Lekarz dentysta w systemie prawnym - ebook

Wykaz skrótów

--------------------------- --------------------------------------------------------------------------------
art. artykuł
BIP Biuletyn Informacji Publicznej
CEM Centrum Egzaminów Medycznych
Centralny Rejestr Lekarzy Centralny Rejestr Lekarzy i Lekarzy Dentystów Rzeczypospolitej Polskiej
CMKP Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego
dr hab. doktor habilitowany
dr n. med. doktor nauk medycznych
Dz. U. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej” (Dziennik Ustaw)
LDEK Lekarsko-Dentystyczny Egzamin Końcowy
LDEP Lekarsko-Dentystyczny Egzamin Państwowy
MON Minister Obrony Narodowej
Monitor Polski Dziennik Urzędowy Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”
MS Minister Sprawiedliwości
MSW Minister Spraw Wewnętrznych
NIL Naczelna Izba Lekarska
NFZ Narodowy Fundusz Zdrowia
NRL Naczelna Rada Lekarska
p. punkt
PES Państwowy Egzamin Specjalizacyjny
PKE Państwowa Komisja Egzaminacyjna
prof. Profesor
Rejestr Ukaranych Lekarzy Rejestr Ukaranych Lekarzy i Lekarzy Dentystów Rzeczypospolitej Polskiej
RP Rzeczpospolita Polska
UE Unia Europejska
uPP Ustawa z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta
ust. ustęp
WIL Wojskowa Izba Lekarska
ZUS Zakład Ubezpieczeń Społecznych
--------------------------- --------------------------------------------------------------------------------1 Czy lekarz dentysta powinien znać prawo? Zamiast wprowadzenia

Współcześnie każda profesja wymaga od swoich przedstawicieli wszechstronności – by byli zarówno specjalistami w reprezentowanej przez siebie dziedzinie, jak i ekspertami w kwestiach szeroko jej dotyczących. Podobnie jest w przypadku lekarzy dentystów, przed którymi również stoi obowiązek znajomości m.in. prawa i ekonomii.

Podręcznik ten ma na celu przedstawienie lekarzom dentystom – praktykom oraz przyszłym adeptom zawodu – regulacji prawnych dotyczących ich profesji. Książka ma układ analogiczny do ustaw z zakresu wykonywania zawodu lekarza i lekarza dentysty oraz o izbach lekarskich. Ponadto została poszerzona o rozporządzenia wykonawcze, by zapewnić lekarzom dentystom kompleksowe źródło informacji.

Należy pamiętać, że niniejsze opracowanie nie jest źródłem prawa. Są nim ustawy i rozporządzenia, które podręcznik tylko opisuje.

Czytanie aktów prawnych nie jest czynnością łatwą. Nomenklatura prawnicza połączona ze specyfiką prawa jako dziedziny nauki niejednokrotnie odstrasza przedstawicieli innych środowisk przed poznaniem regulacji prawnych. Poszczególnych fragmentów ustawy nie można czytać w oderwaniu od jej „słownika”, który wyjaśnia najczęściej poruszane w niej pojęcia, oraz bez odwołania do innych ustaw (np. czytając regulacje dotyczące kandydowania do samorządu lekarzy i lekarzy dentystów, należy sprawdzić, czy lekarz dentysta, który miał przerwę w zawodzie, może kandydować).

Zazwyczaj budowa ustawy wygląda następująco:

1) przepisy ogólne – zakres tematyczny aktu (np. ustawa reguluje...), wyjaśnienie pojęć użytych w ustawie (ilekroć w ustawie mowa o...),

2) regulacja szczegółowa materii, których ustawa dotyczy,

3) przepisy przejściowe i końcowe – zmiany w obowiązujących ustawach, moment obowiązywania (ustawa wchodzi w życie z dniem.../w terminie... od jej uchwalenia) oraz przepisy, które będą obowiązywać, zanim wejdzie w życie rzeczona ustawa.

Kolejną kwestią, która nie zachęca do pogłębiania regulacji prawnych, jest dynamizm prawa i jego zmiany. Sprawdzenie aktualnego stanu prawnego niekiedy wydaje się niemożliwe. By uniknąć kupowania programów prawniczych, których koszt jest bardzo duży, warto korzystać z bezpłatnego Internetowego Systemu Aktów Prawnych (isap.sejm.gov.pl), prowadzonego i systematycznie aktualizowanego przez Kancelarię Sejmu. Zawiera on zarówno wyszukiwarkę hasłową, która przy wybraniu hasła „lekarze dentyści” pokazuje wykaz aktów prawnych dotyczących tej profesji, jak i według oznakowania aktu.

Akty prawne w Polsce publikowane są w Dzienniku Ustaw i Monitorze Polskim, dzięki czemu każdy z nich jest indywidualnie zaszeregowany według następującego wzoru:

1) do roku 2011 włącznie:

Dz. U. 2011 Nr 174 poz. 1038,

2) od 1 stycznia 2012 r. – momentu rozpoczęcia publikowania Dziennika Ustaw i Monitora Polskiego wyłącznie w wersji elektronicznej i zaprzestania nadawania numerów w rocznikach wydawnictw:

Dz. U. 2013 poz. 1038 lub w skrócie: Dz. U.13.1038,

gdzie:

Dz. U. – skrót od Dziennika Ustaw,

2011 (2013) – rok wydania Dziennika Ustaw,

Nr 174 – Dziennik Ustaw o numerze 174,

poz. 1038 – pozycja, jaką ma akt prawny w Dzienniku Ustaw.

Powyższe zaszeregowanie umożliwia szybsze znalezienie aktu w systemie, również w Internetowym Systemie Aktów Prawnych.

Warto jeszcze podkreślić podstawową różnicę pomiędzy ustawą a rozporządzeniem. Ustawa jest aktem prawnym podlegającym procedurze ustawodawczej i wymagającym podpisu prezydenta. Może być nią uregulowana każda kwestia. Rozporządzenie natomiast jest aktem wykonawczym do ustawy – jak sama nazwa wskazuje, ma „wykonać” zawarte w niej zalecenia. Oznacza to, że w ustawie musi być zawarte upoważnienie ustawowe (np. Minister Sprawiedliwości określi w drodze rozporządzenia...) oraz wydanie rozporządzenia przez wskazanego ministra, które jest jego obowiązkiem, a nie możliwością. Jeżeli ustawa przestanie obowiązywać (zostanie uchylona), wówczas wszystkie rozporządzenia wydane na jej podstawie również utracą moc obowiązującą, chyba że nowa ustawa niektóre z nich (konkretnie wskazane) utrzyma w mocy do czasu wydania nowych.2Wykonywanie zawodu lekarza dentysty

Szczegółową regulację prawną dotyczącą wykonywania zawodu lekarza dentysty zawiera uchwalona 5 grudnia 1996 r. ustawa o zawodach lekarza i lekarza dentysty. Składa się ona z 69 artykułów znajdujących się w 7 rozdziałach.

Omawiana ustawa zawiera definicję wykonywania zawodu lekarza dentysty, zgodnie z którą polega ono na udzielaniu przez osobę mającą wymagane kwalifikacje, potwierdzone odpowiednimi dokumentami, świadczeń zdrowotnych w zakresie chorób zębów, jamy ustnej, części twarzowej czaszki oraz okolic przyległych (art. 2 ust. 2). Określenie „świadczenia zdrowotne” nie zostało jednoznacznie sprecyzowane. Ustawodawca co prawda przybliżył jego interpretację, określając te świadczenia jako „w szczególności”: badanie stanu zdrowia, rozpoznawanie chorób i zapobieganie im, leczenie i rehabilitacja chorych, udzielanie porad lekarskich, a także wydawanie opinii i orzeczeń lekarskich. Warto jednak pamiętać, że zwrot „w szczególności” powinien być odczytywany jako: m.in./zwłaszcza/przykładowo, czyli nie jest to lista wyłączna, a przykładowa, mająca umożliwić dobrą interpretację, a nie podać dokładną definicję.

Kolejną kwestią wartą przybliżenia przy analizowaniu ustawy jest definiowanie poszczególnych pojęć. Ustawa może zawierać obowiązującą prawną definicję konkretnego pojęcia – mówi się wówczas o definicji legalnej. Może również podawać sposób definiowania pojęcia na potrzeby danego aktu prawnego, posługując się określeniem „ilekroć w ustawie mowa o...”.

Ma to zastosowanie w następujących pojęciach:

1) lekarz bez bliższego określenia → zarówno lekarz, jak i lekarz dentysta,

2) państwo członkowskie UE → zarówno państwo członkowskie UE, jak i państwo członkowskie Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym oraz Konfederacji Szwajcarskiej,

3) obywatele państw członkowskich UE → zarówno obywatele państw członkowskich UE, jak i:

• członkowie ich rodzin,

• obywatele państw trzecich mający zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej.

Lekarz dentysta ma obowiązek wykonywać zawód:

1) według wskazań aktualnej wiedzy medycznej,

2) posługując się dostępnymi mu metodami i środkami zapobiegania, rozpoznawania oraz leczenia chorób,

3) zgodnie z zasadami etyki zawodowej,

4) z należytą starannością.

Warto zwrócić uwagę, że przestrzeganie zasad etyki jest w świetle ustawy obowiązkiem prawnym lekarza dentysty. Oznacza to, że niestosowanie się do zasad kodeksu etyki zawodowej rodzi odpowiedzialność prawną.

2.1. Prawo wykonywania zawodu lekarza dentysty

Opisywana ustawa rozróżnia kryteria przyznania prawa wykonywania zawodu lekarza dentysty na stawiane obywatelowi polskiemu i cudzoziemcowi.

2.1.1. Wymogi generalne

Okręgowa rada lekarska przyznaje prawo wykonywania zawodu lekarza dentysty osobie, która (art. 5 ust. 1):

1) jest obywatelem polskim lub obywatelem innego niż RP członkowskiego państwa UE,

2) posiada:

• dyplom lekarza dentysty wydany przez polską szkołę wyższą potwierdzający ukończenie co najmniej 5-letnich studiów na kierunku lekarsko-dentystycznym, obejmujących nie mniej niż dwusemestralne praktyczne nauczanie na 5. roku studiów, lub

• dyplom lekarza dentysty wydany przez polską szkołę wyższą potwierdzający ukończenie studiów na kierunku lekarsko-dentystycznym rozpoczętych przed 1 października 2012 r., lub

• dokument potwierdzający formalne kwalifikacje lekarza dentysty, spełniające minimalne wymogi kształcenia określone w przepisach prawa UE, wydany przez inne niż RP państwo członkowskie UE, wymieniony w wykazie opracowanym przez Ministra Zdrowia i zamieszczonym w Monitorze Polskim, lub

• dyplom lekarza dentysty wydany przez inne państwo niż państwo członkowskie UE, pod warunkiem że dokument ten został uznany w RP za równorzędny zgodnie z odrębnymi przepisami oraz że spełnia minimalne wymogi kształcenia określone w przepisach prawa UE,

3) posiada pełną zdolność do czynności prawnych,

4) charakteryzuje się stanem zdrowia pozwalającym na wykonywanie zawodu lekarza dentysty,

5) wykazuje nienaganną postawę etyczną.

Celem odbycia stażu podyplomowego okręgowa rada lekarska przyznaje ograniczone prawo wykonywania zawodu lekarza dentysty na okres nie dłuższy niż 5 lat. Powyższe jest możliwe dopiero po dostarczeniu dokumentów stwierdzających spełnienie wymagań dopuszczenia do stażu.

Osoba, która ubiega się o prawo wykonywania zawodu lekarza dentysty, ma obowiązek przedstawienia okręgowej radzie lekarskiej zaświadczenia o odbyciu stażu podyplomowego albo decyzji o uznaniu w RP stażu odbytego za granicą.

Omawiana ustawa zawiera również szczegółową regulację dotyczącą wykonywania zawodu lekarza dentysty przez cudzoziemców.

2.1.2. Nauczanie praktyczne

Praktyczne nauczanie (dwa semestry na 5. roku studiów) odbywa się w podmiotach leczniczych, które zawarły w tym zakresie umowy z uczelniami medycznymi.

Wskazane podmioty, poza działalnością dydaktyczną:

1) udzielają świadczeń zdrowotnych umożliwiających realizację ramowego programu zajęć praktycznych,

2) zatrudniają lekarzy dentystów mających kwalifikacje zawodowe odpowiadające rodzajowi zajęć teoretycznych i praktycznych określonych w ramowym programie zajęć praktycznych,

3) posiadają bazę diagnostyczno-terapeutyczną umożliwiającą realizację ramowego programu zajęć praktycznych.

Osoba odbywająca praktyczne nauczanie ma obowiązek prowadzić dziennik praktyk. Czynności wynikające z programu zajęć praktycznych wykonuje pod bezpośrednim nadzorem opiekuna, którym może być lekarz dentysta będący nauczycielem akademickim albo inny lekarz dentysta mający co najmniej 3-letni staż zawodowy lub specjalizację w odpowiedniej dziedzinie medycyny właściwej dla danej części programu zajęć praktycznych.

2.1.3. Warunki przyznawania prawa wykonywania zawodu

Okręgowa rada lekarska przyznaje prawo wykonywania zawodu lekarza dentysty, jeżeli Minister Zdrowia uznał kwalifikacje zawodowe nabyte w państwie członkowskim UE osobie spełniającej generalne wymogi oraz posiadającej:

1) dokument potwierdzający formalne kwalifikacje lekarza dentysty, lecz niemogącej przedstawić zaświadczenia potwierdzającego faktyczne i zgodne z prawem wykonywanie zawodu lekarza dentysty na terytorium państwa członkowskiego UE przez co najmniej 3 kolejne lata w okresie 5 lat bezpośrednio poprzedzających wydanie zaświadczenia, albo

2) dokument potwierdzający formalne kwalifikacje lekarza dentysty wydany przez inne państwo niż państwo członkowskie UE i mogącej przedstawić zaświadczenie, że ma 3-letnie doświadczenie zawodowe w zawodzie lekarza dentysty uzyskane na terytorium państwa członkowskiego UE, które uznało to potwierdzenie kwalifikacji zawodowych za zgodne z wewnętrznymi przepisami oraz potwierdziło uzyskane doświadczenie zawodowe.

W powyższych przypadkach można wyłączyć uprawnienie do wyboru stażu adaptacyjnego albo testu umiejętności.

Okręgowa rada lekarska przyznaje ograniczone prawo wykonywania zawodu lekarzowi dentyście, który został skierowany do odbycia stażu adaptacyjnego albo testu umiejętności, ale tylko na czas niezbędny do odbycia stażu.

SKIEROWANIE NA STAŻ ADAPTACYJNY → OGRANICZONE PRAWO WYKONYWANIA ZAWODU NA CZAS ODBYWANIA STAŻU

2.1.4. Wymagane dokumenty

Lekarz dentysta celem uzyskania prawa wykonywania zawodu ma obowiązek przedstawić okręgowej radzie lekarskiej dokumenty potwierdzające spełnienie wymagań opisanych w poprzednich rozdziałach.

Na podstawie złożonych dokumentów okręgowa rada lekarska przyznaje prawo wykonywania zawodu lekarza dentysty albo ograniczone prawo wykonywania zawodu lekarza dentysty i wydaje dokument „Prawo wykonywania zawodu lekarza dentysty” albo „Ograniczone prawo wykonywania zawodu lekarza dentysty”.

2.1.5. Zaświadczenia wydawane przez okręgową radę lekarską

Na wniosek lekarza dentysty okręgowa rada lekarska wydaje następujące zaświadczenia:

1) stwierdzające, że lekarz dentysta posiada kwalifikacje zgodne z wymaganiami wynikającymi z przepisów prawa UE oraz że jego dyplom, świadectwo lub inny dokument potwierdzający posiadanie formalnych kwalifikacji odpowiada dokumentom potwierdzającym formalne kwalifikacje lekarza dentysty wynikające z przepisów prawa UE,

2) potwierdzające posiadanie przez lekarza dentystę specjalizacji równorzędnej ze specjalizacją wymienioną w przepisach obowiązujących w UE w odniesieniu do RP,

3) potwierdzające, że lekarz dentysta posiada prawo wykonywania zawodu, którego nie został pozbawiony ani które nie zostało zawieszone, oraz że nie został ukarany przez sąd lekarski, nie toczy się przeciwko niemu postępowanie w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej albo wszczęte przez okręgową radę lekarską, mogące skutkować zawieszeniem prawa wykonywania zawodu lub ograniczeniem w wykonywaniu określonych czynności medycznych,

4) o przebiegu pracy zawodowej,

5) inne, wymagane przez właściwe organy innych niż RP państw członkowskich UE zgodnie z przepisami prawa UE.

Jeżeli nie jest możliwe ustalenie właściwej okręgowej rady lekarskiej, powyższe zaświadczenia wydaje NRL.

Okręgowa rada lekarska:

1) przyznaje prawo wykonywania zawodu lekarza dentysty lub ograniczone prawo wykonywania zawodu lekarza dentysty,

2) odmawia przyznania tego prawa

niezwłocznie po złożeniu wszystkich dokumentów określonych ustawą, nie później jednak niż w terminie miesiąca od dnia ich złożenia. Jeżeli stwierdzi, że dokumenty zawierają braki formalne – w ciągu 14 dni od ich otrzymania wzywa do ich uzupełnienia.

BRAKI FORMALNE → WEZWANIE DO UZUPEŁNIENIA

Kolejnym obowiązkiem okręgowej rady lekarskiej jest współpraca z organami państw członkowskich UE oraz przekazywanie im informacji o toczących się i zakończonych postępowaniach dyscyplinarnych lub karnych oraz innych poważnych okolicznościach, które mogą mieć wpływ na wykonywanie zawodu lekarza dentysty. W przypadku wniosku tych organów dotyczącego przekazania informacji okręgowa rada lekarska sprawdza okoliczności faktyczne, a także zawiadamia o poczynionych ustaleniach. Powyższe nie może naruszać ochrony danych osobowych.

Każdy lekarz dentysta, który uzyskał prawo wykonywania zawodu albo ograniczone prawo wykonywania zawodu, podlega wpisowi do rejestru prowadzonego przez właściwą okręgową radę lekarską (art. 8 ust. 1).

OTRZYMANIE PRAWA WYKONYWANIA ZAWODU → WPIS DO REJESTRU

2.1.6. Tymczasowe i okazjonalne wykonywanie zawodu

W przypadku lekarzy dentystów mających odpowiednio wysokie kwalifikacje (ustawa nie wyjaśnia, jakie kryterium należy przyjąć przy ich ocenie), nieposiadających prawa wykonywania zawodu na terytorium RP, ale posiadających to prawo w innym państwie, ustawa stwarza możliwość, by prowadzili teoretyczne i praktyczne nauczanie zawodu lub brali udział w konsylium lekarskim oraz wykonywali zabiegi, których potrzeba wynika z tego konsylium albo programu nauczania, jeżeli:

1) zostali zaproszeni przez lekarza dentystę posiadającego prawo wykonywania zawodu na terytorium RP – każdorazowo po uzyskaniu zgody właściwej okręgowej rady lekarskiej, lub

2) zostali zaproszeni przez lekarza dentystę wykonującego zawód w podmiocie leczniczym – każdorazowo po uzyskaniu zgody kierownika tego podmiotu i właściwej okręgowej rady lekarskiej, lub

3) zostali zaproszeni przez szpital kliniczny bądź medyczną jednostkę naukową, która informuje o tym właściwą okręgową radę lekarską.

Lekarz dentysta będący obywatelem państwa członkowskiego UE, posiadający prawo wykonywania zawodu w innym niż RP państwie członkowskim, może czasowo i okazjonalnie wykonywać zawód lekarza dentysty na terytorium RP bez konieczności uzyskania prawa wykonywania zawodu albo bez konieczności uzyskania wpisu do rejestru indywidualnych praktyk lekarskich lub rejestru indywidualnych specjalistycznych praktyk lekarskich, jeżeli złoży w okręgowej izbie lekarskiej właściwej ze względu na miejsce zamierzonego wykonywania zawodu wszystkie poniższe dokumenty:

1) pisemne oświadczenie o zamiarze tymczasowego i okazjonalnego wykonywania zawodu z podaniem miejsca oraz – o ile to możliwe – czasu jego wykonywania na terytorium RP (dokument należy złożyć przed rozpoczęciem po raz pierwszy wykonywania zawodu, po czym ponownie w każdym roku, w którym zamierza się wykonywać zawód w sposób tymczasowy i okazjonalny na terytorium RP),

2) dokument potwierdzający obywatelstwo,

3) zaświadczenie wydane przez właściwe organy państwa członkowskiego UE stwierdzające, że dana osoba posiada w nim prawo do wykonywania zawodu, które w czasie składania oświadczenia nie jest zawieszone lub ograniczone, i że wykonuje zawód lekarza dentysty,

4) dokument potwierdzający formalne kwalifikacje lekarza dentysty.

Złożenie powyższych dokumentów skutkuje wpisaniem lekarza dentysty do prowadzonego w formie ewidencyjno-informatycznej przez właściwą okręgową radę lekarską rejestru lekarzy tymczasowo i okazjonalnie wykonujących zawód. Rejestr ten zawiera: numer wpisu do rejestru, tytuł zawodowy, imiona i nazwisko, płeć, datę urodzenia, miejsce urodzenia, obywatelstwo, numer dokumentu tożsamości, nazwę i oznaczenie dokumentu potwierdzającego prawo do wykonywania zawodu lekarza w państwie członkowskim UE innym niż RP, posiadane specjalizacje, miejsce, okres, formę i zakres świadczeń zdrowotnych udzielanych w ramach tymczasowego i okazjonalnego wykonywania zawodu na terytorium RP (jeżeli ich określenie jest możliwe), datę wystawienia zaświadczenia przez okręgową radę lekarską o spełnieniu przez lekarza obowiązku złożenia oświadczenia, adres do korespondencji. Po dokonaniu wpisu do rejestru okręgowa rada wydaje zaświadczenie o spełnieniu wszystkich obowiązków i złożeniu wymaganych dokumentów. Wpis do rejestru oraz wydanie zaświadczenia nie mogą powodować opóźnień lub utrudnień w tymczasowym i okazjonalnym wykonywaniu zawodu.

Okręgowa rada lekarska za każdym razem, gdy lekarz dentysta tymczasowo i okazjonalnie wykonuje zawód na terenie jej działania, może się zwracać do właściwych organów państwa członkowskiego UE o potwierdzenie:

1) zgodnego z prawem wykonywania zawodu,

2) niekaralności w związku z wykonywaniem zawodu.

Analogicznie może postąpić w przypadku uzasadnionych wątpliwości dotyczących autentyczności dokumentów. Ponadto okręgowa rada lekarska ma prawo każdorazowo ocenić tymczasowy i okazjonalny charakter wykonywania zawodu, uwzględniając jego okres, częstotliwość, regularność oraz ciągłość.

W powyższych przypadkach lekarz dentysta nie ma obowiązku rejestracji w ZUS celem dokonywania rozliczeń związanych z tymczasowym i okazjonalnym wykonywaniem zawodu lekarza dentysty. Powinien natomiast poinformować na piśmie o tymczasowym i okazjonalnym wykonywaniu zawodu właściwy ze względu na miejsce wykonywania zawodu oddział ZUS albo przed rozpoczęciem wykonywania czynności zawodowych, albo – w nagłych wypadkach – po ich wykonaniu.

Jeżeli lekarz dentysta tymczasowo i okazjonalnie wykonuje zawód na terytorium RP na zasadach omówionych powyżej, okręgowa rada lekarska lub NRL mogą od niego wymagać, by przekazywał pacjentom wszystkie bądź wybrane z poniższych informacje (art. 9a):

1) w przypadku gdy jest wpisany do rejestru przedsiębiorców lub podobnego rejestru publicznego – wskazał ten rejestr, podał numer, pod jakim występuje w rejestrze, lub inne zawarte w tym rejestrze dane pozwalające na jego identyfikację,

2) przekazał nazwę i adres właściwego organu udzielającego zezwolenia na wykonywanie zawodu w państwie członkowskim siedziby,

3) wskazał stowarzyszenie zawodowe lub podobną instytucję, w której jest zarejestrowany,

4) podał tytuł zawodowy,

5) w przypadku prowadzenia działalności podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT – udostępnił numer identyfikacji podatkowej VAT,

6) przekazał szczegóły dotyczące polisy ubezpieczeniowej lub innych środków indywidualnego bądź zbiorowego zabezpieczenia w odniesieniu do odpowiedzialności zawodowej.

2.1.7. Stałe świadczenia zdrowotne członkom kadry narodowej

Lekarz dentysta, który stale udziela świadczeń zdrowotnych członkom kadry narodowej biorącym udział w igrzyskach olimpijskich, paraolimpijskich, igrzyskach głuchych, mistrzostwach świata lub Europy (wydarzenia sportowe) organizowanych na terytorium RP, może w czasie trwania tych wydarzeń wykonywać zawód lekarza bez konieczności uzyskania prawa wykonywania zawodu, jeżeli złoży w Okręgowej Izbie Lekarskiej w Warszawie wszystkie poniższe dokumenty:

1) pisemne oświadczenie o zamiarze czasowego wykonywania zawodu na terytorium RP,

2) zaświadczenie wydane przez właściwy organ państwa, w którym wykonuje zawód lekarza, że posiada w tym państwie prawo wykonywania zawodu, które w czasie składania oświadczenia nie jest zawieszone ani ograniczone,

3) dokument potwierdzający formalne kwalifikacje do wykonywania zawodu.

Dokumentacja powinna zostać dostarczona nie później niż na 60 dni przed rozpoczęciem wydarzenia sportowego. Po spełnieniu wspomnianego obowiązku Okręgowa Izba Lekarska w Warszawie wydaje stosowne zaświadczenie. Powyższa regulacja nie dotyczy obywateli innych niż RP państw członkowskich UE świadczących usługi transgraniczne zgodnie z dyrektywą 2005/36/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 września 2005 r. w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych.

2.2. Przerwa w wykonywaniu zawodu

Lekarz dentysta, który nie wykonywał zawodu przez 5 lat od uzyskania dyplomu, ma obowiązek odbycia przeszkolenia przed przyznaniem mu ograniczonego prawa wykonywania zawodu (art. 10 ust. 1). Podobna sytuacja dotyczy lekarzy dentystów, którzy:

1) posiadają prawo wykonywania zawodu, lecz nie wykonywali go po upływie 5 lat od ukończenia stażu podyplomowego,

2) posiadają prawo wykonywania zawodu, ale nie wykonywali go przez okres dłuższy niż 5 lat.

Jak można zauważyć, każdorazowo momentem granicznym jest okres 5-letni.

NIEWYKONYWANIE ZAWODU PRZEZ 5 LAT → PRZESZKOLENIE

Brak wymogu przeszkolenia nie dotyczy lekarza dentysty będącego obywatelem państwa członkowskiego UE, który posiada dyplom lub inne dokumenty poświadczające formalne kwalifikacje wymienione w wykazie Ministra Zdrowia zawartym w Monitorze Polskim oraz nie uzyskał jeszcze prawa wykonywania zawodu na terytorium RP.

Okręgowa rada lekarska ma możliwość zwołania komisji złożonej z lekarzy dentystów o odpowiednich kwalifikacjach zawodowych celem oceny przygotowania zawodowego lekarza dentysty, jeżeli uzna, że istnieje uzasadnione podejrzenie jego niedostatecznej kompetencji, wiedzy i umiejętności. Na podstawie opinii komisji może też zobowiązać lekarza dentystę do odbycia uzupełniającego przeszkolenia. Zainteresowany lekarz dentysta ma obowiązek stawienia się przed komisją, a także prawo do uczestniczenia w posiedzeniu okręgowej rady lekarskiej w czasie rozpatrywania jego sprawy. Tryb, miejsce i program przeszkolenia są ustalane przez okręgową radę, natomiast jego koszty ponosi lekarz dentysta.

KOMISJA → OPINIA → OKRĘGOWA RADA LEKARSKA → UZUPEŁNIAJĄCE PRZESZKOLENIE

Nieusprawiedliwione niestawiennictwo lub uchylanie się od uczestnictwa w przeszkoleniu może prowadzić do podjęcia przez okręgową radę lekarską uchwały o zawieszeniu lekarza dentysty w prawie wykonywania zawodu lub o ograniczeniu w wykonywaniu określonych czynności medycznych do czasu zakończenia przeszkolenia. Opisane postępowanie jest poufne.

NIEUSPRAWIEDLIWIONE NIESTAWIENNICTWO/UCHYLANIE SIĘ OD UCZESTNICTWA W PRZESZKOLENIU → ZAWIESZENIE/OGRANICZENIE PRAWA WYKONYWANIA ZAWODU

2.3. Niezdolność do wykonywania zawodu

W sytuacji, w której okręgowa rada lekarska stwierdzi, że istnieje uzasadnione podejrzenie niezdolności lekarza dentysty do wykonywania zawodu lub ograniczenia w wykonywaniu ściśle określonych czynności medycznych ze względu na stan zdrowia, może powołać złożoną z lekarzy specjalistów z odpowiednich dziedzin medycyny komisję, której zadaniem będzie wydanie orzeczenia w tym przedmiocie (art. 12 ust. 1). Co prawda w przepisach ustawy nie ma definicji, jak należy interpretować zwrot „uzasadnione podejrzenie”, jednak jednoznacznie można stwierdzić, że samo „podejrzenie” będzie w tym miejscu niewystarczające. Okręgowa rada lekarska powinna opierać swoje podejrzenia na jakichś podstawach i dowodach. Lekarz dentysta nie może odmówić stawienia się przed komisją lub poddania się niezbędnym badaniom.

UZASADNIONE PODEJRZENIE NIEZDOLNOŚCI DO WYKONYWANIA ZAWODU/OGRANICZENIA W WYKONYWANIU CZYNNOŚCI MEDYCZNYCH → KOMISJA

Po uzyskaniu orzeczenia komisji okręgowa rada lekarska może na jego podstawie podjąć uchwałę o zawieszeniu prawa wykonywania zawodu albo o ograniczeniu wykonywania ściśle określonych czynności medycznych na okres trwania niezdolności. Zainteresowany lekarz dentysta ma prawo do uczestnictwa w posiedzeniu w czasie rozpatrywania jego sprawy. Konsekwencją ewentualnej odmowy lekarza dentysty poddania się badaniu przez komisję oraz uznania przez okręgową radę lekarską na podstawie wyników postępowania wyjaśniającego, że dalsze wykonywanie zawodu lub ściśle określonych czynności medycznych przez lekarza dentystę stwarza niebezpieczeństwo dla osób przez niego leczonych, jest podjęcie uchwały przez okręgową radę o zawieszeniu lekarza dentysty w prawie wykonywania zawodu albo o ograniczeniu w wykonywaniu ściśle określonych czynności medycznych do czasu zakończenia postępowania. We wspomnianych okolicznościach podjęcie uchwały jest obowiązkiem okręgowej rady lekarskiej.

ORZECZENIE KOMISJI → NIEBEZPIECZEŃSTWO DLA PACJENTÓW → UCHWAŁA OKRĘGOWEJ RADY LEKARSKIEJ → ZAWIESZENIE/OGRANICZENIE PRAWA WYKONYWANIA ZAWODU

Lekarz dentysta może wystąpić do okręgowej rady lekarskiej o uchylenie uchwały po upływie jej przyczyn, nie wcześniej jednak niż po 6 miesiącach od jej podjęcia. Omawiane postępowanie jest poufne (art. 13).

2.4. Utrata prawa wykonywania zawodu

Lekarz dentysta traci z mocy prawa (automatycznie) prawo wykonywania zawodu lub ograniczone prawo wykonywania zawodu w razie:

1) utraty obywatelstwa polskiego lub innego państwa członkowskiego UE, jeżeli nie nabył równocześnie obywatelstwa innego państwa członkowskiego UE,

2) całkowitego lub częściowego ubezwłasnowolnienia,

3) upływu czasu, na jaki zostało przyznane.

2.5. Lekarsko-Dentystyczny Egzamin Końcowy

Egzamin ten został uchwalony w 2012 r. i zastąpił dotychczasowy LDEP. Organizowany jest przez CEM dwa razy do roku, w tym samym czasie co Lekarski Egzamin Końcowy, w miejscu i terminie ustalonym przez dyrektora CEM (art. 14a ust. 1–2).

2.5.1. Wymogi do przystąpienia

Do LDEK, po złożeniu wniosku do dyrektora CEM, może przystąpić:

1) student 5. roku studiów na kierunku lekarsko-dentystycznym po złożeniu zaświadczenia o stanie studiów i okazaniu dokumentu potwierdzającego tożsamość,

2) lekarz dentysta po przedstawieniu dyplomu lekarza dentysty albo zaświadczenia potwierdzającego ukończenie studiów na kierunku lekarsko-dentystycznym oraz dokumentu potwierdzającego tożsamość.

LDEK polega na rozwiązaniu testu złożonego z 200 pytań zawierających po 5 możliwych odpowiedzi, z których tylko jedna jest prawidłowa. Każda pozytywna odpowiedź uprawnia do uzyskania 1 punktu. Testy oraz pytania testowe są opracowywane, przetwarzane, dystrybuowane i przechowywane w sposób uniemożliwiający do nich dostęp przez osoby postronne.

Pozytywny wynik z LDEK uzyskuje osoba, która odpowiedziała prawidłowo na co najmniej 56% (112) pytań.

Egzaminowany nie może korzystać z żadnych pomocy naukowych i dydaktycznych ani mieć przy sobie urządzeń służących do kopiowania oraz przekazywania i odbioru informacji. Złamanie powyższego zakazu powoduje dyskwalifikację osoby zdającej egzamin, co jest równoznaczne z uzyskaniem przez nią negatywnego wyniku LDEK.

Osobie, która uzyskała pozytywny wynik z LDEK, dyrektor CEM wydaje świadectwo złożenia LDEK w terminie 21 dni od dnia złożenia egzaminu. Wyniki egzaminu przekazywane są wojewodzie, MON albo MSW.

Cała dokumentacja dotycząca LDEK oraz kopie świadectw jego złożenia są gromadzone zgodnie z zasadami przechowywania materiałów archiwalnych wchodzących do narodowego zasobu archiwalnego.

2.5.2. Komisja egzaminacyjna

LDEK jest zdawany przed komisją egzaminacyjną, której członkowie są powoływani i odwoływani przez dyrektora CEM. Kandydatów zgłaszają:

1) dyrektor CEM,

2) rektorzy uczelni prowadzących kształcenie na kierunku lekarsko-dentystycznym,

3) wojewodowie,

4) okręgowe rady.

Członkami tejże komisji nie mogą być osoby skazane prawomocnym wyrokiem sądu za umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe. Przewodniczącego wskazuje dyrektor CEM. Wyznacza on również spośród członków komisji zespoły egzaminacyjne celem równoczesnego przeprowadzenia LDEK w ustalonych terminach i miejscach.

Ustawa przewiduje wyłączenie możliwości członkostwa w zespole egzaminacyjnym w stosunku do osób, dla których kandydat do złożenia LDEK jest: małżonkiem, osobą pozostającą z nim w stosunku pokrewieństwa, powinowactwa (stosunek pomiędzy współmałżonkiem a krewnymi jego współmałżonka) do drugiego stopnia albo przysposobienia (potocznie określanego adopcją), osobą pozostającą z nim we wspólnym pożyciu lub pozostającą wobec niego w stosunku zależności służbowej. Ustanie małżeństwa bądź przysposobienia nie wyłącza zakazu członkostwa w zespole.

Każdy z członków zespołu egzaminacyjnego przed rozpoczęciem LDEK ma obowiązek złożenia dyrektorowi CEM oświadczenia, że nie pozostaje z egzaminowanymi w żadnej z opisanych powyżej relacji oraz że nie został skazany prawomocnym wyrokiem sądu za umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe.

WYBÓR ZESPOŁU EGZAMINACYJNEGO → ZŁOŻENIE OŚWIADCZENIA → LDEK

Członkowie komisji egzaminacyjnej są odwoływani przez dyrektora CEM (art. 14b ust. 9) w przypadku:

1) złożenia rezygnacji,

2) choroby uniemożliwiającej sprawowanie funkcji członka komisji,

3) niewykonywania lub nienależytego wykonywania obowiązków,

4) skazania prawomocnym wyrokiem sądu za umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe,

5) złożenia niezgodnego z prawdą oświadczenia o braku relacji z egzaminowanymi.

Jeżeli zdający nie uzyskał wyniku pozytywnego lub uzyskał wynik go niesatysfakcjonujący, ma możliwość ponownego przystąpienia do egzaminu w innym terminie. Opłata za poprawianie niesatysfakcjonującego wyniku, czwarte lub kolejne przystąpienie do LDEK oraz LDEK w języku obcym nie została określona w ustawie kwotowo. Przyjęto zapis, że koszt egzaminu nie powinien przekroczyć kwoty 10% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku za ubiegły rok, ogłaszanego przez prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Monitorze Polskim w drodze obwieszczenia do dnia 15 stycznia każdego roku. Dowód wpłaty każdorazowo należy dołączyć do wniosku.

Dyrektor CEM może wydać zarządzenie o unieważnieniu egzaminu dla poszczególnych albo wszystkich zdających, jeżeli w procedurze przebiegu LDEK doszło do rażących uchybień, po uzyskaniu zgody Ministra Zdrowia.

RAŻĄCE UCHYBIENIA W PROCEDURZE → ZGODA MINISTRA ZDROWIA → UNIEWAŻNIENIE LDEK

Członkowie zespołów egzaminacyjnych mają prawo do:

1) wynagrodzenia (przewodniczący – 300 zł, pozostali członkowie zespołu egzaminacyjnego oraz członkowie rozpatrujący zastrzeżenia – 130 zł),

2) zwrotu kosztów przejazdu w wysokości i na warunkach przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju oraz poza jego granicami,

3) zwolnienia z pracy w dniu wykonywania czynności zespołu egzaminacyjnego albo komisji rozpatrującej zastrzeżenia bez zachowania prawa do wynagrodzenia.

Wspomniane kwoty podlegają waloryzacji z uwzględnieniem średniorocznego wskaźnika wzrostu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej.

2.5.3. Zastrzeżenia merytoryczne

Zdający LDEK może wnieść do dyrektora CEM na specjalnie opracowanym formularzu merytoryczne zastrzeżenia do zadania testowego w terminie 3 dni od dnia przystąpienia do egzaminu (art. 14c ust. 1). Zastrzeżenia te powinny być rozpatrzone w ciągu 3 dni od ostatecznego dnia możliwego do ich wniesienia.

Celem rozpatrzenia zastrzeżeń dyrektor CEM powołuje komisję spośród osób, których wiedza, doświadczenie i autorytet dają rękojmię prawidłowego rozpatrzenia wniesionych krytycznych uwag. Uznanie zastrzeżeń powoduje unieważnienie konkretnych zadań, obniżenie całościowej punktacji i brak za nie punktów. Rozstrzygnięcia komisji egzaminacyjnej niezgodne z prawem będą nieważne.

Egzaminowani mają prawo wglądu do treści zadań testowych w celu składania zastrzeżeń; zadania te muszą być udostępniane w sali egzaminacyjnej bezpośrednio po egzaminie.

2.5.4. Rozporządzenie w sprawie Lekarsko-Dentystycznego Egzaminu Końcowego

Szczegółową regulację dotyczącą organizacji LDEK zawiera Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 30 lipca 2012 r. w sprawie Lekarskiego Egzaminu Końcowego i Lekarsko-Dentystycznego Egzaminu Końcowego.

Termin LDEK wyznacza się w okresie od 1 do 14 września i w okresie od 1 do 14 lutego. Osoba, która zamierza przystąpić do LDEK, składa do dyrektora CEM za pomocą środków komunikacji elektronicznej wniosek (do dnia 30 czerwca w przypadku egzaminu wrześniowego, do dnia 30 listopada w przypadku egzaminu lutowego).

Powyższy wniosek powinien zawierać następujące dane:

1) imię (imiona) i nazwisko, datę urodzenia, miejsce urodzenia, numer PESEL (w przypadku jego braku należy podać cechy dokumentu potwierdzającego tożsamość: nazwę i numer dokumentu oraz kraj wydania), obywatelstwo, adres miejsca zamieszkania, adres do korespondencji, numer telefonu i adres poczty elektronicznej,

2) numer dokumentu „Ograniczone prawo wykonywania zawodu lekarza dentysty” albo „Prawo wykonywania zawodu lekarza dentysty” bądź numer rejestracyjny lekarza w izbie lekarskiej,

3) numer i datę wydania dyplomu lekarza dentysty albo zaświadczenia potwierdzającego ukończenie studiów na kierunku lekarsko-dentystycznym, jeżeli w dniu złożenia wniosku osoba go składająca posiada taki dokument,

4) nazwę uczelni medycznej i wydziału, na których dana osoba studiuje lub które ukończyła, rok ukończenia studiów, a w przypadku lekarza dentysty, który uczęszczał na uczelnię medyczną w państwie innym niż państwo członkowskie UE – nazwę polskiej uczelni medycznej, która przeprowadziła nostryfikację dyplomu lekarza dentysty,

5) oznaczenie rady lekarskiej, która w przypadku lekarzy dentystów, którzy ukończyli uczelnię medyczną w państwie członkowskim UE, wydała zaświadczenie, że ich dyplom, świadectwo lub inny dokument potwierdzający posiadanie formalnych kwalifikacji odpowiada dokumentom potwierdzającym formalne kwalifikacje dentysty wynikające z przepisów prawa UE,

6) oznaczenie preferowanego miejsca składania egzaminu spośród wskazanych przez CEM,

7) oznaczenie języka, w którym osoba zamierza składać egzamin,

8) liczbę dotychczasowych zgłoszeń do LDEK.