Księga Jozuego Rabina Cylkowa - ebook

Wstęp

Rabin Izaak Cylkow i jego dzieło

Po raz piąty w historii wydawnictwa „World Without End”, z ogromną radością i wzruszeniem przekazuję na ręce czytelników ważną część Biblii Hebrajskiej w przekładzie Izaaka Cylkowa. Tym razem jest nią Księga Jozuego.

Podobnie jak miało to miejsce w przypadku wydanej przez moje wydawnictwo w 2015 roku Tory, a następnie w 2017 r. – Psalmów i Ksiąg Pięciu Zwojów oraz w 2018 r. Księgi Hioba tekst Księgi Jozuego został na potrzeby tej publikacji przepisany manualnie tylko przy użyciu komputerowej klawiatury z faksymile oryginalnego wydania z początku XX w. do nowoczesnych formatów elektronicznych, stosowanych dziś na świecie do zapisu dzieł biblijnych. Taki sposób wprowadzenia do przestrzeni cyfrowej dzieł Rabina był niezbędny, gdyż żaden ze znanych programów komputerowych, służących rozpoznawaniu tekstu, nie radził sobie dotąd skutecznie z tekstami drukowanymi w końcu XIX i na początku XX wieku – liczba błędów była zbyt duża. Osobą, której zawdzięczam przepisanie Księgi, a następnie korektę i redakcję jej wydania jest redaktor Jakub Foremniak.

Tym spośród czytelników niniejszego wydania, którzy nie znają jeszcze dobrze postaci Rabina Cylkowa ani jego niezwykłego dzieła, warto przypomnieć, iż Izaak Cylkow urodził się na Mazowszu w miasteczku Bieżuń w 1841 r. w rodzinie Mojżesza Aarona Cylkowa (1813-1884) – powszechnie poważanego znawcy Talmudu, człowieka niezwykle skromnego i mądrego. Mazowsze było prawdziwą ojczyzną dla rodziny Cylkowów – od lat trzydziestych XIX w. dzielili czas pomiędzy Bieżuń, Warszawę i Kuchary (obecnie Kuchary Żydowskie). I Bieżuń, i Kuchary leżą nad tą samą piękną mazowiecką rzeką Wkrą. Nie sposób nie pamiętać o tym otoczeniu i specyficznym klimacie, czytając dziś Cylkowa i kontemplując jego polszczyznę… Nie sposób też nie pamiętać o tym, iż Mojżesz Aaron Cylkow wychowywał młodych Żydów, w tym synów Salomona Posnera i własnego syna Izaaka, na Polaków Wyznania Mojżeszowego – wielkich polskich patriotów, ale też zwolenników postępu i asymilacji kulturowej, zawsze jednak z zachowaniem wiary przodków…

Postać Rabina Izaaka Cylkowa, historię jego życia i wielkiego dzieła, jakim jest przekład całej Biblii Hebrajskiej na język polski, a także historię publikacji naszego wydawnictwa opisałem we wstępach do poprzednich wydań. Zainteresowanych czytelników zachęcam do ich lektury.

Księga Jozuego

Księga Jozuego w tłumaczeniu Izaaka Cylkowa ukazała się drukiem w roku 1905. Podobnie jak w wypadku większości tłumaczeń Izaaka Cylkowa, miało to miejsce w drukarni Józefa Fischera w Krakowie.

Księga Jozuego jest szóstą księgą Biblii Hebrajskiej, pierwszą następującą po Torze – Pięcioksięgu Mojżeszowym – a tym samym otwiera sekwencję Ksiąg: Jozuego, Sędziów, Samuela i Królewską, które wraz z ostatnią księgą Tory tworzą najbardziej wyrazistą sekwencję ksiąg tradycji, zwanej często „deuteronomiczną”.

Księga opisuje historię następcy Mojżesza, urodzonego jeszcze w Egipcie Jozuego, jego podbój ziemi Kanaan, pokonanie wrogów oraz podział Ziemi Obiecanej pomiędzy dwanaście plemion Izraela. Księga zawiera też bardzo znaczące ostrzeżenia dla ludu Izraela przed występkiem, grzechem i zejściem ze ścieżki prawa.

Księga Jozuego jest więc przede wszystkim księgą historyczną i ten właśnie fakt skłonił mnie do zawarcia w tym wstępie… historii rodzinnej autora przekładu – Rabina Izaaka Cylkowa…

Błędy i korekty

Zanim jednak przystąpię do opisania historii rodziny Rabina, czuję się w obowiązku, tak jak miało to miejsce w naszych poprzednich wydaniach dzieł Rabina Cylkowa, poinformować czytelników o korektach, jakich dokonaliśmy w stosunku do oryginalnego wydania z 1905 r.

W sumie znaleźliśmy w tym wydaniu 36 błędów, z czego 20 miało charakter małej wagi błędów interpunkcyjnych lub błędów w numeracji wersów. O korektach pozostałych błędów raportujemy w przypisach w miejscach ich wystąpienia w Księdze oraz na końcu niniejszego eBooka. Najważniejszym z wykrytych błędów jest całkowite pominięcie (zapewne w wyniku błędu zecera) wersu 23 w rozdziale 19. Na szczęście udało się nam odtworzyć ten werset na podstawie podobieństwa do innego wersetu w dalszej części tego rozdziału (patrz przypis: ).

Wykrycie i usunięcie tych błędów to głównie wynik pracy redaktora Jakuba Foremniaka.

Niezwykła historia rodziny Izaaka Cylkowa

Pomimo kilku istniejących opracowań dotyczących Rabina Izaaka Cylkowa żaden z ich autorów nie wspomina o jego własnej rodzinie.

Nie znalazłem też, w polskiej publicystyce ostatnich lat, żadnych informacji o dzieciach tak wybitnej przecież osobowości Polski przełomu wieków XIX i XX.

Jest niezwykłym paradoksem, że na ślady informacji o rodzinie Rabina natrafiła osoba niebędąca z zawodu historykiem, Pani Ann Bofill Shanly, mieszkająca w małym hiszpańskim mieście Sitges położonym niedaleko Barcelony.

Oto kilka lat temu Pani Ann Bofill Shanly rozpoczęła poszukiwania rodzinnych powiązań swojej matki chrzestnej – Polki Jadwigi Maurizio-Szenhak. Ann odkryła najpierw, że Jadwiga była Żydówką, niemal cudem uratowaną przed Zagładą, a co najważniejsze, że była wnuczką siostry Rabina Cylkowa! Odkrycie to zainspirowało Ann do dalszych i głębszych poszukiwań.

Historia tego pierwszego odkrycia, a następnie nieustających poszukiwań jest tak niezwykła, że postanowiłem rozpocząć opowieść o dzieciach Rabina Cylkowa właśnie od relacji Ann na temat Jadwigi Maurizio-Szenhak:

Moja matka chrzestna, Jadwiga Maurizio-Szenhak urodziła się w Częstochowie w roku 1910, dorastała w Sosnowcu, studiowała na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie i wyszła za mąż za inżyniera rolnictwa, Mariana Maurizio-Abramowicza w Krakowie w 1935 roku. Kiedy wybuchła wojna Jadwiga i Marian uciekali przed Niemcami na… motocyklu przez całą Europę, aby w końcu dotrzeć do Hiszpanii, gdzie żyli na emigracji do końca życia. Rodzinę Jadwigi dotknęły wszystkie tragiczne konsekwencje niemieckiej inwazji na Polskę. Jedynie jej ojciec, Józef przeżył wojnę i do dziś nie mamy pojęcia, jak mu się to udało. Matka Jadwigi, Stefania zmarła na początku wojny, jej brat Henryk zaginął gdzieś na froncie wschodnim i wszelki ślad po Nim zaginął, a jej siostra Wanda wraz z mężem Israelem Lubelskim i małym dziesięcioletnim synem Stasiem zginęli w Oświęcimiu 5 października 1943 roku.

_(Fot.\ 1\ –\ Jadwiga\ Maurizio-Szenhak\ w\ Sitges\ w\ pobliżu\ Barcelony\ w\ roku\ 1955.
Fotografia\ i\ prawa\ autorskie:\ Ann\ Bofill\ Shanly)

Na tym etapie poszukiwań kluczowym odkryciem Ann było odnalezienie dowodów, iż Jadwiga Maurizio-Szenhak była wnuczką Eliszewy Cylkow (urodzonej około 1842 r.), siostry Rabina Izaaka Cylkowa!

Jeszcze przed ucieczką do Hiszpanii, Jadwiga nauczyła się języka hiszpańskiego (studiowała w Krakowie romanistykę), aby później stać się tam znaną tłumaczką wybitnego polskiego pisarza gatunku „science-fiction”, Stanisława Lema. Wypełniała niewątpliwie tym samym tradycję rodzinną – od jej dziadka wujecznego Rabina Cylkowa do Stanisława Szenhaka, jej dziadka. Przez wiele lat jej tłumaczenia Lema uważane były za jedne z najlepszych. Interesujący artykuł o tej niezwykłej osobie i jej dziele życia napisała całkiem niedawno Pani Ilona Narębska z Uniwersytetu w Alicante.

Jak dokonano tych odkryć?

Odkrywanie niezwykłych powiązań pomiędzy Jadwigą Szenhak a Rabinem Cylkowem rozpoczęło się, gdy Ann, z pomocą Archiwum Państwowego w Częstochowie, odnalazła świadectwa urodzin Jadwigi (1910 r.), matki chrzestnej Ann oraz jej rodzeństwa – Wandy (1905) i Henryka (1909), dzieci Józefa Szenhaka i Stefanii Weisblat, urodzonych w Częstochowie. Następnie, dzięki organizacji JRI – Jewish Records Indexing, Ann odnalazła świadectwo zawarcia małżeństwa pomiędzy Józefem Szenhakiem i Stefanią Weisblat.

Na podstawie tych dowodów udało się ustalić następujące drzewo rodowe:

- Jadwiga Eleonora Szenhak (1910)

- - była córką Józefa Szenhaka (1876) i Stefanii Weisblat

- - oraz wnuczką Samuela Szenhaka i Elżbiety Cylkow (~1842),

- - Elżbieta Cylkow była siostrą Rabbiego Izaaka Cylkowa!

Warto też tutaj nadmienić, iż Stanisław (Samuel) Szenhak (1835-1913) był uznanym uczonym i znawcą pism żydowskich. Był autorem popularnego słownika talmudycznego (Hamashbir) oraz znanym tłumaczem, m.in. monumentalnego dzieła Heinricha Graetza Historia Żydów z języka niemieckiego na polski. Był też wynalazcą i posiadał patenty w Stanach Zjednoczonych, co w tamtym czasie było czymś absolutnie niezwykłym. Opis jednego z nich jest dostępny do dzisiaj.

Prześledzenie drzewa rodowego Jadwigi Maurizio-Szenhak aż do Rabina Izaaka Cylkowa było zaledwie początkiem wielu niezwykłych odkryć… Ann rozpoczęła mozolne przeszukiwanie archiwów i publikacji o dzieciach samego Rabina. Te odkrycia zapierają wręcz dech w piersiach!

Po pierwsze, Ann odnalazła świadectwo ślubu Izaaka Cylkowa z Chają Anną Blumberg:

_(Fot.\ 2\ –\ Świadectwo\ ślubu\ Izaaka\ Cylkowa\ i\ Chai\ Anny\ Blumberg\ –\ 14\ października\ 1865\ r.)

Następnie Ann odkryła, iż Izaak i Chaja Anna mieli troje dzieci…

Córka Rabina

Bezpośrednie dowody wskazują, że córką pary była Adela Zylbersztajn. Ann odnalazła bowiem nekrolog Adeli z 1934 r., wskazujący na Izaaka Cylkowa jako jej ojca:

_(Fot.\ 3\ –\ Nekrolog\ Adeli\ Zylbersztajn\ z\ 1934\ r.\ wskazujący\ na\ jej\ ojca\ Rabina\ Izaaka\ Cylkowa)

Adela była znaną polską poetką… W dalszej części nekrologu podkreślono jej uczestnictwo w życiu intelektualnym Polski oraz pielęgnowanie przez nią rodzinnych tradycji. Adela była także tłumaczką:

_(Fot.\ 4\ –\ Nekrolog\ Adeli\ Zylbersztajn\ z\ 1934\ roku\ c.d.)

A oto jeden z jej krótkich, ale jakże pięknych wierszy:

_(Fot.\ 5\ –\ Wiersz\ Adeli\ Zylbersztajn)

Córka Rabina Cylkowa była dobrze znana w Polsce dzięki swoim poematom poświęconym pamięci Elizy Orzeszkowej, własnej poezji oraz rozlicznym tłumaczeniom. Nie ma żadnej wątpliwości, że była głęboko związana z językiem polskim, z polską literaturą oraz z życiem kulturalnym i społecznym narodu.

_(Fot.\ 6\ –\ Wiersz\ Adeli\ Zylbersztajn\ poświęcony\ Elizie\ Orzeszkowej)

Syn Rabina…

Następnie Ann dokonała kolejnego odkrycia. Otóż zlokalizowała krótki list, napisany odręcznie przez Ludwika Cylkowa, który udowadnia, że Adela Zylbersztajn, córka Rabina Cylkowa, była siostrą Ludwika:

_(Fot.\ 7\ –\ List\ Ludwika\ Cylkowa\ (w\ języku\ francuskim),\ w\ którym\ prosi\ on\ o\ przekazanie\ listu\ siostrze,\ tzn.\ Adeli\ Zylbersztajn)

W liście czytamy:

24 stycznia 1915 r.

Bardzo Szanowny Panie,

Proszę wysłać załączony list do mojej siostry:

Pani Adeli Zylbersztajn

Tłomackie 7, Warszawa

Przepraszam za ewentualny kłopot i zapewniam państwa o szczerej wdzięczności.

Przyjmijcie, Szanowny Panie, wyrazy szacunku.

Louis Cyklow, Saint-Guénolé, Penmarch, (Finistère) France

Zwróćmy szczególną uwagę na to, iż list ten został napisany w roku 1915 oraz że pomimo śmierci Rabina w roku 1908 Jego rodzina żyła przez wiele lat w domu pod adresem Tłomackie 7, w pobliżu Wielkiej Synagogi Warszawskiej.

Mamy zatem tutaj kluczowy dowód, że Adela Zylbersztajn oraz Ludwik Cylkow byli dziećmi Rabina Izaaka Cylkowa!

Ludwik Cylkow

Ludwik Cylkow urodził się w Warszawie w 1877 r. Studiował malarstwo w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych pod kierunkiem słynnego nauczyciela i malarza, Józefa Mehoffera. Jako malarz zadebiutował wystawą w Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie. Obrazy Ludwika były wystawiane w szanowanych galeriach w Warszawie, takich jak Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych („Zachęta”), czy galerie Aleksandra Krywulta i Abe Gutnajera. Po emigracji do Francji studiował w słynnej „Académie Julian”. Jego obrazy są nadal cennymi dziełami sztuki i można je teraz zobaczyć m.in. w galerii Artnet oraz w Wikimedia .

_(Fot.\ 8\ –\ Obraz\ „Paysage\ au\ moulin”\ Ludwika\ Cylkowa)

Henryk Cylkow

Następne odkrycie Ann dotyczyło kolejnej wybitnej postaci Polski międzywojennej, a mianowicie Henryka Cylkowa. Jest wysoce prawdopodobne, iż Henryk był trzecim dzieckiem Rabina Cylkowa, bratem Adeli i Ludwika (tak przynajmniej sugerują daty), ale niestety tego faktu nie udało się do chwili wydania niniejszej księgi potwierdzić.

Henryk Cylkow urodził się około 1866 r. w Warszawie, czyli rok po ślubie Chai Anny Blumberg i Rabina Izaaka Cylkowa. Henryk był cenionym adwokatem oraz… kompozytorem i muzykografem. Jest znany jako kompozytor wielu dzieł symfonicznych, między innymi: „Allegro Appassionato” (premiera w Warszawie w 1916 r.), „Pieśni o morzu” (premiera w Warszawie w 1917 r.), uwertury „Po bitwie” (II nagroda w Konkursie Kompozytorskim im. L. Kronenberga w 1921 r.) i wielu innych. Komponował też muzykę do poezji Adama Mickiewicza oraz muzykę fortepianową, w tym wiele mazurków i preludiów. Wszystko wskazuje na to, iż jego kariera kompozytorska rozpoczęła się, gdy miał już około 50 lat życia…

Wszystkie znane fakty świadczą, że Henryk był absolutnie niezwykłą osobą. W kilka miesięcy po pierwszym odkryciu, Ann odnajduje artykuły podpisane jego nazwiskiem w czasopiśmie „Prawda” i to z zakresu… filozofii! Na przykład w numerze 8 z 1892 r. znajduje się artykuł pt. „Metafizyka w świetle nauki”. Henryk Cylkow miał wtedy zaledwie 26 lat!

Więcej o Henryku można przeczytać w jego biogramie zamieszczonym na stronie portalu Sztetl.

Oczywiście muszę tutaj przypomnieć, że o ile w świetle znalezionych przez Panią Ann Bofill Shanly dokumentów wiem na pewno, iż Adela Zylbersztajn oraz Ludwik Cylkow byli dziećmi Rabina Izaaka Cylkowa, o tyle takiej pewności nie możemy mieć w wypadku Henryka Cylkowa.

Nie zmienia to jednak faktu jak niezwykłym Polakiem był Henryk Cylkow.

Coda: Rodzina Rabina Cylkowa – Elita Narodu Polskiego

Rabin Izaak Cylkow był nie tylko cenionym tłumaczem Biblii Hebrajskiej na język polski. Jak udowodniliśmy w tym wstępie do naszego wydania Księgi Jozuego, był także wspaniałym ojcem, który zadbał o nowoczesną edukację swoich dzieci i wspierał je otwartością umysłu, co pomogło im osiągnąć wielkie sukcesy w profesjach, które wybrali – sztuce, literaturze i być może też muzyce.

Członkowie i potomkowie Jego dalszej rodziny, jak np. Jadwiga Szenhak Maurizio, należeli, każdy na swój sposób, do elity intelektualnej Polski na przełomie XIX i XX w. Sukcesy Adeli, Ludwika, a być może i Henryka powodują, iż historia Rabina Izaaka Cylkowa jest jeszcze bardziej fascynująca.

Mirek Sopek

Zakończono 16 listopada 2018 r.

Gainesville, FlorydaKSIĘGA JOZUEGO

------------------------------------------------------------------------

Rozdział 1

------------------------------------------------------------------------

¹I stało się po śmierci Mojżesza, sługi Wiekuistego, że oświadczył Wiekuisty Jozuemu, synowi Nuna, który był usługiwał Mojżeszowi, i rzekł:

²Mojżesz, sługa mój umarł; teraz przeto wstań a przepraw się przez ten Jordan, ty wraz z całym tym ludem, do ziemi, którą oddać chcę im – synom Israela.

³Każde miejsce na którem stanie stopa nogi waszej, wam je oddam, jakom przyobiecał Mojżeszowi.

⁴Od puszczy tej i tego Libanu, aż do rzeki wielkiej, rzeki Eufrat – cała ziemia chitejska – aż do morza Wielkiego na zachodzie sięgnie dziedzina wasza.

⁵Nie ostoi się nikt przed tobą po wszystkie dni żywota twego; jakom był z Mojżeszem tak będę z tobą; nie odstąpię cię ani cię opuszczę.

⁶Nabierz że siły i mocy, albowiem ty osadzisz lud ten na ziemi, którąm zaprzysiągł ojcom ich, iż ją oddam im.

⁷Tylko nabierz siły i mocy wielkiej, abyś ściśle spełniał wedle całego zakonu, który poruczył ci Mojżesz, sługa Mój; nie odstępuj od niego ani w prawo ani w lewo, aby ci się wiodło we wszystkiem dokądkolwiek się zwrócisz.

⁸Niechaj nie ustąpi księga zakonu tego z ust twoich, abyś rozpamiętywał o nim, bo wtedy tylko poszczęści ci się na drogach twoich, a wtedy ci się powiedzie.

⁹Izalim ci nie polecił, nabierz siły i mocy, nie lękaj się a nie trwoż; gdyż z tobą Wiekuisty, Bóg twój, wszędzie dokądkolwiek się zwrócisz.

¹⁰Poczem rozkazał Jozue nadzorcom ludu, i rzekł:

¹¹Przejdźcie przez obóz i nakażcie ludowi, w tych słowach: Zaopatrzcie się w żywność; albowiem po upływie trzech dni przeprawicie się przez ten Jordan, abyście weszli i odziedziczyli ziemię, którą wam Wiekuisty, Bóg wasz oddaje w posiadanie.

¹²Reubenidom zaś Gadydom i połowie pokolenia Menaszy oświadczył Jozue, i rzekł:

¹³Pomnijcież na słowo, które polecił wam Mojżesz, sługa Boży, gdy rzekł: Wiekuisty, Bóg wasz użyczył wam pokoju i oddał wam ziemię tę;

¹⁴Żony wasze, dzieci i dobytek wasz niechaj zostaną w ziemi, którą wydzielił wam Mojżesz po drugiej stronie Jordanu; wy wszakże wyruszycie zbrojni przed obliczem braci waszych – wszyscy rycerze dzielni – by im pomocy udzielić,

¹⁵Póki nie użyczy Wiekuisty i braciom waszym pokoju jako i wam, a nie wezmą w posiadanie ziemi, którą im Wiekuisty, Bóg wasz, oddaje. A wtedy wrócicie do ziemi posiadłości waszej i osiądziecie w niej; albowiem wydzielił ją wam Mojżesz, sługa Wiekuistego po drugiej stronie Jordanu ku wschodowi słońca.

¹⁶Odpowiedzieli wtedy Jozuemu w tych słowach: Wszystko coś nam rozkazał spełnim, a dokądkolwiek nas wyprawisz, pójdziemy!

¹⁷Jakośmy posłuszni byli Mojżeszowi, tak będziemy posłuszni i tobie, oby tylko Wiekuisty, Bóg twój był z tobą, jako był z Mojżeszem.

¹⁸Ktokolwiek by rozkazowi twemu się sprzeciwiał, a nie był posłusznym słowu twemu we wszystkiem, co mu polecisz, śmierć poniesie; nabierz tylko siły i mocy!

Rozdział 2

------------------------------------------------------------------------

¹I wysłał był Jozue, syn Nuna z Szyttym dwóch mężów jako wywiadowców, potajemnie, i rzekł: Idźcie, rozejrzcie tę ziemię a w szczególności Jerycho. Poszli tedy i przybyli do domu nierządnicy, imieniem Rachab, i odpoczęli tam.

²I doniesiono królowi Jerycha, mówiąc: Oto mężowie jacyś przybyli tu tej nocy z synów Israela, by wypatrzeć ziemię.

³Posłał tedy król Jerycha do Rachaby, rozkazując: Wydaj onych mężów, którzy przybyli do ciebie, a wstąpili do domu twojego, gdyż dla wypatrzenia całej ziemi przybyli.

⁴Wzięła zaś była ta kobieta dwóch onych mężów i ukryła ich, i rzekła: Rzeczywiście przybyli do mnie ci mężowie, ale nie wiedziałam zkąd byli.

⁵Wszakże gdy miano bramę zamknąć, gdy się zmierzchało, wyszli ci mężowie – nie wiadomo mi zaś dokąd udali się ci mężowie. Puśćcie się za nimi w pogoń jak najrychlej, a dościgniecie ich.

⁶Ona zaś zaprowadziła była ich na dach i ukryła ich między kistrami lnu, które rozłożone miała na dachu.

⁷Puścili się tedy ci ludzie w pogoń za nimi po drodze do Jordanu aż ku brodom, bramę zaś zamknięto po wyjściu ścigających za nimi.

⁸Oni wszakże nie byli się jeszcze położyli, gdy weszła do nich na dach.

⁹I rzekła do owych mężów: Wiadomo mi, że oddał wam Wiekuisty tę ziemię, że padł postrach wasz na nas, i że struchleli wszyscy mieszkańcy tego kraju przed wami.

¹⁰Słyszeliśmy bowiem jako wysuszył Wiekuisty wody morza Sitowego przed wami, gdyście wychodzili z Egiptu i coście uczynili dwóm królom emorejskim, którzy po drugiej stronie Jordanu, Sychonowi i Ogowi, których zgładziliście.

¹¹Gdyśmy to słyszeli, strwożyło się serce nasze i nie stało już ducha w nikim wobec was; albowiem Wiekuisty, Bóg wasz, On to Bóg na niebie wysoko i na ziemi nisko.

¹²Przeto teraz przysięgnijcie mi na Wiekuistego, że jako świadczyłam wam miłość, tak i wy wyświadczycie domowi ojca mojego miłość, a dajcie mi rękojmię pewności.

¹³Iż pozostawicie przy życiu ojca i matkę moję, i braci i siostry moje i wszystko co do nich należy, a ocalicie osoby nasze od śmierci.

¹⁴I odpowiedzieli jej mężowie: Życie nasze miasto was na śmierć – jeżeli nie wydacie tej sprawy naszej. I będzie, gdy odda nam Wiekuisty ziemię tę, że wyświadczym ci miłość i wierność.

¹⁵Poczem spuściła ich po sznurze z okna; – albowiem dom jej był w obrębie muru miejskiego, tak że niejako w murze miejskim mieszkała.

¹⁶I rzekła do nich: Ku górom się zwróćcie, aby was nie spotkali ścigający, a ukryjcie się tam przez trzy dni, póki nie wrócą ścigający, poczem pójdziecie drogą waszą.

¹⁷I rzekli jeszcze do niej owi mężowie: Wolni będziemy od przysięgi tej, którąś nas zaprzysięgła:

¹⁸Jeżeli, gdy wtargniemy do ziemi, nie uwiążesz sznuru z nici purpurowych u okna przez które nas spuściłaś, a ojca twego i matki twej i braci twoich i całej rodziny ojca twego nie zgromadzisz u siebie w domu.

¹⁹Ktokolwiek by wtedy wyszedł ze drzwi domu twego, krew jego spadnie na głowę jego, a my będziemy niewinni, ale każdy, któryby był z tobą w domu – krew jego spadnie na głowę naszą, jeżeli się go czyja ręka dotknie.

²⁰Gdybyś wszakże wydała tę sprawę naszą, wtedy wolni będziemy od przysięgi, którąś nas zaprzysięgła.

²¹I rzekła: Wedle słów waszych niechaj będzie! i puściła ich i poszli; poczem uwiązała sznur purpurowy w oknie.

²²I poszli i przybyli w góry i pozostali tam przez trzy dni, póki nie wrócili ścigający, szukali zaś ci ścigający po całej drodze, ale nie znaleźli.

²³Wrócili tedy dwaj mężowie i zeszli z góry i przeprawili się, a gdy przybyli do Jozuego, syna Nuna, opowiedzieli mu wszystko, co ich spotkało.

²⁴I rzekli do Jozuego: Tak, wydał Wiekuisty w ręce nasze całą tę ziemię; bo potruchleli już wszyscy mieszkańcy ziemi tej przed nami.

Rozdział 3

... wersja demo ...

------------------------------------------------------------------------Referencje

Przypisy

1. Wcześniej, przepisanie większości z Ksiąg Pięciu Zwojów było również dziełem red. Jakuba Foremniaka.

2. Tora dla Polaków i Żydów, World Without End Publishing, Łódź 2015; Psalmy oraz Księgi Pięciu Zwojów, World Without End Publishing, Łódź 2017. Księga Hioba, World Without End Publishing, Łódź 2017. Więcej informacji na stronie www.cylkow.pl.

3. Michał Galas, „Izaak Cylkow – Życie i Dzieło”, Wydawnictwo Austeria, 2010, Michał Przedpełski, „Izaak Cylkow z Bieżunia na tle swojej epoki”, Bieżunskie Zeszyty Historyczne 9, 3-22, 1996, Piotr Paziński, „Rzeczywistość poprzecierana”, Wydawnictwo Austeria, 2015

4. Ilona Narębska, Jadwiga Maurizio – Uznana, Nieznana, Znajoma. Tłumaczka Lema: http://cylkow.pl/wp-content/uploads/2018/06/Przekladaniec-32_110-127.pdf

5. US Patent 613432, November 1, 1898. Stanislas Szenhak, http://cylkow.pl/wp-content/uploads/2018/06/SZENHAK_US613432.pdf , https://patents.google.com/patent/US613432A/en

6. Prace malarskie Ludwika Cylkowa w internetowym serwisie Artnet: http://www.artnet.com/artists/louis-cylkow oraz w Wikimedia: https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Ludwik_Cylkow

7. Biogram Henryka Cylkowa w serwisie Wirtualny Sztetl: https://sztetl.org.pl/pl/biogramy/2406-cylkow-henryk

Błędy wykryte w oryginalnym wydaniu Księgi Jozuego

Poniżej podsumowujemy błędy wykryte w oryginalnym wydaniu Księgi Jozuego Rabina Izaaka Cylkowa. Pominęliśmy tutaj liczne (ponad 20) a poprawione przez nas błędy interpunkcyjne oraz błędy w numeracji wersetów, gdyż nie mają one wpływu na zasadniczą zawartość niniejszego wydania.

1. Rozdział 1, werset 15:

W oryginalnym wydaniu słowo „Wiekuistego” było z małej litery. Poprawiliśmy zgodnie z intencją autora przekładu.

... wersja demo ...