- W empik go
Konstytucja 3 maja 1791 roku: z uwagami podawanymi jej twórcom w 1789 roku oraz dwoma póżniejszemi tejże konstytucji ocenieniami - ebook
Konstytucja 3 maja 1791 roku: z uwagami podawanymi jej twórcom w 1789 roku oraz dwoma póżniejszemi tejże konstytucji ocenieniami - ebook
Klasyka na e-czytnik to kolekcja lektur szkolnych, klasyki literatury polskiej, europejskiej i amerykańskiej w formatach ePub i Mobi. Również miłośnicy filozofii, historii i literatury staropolskiej znajdą w niej wiele ciekawych tytułów.
Seria zawiera utwory najbardziej znanych pisarzy literatury polskiej i światowej, począwszy od Horacego, Balzaca, Dostojewskiego i Kafki, po Kiplinga, Jeffersona czy Prousta. Nie zabraknie w niej też pozycji mniej znanych, pióra pisarzy średniowiecznych oraz twórców z epoki renesansu i baroku.
Kategoria: | Klasyka |
Zabezpieczenie: | brak |
Rozmiar pliku: | 294 KB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
3 MAJA 1791 ROKU.
z
UWAGAMI PODAWANEMI JEJ TWÓRCOM
W 1789 ROKU.
ORAZ
DWOMA PÓ?NIEJSZEMI TEJŻE KONSTYTUCJI
OCENIENIAMI.
"Są… czasy jedne różne od drugich; dla odmiany ludzkich obyczajów, odmieniać się też prawa ludzkie mają: aby miasto pożytku szkody wielkiej nie czyniły. Sam Pan Bóg prawa stare nowym zakonem odmienił – "
(Ks. Piotr. Skarga, w kazaniu sejmowem o prawach niesprawiedliwych.)
LIPSK:
E. Ł. KASPROWICZ.
1865.
OD WYDAWCY
W obecnej chwili, kiedy przyjaciele i nieprzyjaciele Polski poruszają cala jej przeszłość, szukając w niej broni dla argumentów zaciętej szermierki swojej, nader pożądane są dokumenta, rzucające światło na rozwijanie się upłynionego życia narodowego, którego obecne życie prostem jest następstwem. Do rzędu tego rodzaju dokumentów należy bez wątpienia Konstytucja trzeciego Maja 1791 roku owoc czteroletniego sejmu niepodległej jeszcze Polski.
Ówczesna Europa przyjęła ją z uwielbieniem. Polska, w ciągu kilkadziesiątletniej niewoli swojej, z religijnem poszanowaniem widziała w niej jakoby: testament polityczny wielkich swoich przodków, przekazany jej do wykonania. Dzień też 3 Maja uroczystemi obchodami święcono w kraju i na emigracji, wielbiono piosnkami. Jego tytułem stroiły się dzienniki. A w ostatnich czasach, kiedy usamowolnienie ludu stało się dla wszystkich najżywotniejszą kwestją, wszyscy prawie publicyści nasi, w ojczystym i obcym języku piszący, uważali Konstytucję 3 Maja za opokę, początkującą wyzwolenie narodu z długiej niewoli domowej.
O ile sąd taki jest sprawiedliwy, samo odczytanie tekstu dostatecznie każdego z myślących objaśnić zdoła. Dla tego domniewywając się, iż nie jeden pisał i mówił o tej Konstytucji, nie czytając jej nigdy, tekst jej także ogłaszamy.
Do tekstu dołączamy dwa nader ważne pisma z czasów owego sejmu czteroletniego. Jedno bezimiennego autora: "Uwagi nad stanem rolniczym i miejskim" – drugie: Głos poddaństwa do stanów skonfederowanych.
Porównywając tekst konstytucji z żądaniami w tych dwóch pismach objawionymi, czytelnicy mieć będą wyobrażenie czego oświeceńsza opinja ówczesna i sami ujarzmieni żądali, ii co otrzymali.
Dla lepszego rozjaśnienia kwestji, dodajemy jeszcze uwagi dwóch emigracyjnych pisarzy: Jana Nepomucena Janowskiego i Wiktora Hel tin ana, z których pierwszy przedstawia zajmujący obraz ogłoszenia tej ustawy, drugi z gruntu ją rozbiera.
Nie ulega wątpliwości, iż prawdą tylko pożytecznie sprawie publicznej służyć można; fałszu zaś tryumf choćby najgłośniejszy, chwilowym jest tylko. Niniejsza broszurka posłuży sumiennym badaczom do rozróżnienia fałszu od prawdy w zdaniach o jednym z najważniejszych, bo ducha szlachty wiernie malujących pomników.
LIPSK, w Październiku 1865 roku.
I.