Kościół w obliczu rewolucji - ebook

WPRO­WA­DZE­NIE

Ko­ściół ka­to­lic­ki w XXI wie­ku sta­nął w ob­li­czu wiel­kie­go za­gro­że­nia. Przez świat za­chod­ni prze­ta­cza się re­wo­lu­cja kul­tu­ro­wa za­po­cząt­ko­wa­na przez mark­si­stów w la­tach 60. XX wie­ku. Mamy do czy­nie­nia z zu­pe­łnie nową stra­te­gią. Prze­moc fi­zycz­na i roz­wi­ąza­nia si­ło­we zo­sta­ły za­stąpio­ne przez roz­ło­żo­ny w cza­sie tzw. marsz przez in­sty­tu­cje. U jego pod­staw ide­olo­gicz­nych stoi mark­sizm, któ­ry po re­wi­zjach do­ko­na­nych przez szko­łę frank­furc­ką i jej kon­ty­nu­ator­kę szko­łę z Bir­ming­ham oka­zał się jesz­cze bar­dziej za­bój­czy i nie­bez­piecz­ny niż mark­sizm kla­sycz­ny. Do­ko­na­no zmia­ny pro­le­ta­ria­tu – ro­bot­ni­ków za­stąpio­no sze­ro­ko ro­zu­mia­ny­mi mniej­szo­ścia­mi. Wi­ęk­szo­ść wy­si­łków skon­cen­tro­wa­no na tym, by do­pro­wa­dzić do głębo­kich zmian w ludz­kiej świa­do­mo­ści i od­wró­ce­nia zna­cze­nia po­jęć. By to, co daw­niej uzna­wa­ne było za cno­tę, do­bro, praw­dę, uczy­nić, wy­stęp­kiem, złem i kłam­stwem. W tym celu pre­pa­ro­wa­no po­jęcia, na­da­jąc im nowy sens, jak cho­ćby w przy­pad­ku ter­mi­nów „to­le­ran­cja” czy „wol­no­ść”.

Ko­ściół ka­to­lic­ki, od­kąd tyl­ko na­ro­dzi­ła się ide­olo­gia mark­si­stow­ska, uznał ją za wiel­kie za­gro­że­nie. Tym bar­dziej, że Ka­rol Marks za­fa­scy­no­wa­ny był sa­ta­ni­zmem i wi­dać to wy­ra­źnie w sa­mym mark­si­zmie. Przed­so­bo­ro­wi pa­pie­że wy­po­wie­dzie­li woj­nę mark­si­stom. Wie­lo­krot­nie po­tępia­li tę ide­olo­gię. Dzi­ęki sta­ra­niom pa­pie­ża Le­ona XIII i du­chow­nym ta­kim jak Wil­helm Em­ma­nu­el von Ket­te­ler po­wsta­ła ka­to­lic­ka na­uka spo­łecz­na, któ­ra przy­czy­ni­ła się do po­wstrzy­ma­nia re­wo­lu­cji. Spo­łecz­ne na­ucza­nie Ko­ścio­ła w po­zy­tyw­ny spo­sób zmie­ni­ło re­la­cje pra­cow­ni­ków i pra­co­daw­ców. Na­ro­dził się swo­isty etos pra­cy. Ro­bot­ni­cy wy­własz­czy­li się wła­sną pra­cą i nie chcie­li już re­wo­lu­cji. Rola Ko­ścio­ła ka­to­lic­kie­go jako ośrod­ka an­ty­re­wo­lu­cyj­ne­go była nie do prze­ce­nie­nia.

Po­dej­mo­wa­ne pró­by zdo­by­cia wła­dzy przez mark­si­stów w Eu­ro­pie Za­chod­niej w okre­sie I woj­ny świa­to­wej i tuż po niej nie po­wio­dły się. Re­wo­lu­cja zwy­ci­ęży­ła tyl­ko w za­co­fa­nej go­spo­dar­czo Ro­sji. Jed­nak swo­ją wła­dzę bol­sze­wi­cy utrzy­my­wa­li je­dy­nie dzi­ęki za­sto­so­wa­niu ter­ro­ru. Dało to do my­śle­nia wie­lu za­chod­nim mark­si­stom. Do­szu­ki­wa­li się oni przy­czyn nie­po­wo­dze­nia re­wo­lu­cji na Za­cho­dzie i dwóch z nich – Węgier Gy­ör­gy Lu­kács i Włoch An­to­nio Gram­sci – nie­za­le­żnie od sie­bie do­szło do wnio­sku, że re­wo­lu­cja nie po­wio­dła się, bo du­sze Eu­ro­pej­czy­ków były pod wpły­wem chrze­ści­ja­ństwa i kul­tu­ry wy­ro­słej na jego ba­zie. Je­dy­ną za­tem dro­gą do zwy­ci­ęstwa mark­si­zmu jest wy­ko­rze­nie­nie z ludz­kiej du­szy idei chrze­ści­ja­ńskich i znisz­cze­nie Ko­ścio­ła ka­to­lic­kie­go.

Gram­sci twier­dził, że na­le­ży zre­zy­gno­wać z prze­mo­cy na rzecz dłu­go­fa­lo­wej woj­ny po­zy­cyj­nej na­zwa­nej pó­źniej, w la­tach 60. XX wie­ku, „dłu­gim mar­szem przez in­sty­tu­cje”. Gy­ör­gy Lu­kács głów­ną prze­szko­dę, któ­ra po­krzy­żo­wa­ła mark­si­stom pla­ny, rów­nież wi­dział w chrze­ści­ja­ństwie. Uwa­żał, że aby re­wo­lu­cja od­nio­sła zwy­ci­ęstwo, na­le­ży do­pro­wa­dzić do ca­łko­wi­tej de­struk­cji ist­nie­jące­go spo­łe­cze­ństwa. Sta­re war­to­ści, za­sa­dy, nor­my po­stępo­wa­nia mu­szą zo­stać uni­ce­stwio­ne, a w ich miej­sce trze­ba stwo­rzyć nowe.

Kon­cep­cje Lu­kác­sa zo­sta­ły prze­jęte i znacz­nie po­głębio­ne przez po­wsta­ły w 1923 roku In­sty­tut Ba­dań Spo­łecz­nych we Frank­fur­cie nad Me­nem. To wła­śnie szko­ła frank­furc­ka do­ko­na­ła prze­kon­wer­to­wa­nia mark­si­zmu z za­gad­nień eko­no­micz­nych na za­gad­nie­nia kul­tu­ro­we. Wy­ni­kiem prac frank­furt­czy­ków była _teo­ria kry­tycz­na_ – naj­bar­dziej de­struk­tyw­ny kry­ty­cyzm, któ­ry ma znisz­czyć obo­wi­ązu­jący po­rządek. W opar­ciu o nią oska­rża­no Za­chód o lu­do­bój­stwo do­ko­na­ne na ka­żdej cy­wi­li­za­cji i kul­tu­rze, z jaką się ze­tknął. Źró­dłem wszel­kie­go zła, zda­niem twór­ców teo­rii kry­tycz­nej, jest chrze­ści­ja­ństwo – za­tru­wa­jące ludz­kie du­sze ra­si­zmem, an­ty­se­mi­ty­zmem, sek­si­zmem, kse­no­fo­bią, ho­mo­fo­bią, fa­szy­zmem i na­zi­zmem. Obok teo­rii kry­tycz­nej roz­wi­ni­ęto rów­nież kon­cep­cje re­wo­lu­cji sek­su­al­nej i oso­bo­wo­ści au­to­ry­tar­nej – jako bro­ni słu­żącej do wal­ki z tra­dy­cyj­ny­mi war­to­ścia­mi.

Szko­ła frank­furc­ka do­ko­na­ła styg­ma­ty­za­cji chrze­ści­ja­ństwa. Jej idee za­częto wcie­lać w ży­cie w okre­sie re­wo­lu­cji kontr­kul­tu­ro­wej lat 60. XX wie­ku. Wów­czas wdro­żo­no nową stra­te­gię, czy­li dłu­gi marsz przez in­sty­tu­cje. Zbie­gło się to w cza­sie z ob­ra­da­mi So­bo­ru Wa­ty­ka­ńskie­go II i re­for­ma­mi Ko­ścio­ła ka­to­lic­kie­go. Dla mark­si­stów wpro­wa­dzo­ne przez so­bór zmia­ny sta­ły się do­sko­na­łą oka­zją do in­fil­tra­cji Ko­ścio­ła i ude­rze­nia odśrod­ko­we­go. W sze­re­gi du­cho­wie­ństwa wpro­wa­dza­no wie­lu agen­tów z za­da­niem kom­pro­mi­to­wa­nia i ośmie­sza­nia wia­ry. Wie­lu ksi­ęży i za­kon­nic ule­ga­ło rów­nież re­wo­lu­cji sek­su­al­nej, co za­owo­co­wa­ło w na­stęp­nych la­tach wie­lo­ma skan­da­la­mi z udzia­łem du­chow­nych. Rów­no­cze­śnie mark­si­ści to­czy­li wal­kę z Ko­ścio­łem za po­mo­cą po­pkul­tu­ry, sztu­ki, kina i te­atru. Marsz przez in­sty­tu­cje umo­żli­wił rów­nież opa­no­wa­nie klu­czo­wych in­sty­tu­cji mi­ędzy­na­ro­do­wych, dzi­ęki cze­mu mark­si­ści mo­gli roz­po­cząć wal­kę z chrze­ści­ja­ństwem za po­mo­cą two­rzo­ne­go pra­wa.

Ko­ściół ka­to­lic­ki dużo go­rzej ra­dził so­bie z prze­ciw­sta­wia­niem się kul­tu­ro­wej od­mia­nie mark­si­zmu niż mark­si­zmo­wi kla­sycz­ne­mu. Pa­pie­że Jan Pa­weł II i Be­ne­dykt XVI sta­ra­li się da­wać od­pór tej pod­stęp­nej ide­olo­gii, jed­nak Ko­ściół ka­to­lic­ki pod­da­ny zo­stał mar­szo­wi przez in­sty­tu­cje i wie­lu wro­gów zna­la­zło się w jego wnętrzu, do­cho­dząc nie­rzad­ko do naj­wy­ższych urzędów ko­ściel­nych. Kry­zys we­wnętrz­ny na­ra­stał i wy­bu­chł z całą siłą, gdy Be­ne­dykt XVI pod­jął de­cy­zję o ab­dy­ka­cji. Za­stąpił go ar­gen­ty­ński kar­dy­nał Jor­ge Ma­ria Ber­go­glio, któ­ry przy­jął imię „Fran­ci­szek”. Nowy pa­pież ra­dy­kal­nie zmie­nił po­li­ty­kę, zry­wa­jąc z li­nią swo­ich po­przed­ni­ków. Fran­ci­szek to re­wo­lu­cjo­ni­sta cie­pło wy­po­wia­da­jący się o mark­si­zmie, zwo­len­nik dia­lo­gu mi­ędzy­re­li­gij­ne­go o zna­mio­nach in­dy­fe­ren­ty­zmu re­li­gij­ne­go. Ar­gen­ty­ńskie­go pa­pie­ża ce­chu­je nie­ja­sno­ść wy­po­wie­dzi, brak pre­cy­zji, po­zo­sta­wia­nie pola do wie­lo­ści in­ter­pre­ta­cji. Za je­den z ce­lów swe­go pon­ty­fi­ka­tu po­sta­wił so­bie osła­bie­nie wła­dzy pa­pie­skiej na rzecz sy­no­dal­no­ści. Jest to bar­dzo nie­bez­piecz­ne dla jed­no­ści ka­to­li­cy­zmu i gro­zi roz­pa­dem na ko­ścio­ły kra­jo­we.

W ni­niej­szej ksi­ążce zo­sta­nie za­pre­zen­to­wa­na sy­tu­acja Ko­ścio­ła ka­to­lic­kie­go w ob­li­czu mark­si­stow­skiej re­wo­lu­cji oraz hi­sto­ria wza­jem­nych re­la­cji mi­ędzy mark­si­sta­mi a ka­to­li­ka­mi. Ksi­ążka po­ka­zu­je marsz przez in­sty­tu­cję Ko­ścio­ła ka­to­lic­kie­go pod­jęty przez mark­si­stów oraz wie­le in­nych spo­so­bów i me­tod, za po­mo­cą któ­rych to­czo­na jest obec­nie wal­ka z ka­to­li­cy­zmem i war­to­ścia­mi chrze­ści­ja­ński­mi. Czy­tel­nik będzie mógł się ta­kże do­wie­dzieć, w jaki spo­sób Ko­ściół ka­to­lic­ki prze­ciw­sta­wiał się tej bez­bo­żnej ide­olo­gii, za­po­zna się z frag­men­ta­mi wie­lu pa­pie­skich en­cy­klik i do­ku­men­tów. Ce­lem ksi­ążki jest po­ka­za­nie źró­deł obec­ne­go kry­zy­su w Ko­ście­le ka­to­lic­kim.

Pu­bli­ka­cja opar­ta zo­sta­ła na bo­ga­tym ma­te­ria­le źró­dło­wym. Naj­cen­niej­sze są en­cy­kli­ki, ad­hor­ta­cje, frag­men­ty Pi­sma Świ­ęte­go, ho­mi­lie, li­sty i inne do­ku­men­ty ko­ściel­ne. Nie­zwy­kle istot­ny ma­te­riał ba­daw­czy sta­no­wią pi­sma, pra­ce, ar­ty­ku­ły i wier­sze Ka­ro­la Mark­sa oraz pu­bli­ka­cje Fry­de­ry­ka En­gel­sa. Bar­dzo cen­nym źró­dłem są tek­sty pra­cow­ni­ków In­sty­tu­tu Ba­dań Spo­łecz­nych we Frank­fur­cie nad Me­nem. Po­nad­to po­moc­ne były pu­bli­ka­cje au­to­rów za­chod­nich, ta­kich jak m.in. Ro­ber­to de Mat­tei, An­to­nio Soc­ci, Ga­brie­le Kuby, Mi­cha­el E. Jo­nes, któ­rzy po­dej­mo­wa­li te­ma­ty re­wo­lu­cji i kry­zy­su Ko­ścio­ła ka­to­lic­kie­go. Z pol­skich pu­bli­cy­stów war­to wspo­mnieć ksi­ążki Kry­stia­na Kra­tiu­ka po­świ­ęco­ne sy­no­dom pa­pie­ża Fran­cisz­ka oraz pu­bli­ka­cje ks. Mi­cha­ła Po­ra­dow­skie­go na te­mat za­gro­żeń dla Ko­ścio­ła ka­to­lic­kie­go i skut­ków So­bo­ru Wa­ty­ka­ńskie­go II. Bar­dzo wa­żnym źró­dłem były też ma­te­ria­ły in­ter­ne­to­we au­tor­stwa Krzysz­tof Ka­ro­nia i ks. Ta­de­usza Guza.