje wady wrodzone i rozwojowe, powstające w życiu płodowym i po urodzeniu, choroby układowe, następstwa porażeń wiotkich i spastycznych, zaburzeń hormonalnych i odżywczych, zapalenia swoiste, nieswoiste i odczynowe oraz nowotwory.
- Do obowiązków lekarza ortopedy należy ustalenie przyczyn wad wrodzonych, zaburzeń wzrostowych, chorób nabytych i skutków urazów (etiologia), mechanizmów ich powstawania (patogeneza), a także rozpoznawanie (diagnostyka), leczenie zachowawcze i operacyjne (korekcja i rekonstrukcja) oraz współdziałanie w usuwaniu bądź łagodzeniu skutków fizycznych, psychologicznych, zawodowych i społecznych (rehabilitacja).
- Głównym celem działania jest możliwie szybkie rozpoznanie i leczenie funkcjonalnych oraz organicznych zaburzeń wiodących do niepełnosprawności.
- Od lekarza ortopedy wymaga się znajomości anatomii prawidłowej i topograficznej, biologii, biochemii, histologii i histopatomorfologii, fizjologii i patofizjologii narządu ruchu, układu nerwowego i krążenia oraz biomechaniki.
- W specjalizacji tej ważna jest ścisła współpraca m.in. z pediatrią, chorobami wewnętrznymi, reumatologią, neurologią, neurochirurgią, chirurgią ogólną i naczyniową, torakochirurgią, hematologią, endokrynologią, geriatrią, położnictwem i ginekologią, a przede wszystkim z rehabilitacją.
- Za nadzór specjalistyczny odpowiedzialni są Konsultant Krajowy oraz Konsultanci Wojewódzcy z Ortopedii i Traumatologii.
- Światowa Organizacja Zdrowia ogłosiła lata 2000–2010 Dekadą Kości i Stawów, dostrzegając ważność i niepokojące narastanie problemów związanych z narządem ruchu, przede wszystkim wskutek tzw. starzenia się społeczeństw.2 BADANIE ORTOPEDYCZNE
Badanie lekarskie powinno należeć do podstawowych umiejętności każdego lekarza. W specjalnościach medycznych występują pewne odmienności, związane ze specyfiką badanych narządów. Zawsze jednak należy pamiętać o konieczności całościowej oceny chorego, bez względu na posiadaną specjalizację. Celem badania jest rozpoznanie zaburzeń w funkcji i budowie organizmu, ich rodzaju, rozległości, wpływu na stan fizyczny, psychiczny i społeczny. Stwierdzenie nieprawidłowości zmusza lekarza do określenia charakteru i etiopatogenezy tych zmian. Rozpoznanie choroby pozwala ustalić najdogodniejszy sposób i czas leczenia oraz metody monitorowania stanu pacjenta, zapobiegać powikłaniom, określić rokowanie i ewentualnie rozważyć inne możliwe rozwiązania lecznicze. Każde badanie lekarskie, także ortopedyczne, składa się z badania podmiotowego i przedmiotowego.
Badanie podmiotowe
Najlepiej stosować ogólny schemat, używać pojęć i słów zrozumiałych dla chorego oraz pamiętać, że to nie odpytywanie egzaminacyjne!
- Dolegliwości główne i dodatkowe.
- Początek i przebieg choroby.
- Sposoby wcześniejszego leczenia.
- Inne aktualne i przebyte choroby.
- Stan rodzinny i rodzinne występowanie podobnych objawów.
- Aktywność zawodowa.
- Sytuacja społeczna i warunki życia.
- Uczulenia i używki.
- Inne okoliczności, które mogą mieć znaczenie w procesie diagnostyczno-leczniczym (np. przebieg ciąży i porodu, wywiad ginekologiczny).
Ból
- Lokalizacja (miejscowy, rozlany, wieloogniskowy).
- Początek i czas trwania (nagły, przewlekły, stały, okresowy, nawracający, nocny).
- Natężenie (silny, umiarkowany, nieznaczny).
- Charakter (ostry, tępy, kłujący, parzący, ściskający).
- Promieniowanie (np. od kręgosłupa wzdłuż kończyny dolnej).
- Przyczyny wywołujące (uraz, stan zapalny, zmiany zwyrodnieniowe, nowotworowe).
- Czynniki nasilające (ucisk, ruch czynny, bierny) lub łagodzące (odciążenie, unieruchomienie, chód).
- Objawy towarzyszące (gorączka, dreszcze, obrzęk, zaczerwienienie, ograniczenie zakresu ruchów, ruchomość patologiczna, zniekształcenia).
- Reakcja na podawane leki przeciwbólowe.
W ortopedii występują choroby i wady rozwojowe uwarunkowane genetycznie, przebytymi schorzeniami matki podczas ciąży lub urazami okołoporodowymi. Często zmiany w narządzie ruchu stanowią dominujące objawy ogólnoustrojowego procesu chorobowego, np. w zaburzeniach metabolicznych czy przerzutach nowotworowych do kości (kk.).
Badanie przedmiotowe
- Pacjent musi być rozebrany (ew. w bieliźnie, przy poszanowaniu jego prywatności i godności). Ma to szczególne znaczenie w urazach wielomiejscowych i wielonarządowych oraz u chorych nieprzytomnych i po spożyciu alkoholu. W przypadku dziecka badanie należy przeprowadzić w obecności i z pomocą rodziców bądź opiekunów. Ocena „przez ubranie” nie jest dopuszczalna!
- Staranność i dokładność postępowania (oglądanie, dotyk, opukiwanie, osłuchiwanie, mierzenie, badanie zakresu ruchów i wykonywanie testów czynnościowych).
Badanie ogólne
- Pozycję zasadniczą i punkty odniesienia przedstawia ryc. 1.
Ryc. 1. Pozycja stojąca i leżąca zasadnicza. X – punkty odniesienia przy badaniu (cyt. za: Żuk T., Dziak A., Gusta A.: Podstawy ortopedii i traumatologii. PZWL, Warszawa 1977; 17).
- Statyczne – określamy postawę, typ konstytucjonalny, odżywienie, symetrię i proporcje okolic ciała; u leżących ułożenie czynne, bierne (po porażeniach) lub przymusowe.
- Dynamiczne – oceniamy sposób poruszania się i cechy chodu (prawidłowy, oszczędzający, utykający, spastyczny, kaczkowaty, koszący, koguci, szczudłowy, podskakujący, niezborny).
Badanie odcinkowe
Pomiary długości kończyn
- Orientacyjne
- Funkcjonalne
Pod kończynę skróconą pacjenta wkładamy deseczki o znanej wysokości do momentu, w którym miednica ustawi się poziomo.
- Obiektywne (miarą centymetrową)
Ryc. 2. Orientacyjne sprawdzanie różnic długości kończyn (cyt. za: Żuk T., Dziak A., Gusta A.: Podstawy ortopedii i traumatologii. PZWL, Warszawa 1977; 18).
Kończyna górna
- Długość (dł.) względna – wyrostek barkowy łopatki – wyrostek rylcowaty kości (k.) promieniowej.
- Dł. bezwzględna – guzek większy k. ramiennej – wyrostek rylcowaty k. promieniowej.
- Dł. absolutna – guzek większy k. ramiennej – koniec opuszki III palca.
- Dł. ramienia – guzek większy k. ramiennej – wyrostek łokciowy k. łokciowej.
- Dł. przedramienia – wyrostek łokciowy k. łokciowej – wyrostek rylcowaty k. łokciowej.
- Dł. ręki – od środka linii łączącej oba wyrostki rylcowate kk. przedramienia do końca opuszki III palca po stronie grzbietowej.
- Szer. ręki – po stronie grzbietowej – odległość między głową II i V kk. śródręcza.
Kończyna dolna
- Dł. względna – kolec biodrowy przedni górny – kostka przyśrodkowa.
- Dł. bezwzględna – krętarz większy k. udowej – kostka boczna.
- Dł. absolutna – krętarz większy k. udowej – zewnętrzna krawędź stopy przy jej pośredniej pozycji na wysokości kostki bocznej.
- Dł. uda – krętarz większy k. udowej – szpara stawu kolanowego po stronie bocznej.
- Dł. goleni – szpara stawu kolanowego po stronie przyśrodkowej – kostka przyśrodkowa.
- Dł. stopy – od guza piętowego po stronie podeszwowej do końca palucha.
- Szer. stopy – odległość od I do V głowy kk. śródstopia po stronie grzbietowej.
Ryc. 3. Długości obiektywne kończyny dolnej. Różnica między długością względną a bezwzględną wskazuje na zmiany patologiczne w obrębie stawu biodrowego (cyt. za: Żuk T., Dziak A., Gusta A.: Podstawy ortopedii i traumatologii. PZWL, Warszawa 1977; 18). Podobnie, o patologii w stawie ramiennym może świadczyć różnica między długością względną a bezwzględną kończyny górnej.
Pomiary obwodów kończyn
- Wykonuje się porównawczą ocenę miarą centymetrową obwodów kończyn. Istnieją schematy topograficzne, przedstawiające miejsca, w których dokonujemy pomiarów. Ze względu jednak na różnorodność procesów chorobowych i dużą zmienność osobniczą odpowiedniejsze jest porównywanie obwodów na symetrycznych wysokościach przeciwnych kończyn. Dokładna dokumentacja w historii choroby umożliwi monitorowanie stanu pacjenta i przebiegu procesu chorobowego.
Podręcznik powstał na podstawie założenia: To, co student medycyny o ortopedii wiedzieć powinien. Kompendium stanowi zbiór zasadniczych zagadnień i jednostek chorobowych, podanych w formie skrótowej oraz mnemotechnicznej. Omówiono wady wrodzone i rozwojowe oraz choroby narządu ruchu występujące u dzieci i dorosłych, a także problemy rehabilitacji i zaopatrzenia ortopedycznego. Na końcu opracowania zamieszczono słownik, do którego, w razie wątpliwości, można sięgnąć i odnaleźć poszukiwane hasła. Podstawowym celem książki jest umożliwienie łatwego przyswajania wiadomości do ćwiczeń, seminariów i zaliczeń bądź egzaminów; może być ona przydatna także w życiu zawodowym lekarzy i studentów innych specjalności, rehabilitantów oraz pielęgniarek. Wyboru tematycznego dokonał zespół pracowników Katedry i Kliniki Ortopedii i Traumatologii Narządu Ruchu Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach.
Rys historyczny i wiadomości ogólne
- Ortopedia jest specjalnością lekarską zajmującą się profilaktyką dysfunkcji i deformacji oraz leczeniem nieprawidłowości czynności i budowy narządu ruchu.
- W starożytności Spartanie porzucali noworodki z wrodzonymi wadami ciała w górach Tajgetu, a Rzymianie strącali je ze skały Tarpejskiej.
- W średniowieczu usuwano niepełnosprawnych z życia społecznego, jako dotkniętych karą bożą. Z pozostawionych bez środków do przetrwania osób ułomnych rekrutowali się żebracy i przestępcy.
- W 1741 r. Nicolas Andry, prof. med. Uniwersytetu w Paryżu, opublikował podręcznik: Ortopedia, czyli sztuka zapobiegania i poprawiania zniekształceń ciała u dzieci. Autor jest uważany za twórcę tego określenia oraz specjalizacji, ponieważ lekarzy zajmujących się leczeniem chorób narządu ruchu zaczęto wkrótce nazywać ortopedami.
- Prekursorami polskiej ortopedii byli Ireneusz Wierzejewski (1881––1930 Poznań), Adam Gruca (1893–1983 Warszawa) i Wiktor Dega (1896–1995 Poznań).
- W 1913 r. powstał pierwszy Szpital Ortopedyczny w Poznaniu, w którym utworzono w 1923 r. pierwszą Klinikę Ortopedyczną w Polsce.
- W 1928 r. powołano Polskie Towarzystwo Ortopedyczne i Traumatologiczne (PTOiTr.).
- Prezes Polskiego Towarzystwa Ortopedycznego i Traumatologicznego jest wybierany co dwa lata podczas Zjazdów PTOiTr.
- Najważniejsze odznaczenia Towarzystwa to medal Grucy i medal Degi.
- Adres internetowy PTOiTr: http://www.ptoitr.org.pl/
- EFORT (European Federation of National Associations of Orthopaedics and Traumatology) Europejska Federacja Narodowych Towarzystw Ortopedycznych i Traumatologii.
- SICOT (Société Internationale de Chirurgie, Orthopédie et Thraumatologie) – Międzynarodowe Towarzystwo Chirurgii, Ortopedii i Traumatologii.
- AAOS (American Academy of Orthopaedic Surgeons) – Amerykańska Akademia Chirurgów Ortopedycznych.
- Zakres ortopedii obejmuje wady wrodzone i rozwojowe, powstające w życiu płodowym i po urodzeniu, choroby układowe, następstwa porażeń wiotkich i spastycznych, zaburzeń hormonalnych i odżywczych, zapalenia swoiste, nieswoiste i odczynowe oraz nowotwory.
- Do obowiązków lekarza ortopedy należy ustalenie przyczyn wad wrodzonych, zaburzeń wzrostowych, chorób nabytych i skutków urazów (etiologia), mechanizmów ich powstawania (patogeneza), a także rozpoznawanie (diagnostyka), leczenie zachowawcze i operacyjne (korekcja i rekonstrukcja) oraz współdziałanie w usuwaniu bądź łagodzeniu skutków fizycznych, psychologicznych, zawodowych i społecznych (rehabilitacja).
- Głównym celem działania jest możliwie szybkie rozpoznanie i leczenie funkcjonalnych oraz organicznych zaburzeń wiodących do niepełnosprawności.
- Od lekarza ortopedy wymaga się znajomości anatomii prawidłowej i topograficznej, biologii, biochemii, histologii i histopatomorfologii, fizjologii i patofizjologii narządu ruchu, układu nerwowego i krążenia oraz biomechaniki.
- W specjalizacji tej ważna jest ścisła współpraca m.in. z pediatrią, chorobami wewnętrznymi, reumatologią, neurologią, neurochirurgią, chirurgią ogólną i naczyniową, torakochirurgią, hematologią, endokrynologią, geriatrią, położnictwem i ginekologią, a przede wszystkim z rehabilitacją.
- Za nadzór specjalistyczny odpowiedzialni są Konsultant Krajowy oraz Konsultanci Wojewódzcy z Ortopedii i Traumatologii.
- Światowa Organizacja Zdrowia ogłosiła lata 2000–2010 Dekadą Kości i Stawów, dostrzegając ważność i niepokojące narastanie problemów związanych z narządem ruchu, przede wszystkim wskutek tzw. starzenia się społeczeństw.2 BADANIE ORTOPEDYCZNE
Badanie lekarskie powinno należeć do podstawowych umiejętności każdego lekarza. W specjalnościach medycznych występują pewne odmienności, związane ze specyfiką badanych narządów. Zawsze jednak należy pamiętać o konieczności całościowej oceny chorego, bez względu na posiadaną specjalizację. Celem badania jest rozpoznanie zaburzeń w funkcji i budowie organizmu, ich rodzaju, rozległości, wpływu na stan fizyczny, psychiczny i społeczny. Stwierdzenie nieprawidłowości zmusza lekarza do określenia charakteru i etiopatogenezy tych zmian. Rozpoznanie choroby pozwala ustalić najdogodniejszy sposób i czas leczenia oraz metody monitorowania stanu pacjenta, zapobiegać powikłaniom, określić rokowanie i ewentualnie rozważyć inne możliwe rozwiązania lecznicze. Każde badanie lekarskie, także ortopedyczne, składa się z badania podmiotowego i przedmiotowego.
Badanie podmiotowe
Najlepiej stosować ogólny schemat, używać pojęć i słów zrozumiałych dla chorego oraz pamiętać, że to nie odpytywanie egzaminacyjne!
- Dolegliwości główne i dodatkowe.
- Początek i przebieg choroby.
- Sposoby wcześniejszego leczenia.
- Inne aktualne i przebyte choroby.
- Stan rodzinny i rodzinne występowanie podobnych objawów.
- Aktywność zawodowa.
- Sytuacja społeczna i warunki życia.
- Uczulenia i używki.
- Inne okoliczności, które mogą mieć znaczenie w procesie diagnostyczno-leczniczym (np. przebieg ciąży i porodu, wywiad ginekologiczny).
Ból
- Lokalizacja (miejscowy, rozlany, wieloogniskowy).
- Początek i czas trwania (nagły, przewlekły, stały, okresowy, nawracający, nocny).
- Natężenie (silny, umiarkowany, nieznaczny).
- Charakter (ostry, tępy, kłujący, parzący, ściskający).
- Promieniowanie (np. od kręgosłupa wzdłuż kończyny dolnej).
- Przyczyny wywołujące (uraz, stan zapalny, zmiany zwyrodnieniowe, nowotworowe).
- Czynniki nasilające (ucisk, ruch czynny, bierny) lub łagodzące (odciążenie, unieruchomienie, chód).
- Objawy towarzyszące (gorączka, dreszcze, obrzęk, zaczerwienienie, ograniczenie zakresu ruchów, ruchomość patologiczna, zniekształcenia).
- Reakcja na podawane leki przeciwbólowe.
W ortopedii występują choroby i wady rozwojowe uwarunkowane genetycznie, przebytymi schorzeniami matki podczas ciąży lub urazami okołoporodowymi. Często zmiany w narządzie ruchu stanowią dominujące objawy ogólnoustrojowego procesu chorobowego, np. w zaburzeniach metabolicznych czy przerzutach nowotworowych do kości (kk.).
Badanie przedmiotowe
- Pacjent musi być rozebrany (ew. w bieliźnie, przy poszanowaniu jego prywatności i godności). Ma to szczególne znaczenie w urazach wielomiejscowych i wielonarządowych oraz u chorych nieprzytomnych i po spożyciu alkoholu. W przypadku dziecka badanie należy przeprowadzić w obecności i z pomocą rodziców bądź opiekunów. Ocena „przez ubranie” nie jest dopuszczalna!
- Staranność i dokładność postępowania (oglądanie, dotyk, opukiwanie, osłuchiwanie, mierzenie, badanie zakresu ruchów i wykonywanie testów czynnościowych).
Badanie ogólne
- Pozycję zasadniczą i punkty odniesienia przedstawia ryc. 1.
Ryc. 1. Pozycja stojąca i leżąca zasadnicza. X – punkty odniesienia przy badaniu (cyt. za: Żuk T., Dziak A., Gusta A.: Podstawy ortopedii i traumatologii. PZWL, Warszawa 1977; 17).
- Statyczne – określamy postawę, typ konstytucjonalny, odżywienie, symetrię i proporcje okolic ciała; u leżących ułożenie czynne, bierne (po porażeniach) lub przymusowe.
- Dynamiczne – oceniamy sposób poruszania się i cechy chodu (prawidłowy, oszczędzający, utykający, spastyczny, kaczkowaty, koszący, koguci, szczudłowy, podskakujący, niezborny).
Badanie odcinkowe
Pomiary długości kończyn
- Orientacyjne
- Funkcjonalne
Pod kończynę skróconą pacjenta wkładamy deseczki o znanej wysokości do momentu, w którym miednica ustawi się poziomo.
- Obiektywne (miarą centymetrową)
Ryc. 2. Orientacyjne sprawdzanie różnic długości kończyn (cyt. za: Żuk T., Dziak A., Gusta A.: Podstawy ortopedii i traumatologii. PZWL, Warszawa 1977; 18).
Kończyna górna
- Długość (dł.) względna – wyrostek barkowy łopatki – wyrostek rylcowaty kości (k.) promieniowej.
- Dł. bezwzględna – guzek większy k. ramiennej – wyrostek rylcowaty k. promieniowej.
- Dł. absolutna – guzek większy k. ramiennej – koniec opuszki III palca.
- Dł. ramienia – guzek większy k. ramiennej – wyrostek łokciowy k. łokciowej.
- Dł. przedramienia – wyrostek łokciowy k. łokciowej – wyrostek rylcowaty k. łokciowej.
- Dł. ręki – od środka linii łączącej oba wyrostki rylcowate kk. przedramienia do końca opuszki III palca po stronie grzbietowej.
- Szer. ręki – po stronie grzbietowej – odległość między głową II i V kk. śródręcza.
Kończyna dolna
- Dł. względna – kolec biodrowy przedni górny – kostka przyśrodkowa.
- Dł. bezwzględna – krętarz większy k. udowej – kostka boczna.
- Dł. absolutna – krętarz większy k. udowej – zewnętrzna krawędź stopy przy jej pośredniej pozycji na wysokości kostki bocznej.
- Dł. uda – krętarz większy k. udowej – szpara stawu kolanowego po stronie bocznej.
- Dł. goleni – szpara stawu kolanowego po stronie przyśrodkowej – kostka przyśrodkowa.
- Dł. stopy – od guza piętowego po stronie podeszwowej do końca palucha.
- Szer. stopy – odległość od I do V głowy kk. śródstopia po stronie grzbietowej.
Ryc. 3. Długości obiektywne kończyny dolnej. Różnica między długością względną a bezwzględną wskazuje na zmiany patologiczne w obrębie stawu biodrowego (cyt. za: Żuk T., Dziak A., Gusta A.: Podstawy ortopedii i traumatologii. PZWL, Warszawa 1977; 18). Podobnie, o patologii w stawie ramiennym może świadczyć różnica między długością względną a bezwzględną kończyny górnej.
Pomiary obwodów kończyn
- Wykonuje się porównawczą ocenę miarą centymetrową obwodów kończyn. Istnieją schematy topograficzne, przedstawiające miejsca, w których dokonujemy pomiarów. Ze względu jednak na różnorodność procesów chorobowych i dużą zmienność osobniczą odpowiedniejsze jest porównywanie obwodów na symetrycznych wysokościach przeciwnych kończyn. Dokładna dokumentacja w historii choroby umożliwi monitorowanie stanu pacjenta i przebiegu procesu chorobowego.
więcej..
