- nowość
Konflikt. Militarna historia wojen po 1945 - ebook
Format ebooka:
EPUB
Format
EPUB
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najpopularniejszych formatów e-booków na świecie.
Niezwykle wygodny i przyjazny czytelnikom - w przeciwieństwie do formatu
PDF umożliwia skalowanie czcionki, dzięki czemu możliwe jest dopasowanie
jej wielkości do kroju i rozmiarów ekranu. Więcej informacji znajdziesz
w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu.
Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu.
Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
Format
MOBI
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najczęściej wybieranych formatów wśród czytelników
e-booków. Możesz go odczytać na czytniku Kindle oraz na smartfonach i
tabletach po zainstalowaniu specjalnej aplikacji. Więcej informacji
znajdziesz w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu.
Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu.
Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
Multiformat
E-booki sprzedawane w księgarni Virtualo.pl dostępne są w opcji
multiformatu - kupujesz treść, nie format. Po dodaniu e-booka do koszyka
i dokonaniu płatności, e-book pojawi się na Twoim koncie w Mojej
Bibliotece we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego
tytułu. Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na
karcie produktu przy okładce. Uwaga: audiobooki nie są objęte opcją
multiformatu.
czytaj
na tablecie
Aby odczytywać e-booki na swoim tablecie musisz zainstalować specjalną
aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego,
który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. Bluefire
dla EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na czytniku
Czytanie na e-czytniku z ekranem e-ink jest bardzo wygodne i nie męczy
wzroku. Pliki przystosowane do odczytywania na czytnikach to przede
wszystkim EPUB (ten format możesz odczytać m.in. na czytnikach
PocketBook) i MOBI (ten fromat możesz odczytać m.in. na czytnikach Kindle).
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na smartfonie
Aby odczytywać e-booki na swoim smartfonie musisz zainstalować specjalną
aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego,
który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. iBooks dla
EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
Czytaj fragment
Pobierz fragment
Pobierz fragment w jednym z dostępnych formatów
Konflikt. Militarna historia wojen po 1945 - ebook
Lubimy myśleć, że w 1945 roku zakończyła się ostatni wielki konflikt zbrojny. Chcemy wierzyć, że podobna tragedia nigdy się nie powtórzy. Ale wojny wybuchają cały czas. I wbrew obiegowej opinii cały czas się zmieniają.
1950. Pięć lat po zakończeniu konfliktu, który pochłonął życie 60 milionów ludzi, wojska północnokoreańskie, wzorując się na niemieckim blitzkriegu, wkraczają do Korei Południowej.
1967. Izrael przypuszcza atak wyprzedzający na siły Egiptu, walki dobiegają końca po sześciu dniach. Sześć lat później Egipcjanie i Syryjczycy kontratakują, rozpoczynając wojnę Jom Kippur.
1979. Atak ZSRR na Afganistan dowodzi słabości imperium, a po dziesięciu latach Sowieci po raz pierwszy będą zmuszeni do wycofania się z okupowanego kraju.
2001. W odpowiedzi na atak terrorystyczny z 11 września Stany Zjednoczone wkraczają do Afganistanu. Amerykańscy żołnierze opuszczą ten kraj dopiero w 2021 roku.
2022. Inwazja Rosji na Ukrainę. Natarcie wojsk Putina przypomina sceny z II wojny światowej. Straty po stronie rosyjskiej błyskawicznie przekraczają te z Afganistanu.
Andrew Roberts, brytyjski historyk, i generał David Petraeus, były dyrektor CIA oraz głównodowodzący sił koalicyjnych w Iraku, zgłębiają te oraz inne konflikty, do których doszło po 1945 roku. Przyglądają się ewolucji sztuki wojennej, oceniają cele strategiczne oraz kolejne – często błędne – decyzje cywilnych i wojskowych dowódców.
Wszystko po to, by przewidzieć przyszłość i przekazać nam narzędzia, dzięki którym nauczymy się poruszać bezpiecznie po coraz mniej bezpiecznym świecie.
| Kategoria: | Historia |
| Zabezpieczenie: |
Watermark
|
| ISBN: | 978-83-8367-744-6 |
| Rozmiar pliku: | 13 MB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
WPROWADZENIE
Niewiele jest przysług, które może wyświadczyć historyk większych niż śledzenie przyczyn wojen, opisywanie środków, za pomocą których są one prowadzone, ustalanie przyczyn, które doprowadziły do zwycięstwa jednej lub drugiej strony, opisywanie skutków i wskazywanie warunków, które mogą doprowadzić do przyszłych wojen i w których będą one toczone.
Profesor Cyril Falls, fragment przemówienia inauguracyjnego po objęciu Katedry Historii Wojen im. Henryka Chichele na Uniwersytecie Oksfordzkim, 1946*
W czwartek 24 lutego 2022 roku z samego rana prezydent Rosji Władimir Putin wydał swoim siłom rozkaz ataku, który – po szybkich i niszczycielskich uderzeniach na Kijów i inne strategiczne punkty – miał doprowadzić do obalenia rządu ukraińskiego na drodze zamachu stanu. Chociaż od roku 1945 konflikt zbrojny zdecydowanie ewoluował – co zostanie ukazane w tej książce – Putin świadomie zdecydował się na prowadzenie działań jako żywo przypominających te z czasów drugiej wojny światowej. Miało to poważne destrukcyjne konsekwencje zarówno dla Ukrainy, jak i dla Rosji.
Jednym z celów, jakie postawiliśmy sobie, pisząc tę książkę, jest umieszczenie działań Putina w Ukrainie i używanych przez niego metod prowadzenia walki we właściwym kontekście historycznym, choć nasze ambicje są nieco większe. Zamierzamy podjąć próbę pokazania, czego siły zbrojne na całym świecie nauczyły się (lub przeciwnie, czego się nie nauczyły) po każdej poprzedniej wojnie, próbując zdefiniować środki służące do prowadzenia działań zbrojnych w kolejnej konfrontacji. Ponadto zastanowimy się nad cechami osobistymi liderów potrzebnymi do skutecznego przywództwa strategicznego.
Warto na tym etapie jasno powiedzieć też, czym ta książka nie jest. Nie jest naszym celem przedstawienie kompleksowego i szczegółowego przebiegu wszystkich konfliktów od 1945 roku, bo to byłoby w zasadzie niemożliwe w tak niewielkiej objętościowo pozycji. Wymieniamy tu tylko te konflikty, które przyczyniły się w znaczący sposób do ewolucji działań wojennych. Nie jest to też książka o politycznych powodach i przyczynach wybuchu wojen; chodzi nam raczej o skupienie się na tym, co dzieje się na polach bitew, gdy już wojna wybuchnie. Jeśli w wyniku konfliktu doszło do jakiejś ewolucji sposobu prowadzenia działań wojennych – na przykład w zakresie koncepcji taktycznych lub zastosowania nowej kluczowej broni, albo gdy obrona uzyskała przewagę nad atakiem (lub odwrotnie) – to wskazujemy właśnie na takie charakterystyczne etapy. W naszej książce znajdzie się zatem na przykład miejsce na opisanie wpływu zwiększonej celności broni przeciwpancernej podczas wojny Jom Kippur lub zastosowania taktycznego dużych zgrupowań pancernych podczas wojny w Zatoce Perskiej. Nie będziemy natomiast analizować szeregu mniejszych konfliktów, często noszących znamiona wojny partyzanckiej, które zasadniczo toczono według tych samych zasad.
Pruski filozof i teoretyk wojskowości Carl von Clausewitz uważał, że wojna jest polityką prowadzoną innymi środkami. I tak jak polityka nie skończyła się w 1945 roku, tak i nie skończyły się wojny. W gruncie rzeczy od chwili zakończenia drugiej wojny światowej co roku gdzieś na świecie wybuchały jakieś konflikty zbrojne. Dwudziesty wiek był najbardziej brutalny ze wszystkich stuleci w historii ludzkości; szacuje się, że w pierwszej połowie XX wieku w brutalnych starciach zginęło więcej ludzi niż we wszystkich poprzednich stuleciach razem wziętych.
A co się tyczy wieku XXI… W ciągu miesiąca od inwazji na Ukrainę Rosja straciła dwa razy więcej żołnierzy niż Stany Zjednoczone w czasie dwudziestu lat obecności w Iraku. Szacuje się, że do marca 2023 roku liczba ofiar śmiertelnych w armii rosyjskiej będzie pięć razy większa niż 13,3 tysiąca żołnierzy, których ZSRR stracił po dekadzie walk w Afganistanie w latach 80. ubiegłego wieku. Między innymi dlatego warto ciągle analizować zasady wojny.
Pierwszych osiem rozdziałów to chronologiczny opis ewolucji działań wojennych od zakończenia drugiej wojny światowej. Rozdział dziewiąty zawiera analizę wojny rosyjsko-ukraińskiej ze szczególnym uwzględnieniem obszarów, w których może ona dostarczyć nam wskazówek na temat potencjalnej wojny przyszłości. W rozdziałach dziesiątym i jedenastym znajdują się wnioski dotyczące zarówno konfliktu w Ukrainie, jak i wcześniejszych wojen, oraz przemyślenia na temat tego, czego możemy się spodziewać po wojnach XXI wieku. Podkreślamy znaczenie utrzymywania przewagi technologicznej w zakresie technologii wojskowej, a także kluczową rolę przywództwa, wyszkolenia, morale, umiejętnego budowania koalicji sojuszników, stosowania właściwej doktryny, posiadania profesjonalnej kadry podoficerskiej oraz zabezpieczenia wymiaru informacyjnego.
Od zakończenia drugiej wojny światowej koncepcje strategiczne ewoluowały szybciej niż w jakimkolwiek porównywalnym okresie w historii. Dowódca w tamtej wojnie w zasadzie dowodził takimi samymi związkami taktycznymi i jednostkami – korpusami, dywizjami, pułkami, batalionami – jakie znał już Napoleon na początku XIX wieku (choć oczywiście warunki wykorzystania tych elementów zmieniły się choćby z powodu większej mobilności, roli artylerii i innych elementów przewagi ogniowej, a także sił powietrznych). Jednak w późniejszych latach działania wojenne ewoluowały w zawrotnym tempie, szczególnie podczas ostatnich dwóch dekad. W niniejszej książce opisujemy, jak i dlaczego doszło do tak poważnych zmian i dlaczego w nadchodzących dziesięcioleciach możemy się spodziewać podobnie dramatycznych zmian. W odróżnieniu od wcześniejszych prac na ten temat nasza książka jest efektem współpracy zasłużonego dowódcy – praktyka, który brał udział w wielu bitwach – oraz szanowanego historyka wojskowości. Każdy z nas wniósł inne spojrzenie bazujące na innej charakterystyce doświadczenia i wiedzy.
Po rosyjskiej inwazji na Ukrainę stwierdziliśmy, że istnieje bardzo niewiele pozycji książkowych, które umieszczałyby konflikt rosyjsko-ukraiński w kontekście historii wojskowości, pomimo licznych, często naprawdę świetnych dzieł, skupiających się na roli polityki, gospodarki i kontekstów geostrategicznych. W świecie, w którym państwa wydają mnóstwo pieniędzy na konstruowanie i drobiazgowe dopieszczanie broni precyzyjnej i inteligentnych pocisków, Rosjanie świadomie zdecydowali się na powrót do brutalnego stylu walki rodem z czasów drugiej wojny światowej, a w niektórych częściach Donbasu – o charakterystyce bliższej wręcz pierwszej wojnie światowej. Ponieważ strategia i taktyka wojskowa od 1945 roku ewoluowały w sposób zdecydowany, a każdy konflikt daje nam wielorakie lekcje na temat następnego (co udowodnimy w kolejnych rozdziałach), pojawia się pytanie, skąd decyzja Rosji o rozpoczęciu wojny przypominającej Wielką Wojnę Ojczyźnianą – tylko tym razem z Rosją w roli agresora, a nie ofiary?
Związek Radziecki był niewątpliwie jednym z wielkich bohaterów roku 1945, przelewając morze krwi, żeby oczyścić świat ze zła nazizmu. Z każdych pięciu żołnierzy poległych w walce z nazistowskimi Niemcami na polach bitew drugiej wojny światowej, czterech zginęło na froncie wschodnim. Jednak od 1945 roku te zasługi dla dobra ludzkości stały się źródłem swoistego kredytu, z którego Rosja czerpała pełnymi garściami – i chyba nigdy wcześniej nie zdarzyło się tak bezmyślne roztrwonienie zebranego zaufania jak przez niesprowokowaną, lekkomyślną i niewiarygodnie okrutną inwazję Putina na Ukrainę. Ukazując ewolucję działań wojennych w różnych miejscach na ziemi, często drastycznie różniących się warunkami prowadzenia operacji, przy użyciu różnych rodzajów broni i w kontekście różnych sytuacji politycznych na przestrzeni dziesięcioleci od śmierci Adolfa Hitlera, mamy nadzieję uwydatnić to, jak dziwnie regresywny jest obecny konflikt rosyjsko-ukraiński. Wojna ewoluuje, nie kostnieje. Jednak najwyraźniej może też, co zaskakujące i wstrząsające, wrzucić wsteczny bieg.
W każdym rozdziale przedstawiamy także przykłady tego, jak właściwe przywództwo strategiczne może doprowadzić do całkowitej zmiany sytuacji w teatrze działań, często nawet w beznadziejnym położeniu. I przeciwnie: fatalne przywództwo strategiczne może zamienić oczekiwane zwycięstwo w definitywną klęskę. Przywódcy – będziemy mówić w tej książce zarówno o politykach, jak i o dowódcach wojskowych – muszą umiejętnie wykonać cztery główne zadania**. Po pierwsze, muszą poznać od podszewki ogólne warunki konfliktu i zdefiniować szczegóły odpowiedniego podejścia strategicznego – w istocie chodzi o właściwe zrozumienie zasadniczych idei. Po drugie, muszą w odpowiedni sposób przekazać owe zasadnicze idee oraz wynikającą z nich strategię, by zyskać pewność, że zostaną one przyswojone na wszystkich poziomach organizacyjnych przez wszystkie zaangażowane strony. Po trzecie, muszą nadzorować wdrażanie zasadniczych idei, nie ustając w wysiłkach i z ogromną determinacją. I wreszcie po czwarte, muszą określić, w jaki sposób można doskonalić, dostosowywać i ulepszać wspomniane idee, aby udało się wciąż na nowo powtarzać pierwsze trzy zadania. Mężowie stanu i dowódcy, którzy we właściwy sposób wykonali wymienione cztery zadania, zostaną w tej książce wskazani jako wzór do naśladowania. Historia pokazuje, że wybitne przywództwo strategiczne daje wyjątkowe szanse na sukces, ale nie ulega również wątpliwości, że lider o takich umiejętnościach zdarza się naprawdę niezwykle rzadko.
* Howard, War and the Nation State, s. 6.
** Koncepcja przywództwa strategicznego, o której będziemy mówić w całej książce, wywodzi się z koncepcji opracowanej przez generała Petraeusa i jego zespół w Belfer Center przy Szkole Kennedy’ego Uniwersytetu Harvarda: https://www.belfercenter.org/publication/david-petraeus-strategic-leadership .PRZYPISY
Rozdział 1. Śmierć marzenia o pokoju
1 Lowe, _The Fear and the Freedom_, s. 188.
2 Howard, _The Invention of Peace_, s. 1.
3 Archer et al., _World History of Warfare_, s. 550.
4 Kissinger, _Leadership_, s. 410.
5 Kissinger et al., _Era sztucznej inteligencji_, s. 173.
6 Ibid.
7 Black, _Krótka historia wojny_, s. 253.
8 Freedman, Michaels, _The Evolution of Nuclear Strategy_, s. viii.
9 Ibid., s. 36.
10 Katz, _Life after Nuclear War_, s. 3.
11 Ibid., s. 4.
12 Scharre, _Army of None_, s. 1, 2.
13 Freedman, Michaels, _The Evolution of Nuclear Strategy_, s. 668.
14 Ibid.
15 MacMillan, _War: How Conflict Shaped Us_, s. 284.
16 Keegan, _Historia wojen_, s. 67.
17 Freedman, Michaels, _The Evolution of Nuclear Strategy_, s. ix.
18 Pavelec, _War and Warfare since 1945_, s. 9.
19 Dikötter, _The Tragedy of Liberation_, s. 11.
20 Ibid., s. 13.
21 Lynch, _Chinese Civil War_, s. 18.
22 Westad, _Decisive Encounters_, s. 7; Mitter, _China’s War with Japan_, s. 370.
23 Mitter, _China’s War with Japan_, s. 370.
24 Van de Ven, _China at War_, s. 2.
25 Westad, _Decisive Encounters_, s. 7.
26 Ibid., s. 8.
27 Archer et al., _World History of Warfare_, s. 558.
28 Lynch, _Chinese Civil War_, s. 91.
29 Westad, _Decisive Encounters_, s. 7.
30 Mitter, _China’s War with Japan_, s. 377, 378.
31 Lynch, _Chinese Civil War_, s. 24.
32 Archer et al., _World History of Warfare_, s. 558.
33 Tsai (red.), _Sunzi: The Art of War_, s. viii.
34 Lynch, _Chinese Civil War_, s. 26.
35 Ibid., s. 28.
36 Van de Ven, _China at War_, s. 5.
37 Mumford, _Proxy Warfare_, s. 12.
38 Archer et al., _World History of Warfare_, s. 559.
39 Ibid., s. 558.
40 Lynch, _Chinese Civil War_, s. 22.
41 Ibid.
42 Ibid., s. 23.
43 Dikötter, _The Tragedy of Liberation_, s. 18.
44 Lynch, _Chinese Civil War_, s. 21.
45 _China_ _is Wordless on Traumas of Communists’ Rise_, The New York Times, https://www.nytimes.com/2009/10/02/world/asia/02anniversary.html .
46 Ibid.
47 Dikötter, _The Tragedy of Liberation_, s. 17, 18.
48 Van de Ven, _China at War_, s. 250.
49 Ibid.
50 Ibid., s. 251.
51 Lynch, _Chinese Civil War_, s. 7.
52 Gaddis, _Teraz już wiemy_, s. 98–100.
53 Horne, _Hubris_, s. 282.
54 Ibid.
55 Gaddis, _Teraz już wiemy_, s. 104.
56 Pavelec, _War and Warfare since 1945_, s. 2.
57 Neiberg, _Total War, Total Victory_, s. 135.
58 McCullough, _Truman_, s. 780, 781.
59 Horne, _Hubris_, s. 291.
60 Hastings, _Wojna koreańska_, Załącznik 1, s. 529–532.
61 Ibid., s. 503.
62 Gaddis, _Teraz już wiemy_, s. 99, 100.
63 Roberts, _Wojny Stalina_, s. 409, 410.
64 _The_ _myth of western decadence_, Financial Times, https://www.ft.com/content/4b69f57e-2f1a-4a7a-b175-680e1cafa38e .
65 Neiberg, _Total War, Total Victory_, s. 134.
66 Symonds, _Nimitz at War_, passim.
67 Scott, _Rampage_, s. 21.
68 Neiberg, _Total War, Total Victory_, s. 135.
69 Ibid., s. 134.
70 Horne, _Hubris_, s. 287.
71 Ibid., s. 288.
72 Hastings, _Wojna koreańska_, s. 503.
73 Pavelec, _War and Warfare since 1945_, s. 20.
74 Horne, _Hubris_, s. 296.
75 Freedman (red.), _War_, s. 43.
76 McCullough, _Truman_, s. 800.
77 Ibid., s. 801.
78 Ibid.
79 Horne, _Hubris_, s. 294.
80 McCullough, _Truman_, s. 802.
81 Ibid., s. 804.
82 Horne, _Hubris_, s. 296.
83 McCullough, _Truman_, s. 806.
84 Ibid.
85 Rusk, _As I Saw It_, s. 169.
86 Archer et al., _World History of Warfare_, s. 555.
87 Neiberg, _Total War, Total Victory_, s. 134.
88 Hanson, _Savior Generals_, s. 157.
89 McCullough, _Truman_, s. 815.
90 Ibid.
91 Hanson, _Savior Generals_, s. 141.
92 Ibid., s. 148.
93 Ibid., s. 166.
94 Black, _War since 1945_, s. 29.
95 MacMillan, _War: How Conflict Shaped Us_, s. 61.
96 Archer et al., _World History of Warfare_, s. 556.
97 Hastings (red.), _Oxford Book of Military Anecdotes_, s. 474.
98 Archer, _World History of Warfare_, s. 556.
99 Paret (red.), _Makers of Modern Strategy_, s. 780.
100 Hastings, _Wojna koreańska_, s. 7.
101 Ibid., s. 22.
102 Horne, _Hubris_, s. 313.
Niewiele jest przysług, które może wyświadczyć historyk większych niż śledzenie przyczyn wojen, opisywanie środków, za pomocą których są one prowadzone, ustalanie przyczyn, które doprowadziły do zwycięstwa jednej lub drugiej strony, opisywanie skutków i wskazywanie warunków, które mogą doprowadzić do przyszłych wojen i w których będą one toczone.
Profesor Cyril Falls, fragment przemówienia inauguracyjnego po objęciu Katedry Historii Wojen im. Henryka Chichele na Uniwersytecie Oksfordzkim, 1946*
W czwartek 24 lutego 2022 roku z samego rana prezydent Rosji Władimir Putin wydał swoim siłom rozkaz ataku, który – po szybkich i niszczycielskich uderzeniach na Kijów i inne strategiczne punkty – miał doprowadzić do obalenia rządu ukraińskiego na drodze zamachu stanu. Chociaż od roku 1945 konflikt zbrojny zdecydowanie ewoluował – co zostanie ukazane w tej książce – Putin świadomie zdecydował się na prowadzenie działań jako żywo przypominających te z czasów drugiej wojny światowej. Miało to poważne destrukcyjne konsekwencje zarówno dla Ukrainy, jak i dla Rosji.
Jednym z celów, jakie postawiliśmy sobie, pisząc tę książkę, jest umieszczenie działań Putina w Ukrainie i używanych przez niego metod prowadzenia walki we właściwym kontekście historycznym, choć nasze ambicje są nieco większe. Zamierzamy podjąć próbę pokazania, czego siły zbrojne na całym świecie nauczyły się (lub przeciwnie, czego się nie nauczyły) po każdej poprzedniej wojnie, próbując zdefiniować środki służące do prowadzenia działań zbrojnych w kolejnej konfrontacji. Ponadto zastanowimy się nad cechami osobistymi liderów potrzebnymi do skutecznego przywództwa strategicznego.
Warto na tym etapie jasno powiedzieć też, czym ta książka nie jest. Nie jest naszym celem przedstawienie kompleksowego i szczegółowego przebiegu wszystkich konfliktów od 1945 roku, bo to byłoby w zasadzie niemożliwe w tak niewielkiej objętościowo pozycji. Wymieniamy tu tylko te konflikty, które przyczyniły się w znaczący sposób do ewolucji działań wojennych. Nie jest to też książka o politycznych powodach i przyczynach wybuchu wojen; chodzi nam raczej o skupienie się na tym, co dzieje się na polach bitew, gdy już wojna wybuchnie. Jeśli w wyniku konfliktu doszło do jakiejś ewolucji sposobu prowadzenia działań wojennych – na przykład w zakresie koncepcji taktycznych lub zastosowania nowej kluczowej broni, albo gdy obrona uzyskała przewagę nad atakiem (lub odwrotnie) – to wskazujemy właśnie na takie charakterystyczne etapy. W naszej książce znajdzie się zatem na przykład miejsce na opisanie wpływu zwiększonej celności broni przeciwpancernej podczas wojny Jom Kippur lub zastosowania taktycznego dużych zgrupowań pancernych podczas wojny w Zatoce Perskiej. Nie będziemy natomiast analizować szeregu mniejszych konfliktów, często noszących znamiona wojny partyzanckiej, które zasadniczo toczono według tych samych zasad.
Pruski filozof i teoretyk wojskowości Carl von Clausewitz uważał, że wojna jest polityką prowadzoną innymi środkami. I tak jak polityka nie skończyła się w 1945 roku, tak i nie skończyły się wojny. W gruncie rzeczy od chwili zakończenia drugiej wojny światowej co roku gdzieś na świecie wybuchały jakieś konflikty zbrojne. Dwudziesty wiek był najbardziej brutalny ze wszystkich stuleci w historii ludzkości; szacuje się, że w pierwszej połowie XX wieku w brutalnych starciach zginęło więcej ludzi niż we wszystkich poprzednich stuleciach razem wziętych.
A co się tyczy wieku XXI… W ciągu miesiąca od inwazji na Ukrainę Rosja straciła dwa razy więcej żołnierzy niż Stany Zjednoczone w czasie dwudziestu lat obecności w Iraku. Szacuje się, że do marca 2023 roku liczba ofiar śmiertelnych w armii rosyjskiej będzie pięć razy większa niż 13,3 tysiąca żołnierzy, których ZSRR stracił po dekadzie walk w Afganistanie w latach 80. ubiegłego wieku. Między innymi dlatego warto ciągle analizować zasady wojny.
Pierwszych osiem rozdziałów to chronologiczny opis ewolucji działań wojennych od zakończenia drugiej wojny światowej. Rozdział dziewiąty zawiera analizę wojny rosyjsko-ukraińskiej ze szczególnym uwzględnieniem obszarów, w których może ona dostarczyć nam wskazówek na temat potencjalnej wojny przyszłości. W rozdziałach dziesiątym i jedenastym znajdują się wnioski dotyczące zarówno konfliktu w Ukrainie, jak i wcześniejszych wojen, oraz przemyślenia na temat tego, czego możemy się spodziewać po wojnach XXI wieku. Podkreślamy znaczenie utrzymywania przewagi technologicznej w zakresie technologii wojskowej, a także kluczową rolę przywództwa, wyszkolenia, morale, umiejętnego budowania koalicji sojuszników, stosowania właściwej doktryny, posiadania profesjonalnej kadry podoficerskiej oraz zabezpieczenia wymiaru informacyjnego.
Od zakończenia drugiej wojny światowej koncepcje strategiczne ewoluowały szybciej niż w jakimkolwiek porównywalnym okresie w historii. Dowódca w tamtej wojnie w zasadzie dowodził takimi samymi związkami taktycznymi i jednostkami – korpusami, dywizjami, pułkami, batalionami – jakie znał już Napoleon na początku XIX wieku (choć oczywiście warunki wykorzystania tych elementów zmieniły się choćby z powodu większej mobilności, roli artylerii i innych elementów przewagi ogniowej, a także sił powietrznych). Jednak w późniejszych latach działania wojenne ewoluowały w zawrotnym tempie, szczególnie podczas ostatnich dwóch dekad. W niniejszej książce opisujemy, jak i dlaczego doszło do tak poważnych zmian i dlaczego w nadchodzących dziesięcioleciach możemy się spodziewać podobnie dramatycznych zmian. W odróżnieniu od wcześniejszych prac na ten temat nasza książka jest efektem współpracy zasłużonego dowódcy – praktyka, który brał udział w wielu bitwach – oraz szanowanego historyka wojskowości. Każdy z nas wniósł inne spojrzenie bazujące na innej charakterystyce doświadczenia i wiedzy.
Po rosyjskiej inwazji na Ukrainę stwierdziliśmy, że istnieje bardzo niewiele pozycji książkowych, które umieszczałyby konflikt rosyjsko-ukraiński w kontekście historii wojskowości, pomimo licznych, często naprawdę świetnych dzieł, skupiających się na roli polityki, gospodarki i kontekstów geostrategicznych. W świecie, w którym państwa wydają mnóstwo pieniędzy na konstruowanie i drobiazgowe dopieszczanie broni precyzyjnej i inteligentnych pocisków, Rosjanie świadomie zdecydowali się na powrót do brutalnego stylu walki rodem z czasów drugiej wojny światowej, a w niektórych częściach Donbasu – o charakterystyce bliższej wręcz pierwszej wojnie światowej. Ponieważ strategia i taktyka wojskowa od 1945 roku ewoluowały w sposób zdecydowany, a każdy konflikt daje nam wielorakie lekcje na temat następnego (co udowodnimy w kolejnych rozdziałach), pojawia się pytanie, skąd decyzja Rosji o rozpoczęciu wojny przypominającej Wielką Wojnę Ojczyźnianą – tylko tym razem z Rosją w roli agresora, a nie ofiary?
Związek Radziecki był niewątpliwie jednym z wielkich bohaterów roku 1945, przelewając morze krwi, żeby oczyścić świat ze zła nazizmu. Z każdych pięciu żołnierzy poległych w walce z nazistowskimi Niemcami na polach bitew drugiej wojny światowej, czterech zginęło na froncie wschodnim. Jednak od 1945 roku te zasługi dla dobra ludzkości stały się źródłem swoistego kredytu, z którego Rosja czerpała pełnymi garściami – i chyba nigdy wcześniej nie zdarzyło się tak bezmyślne roztrwonienie zebranego zaufania jak przez niesprowokowaną, lekkomyślną i niewiarygodnie okrutną inwazję Putina na Ukrainę. Ukazując ewolucję działań wojennych w różnych miejscach na ziemi, często drastycznie różniących się warunkami prowadzenia operacji, przy użyciu różnych rodzajów broni i w kontekście różnych sytuacji politycznych na przestrzeni dziesięcioleci od śmierci Adolfa Hitlera, mamy nadzieję uwydatnić to, jak dziwnie regresywny jest obecny konflikt rosyjsko-ukraiński. Wojna ewoluuje, nie kostnieje. Jednak najwyraźniej może też, co zaskakujące i wstrząsające, wrzucić wsteczny bieg.
W każdym rozdziale przedstawiamy także przykłady tego, jak właściwe przywództwo strategiczne może doprowadzić do całkowitej zmiany sytuacji w teatrze działań, często nawet w beznadziejnym położeniu. I przeciwnie: fatalne przywództwo strategiczne może zamienić oczekiwane zwycięstwo w definitywną klęskę. Przywódcy – będziemy mówić w tej książce zarówno o politykach, jak i o dowódcach wojskowych – muszą umiejętnie wykonać cztery główne zadania**. Po pierwsze, muszą poznać od podszewki ogólne warunki konfliktu i zdefiniować szczegóły odpowiedniego podejścia strategicznego – w istocie chodzi o właściwe zrozumienie zasadniczych idei. Po drugie, muszą w odpowiedni sposób przekazać owe zasadnicze idee oraz wynikającą z nich strategię, by zyskać pewność, że zostaną one przyswojone na wszystkich poziomach organizacyjnych przez wszystkie zaangażowane strony. Po trzecie, muszą nadzorować wdrażanie zasadniczych idei, nie ustając w wysiłkach i z ogromną determinacją. I wreszcie po czwarte, muszą określić, w jaki sposób można doskonalić, dostosowywać i ulepszać wspomniane idee, aby udało się wciąż na nowo powtarzać pierwsze trzy zadania. Mężowie stanu i dowódcy, którzy we właściwy sposób wykonali wymienione cztery zadania, zostaną w tej książce wskazani jako wzór do naśladowania. Historia pokazuje, że wybitne przywództwo strategiczne daje wyjątkowe szanse na sukces, ale nie ulega również wątpliwości, że lider o takich umiejętnościach zdarza się naprawdę niezwykle rzadko.
* Howard, War and the Nation State, s. 6.
** Koncepcja przywództwa strategicznego, o której będziemy mówić w całej książce, wywodzi się z koncepcji opracowanej przez generała Petraeusa i jego zespół w Belfer Center przy Szkole Kennedy’ego Uniwersytetu Harvarda: https://www.belfercenter.org/publication/david-petraeus-strategic-leadership .PRZYPISY
Rozdział 1. Śmierć marzenia o pokoju
1 Lowe, _The Fear and the Freedom_, s. 188.
2 Howard, _The Invention of Peace_, s. 1.
3 Archer et al., _World History of Warfare_, s. 550.
4 Kissinger, _Leadership_, s. 410.
5 Kissinger et al., _Era sztucznej inteligencji_, s. 173.
6 Ibid.
7 Black, _Krótka historia wojny_, s. 253.
8 Freedman, Michaels, _The Evolution of Nuclear Strategy_, s. viii.
9 Ibid., s. 36.
10 Katz, _Life after Nuclear War_, s. 3.
11 Ibid., s. 4.
12 Scharre, _Army of None_, s. 1, 2.
13 Freedman, Michaels, _The Evolution of Nuclear Strategy_, s. 668.
14 Ibid.
15 MacMillan, _War: How Conflict Shaped Us_, s. 284.
16 Keegan, _Historia wojen_, s. 67.
17 Freedman, Michaels, _The Evolution of Nuclear Strategy_, s. ix.
18 Pavelec, _War and Warfare since 1945_, s. 9.
19 Dikötter, _The Tragedy of Liberation_, s. 11.
20 Ibid., s. 13.
21 Lynch, _Chinese Civil War_, s. 18.
22 Westad, _Decisive Encounters_, s. 7; Mitter, _China’s War with Japan_, s. 370.
23 Mitter, _China’s War with Japan_, s. 370.
24 Van de Ven, _China at War_, s. 2.
25 Westad, _Decisive Encounters_, s. 7.
26 Ibid., s. 8.
27 Archer et al., _World History of Warfare_, s. 558.
28 Lynch, _Chinese Civil War_, s. 91.
29 Westad, _Decisive Encounters_, s. 7.
30 Mitter, _China’s War with Japan_, s. 377, 378.
31 Lynch, _Chinese Civil War_, s. 24.
32 Archer et al., _World History of Warfare_, s. 558.
33 Tsai (red.), _Sunzi: The Art of War_, s. viii.
34 Lynch, _Chinese Civil War_, s. 26.
35 Ibid., s. 28.
36 Van de Ven, _China at War_, s. 5.
37 Mumford, _Proxy Warfare_, s. 12.
38 Archer et al., _World History of Warfare_, s. 559.
39 Ibid., s. 558.
40 Lynch, _Chinese Civil War_, s. 22.
41 Ibid.
42 Ibid., s. 23.
43 Dikötter, _The Tragedy of Liberation_, s. 18.
44 Lynch, _Chinese Civil War_, s. 21.
45 _China_ _is Wordless on Traumas of Communists’ Rise_, The New York Times, https://www.nytimes.com/2009/10/02/world/asia/02anniversary.html .
46 Ibid.
47 Dikötter, _The Tragedy of Liberation_, s. 17, 18.
48 Van de Ven, _China at War_, s. 250.
49 Ibid.
50 Ibid., s. 251.
51 Lynch, _Chinese Civil War_, s. 7.
52 Gaddis, _Teraz już wiemy_, s. 98–100.
53 Horne, _Hubris_, s. 282.
54 Ibid.
55 Gaddis, _Teraz już wiemy_, s. 104.
56 Pavelec, _War and Warfare since 1945_, s. 2.
57 Neiberg, _Total War, Total Victory_, s. 135.
58 McCullough, _Truman_, s. 780, 781.
59 Horne, _Hubris_, s. 291.
60 Hastings, _Wojna koreańska_, Załącznik 1, s. 529–532.
61 Ibid., s. 503.
62 Gaddis, _Teraz już wiemy_, s. 99, 100.
63 Roberts, _Wojny Stalina_, s. 409, 410.
64 _The_ _myth of western decadence_, Financial Times, https://www.ft.com/content/4b69f57e-2f1a-4a7a-b175-680e1cafa38e .
65 Neiberg, _Total War, Total Victory_, s. 134.
66 Symonds, _Nimitz at War_, passim.
67 Scott, _Rampage_, s. 21.
68 Neiberg, _Total War, Total Victory_, s. 135.
69 Ibid., s. 134.
70 Horne, _Hubris_, s. 287.
71 Ibid., s. 288.
72 Hastings, _Wojna koreańska_, s. 503.
73 Pavelec, _War and Warfare since 1945_, s. 20.
74 Horne, _Hubris_, s. 296.
75 Freedman (red.), _War_, s. 43.
76 McCullough, _Truman_, s. 800.
77 Ibid., s. 801.
78 Ibid.
79 Horne, _Hubris_, s. 294.
80 McCullough, _Truman_, s. 802.
81 Ibid., s. 804.
82 Horne, _Hubris_, s. 296.
83 McCullough, _Truman_, s. 806.
84 Ibid.
85 Rusk, _As I Saw It_, s. 169.
86 Archer et al., _World History of Warfare_, s. 555.
87 Neiberg, _Total War, Total Victory_, s. 134.
88 Hanson, _Savior Generals_, s. 157.
89 McCullough, _Truman_, s. 815.
90 Ibid.
91 Hanson, _Savior Generals_, s. 141.
92 Ibid., s. 148.
93 Ibid., s. 166.
94 Black, _War since 1945_, s. 29.
95 MacMillan, _War: How Conflict Shaped Us_, s. 61.
96 Archer et al., _World History of Warfare_, s. 556.
97 Hastings (red.), _Oxford Book of Military Anecdotes_, s. 474.
98 Archer, _World History of Warfare_, s. 556.
99 Paret (red.), _Makers of Modern Strategy_, s. 780.
100 Hastings, _Wojna koreańska_, s. 7.
101 Ibid., s. 22.
102 Horne, _Hubris_, s. 313.
więcej..
