Leksykon symboli Tarota - ebook

KILKA UWAG WPROWADZAJĄCYCH

Na karty Tarota można spojrzeć w dwojaki sposób: z jednej strony można je potraktować jako dzieła sztuki malarskiej, rzadziej graficznej, czyli jako cykl malarskich przedstawień artystycznych, a także jako zbiór obrazów służących do dywinacji kartami. Pisząc niniejszy leksykon, ustosunkowałem się do siedemdziesięciu ośmiu kart tworzących tarotową talię w obu tych kategoriach. Hasła, a więc symbole, opisane są w leksykonie pod kątem kultury, mitologii, sztuki i ich znaczenia w interpretacji hermetycznej i dywinacyjnej.

Symbole umieszczane na przestrzeni wieków w taliach kart Tarota stanowią zbiór obrazów umożliwiających artyście przekazanie poprzez dzieło myśli i pokładów świadomości, zaś u odbiorcy powodują wgląd w jego świadomość, głębokie poruszenie wyobraźni, a także wpływają na aktywizację intuicji i percepcji. Mimo upływu wielu lat, a nawet wieków od czasów powstawania poszczególnych talii kart Tarota, metafory i personifikacje zawartych w nich obrazów zachowują swą niezmienną siłę oddziaływania wizualnego i psychologicznego na odbiorcę.

Celem mojej książki jest zebranie i opisanie pod wieloma względami możliwie najszerszego spektrum symboliki tarotowej talii. Starałem się, aby mój przekaz był jednocześnie lapidarny i wyczerpujący. Zawarte są tu informacje zarówno oczywiste, jak i nieoczekiwane, gdyż symbole takie właśnie są – personifikują takie zjawiska, które jednoznacznie odwołują się do jakichś cech (np. słońce to symbol ciepła). W książce tej, napisanej na potrzeby historyków sztuki, historyków kart oraz osób parających się kartomancją przy użyciu Tarota, starałem się w koincydencji haseł umieścić możliwie dokładne odniesienia kulturowe i mitologiczne, ograniczyłem je jednakże do niezbędnego minimum tak, by nie „zaśmiecać” leksykonu niepotrzebnymi informacjami. W przypadku leksykonu symboli nie sposób bowiem wyczerpać znaczenia haseł: jest to niemożliwe, gdyż interpretacja danego symbolu zależy od źródła ikonograficznego, jakie będziemy rozważać, oraz kontekstu innych artefaktów, w których otoczeniu i sytuacji znajdzie się dany symbol. Można jedynie podać najpowszechniejsze znaczenia symboli branych pod uwagę, a także wprowadzić nową wiedzę do nauki o symbolach dzięki rozpatrzeniu ich w ujęciu nowego źródła ikonograficznego. Moja książka spełnia to zadanie, gdyż jak dotąd zainteresowania historyków symboli nie zwróciły się ku niezwykłemu źródłu ikonograficznemu, jakim jest talia kart Tarota. Leksykon opiera się więc na nowym, niedocenionym dotychczas, źródle symboliki, jakim jest siedemdziesiąt osiem obrazów tworzących tradycyjną talię kart Tarota. Pamiętajmy bowiem, że Tarot to nie tylko zbiór kart najczęściej kojarzonych z wróżbiarstwem i pracą psychologiczną, z okultystyczną metodą ukazania postępu człowieka na jego ścieżce do osiągnięcia duchowego, psychicznego i emocjonalnego rozwoju. To także dzieło sztuki, poniekąd mało doceniane, może nawet i niezauważalne. Wiele dawnych i współczesnych talii wykonanych zostało przez znakomitych artystów epok. Nazwiska można mnożyć; tu – dla przykładu – warto wspomnieć kilka z nich. Należeli do nich choćby włoski malarz i rytownik, prekursor miedziorytu – Andreas Mantegna (ok. 1431–1506), malarz i rysownik Nicolas Conver (XVIII w.), Bonifacio Bembo (ok. 1420 – między 1478 a 1783), Claude Burdel (1727–1799), malarka Pamela Colman Smith (1878–1951), malarka Frieda Harris (1877–1962), Stanislas de Guaita (1861–1897), Giovanni Vaccheta (1863–1940), Gerhard Encausse (1865–1917) czy Salvadore Dali (1904–1989), zaś ze współczesnych np. Patrick Valenzia, Tomasz Maroński, Pietro Alligo, Patrizio Evangelisti, John Bonner, Godfrey Dowson, Giordano Berti, Giorgio Tavaglione, Iassen Ghiuselev, Atanas Alexander Atanassow, David Sexton, Arturo Picca i inni. Fenomen symboliki kart Tarota polega jednak na niezwykle umiejętnym połączeniu dzieła sztuki z jego dywinacyjnym przeznaczeniem. O tym warto pamiętać i mieć to na uwadze. Tarot jest bowiem znakomitym przykładem wykorzystania dzieła sztuki do celów praktycznych mających zastosowanie w codziennym życiu człowieka.

Talia Tarota, składająca się z siedemdziesięciu ośmiu kart podzielonych na Arkana Małe (56 kart) i Wielkie (22 karty), swą symbolikę zawdzięcza rozwijającym się od XIV wieku naukom okultystycznym, alchemicznym, astrologicznym, astronomicznym, numerologicznym, kabalistycznym i hermetycznym przy jednoczesnym wykorzystaniu szerokiej symboliki średniowiecznej, chrześcijańskiej, egipskiej i dalekowschodniej. Ikonografia kart Tarota jest obecnie bardzo szeroka. Zjawisko to związane jest z pojawianiem się nowych talii tematycznych, które zawierają takie symbole, które dostosowują się do konkretnego tematu, a przez to odbiegają od standardowych i tradycyjnie przyjętych. Owo wprowadzanie nowych symboli do Tarota powoduje z jednej strony, że nie jest on zapieczony w swym konserwatyzmie i że idea Tarota dywinacyjnego i jako dzieła sztuki jest nadal otwarta. Z drugiej strony nowa symbolika nie wprowadza większych różnic w fundamentalnym znaczeniu kart i mimo że we współczesnych taliach kart tarotowych jest ogromna i rozbudowana, symbolika nadana Tarotowi w poprzednich stuleciach nie straciła ani na znaczeniu, ani na aktualności. Wciąż jest obecna, odczytywana na nowo i uzupełniana. Pobudza intuicję i prowadzi do rozumienia pozaintelektualnego. Nie da się jej zamknąć w jakiś sztywny schemat, szablon czy dogmat – tajemnica Tarota polega przede wszystkim na tym, że jego symboliki nie da się w pełni pojąć. Interpretacja symboli, jak i interpretacja samego Tarota jako systemu dywinacyjnego, otwiera przed każdą osobą studiującą go możliwość nowych i oryginalnych analiz, komentarzy i wglądów.

Pamiętajmy, że Tarot jest również symbolem samym w sobie. Oparty na symbolice Natury i Wszechświata, stanowi obrazowe odbicie Kosmosu widziane oczami człowieka. W pełni wyraża pojęcie mikro- i makrokosmosu. Odzwierciedla wiele aspektów ludzkich w środowisku człowieka, otwiera pokłady ludzkiej nieświadomości i głębokiej psychiki, uczy rozwijania intuicji i uważności, staje się również podstawą studiów okultystycznych. Tarot jest również symbolem wieczności życia, jego mobilności i niewyczerpywalności oraz połączenia trzech wymiarów ludzkiego życia: duchowego, biologicznego i psychicznego.

Niniejszy Leksykon symboli Tarota zawiera tylko te symbole, które zostały przekazane na dawnych kartach, będących równocześnie przełomowymi dla znaczenia i historii samego Tarota. Tylko te dwa kryteria przyświecały mi w doborze zestawu obrazów do książki. W Leksykonie pominąłem analizę współczesnych talii Tarota. Opisałem w nim tylko te symbole, które zamieszczone zostały na taliach wzorcowych, czyli taliach o podstawowym i niezaprzeczalnym znaczeniu dla samej sztuki pracy z Tarotem oraz będących najbardziej sugestywnymi w sztuce. Wziąłem pod uwagę cztery następujące talie kart Tarota:

1. TAROT MARSYLSKI – to pierwsza talia o znaczeniu ściśle tarotowym, wróżebnym, będąca pierwowzorem talii dywinacyjnych aż do końca XIX wieku. Jako pierwsza talia w dziejach Tarota posiadała ustaloną i niezmienną liczbę kart: siedemdziesiąt osiem (wcześniej, choć istniały wprawdzie niektóre talie z 78 kartami, liczba ta nie była stałą dla Tarota). Karty prawdopodobnie zostały wykonane w latach 1748–1750 przez Nicolasa Convera. Posiadały wiele późniejszych wersji różniących się jedynie kolorystyką i malowanych przez innych twórców kart, ale wzorujących się oczywiście na talii Convera. W niniejszej książce posłużyłem się talią w wersji francuskiego malarza Claude’a Burdela (1727–1799) z 1751 roku;
2. TAROT RIDERA – WAITE’A, zwany też Tarotem Waite’a – Smith; talia ta powstała na przełomie 1909 i 1910 roku i była przełomowa w dziejach omawianych kart, gdyż jako pierwsza w czasach nowożytnych zilustrowała Małe Arkana i nadała nowe znaczenie całemu Tarotowi (wcześniej podjęto próbę zilustrowania Małych Arkanów w XV wieku w Tarocie Sola Busca, jednak w ówczesnych czasach system ten nie przyjął się). Pomysłodawcą talii Ridera – Waite’a był Arthur Edward Waite (1857 – ok. 1940), mistyk, okultysta, członek licznych organizacji i towarzystw okultystycznych, przede wszystkim Hermetycznego Zakonu Złotego Brzasku. Urodził się w Nowym Jorku, ale większość życia spędził w Londynie. Ilustracje do jego talii, zwanej Tarotem Waite’a (Ridera – Waite’a) wykonała Pamela Colman Smith (1878–1951). Nazwa Tarota Rider-Waite pochodzi od nazwisk wydawcy (Rider) i współautora (Waite). Waite zawarł opis zaprojektowanych kart w The Pictorial Key to the Tarot – Kluczu obrazowym do Tarota, wydanym wraz z nową talią Tarota. Talia powstała jako rezultat gruntownych studiów Waite’a nad systemami ezoterycznymi, szczególnie nad kabałą. Waite dokonał również zamiany miejscami kart Mocy i Sprawiedliwości w Wielkich Arkanach bez żadnego uzasadnienia i, jak się w późniejszej praktyce okaże, większego sensu;
3. TAROT THOTA ALEISTERA CROWLEY’A – talia powstała w latach 1938–1944. Aleister Crowley (1875–1947) był brytyjskim magiem, mistykiem, okultystą i masonem, członkiem wielu organizacji i towarzystw, jak choćby Zakonu Złotego Świtu, Ordo Templi Orientis (OTO) i podobnie jak Arthur Edward Waite, Hermetycznego Zakonu Złotego Brzasku. Tarot Crowley’a powstał w dość niezwykłych okolicznościach. Otóż wedle własnego świadectwa Crowley’a, w czasie jego pobytu w Kairze w 1903 roku, bezpostaciowy duch o imieniu Aiwaz przekazał mu Księgę Praw (Liber AL vel Legis). Ta objawiona księga znalazła się u podstaw nowej ogłoszonej przez Crowley’a filozofii-religii pod nazwą Thelema, właściwej dla epoki Nowego Eonu. Stary Eon był zdominowany przez pojęcia grzechu zakazów, w religiach takich jak judaizm, chrześcijaństwo, buddyzm. Rozpoczynający się Nowy Eon miał eksponować wolną wolę jednostki i jej radości. Po latach wypełnionych burzliwymi zdarzeniami Crowley przystąpił do pracy mającej na celu zintegrowanie swojej wiedzy ezoterycznej, a w szczególności Thelemy, z Tarotem. Po pięciu latach współpracy z artystką Friedą Harris (1877–1962) powstał Thoth Tarot. Talia wraz z książką – nową interpretacją Tarota (The Book of Thoth) – została wydana u schyłku życia Crowley’a w 1944. Talia stała się przełomowa, nadała zupełnie nowe znaczenie Tarotowi; Crowley wprowadził do niego m.in. nowe nazewnictwo części kart. Tarot Thotha był i jest uważany za wyższy stopień wtajemniczenia w dywinację tarotową. Ponadto, jako jeden z nielicznych Tarotów, obok symboliki starożytnego Egiptu i antycznej Grecji korzysta też z symboliki średniowiecznej, chrześcijańskiej i Dalekiego Wschodu. Łączy w sobie także elementy numerologii, astrologii, alchemii i kabały.
4. TAROT HERMETIC (The Hermetic Tarot) – uważany jest za jedną z najważniejszych ezoterycznych talii Tarota stworzonych w XX wieku. Talia powstała w Hermetycznym Zakonie Złotego Brzasku i stała się modelową talią Zakonu, z której wzory, obrazy i opisy czerpali inni twórcy kart, a wśród nich m.in. wspomniana wyżej Frieda Harris przy pracy nad Tarotem Thota Aleistera Crowley’a. Tarot Hermetic łączy w sobie symbolikę ezoteryczną, hermetyczną, astrologiczną, okultystyczną, kabały hermetycznej, numerologiczną, angelologiczną i alchemiczną w sposób niezwykle przystępny, czytelny i wyjątkowo umiejętny. Oprócz ogólnych i podstawowych symboli Tarota, karty zawierają także symbole egipskie i litery hebrajskie. Szczegóły i symbole na każdej karcie ujawniają wiele pojęć tajemnicy Hermetycznego Zakonu Złotego Brzasku, które mają swój początek na przełomie XIX i XX wieku. Talia, którą wykorzystałem do książki, powstała w 1979 roku ściśle według dawnych wzorów Złotego Brzasku, a jej autorem jest brytyjski artysta – Godfrey Dowson, który wykonał talię techniką rysunku tuszem. Dodam jeszcze, czym różnią się karty ezoteryczne od kart wróżebnych. Otóż karty ezoteryczne służą w dużej mierze nie tyle do dywinacji (choć do niej mogą być z powodzeniem wykorzystywane), co bardziej do poszukiwania samego siebie, medytacji i asocjacyjnego myślenia.

Technicznie, leksykon usystematyzowany został abecadłowo. Zawiera dwojaki rodzaj haseł. Jeden to wszelakie symbole, które można dostrzec na kartach Tarota, drugi stanowi omówienie wszystkich siedemdziesięciu ośmiu kart talii, potraktowanych tu jako odrębne hasła, gdyż to one stanowią podstawowe źródło symboliki oraz same w sobie stanowią odrębny symbol. Hasła zostały opracowane według ustalonego przeze mnie schematu ułatwiającego poruszanie się w obrębie poszczególnych haseł.

Każda karta opracowana została więc jako odrębne hasło. Te hasła są najobszerniejsze w leksykonie. Nazwy kart podaję takie, jakie przyjęło się używać w tradycyjnych taliach kart, czyli w Tarocie marsylskim i Ridera – Waite’a. Wśród tradycyjnych nazw istnieją jednak niewielkie różnice – lub znaczne, jak ma to miejsce w przypadku nazewnictwa hermetycznego. Podaję je przy omawianiu każdej karty i uzupełniam o nazwy w różnych językach. Zachowując porządek abecadłowy, omawiam przy tych hasłach takie zagadnienia, jak: opis historyczny karty, odnośniki i odpowiedniki oraz interpretację przyjętą w alchemii, studium archetypu, biologii (ciało), kabale (Drzewo Życia, litera hebrajska i gematria), numerologii, okultyzmie, astrologii, astronomii, dalej podaję wymiar jednostki czasu odpowiadający danej karcie, odpowiadające jej kolory, odnośniki do postaci mitologicznych i legendarnych (ale tylko tych, które miały znaczenie w Tarocie), przesłanie symboliczne i dywinacyjne karty oraz jej przyjętą symbolikę w sensie obrazowego znaczenia, skróconą sugestię dywinacyjną oraz określenie żywiołu, któremu karta odpowiada. Oczywiście wiele miejsca poświęcam przede wszystkim na szczegółowe opisanie każdej karty i wypisanie wszelkich symboli występujących na danej karcie w różnych tradycjach. Opisane są one w alfabetycznie ułożonych częściach noszących tytuły: Symbole Crowley’a, Hermetic, marsylskie i Waite’a, co oczywiście odnosi się do czterech talii będących podstawą źródłową mojej książki. Przy każdym symbolu zamieściłem odsyłacze do właściwych, szerokich opisów.

Mam nieskrywaną nadzieję, że mój Leksykon symboli Tarota, pierwsza tego typu publikacja w Polsce, spełni postawione przeze mnie cele i stanie się pomocnym podręcznikiem dla adresatów mojej książki. Wierzę również że, choć niedoskonała i wymagająca z pewnością wielu uzupełnień, stanie się zachętą dla innych autorów do kontynuowania podjętego przeze mnie tematu.AASLIAH →ASAEL

ABRACADABRA (Abrakadabra)

● Błogosławię zmarłym, Nie zranisz mnie; kabalistyczne słowo prawdopodobnie pochodzi od hebrajskiego wyrażenia ha bracha dabara, co oznacza wypowiadać błogosławieństwo, albo od celtyckiego abra – Bóg i cad – święty. ● Jest jednym z najstarszych magicznych zaklęć, używanym od średniowiecza, także jednym z trzech świętych imion wypowiadanych w zaklęciu miecza (Wicca). Miało chronić przed chorobami, gorączką i złymi mocami. Słowo to wpisane było w używany na całym świecie talizman ochronny w kształcie trójkąta, gdzie w górnej części pisano literę A i w każdej następnej linijce dodawano po jednej literze, tak by w ostateczności powstało słowo „abracadabra”. W kabale słowo Abracadabra ma wartość liczbową 418, taką samą jak litera hebrajska Chet, związana w Tarocie z kartą Rydwan. ● W ikonografii Tarota słowo abracadabra jest ukryte we wzorku na baldachimie na karcie Rydwan w talii Crowley’a (co drugi wzorek, począwszy od przedniej lewej kolumny). Na tej karcie symbolizuje najwyższą magię, którą posługuje się człowiek, reprezentowany przez woźnicę.

ABRAKSAS (Abraxas, Abraksas, Xnoubis)

● Abraksas jest mitologiczną postacią, której imię powszechnie jest uważane za magiczne. Przedstawiany jest albo jako wąż z głową lwa, albo też jako półludzka postać (symbolizuje wówczas proces myślenia) z głową koguta (symbol uważności) i wężem zamiast stóp (symbol mądrości). Dodatkowo postać Abraksasa trzyma w jednej ręce bat (symbol aktywności), a w drugiej – tarczę (symbol mądrości i ochrony). Wokół Abraksasa przeważnie znajdują się Księżyc i Słońce. ● Postać Abraksasa stanowi dualistyczny symbol podwójnego pożądania, woli życia i woli śmierci, impulsu kobiecego i męskiego, szlachetności i próżności oraz ciemności i światła. W mitologii Egiptu jest odpowiednikiem solarnej bogini Izis (Izydy). W mitologii perskiej z kolei jest źródłem 365 emanacji. We wczesnym chrześcijaństwie kult Abraksasa odgrywał znaczącą rolę w gnostycyzmie. W Starym Testamencie uważany jest za demonicznego stwórcę i władcę świata. ● W magii od jego imienia pochodzi słowo Abracadabra. ● W ikonografii Tarota postać Abraksasa pojawia się na dwóch kartach Crowley’owskiej talii: Mag i Wieża.

Na karcie Maga tworzy ogon lwa jako głównej postaci ikonograficznej i symbolizuje (w kontekście tej karty) zburzenie starego porządku i wprowadzanie nowego oraz następujący po nim proces nowego tworzenia.

Z kolei na karcie Wieża jest niezależną postacią, którą otacza słoneczna aureola, i symbolizuje (na tej karcie) wielką moc konieczną do procesu regeneracji oraz – w połączeniu z innym symbolem, gołębiem – zjednoczenie cienia i światła.

ACILUT

● W kabale jeden z czterech Światów Kabalistycznych (Asija, Jecira, Berija i Acilut). Personifikuje Świat Archetypowy i stanowi najwyższy z owych czterech Światów. Według kabały, Acilut jest miejscem, gdzie jednoczą się męskie i żeńskie aspekty boskie, czego efektem jest powstanie trzech pozostałych Światów Kabalistycznych. ● W Tarocie przyporządkowany jest mu żywioł Ognia oraz dwór Buław.

ADAM i EWA

● Bohaterowie opowieści biblijnej, w której Adam i Ewa mieszkali w Raju i zostali z niego wypędzeni, kiedy Ewa skosztowała zakazany owoc z Drzewa Wiedzy (Drzewa Poznania). Wówczas to ludzie poznali dobro i zło. ● Para jest symbolem miłości międzyludzkiej, rzadko przedstawiana jako symbol grzechu pierworodnego. ● W ikonografii Tarota, w talii Ridera – Waite’a na karcie Kochankowie, postacie Adama i Ewy zastąpiły tradycyjny wizerunek głównych figur dwóch kobiet i mężczyzny. Postacie przedstawione są tutaj w Edenie, co symbolicznie odnosi się do tęsknoty człowieka za jednością panującą w Raju. Według interpretacji Tarota jedność można osiągnąć poprzez miłość. Waite wykorzystał tę przypowieść do opisania miłości ludzi jako poszukiwania wyższych form życia zawartych w Bogu.

Nieco zniekształcone, poprzez dodanie im ogonów i rogów, postacie Adama i Ewy spotykamy także na karcie Diabeł w tej samej talii. Tu reprezentują rodzaj ludzki opętany i zniewolony ludzkimi namiętnościami i przyzwyczajeniami.

AIN SOF (Ein Sof, Ajin-Sof)

● Bezgraniczna Nicość. ● W kabale oznacza nieskończony aspekt Boga i nierozpoznawalną nicość. Graficznie najczęściej przedstawiane jest jako koncentryczne koła rozchodzące się z jednego punktu. ● W Tarocie Ain Sof ukazane zostało na karcie Mag w talii Hermetic.

AJIN (Ain)

● Oko. ● Szesnasta litera alfabetu hebrajskiego, odpowiednik łacińskich liter A i O. ● Gematria: reprezentuje liczbę 70. ● Drzewo Życia: symbolizuje ścieżkę 26 łączącą Tiferet z Hod. ● Astrologia: Koziorożec. ● Tarot: Diabeł, a według E. Levi’ego: Wieża. ● Ain jest znakiem czucia Materii. Wyraża wszystko, co jest fałszywe, pokrętne, złe i perwersyjne, a także śmiech, odnawiającą się inteligencję i materialne okowy.

AKAIAH (Akibel, Kokawiel, Kokabiel)

● hebr. Akaiah ● W kabale jeden z siedemdziesięciu dwóch aniołów noszących mistyczne imię Szemhameforasz. Jeden z przywódców upadłych aniołów, którzy wzięli sobie za żony ziemskie kobiety. Według Księgi Enocha Akaiah przekazał ludziom wiedzę o gwiazdozbiorach. ● W Tarocie, w tradycji hermetycznej, anioł rządzący kartą Ósemka Monet.

ALADIASZ

● hebr. Aldiah, Aladiah. ● W kabale jeden z siedemdziesięciu dwóch aniołów noszących mistyczne imię Szemhameforasz. ● W Tarocie, w tradycji hermetycznej, anioł rządzący kartą Dziewiątka Monet. ● Patron oczyszczenia i regeneracji we wszystkich sferach życia, a przede wszystkim w sferze materialnej; patron harmonii człowieka z energiami Ziemi, a także mądrości, oczyszczenia atmosfery, nowego początku, nauki, akceptacji nagłych zmian i komunikacji międzyludzkiej. Jest aniołem obdarzającym wewnętrzną mocą umożliwiającą przejście przez trudne i nieoczekiwane sytuacje. Wymaga rozwijania poczucia humoru niezbędnego do lepszego życia.

ALDIAH →ALADIASZ

ALEF

● Wół. ● Pierwsza litera alfabetu hebrajskiego, odpowiednik łacińskiej litery A. W alfabecie hebrajskim stanowi tzw. literę matkę. ● Gematria: reprezentuje liczbę 1. ● Drzewo Życia: symbolizuje ścieżkę 11 łączącą Keter z Chochmą. ● Żywioł: Powietrze. ● Tarot: Głupiec, a według E. Levi’ego: Mag. ● Alef jest symbolem człowieka jako zbiorowej jedności, mocy, stabilności, mikrokosmosu, a w mistycyzmie judaistycznym graficzny hieroglif tej litery symbolizuje Boga, jedność oraz nieskończoność.

AMABIEL

● hebr. Omamiah. ● W kabale jeden z siedemdziesięciu dwóch aniołów noszących mistyczne imię Szemhameforasz. Anioł zajmujący się ludzką seksualnością. Naczelny duch planety Mars. ● W Tarocie, w tradycji hermetycznej, anioł rządzący kartą Trójka Buław. ● Patron pocieszenia, szukania drogi po zagubieniu się, prawidłowej gospodarki własną energią, działań zmierzających do zakończenia trudnych spraw oraz szkodliwych związków, stanowczości, ratunku w nagłych sytuacjach, oczyszczenia.

AMOR (Kupidyn, Eros)

● W mitologii rzymskiej Amor był bogiem miłości. Uchodził za syna Wenus i Marsa. W mitologii greckiej był odpowiednikiem Erosa. Symbolizował pożądanie, pragnienie i miłość. W renesansie Amora przedstawiano jako putto – nagie dziecię płci męskiej ze skrzydłami. W hinduizmie Amor, zwany Kamadewą, jest bogiem miłości. ● W sztuce przedstawiany jest jako młody mężczyzna lub (częściej) chłopiec, ze skrzydłami, łukiem i kołczanem pełnym strzał. ● W Tarocie marsylskim i Crowley’a Amor zawieszony jest nad parą Kochanków; symbolizuje wieczną miłość i pożądanie.

AMULET RADOŚCI ŻYCIA

● Talizman w kształcie koła z ośmioma wewnętrznymi szprychami. Na każdej z nich umieszczone zostały alchemiczne znaki wspierające proces transmutacji. W zewnętrzny otok wpisano ponadto sześć imion Boga zapisanych alfabetem hebrajskim. Jako talizman chronił przed samotnością, depresją, lękami, a także pomagał wzmocnić wewnętrzną radość i odprężenie. ● W ikonografii Tarota, zmodyfikowany i dostosowany do potrzeb hermetycznych i tarotowych amulet radości życia stanowi centralny punkt karty Koło Fortuny w talii Ridera – Waite’a. W środku koła podzielonego ośmioma szprychami znajdują się alchemiczne symbole rtęci, siarki, wody i soli. W środku glif Słońca. Dwie szprychy pozostają bez symboli. Na otoku koła z kolei zapisane są dwa tetragramy: imię Boga JHVH (literami hebrajskimi) oraz TARO (literami łacińskimi).

ANAEL

● hebr. Aniel. ● W kabale jeden z siedemdziesięciu dwóch aniołów noszących mistyczne imię Szemhameforasz. ● W Tarocie, w tradycji hermetycznej, anioł rządzący kartami: As Mieczy i Piątka Mieczy. ● Strażnik Bram Zachodniego Wiatru. Przewodnik grupowych poszukiwań. Patron pozytywnych działań, kreatywności, równowagi, impulsu do zmiany kierunku działań, jasno wytyczonego celu. Podpora we wszystkich rodzajach walki i rywalizacji.

ANDROGEN (Androgyn, obojnak, hermafrodyta, Rebis)

● gr. Androgyne; łac. res (rzecz) i bis (podwójna). ● Starożytna metafora boskiej całości wywodząca się z kultu bóstw dwupłciowych. Symbol jin i jang, pierwotnego bytu, harmonijnego połączenia przeciwstawnych cech rzeczywistości, złączenia przeciwieństw w jedną boską całość oraz w pełni zintegrowaną osobowość. ● Androginiczność była znana i szeroko rozpowszechniona w starożytnym Egipcie, mitologii greckiej (mit o Hermafrodycie pokochanym bez wzajemności przez nimfę Salmakis do tego stopnia, że bogowie zdecydowali połączyć obie postacie w jedną) i orientalnej oraz filozofii platońskiej i sufizmie. ● W alchemii jest uosobieniem jedności będącej głównym celem hermetyzmu oraz symbolem równoczesnego występowania w pramaterii siarki (ciało stałe i palne) i rtęci (ciało płynne i lotne). ● W ikonografii Tarota androginiczna postać jest bohaterem karty Umiarkowanie w talii Crowley’a (tu karta nazywana Sztuką), która jest odwołaniem do karty Kochankowie i tamtejszych postaci Króla i Królowej, na karcie Sztuka połączonych w jedną, androginiczną właśnie postać, z jednym ciałem i o dwóch głowach z koronami.

Androginiczne postacie występują także w talii Ridera – Waite’a: na karcie Umiarkowanie, gdzie androgenem jest anioł, symbolizujący w tym przypadku boskie połączenie przeciwieństw w jedną hermetyczną całość, a także na kartach Dwójka Mieczy i Dziewiątka Monet.

Postać obupłciową przybrał też Giermek Kielichów w talii marsylskiej.

ANIEL →ANAEL

ANIOŁ

● Według różnych religii, antropomorficzne postacie ze skrzydłami, byt duchowy służący wspieraniu działań bogów i będący uosobieniem boskiej woli. Słowo pochodzi z języka greckiego ángelos, według wymowy bizantyjskiej ánhielos, oznaczającego dosłownie posłaniec. Pierwsze wyobrażenia aniołów pochodzą ze starożytnej Babilonii i Egiptu, gdzie aniołowie – lub bardziej skrzydlate postacie przypominające chrześcijańskie anioły – byli pośrednikami między bogami a ludźmi oraz światem materialnym a duchowym. Grecy uważali, że anioły kierują ruchem gwiazd i ciał niebieskich i są stworzone z piątej materii – eteru. Anioły chrześcijańskie zostały z kolei przejęte z religii judaistycznej i islamskiej, po czym zostały całkowicie zdematerializowane. ● Anioły są częstym motywem w sztuce. Przedstawiane są jako postacie ludzkie lub półzwierzęce (Grecja, Egipt, Mezopotamia) albo jako postacie uskrzydlonych głów lub putta (Amor) i Kupidyn (chrześcijaństwo). Ich atrybutami są skrzydła, trąby, miecze, harfy, różdżki, kadzielnice i łuk. Anioły zawsze były symbolami wojowników, strażników, opiekunów, obrońców i posłańców. ● Aniołowie chrześcijańscy od V w. (Dionizy Areopagita) uszeregowani są hierarchiczne, by w ten sposób zaspokoić ludzką potrzebę porządkowania rzeczy ziemskich i pozaziemskich. Hierarchię anielską tworzą tzw. chóry, których kolejność ściśle zależy od odległości anioła od Boga. Hierarchię tworzą: Serafini, Cherubini, Trony, Państwa, Księstwa, Zwierzchności, Mocarstwa, Archanioły i Anioły. ● W ikonografii Tarota, w talii Ridera – Waite’a anioł zawieszony jest nad postaciami Adama i Ewy na karcie Kochankowie, gdzie rozpościera ramiona w przyjaznym geście (wg interpretacji Waite’a to Archanioł Rafael). Na tym wizerunku jest symbolem niczym niezmąconej miłości, duchowej siły i połączenia kobiety z mężczyzną. Symbolizuje kobiecą energię i boskie przyzwolenie na ziemskie połączenie kobiety i mężczyzny. Jego czerwone skrzydła są alchemicznym symbolem ognia, w którym następuje owo połączenie i wyrównanie dualizmu.

Anioł jest metaforyczną postacią również na innej karcie, Sprawiedliwość w talii Ridera – Waite’a.

Z kolei na karcie Sąd w talii marsylskiej i Ridera – Waite’a anioł wyłania się z chmur i dmie w trąbę na znak zmartwychwstania (Archanioł Gabriel).

ANKH →KRZYŻ

ANUBIS

● Egipski bóg z głową szakala. Jest symbolem ważenia dusz zmarłych, mumifikacji, życia wiecznego i pozagrobowego oraz wszelkiej tajemnicy. Poza Egiptem Anubis łączony był z greckim bogiem Hermesem (Hermanubis), gdzie czczony był jako przewodnik zmarłych, a przedstawiany pod postacią ludzką z psią głową i kaduceuszem w ręce. ● W ikonografii Tarota Anubis w nieco zniekształconej postaci przedstawiony został na karcie Koła Fortuny w Tarocie marsylskim. Tu symbolizuje człowieka wznoszącego się na kole życia i rozwijającego się, zaś zielony kolor jego stroju sugeruje mądrość i wiedzę nabywaną w wyniku doświadczeń.

Anubis z głową szakala przedstawiony z kolei na karcie Koło Fortuny w talii Ridera – Waite’a jest postacią ukazaną w części dolnej i wznoszącej się koła; symbolizuje na tej karcie wieczność życia i jego nieprzewidywalność.

Inny wizerunek tego starożytnego boga umieszczono na karcie Księżyc w dwóch taliach: Crowley’a i Hermetic, na których po dwie postacie Anubisa strzegą baszty – wielkiej tajemnicy i hermetycznej wiedzy.

ARIEL

● hebr. Ariel, Oriel. ● W kabale jeden z siedemdziesięciu dwóch aniołów noszących mistyczne imię Szemhameforasz. Ariel jest aniołem upadłym należącym do chóru Cnót. Wymieniany wielokrotnie w pismach okultystycznych i magicznych jako demon. Często przedstawiany jest z głową lwa. W pismach okultystycznych Ariel jest ponadto trzecim archontem wiatrów. W Biblii z kolei Ariel to symboliczna nazwa Jerozolimy. ● W Tarocie, w tradycji hermetycznej, anioł rządzący kartą Dziewiątka Kielichów. ● Zwierzchnik demonów, władca wiatrów. Anioł ujawniający przyszłość, patronujący działaniom skierowanym na własne poszukiwania i odkrycia, opiekun okultyzmu, magii i miłości.

AS

● W obecnych systemach karcianych najstarsza (największa) karta do gry (w niektórych grach niższa jedynie od jokera). W każdej talii (do gry, wróżbiarstwa, medytacji i trików iluzjonistycznych) znajdują się cztery asy reprezentujące cztery kolory karciane: trefle (żołędzie), karo (dzwonki), kiery (czerwienie) i piki (wina). ● W Tarocie cztery karty Arkanów Małych rozpoczynające zestawy kolorów: Buław, Mieczy, Kielichów i Monet. Asy jako samodzielne karty w Tarocie są symbolami czystych właściwości czterech żywiołów i rządzą podległymi im blotkami. Wyrażają największą energię charakterystyczną dla danego żywiołu. ● Ikonografia czterech tarotowych Asów nawiązuje (według tradycji historycznej) do przedmiotów z opowieści o Rycerzach Okrągłego Stołu i poszukiwaniach Świętego Graala: As Buław nawiązuje do Włóczni Longinusa (włócznia legionisty rzymskiego, który ugodził Chrystusa w serce), As Kielichów – do Świętego Graala, As Mieczy – do Miecza Ducha (święta broń króla Dawida) i As Monet – do złotej misy, z której Chrystus spożywał paschalnego baranka. ● W tradycji kabalistycznej natomiast Asy nawiązują do najwyższej sfery Drzewa Życia. ● W alchemii i hermetyzmie zostały przyporządkowane czterem żywiołom, Wodzie (Kielichy), Powietrzu (Miecze), Ogniowi (Buławy) i Ziemi (Monety). Żywioły te symbolizują alchemiczny pierwszy etap ewolucji Materii Pierwszej, czyli tworzywa, z którego powstał Wszechświat. Dlatego też alchemicy nazywali tarotowe Asy „Korzeniami Mocy Żywiołów”.

AS BUŁAW

● W Tarocie karta Arkanów Małych rozpoczynająca zestaw kolorów Buław. ● Jest symbolem żywiołu Ognia, połączenia substancji oraz głębokiego powiązania człowieka z materią ziemi i ludzkim życiem, a także początku, pierwszego impulsu, kreatywności i woli życia. As Buław swym wyglądem nawiązuje do Drzewa Życia, a listki symbolizują hebrajską literę jod (symbol tajemnicy życia i istnienia). Po karcie Słońce karta As Buław stanowi kartę o najwyższym potencjale energetycznym, gdyż sugeruje wykorzystanie znacznej energii do osiągania celów i usuwania ograniczeń. ● Nazwa karty: As Buław, Ogień, Rdzeń Mocy Ognia, Pan Głównej Mocy Ognia. ● Kolory: czerwony, brązowy. ● Anioły: Vehuiah, Jeliel.

● Symbole Crowley’a: płonąca pochodnia (symbol oczyszczenia i wielkiego potencjału) z wpisanym do niej Drzewem Życia. Dziesięć płomieni symbolizuje liczbę kart w kolorze. Wokół pochodni zielone błyskawice w kształcie litery jod (symbolizują twórczą energię). Karta ma tło czerwone (niezwyczajna aktywność).

● Symbole Hermetic: płonąca buława trzymana jedną ręką, wokół której trzaskają płomienie. Nad buławą świetliste promienie i alchemiczny symbol ognia, z wpisanym hebrajskim słowem Kether.

● Symbole marsylskie: prawa ręka wystająca z chmur trzyma zieloną gałąź bez liści, wokół gałązki z kwiatkami i małymi listeczkami oraz owoc obfitości.

● Symbole Waite’a: prawa ręka wystająca z chmur trzyma brązową gałąź, na której trzy małe gałązki zaczynają wypuszczać zielone liście (symbol nowego życia). Osiem luźnych liści unosi się wokół buławy. Wokół dłoni rozpościera się jasna poświata (aureola). W oddali zielony krajobraz.

● Symbolika karty: impuls, szansa, dobry początek, niepohamowany pęd do życia, gwałtowny zryw do działania. ● Znaczenie dywinacyjne: początek przedsięwzięcia, pokonanie wszelkich trudności w drodze do celu, ogień, solidna i kreatywna energia, przemiana, wola życia, posiadanie mnóstwa siły do jej wykorzystania, gotowość do zaczynania czegoś nowego, twórcze zdolności, nowe zalążki pomysłów. ● Zodiak: Baran, Lew, Strzelec. ● Żywioł: Ogień.

AS KIELICHÓW

● W Tarocie karta Arkanów Małych rozpoczynająca zestaw kolorów Kielichów. ● Jest symbolem żywiołu Wody oraz emocji, jedności, radości, twórczości i potrzeby miłości. As Kielichów stanowi jedną z najszczęśliwszych kart Tarota. ● Nazwa karty: As Kielichów, Woda, Rdzeń Mocy Wody, Władca Głównych Sił Wody. ● Kolory: żółty, niebieski. ● Anioły: Caliel, Pehiliah.

● Symbole Crowley’a: karta przedstawia wizerunek kosmicznej Joni. Na środku Święty Graal w kolorze niebieskim (symbolizuje mądrość). Od pucharu rozbłyskują promienie w kształcie muszli i zlewają się z profilowanymi wodami oceanu na górnej części karty. Od dołu (symbol ziemi, sfery materialnej) ku górze (symbol nieba, sfery niematerialnej) przez kielich wybija snop jaskrawego światła (symbol spełnienia). Kielich stoi na białym lotosie (symbolu miłości przekazywanej).

● Symbole Hermetic: kielich na dłoni, z którego wytryskuje woda do jeziora z kwiatami lotosu. Nad kielichem alchemiczny symbol wody, z wpisanym hebrajskim słowem Kether.

● Symbole marsylskie: ozdobny i wytworny kielich zajmuje całą kartę.

● Symbole Waite’a: prawa dłoń wystająca z chmur unosi żółty kielich, z którego wylewa się strumieniami woda i wpada do jeziora poniżej dłoni (ilość wody świadczy o ilości uczuć). Wokół dłoni jasna poświata, aureola. Nad kielichem unosi się gołąb z hostią (symbol miłości boskiej oraz Ducha Świętego) w dziobie, którą zanurza w kielichu. Dwadzieścia sześć spadających kropli to symbol JHVH (w gematrii to wartość liczbowa: Jod = 10, He = 5, Waw = 6, He = 5: razem = 26).

● Symbolika karty: dar losu, szansa na realizację czegoś, co w danej chwili jest najważniejsze. ● Znaczenie dywinacyjne: emocje, jedność, radość, twórczość, potrzeba miłości, dar losu, szansa na realizację czegoś; czas, w którym najważniejsze jest to, co czujesz; początek miłości, przyjaźni, pasji, szczęścia, uczuć i pragnień. ● Zodiak: Rak, Skorpion, Ryby. ● Żywioł: Woda.

AS MIECZY

● W Tarocie karta Arkanów Małych rozpoczynająca zestaw kolorów Mieczy. ● Jest symbolem żywiołu Powietrza oraz potęgi ludzkiego umysłu, intelektu, pewności siebie i jedności. ● Nazwa karty: As Mieczy, Powietrze, Rdzeń Mocy Powietrza. ● Kolory: niebieski, zielony. ● Anioły: Aniel, Haamiasz.

● Symbole Crowley’a: zielony Miecz Maga z jelcem w kształcie alchemicznego symbolu zmienności oraz intuicji (trzy fazy Księżyca: Księżyc ubywający, przybywający i w pełni) i rękojeścią oplecioną przez węża (symbol transformacji). Na ostrzu umieszczone greckie słowo THELEMA (gr. wola). Nad mieczem świetlista korona. Wokół ciemne chmury oraz wschodzące Słońce.

● Symbole Hermetic: ręka trzymająca Miecz Maga z jelcem w kształcie alchemicznego symbolu zmienności oraz intuicji (trzy fazy Księżyca: Księżyc ubywający, przybywający i w pełni). Nad mieczem alchemiczny symbol powietrza, z wpisanym hebrajskim słowem Kether. Po obu stronach miecza dwie gałązki: palmowa (symbol cierpienia i nagrody) i oliwna (symbol pokoju i zgody). Nad mieczem korona z dwunastoma klejnotami (dwanaście znaków Zodiaku), tu symbolizująca postawę mówiącą o tym, że własną inteligencją i rozumem można zdobyć sukces, doskonałość, władzę, chwałę i mądrość. Nad koroną sześć płomyków w kształcie litery jod.

● Symbole marsylskie i Waite’a: lewa ręka wyłaniająca się z chmur trzyma miecz skierowany ostrzem do góry. Na szczycie miecza korona przybrana w motywy akantowe (symbol władzy nad umysłem).

● Symbolika karty: szansa na rozwiązanie problemów, władza umysłowa, potęga umysłu, człowiek panem swej woli. ● Znaczenie dywinacyjne: pewność siebie, umysłowe uzdolnienia, konieczność rozwiązania istniejącego problemu, zachowaj rozwagę, nie daj się uwięzić przeszłości, zaakceptuj zmiany, nadchodzący konflikt, zapowiedź burzliwego okresu, swoboda myślenia. ● Zodiak: Waga, Ryby, Koziorożec. ● Żywioł: Powietrze.

AS MONET

● W Tarocie karta Arkanów Małych rozpoczynająca zestaw kolorów Monet. ● Jest symbolem żywiołu Ziemi oraz wartości mierzonej i niemierzonej, talentu, poprawy losu, spełnienia i szczęśliwego życia. ● Nazwa karty: As Monet, Ziemia, Rdzeń Mocy Ziemi, Władca Głównych Mocy Ziemi. ● Kolory: biały, żółty. ● Anioły: Mebachiasz, Pojel.

● Symbole Crowley’a: moneta, w której środku umieszczony jest heptagram, a w jego środku magiczna pieczęć Crowley’a, Pieczęć Bestii. Na otoku monety grecki napis: TO MEGA THERION (gr. Wielka Dzika Bestia), magiczny podpis Aleistera Crowley’a, którym posługiwał się w Hermetycznym Zakonie Złotego Brzasku. Monetę otaczają pióra w kolorach materii i ziemi (brąz), kreatywności (zielony) i radości z osiąganego celu (żółty).

● Symbole Hermetic: w centrum karty moneta z krzyżem greckim, symbolem czterech żywiołów. Moneta stoi nieruchomo. Wokół niej pięć koncentrycznych kręgów (symbolizujących pięć znanych w starożytności planet), zaś od niej rozchodzi się dwanaście promieni (dwanaście znaków Zodiaku). Całość to symboliczne przedstawienie astrologicznego nieba. Nad monetą dwa symbole: uskrzydlony krzyż maltański oraz alchemiczny symbol Ziemi, z wpisanym hebrajskim słowem Kether. Na dole karty dłoń wyłaniająca się z chmur i trzymająca dwie gałązki kwitnącej dzikiej róży okalające monetę, będące symbolem zapowiedzi luksusu i dobrobytu materialnego. Na gałązce cztery róże i dwa pąki, razem sześć kwiatów: tu symbolizuje rzeczy istotne ogarniane wszystkimi zmysłami, dobrymi i złymi, a w pewnym sensie ich iluzoryczne istnienie (przemijające jak róża).

● Symbole marsylskie: złota moneta ozdobiona labrami. W jej środek wpisane są trzy lilijki (symbol czystości).

● Symbole Waite’a: prawa dłoń wyłaniająca się z chmur podtrzymuje monetę z wyrysowanym w jej środku pentagramem. Poniżej ogród z kwiatów lilii (symbolizujący czystość zamiarów), a za bramą ogrodu góry.

● Symbolika karty: wielkie szczęście, realna szansa na spełnienie marzeń i pragnień, poznawanie własnej wartości, niezawracanie sobie głowy sprawami mało wartościowymi, dążenie do zamożności, równowaga czterech żywiołów, zmysłowość i realność działań. ● Znaczenie dywinacyjne: talent, jedność, zmiana na lepsze, podstawa materialnego sukcesu, bogactwo, działanie, poddanie ocenie, realna szansa na spełnienie pragnień i marzeń, zapał twórczy, początek nowego etapu dla toczących się spraw, zadowolenie z życia, siła, pomoc w nowych przedsięwzięciach. ● Zodiak: Koziorożec, Baran, Bliźnięta. ● Żywioł: Ziemia.

ASAEL (Asaliasz)

● hebr. Aasliah, Osliah. ● W kabale jeden z siedemdziesięciu dwóch aniołów noszących mistyczne imię Szemhameforasz. W kabale anioł chóru Cnót, służący pod zwierzchnictwem Rafaela. ● W Tarocie, w tradycji hermetycznej, anioł rządzący kartą Dziesiątka Kielichów. ● Jeden z przywódców upadłych aniołów, który według Księgi Enocha współżył z ziemskimi kobietami. Sprawuje pieczę nad sprawiedliwością. Patron bogactwa, dostatku, majątku, uwodzenia i pełni uczuć miłosnych.

ASIJA

● W kabale jeden z czterech Światów Kabalistycznych (Asija, Jecira, Berija, Acilut). Świat Materialny. Najniższy z czterech Światów. ● Według kabały, Asija jest miejscem, gdzie wszelkie negatywne sfery powstałe w wyniku procesu postępującej degradacji świata krystalizują się w materię i egzystencję. ● W Tarocie przyporządkowany jest mu żywioł Ziemi oraz dwór Monet.

AUREOLA

● Żółty lub biały oraz pełny lub promienisty świetlisty otok (halo) wokół głowy w postaci aury, pierścienia światła lub eteru. Symbol świętości i nadzwyczajnej władzy duchowej. Aureola pochodzi od starożytnych bóstw solarnych i ognistych otoczonych złocistym wieńcem. ● W ikonografii Tarota aureola znajduje się na dwóch kartach. Otacza głowę wisielca na karcie Wisielec w talii Ridera – Waite’a, na której to karcie symbolizuje światło, oświecenie przez odwrócenie rzeczywistości i spojrzenie na świat i ludzi z innej perspektywy oraz wysoko rozwiniętą osobowość człowieka.

Natomiast w Arkanach Małych aureola roztacza kręgi nad głową Królowej Kielichów w talii Crowley’a i jest tu symbolem jej siły duchowej.

AVAMEL →AWAMEL

AWAMEL

● hebr. Avamel. ● W kabale jeden z siedemdziesięciu dwóch aniołów noszących mistyczne imię Szemhameforasz. ● W Tarocie, w tradycji hermetycznej, anioł rządzący kartą Dziesiątka Buław.

AYOEL →JOEL

AZAZEL

● hebr. Yezael. ● W kabale jeden z siedemdziesięciu dwóch aniołów noszących mistyczne imię Szemhameforasz. ● W Tarocie, w tradycji hermetycznej, anioł rządzący kartą Dwójka Mieczy. ● Anioł wymagający od człowieka umiejętności dostosowywania się do środowiska i ludzi, pomagający pracować nad pokonywaniem w sobie blokad, kompleksów i zahamowań psychicznych. Patron nowatorów, ludzi kreatywnych i mających w sobie pozytywną energię, patron wiedzy, uczenia się i pamięci. Wymaga łączenia codzienności i pracy ze słoneczną energią. Sprzyja solidarności, harmonii, zjednoczeniu, porządkowi i rozwijaniu percepcji.