Kompendium wiedzy o obywatelach Ukrainy w polskiej oświacie od września 2022 roku - ebook

Wstęp

Do polskich szkół i przedszkoli uczęszcza coraz więcej dzieci z Ukrainy. Zatrudnia­ni są też nauczyciele, pomoce nauczycieli. Specustawa i rozporządzenia, które zostały uchwalone w związku z konfliktem zbrojnym na terenie Ukrainy, określają szczegółowe wyma­gania oraz zwolnienia, które obowiązują w przypadku przyjmowania uchodźców do polskich placówek.

•Jak zatrudnić nauczyciela i pracownika niepedagogicznego,

•jak zakwalifikować dziecko do konkretnej klasy,

•jak uzupełniać braki w podstawie programowej oraz różnice językowe,

•jak oceniać i klasyfikować uczniów,

•jak wygląda finansowanie zajęć dla dzieci z Ukrainy

– to tylko niektóre z pytań, które po­jawiają się w ostatnich tygodniach i będzie się ich pojawiało coraz więcej.

Dlatego przekazujemy w Państwa ręce kompendium wiedzy na temat obywateli Ukrainy w polskiej oświacie.

Publikacja składa się z czterech części.

•Pierwsza to teoria – regulacje prawne, in­terpretacje przepisów oświatowych, nowe zadania dyrektora i placówki oświato­wej.

•Druga część zbiera pytania, problemy dyrektorów – eksperci odpowiadają na wątpliwości, wskazują konkretne procedury postępowania oraz podają podstawy prawne.

•Trzecia część jest praktyczna i zawiera tabele, warsztaty, karty pracy, przy­kładowe scenariusze zajęć zarówno dla dzieci z Ukrainy, jak i uczniów polskich.

•Czwarta część to z kolei gotowe dokumenty, w tym zgody, oświadczenia rodziców, wnioski potrzebne w pracy szkoły – w języku polskim i ukraińskim.

Zapraszam do lektury!

Uwaga! Wszystkie warsztaty, scenariusze zajęć i karty pracy, czyli:

– trzecia część publikacji oraz

– punkty 8, 9, 10, 11 z części pierwszej

pochodzą z portalu epedagogika.pl.Część I. Teoria – prawo, przepisy, wytyczne

1. ZNOWELIZOWANE ROZPORZĄDZENIE O KSZTAŁCENIU UCZNIÓW Z UKRAINY – SZCZEGÓŁOWY OPIS ZMIAN, PRAWIDŁOWEGO POSTĘPOWANIA W NOWYM ROKU SZKOLNYM

Dnia 17 sierpnia 2022 r. weszła w życie nowelizacja rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki z 21 marca 2022 r. w sprawie organizacji kształcenia, wychowania i opieki dzieci i młodzieży będących obywatelami Ukrainy. Wprowadza następujące zmiany w kształceniu uczniów z Ukrainy na terenie naszego kraju:

I. Egzamin ósmoklasisty

W roku szkolnym 2022/2023 w przypadku uczniów będących obywatelami Ukrainy, którzy rozpoczęli naukę w klasie VIII szkoły podstawowej po 30 września 2022 r., pisemną deklarację dotyczącą egzaminu ósmoklasisty będzie trzeba składać w terminie do dnia 15 marca 2023 r. Deklarację będzie należało wypełnić tylko w zakresie języka obcego nowożytnego, z którego uczeń przystąpi do egzaminu ósmoklasisty.

Na podstawie złożonych deklaracji dyrektor szkoły będzie zobowiązany sporządzić wykaz uczniów będących obywatelami Ukrainy, przystępujących do egzaminu ósmoklasisty. Wykaz powinien zawierać:

1) dane uczniów:

a) imię (imiona) i nazwisko,

b) numer PESEL, a w przypadku braku numeru PESEL – serię i numer paszportu lub innego dokumentu potwierdzającego tożsamość,

c) datę urodzenia,

d) płeć;

2) informację o języku obcym nowożytnym, z którego uczniowie przystąpią do egzaminu ósmoklasisty;

3) informację o uczniach, którzy korzystają z dostosowania:

a) formy przeprowadzania egzaminu ósmoklasisty,

b) warunków przeprowadzania egzaminu ósmoklasisty.

Wykaz ten dyrektor szkoły będzie musiał przekazać dyrektorowi okręgowej komisji egzaminacyjnej w terminie do 22 marca 2023 r. w postaci elektronicznej przy użyciu elektronicznego systemu wspomagającego przeprowadzanie egzaminu ósmoklasisty, udostępnianego szkołom przez OKE.

II. Egzamin maturalny

W roku szkolnym 2022/2023 w przypadku uczniów będących obywatelami Ukrainy, którzy rozpoczęli naukę w klasie programowo najwyższej liceum ogólnokształcącego dla młodzieży, technikum lub szkoły artystycznej realizującej kształcenie ogólne w zakresie liceum ogólnokształcącego po 30 września 2022 r. i zamierzają przystąpić do egzaminu maturalnego, deklarację przystąpienia do egzaminu maturalnego będą składać w terminie do 15 marca 2023 r.

Na podstawie złożonych deklaracji dyrektor szkoły zobowiązany będzie sporządzić wykaz uczniów będących obywatelami Ukrainy przystępujących do egzaminu maturalnego. Wykaz ten powinien zawierać informacje:

1) o których mowa odpowiednio w § 11 ust. 1 pkt 1–4 rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki z 1 sierpnia 2022 r. w sprawie egzaminu maturalnego (Dz.U. poz. 1644), tzn.:

a) imię (imiona) i nazwisko zdającego, numer PESEL, a w przypadku braku numeru PESEL – serię i numer paszportu lub innego dokumentu potwierdzającego tożsamość, datę urodzenia, płeć oraz dane kontaktowe: adres korespondencyjny oraz – jeżeli posiada – adres poczty elektronicznej lub numer telefonu;

b) przedmioty zdawane na egzaminie maturalnym, w tym język lub języki, z określeniem przedmiotów zdawanych jako obowiązkowe i dodatkowe;

c) poziom egzaminu maturalnego z języka obcego nowożytnego jako przedmiotu dodatkowego;

d) system operacyjny, programy użytkowe oraz język programowania spośród wymienionych w komunikacie, o którym mowa w art. 9a ust. 2 pkt 10 lit. a tiret drugie ustawy – w przypadku egzaminu maturalnego z informatyki

lub

informacje o których mowa odpowiednio w § 32 ust. 1 pkt 1 i pkt 2 lit. a–c rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 21 grudnia 2016 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu przeprowadzania egzaminu maturalnego (Dz.U. poz. 2223), tzn.:

a) imię (imiona) i nazwisko zdającego, numer PESEL, a w przypadku braku numeru PESEL – serię i numer paszportu lub innego dokumentu potwierdzającego tożsamość, datę urodzenia, płeć oraz dane kontaktowe: adres korespondencyjny oraz – jeżeli posiada – adres poczty elektronicznej lub numer telefonu;

b) informacje dotyczące:

– przedmiotów zdawanych na egzaminie maturalnym, w tym języka lub języków, z określeniem przedmiotów zdawanych jako obowiązkowe i dodatkowe,

– poziomu egzaminu maturalnego z języka obcego nowożytnego jako przedmiotu dodatkowego,

– systemu operacyjnego, programów użytkowych oraz języka programowania – w przypadku egzaminu maturalnego z informatyki,

2) o uczniach, którzy korzystają z dostosowania warunków przeprowadzania egzaminu maturalnego.

Wykaz ten dyrektor szkoły będzie musiał przekazać dyrektorowi okręgowej komisji egzaminacyjnej w terminie do 22 marca 2023 r. w postaci elektronicznej przy użyciu elektronicznego systemu wspomagającego przeprowadzanie egzaminu maturalnego, udostępnianego szkołom przez OKE.

III. Egzamin zawodowy

W roku szkolnym 2022/2023 w przypadku uczniów będących obywatelami Ukrainy, którzy rozpoczęli naukę w branżowej szkole I stopnia lub technikum po 15 września 2022 r. i zamierzają przystąpić do egzaminu zawodowego, deklarację przystąpienia do egzaminu zawodowego będą zobowiązani złożyć w terminie do 15 marca 2023 r.

Na podstawie złożonych deklaracji dyrektor szkoły zobowiązany będzie sporządzić wykaz uczniów będących obywatelami Ukrainy przystępujących do egzaminu zawodowego. Wykaz ten powinien zawierać:

1) informacje, o których mowa w § 5 ust. 1 pkt 1–5 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 28 sierpnia 2019 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu przeprowadzania egzaminu zawodowego oraz egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie (Dz.U. poz. 1707), tzn.:

a) imię (imiona) i nazwisko zdającego, numer PESEL, a w przypadku braku numeru PESEL – serię i numer paszportu lub innego dokumentu potwierdzającego tożsamość, datę urodzenia oraz dane kontaktowe: adres korespondencyjny oraz – jeżeli posiada – adres poczty elektronicznej lub numer telefonu;

b) nazwę i symbol cyfrowy zawodu oraz symbol i nazwę kwalifikacji wyodrębnionej w danym zawodzie lub zawodach szkolnictwa branżowego, w zakresie której zdający zamierza przystąpić do egzaminu zawodowego;

c) informację o terminie głównym, w którym zdający zamierza przystąpić do egzaminu zawodowego;

d) w przypadku ucznia, o którym mowa w art. 44zzzfa ustawy o systemie oświaty (posiadający orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, który kształci się w zawodzie o charakterze pomocniczym) – informację o przystąpieniu do egzaminu zawodowego na podstawie wymagań określonych w podstawie programowej kształcenia w zawodzie szkolnictwa branżowego dla:

– zawodu, w którym się kształci, albo

– zawodu o charakterze pomocniczym przewidzianego dla zawodu, w którym się kształci;

e) informację, po raz który zdający przystępuje do egzaminu zawodowego z zakresu danej kwalifikacji wyodrębnionej w zawodzie lub zawodach szkolnictwa branżowego;

2) informację o uczniach, którzy korzystają z dostosowania warunków przeprowadzania egzaminu zawodowego.

Wykaz ten dyrektor szkoły będzie musiał przekazać dyrektorowi okręgowej komisji egzaminacyjnej w terminie do 22 marca 2023 r.

IV. Przedłużenie obowiązywania regulacji z roku szkolnego 2021/22 na rok 2022/23

1. Dyrektor OKE, za zgodą dyrektora CKE, może powołać w skład zespołu egzaminatorów osoby niebędące egzaminatorami wpisanymi do ewidencji egzaminatorów sprawdzające prace egzaminacyjne obywateli Ukrainy, którzy przystąpili do egzaminu ósmoklasisty lub egzaminu maturalnego. Osoby te są obowiązane odbyć szkolenie dla egzaminatorów.

2. W oddziale przygotowawczym zorganizowanym w branżowej szkole I stopnia lub technikum uczeń będący obywatelem Ukrainy może również uczęszczać na zajęcia przeznaczone na osiągnięcie wybranych efektów kształcenia określonych w podstawie programowej kształcenia w zawodzie szkolnictwa branżowego, dostosowane pod względem zakresu treści nauczania oraz metod i form ich realizacji do potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych ucznia.

3. Liczba dzieci w oddziale przedszkola może być zwiększona o nie więcej niż 3 dzieci będących obywatelami Ukrainy.

4. Liczba uczniów w oddziale klas I–III szkoły podstawowej może być zwiększona o nie więcej niż 4 uczniów będących obywatelami Ukrainy.

5. Liczba uczniów w oddziale klasy I, II lub III szkoły podstawowej funkcjonującym ze zwiększoną liczbą uczniów może być zwiększona o nie więcej niż:

a. 3 uczniów będących obywatelami Ukrainy – w przypadku gdy liczba uczniów w oddziale funkcjonującym ze zwiększoną liczbą uczniów wynosi 26,

b. 2 uczniów będących obywatelami Ukrainy – w przypadku gdy liczba uczniów w oddziale funkcjonującym ze zwiększoną liczbą uczniów wynosi 27.

6. Liczba dzieci w oddziale przedszkola integracyjnego i oddziale integracyjnym w przedszkolu ogólnodostępnym oraz liczba uczniów w oddziale szkoły integracyjnej i oddziale integracyjnym w szkole ogólnodostępnej może być zwiększona o nie więcej niż 2 dzieci lub uczniów niepełnosprawnych będących obywatelami Ukrainy.

7. Liczba dzieci w oddziale przedszkola specjalnego i oddziale specjalnym w przedszkolu ogólnodostępnym oraz liczba uczniów w oddziale szkoły specjalnej i oddziale specjalnym w szkole ogólnodostępnej może być zwiększona o nie więcej niż 2 dzieci lub uczniów niepełnosprawnych będących obywatelami Ukrainy.

8. Liczba uczniów w klasie łączonej w:

a. szkole podstawowej specjalnej,

b. szkole ponadpodstawowej specjalnej,

c. szkole podstawowej specjalnej funkcjonującej w jednostce pomocy społecznej,

d. szkole ponadpodstawowej specjalnej funkcjonującej w jednostce pomocy społecznej

– może być zwiększona o nie więcej niż 2 uczniów niepełnosprawnych będących obywatelami Ukrainy.

9. Liczba wychowanków w grupie wychowawczej w specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym lub specjalnym ośrodku wychowawczym może być zwiększona o nie więcej niż 2 wychowanków niepełnosprawnych będących obywatelami Ukrainy.

10. Liczba uczniów na zajęciach świetlicowych w szkole podstawowej ogólnodostępnej, pozostających pod opieką jednego nauczyciela może być zwiększona o nie więcej niż 4 uczniów będących obywatelami Ukrainy.

11. Liczba uczniów niepełnosprawnych na zajęciach świetlicowych w szkole ogólnodostępnej i integracyjnej oraz szkole ogólnodostępnej z oddziałami integracyjnymi, pozostających pod opieką jednego nauczyciela może być zwiększona o nie więcej niż 2 uczniów niepełnosprawnych będących obywatelami Ukrainy.

12. Liczba uczniów niepełnosprawnych na zajęciach świetlicowych w szkole specjalnej oraz szkole ogólnodostępnej z oddziałami specjalnymi, pozostających pod opieką jednego nauczyciela może być zwiększona o nie więcej niż 2 uczniów niepełnosprawnych będących obywatelami Ukrainy.

13. Dodatkowe zajęcia lekcyjne z języka polskiego dla uczniów będących obywatelami Ukrainy są prowadzone:

– indywidualnie lub w grupach liczących nie więcej niż 15 uczniów,

– w wymiarze pozwalającym na opanowanie języka polskiego w stopniu umożliwiającym udział w obowiązkowych zajęciach edukacyjnych, nie niższym niż 6 godzin lekcyjnych tygodniowo.

14. W przypadku uczniów będących obywatelami Ukrainy przepisu § 19 rozporządzenia z 23 sierpnia 2017 r. nie stosuje się, tzn. łączny wymiar godzin zajęć lekcyjnych języka polskiego oraz wyrównawczych może być wyższy niż 5 godzin lekcyjnych tygodniowo w odniesieniu do jednego ucznia.

15. Dyrektor odpowiednio przedszkola specjalnego, szkoły specjalnej, specjalnego ośrodka szkolno-wychowawczego lub specjalnego ośrodka wychowawczego może przyjąć dziecko niepełnosprawne lub ucznia niepełnosprawnego będących obywatelami Ukrainy na podstawie oświadczenia rodzica lub osoby sprawującej opiekę nad dzieckiem lub uczniem o złożeniu do publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym publicznej poradni specjalistycznej, wniosku o wydanie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego.

16. Dyrektor szkoły lub placówki ustala, w porozumieniu z radą pedagogiczną i radą rodziców, potrzebę modyfikacji realizowanego w szkole lub placówce programu wychowawczo-profilaktycznego oraz, w razie potrzeby, modyfikuje ten program.

17. W uzasadnionych przypadkach w publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym publicznej poradni specjalistycznej, w celu rozpoznawania specjalnych potrzeb edukacyjnych dzieci i uczniów będących obywatelami Ukrainy oraz udzielania im pomocy psychologiczno-pedagogicznej, może być, za zgodą kuratora oświaty, zatrudniona osoba niebędąca nauczycielem posiadająca przygotowanie uznane przez dyrektora poradni za odpowiednie do realizacji określonych przez dyrektora poradni zadań w tym zakresie.

18. W uzasadnionych przypadkach w publicznej placówce oświatowo-wychowawczej oraz publicznej placówce zapewniającej opiekę i wychowanie uczniom w okresie pobierania nauki poza miejscem stałego zamieszkania w celu realizacji zajęć dla dzieci i młodzieży będących obywatelami Ukrainy może być, za zgodą kuratora oświaty zatrudniona osoba niebędąca nauczycielem posiadająca przygotowanie uznane przez dyrektora placówki za odpowiednie do realizacji określonych przez dyrektora placówki zadań w tym zakresie.

Więcej znajdziesz w wersji pełnej publikacji

Tematy publikacji w pełnej wersji

Część I. Teoria – prawo, przepisy, wytyczne

Część II. Praktyka – odpowiedzi na pytania dyrektorów

Część III. Scenariusze i karty pracy

Część IV. Dokumenty szkolne

Przygotowanie do wersji elektronicznej: RASTER studio, 603 59 59 71