-
W empik go
Leksykon wiedzy o Turcji - ebook
Wydawnictwo:
Data wydania:
1 stycznia 2014
Format ebooka:
EPUB
Format
EPUB
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najpopularniejszych formatów e-booków na świecie.
Niezwykle wygodny i przyjazny czytelnikom - w przeciwieństwie do formatu
PDF umożliwia skalowanie czcionki, dzięki czemu możliwe jest dopasowanie
jej wielkości do kroju i rozmiarów ekranu. Więcej informacji znajdziesz
w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu.
Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu.
Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
Format
MOBI
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najczęściej wybieranych formatów wśród czytelników
e-booków. Możesz go odczytać na czytniku Kindle oraz na smartfonach i
tabletach po zainstalowaniu specjalnej aplikacji. Więcej informacji
znajdziesz w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu.
Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu.
Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
Multiformat
E-booki sprzedawane w księgarni Virtualo.pl dostępne są w opcji
multiformatu - kupujesz treść, nie format. Po dodaniu e-booka do koszyka
i dokonaniu płatności, e-book pojawi się na Twoim koncie w Mojej
Bibliotece we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego
tytułu. Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na
karcie produktu przy okładce. Uwaga: audiobooki nie są objęte opcją
multiformatu.
czytaj
na tablecie
Aby odczytywać e-booki na swoim tablecie musisz zainstalować specjalną
aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego,
który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. Bluefire
dla EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na czytniku
Czytanie na e-czytniku z ekranem e-ink jest bardzo wygodne i nie męczy
wzroku. Pliki przystosowane do odczytywania na czytnikach to przede
wszystkim EPUB (ten format możesz odczytać m.in. na czytnikach
PocketBook) i MOBI (ten fromat możesz odczytać m.in. na czytnikach Kindle).
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na smartfonie
Aby odczytywać e-booki na swoim smartfonie musisz zainstalować specjalną
aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego,
który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. iBooks dla
EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
Czytaj fragment
Pobierz fragment
Pobierz fragment w jednym z dostępnych formatów
LUB
24,99 zł za tytuł
Tytuł dostępny w abonamencie Empik Go już od 24,99 zł / 30 dni
Sprawdź
Słuchaj i czytaj w abonamencie Go Standard już za 24,99 zł / 30 dni. Subskrypcja Go Standard daje możliwość dodania do biblioteki 3 dowolne tytuły w danym okresie rozliczeniowym (30 dni). Wybierasz z ponad 200 tys. audiobooków, ebooków i podcastów.
Leksykon wiedzy o Turcji - ebook
Praca zbiorowa pod redakcją Tadeusza Majdy
Leksykon obejmuje okres przedrepublikański i Republiki Tureckiej. Hasła ułożone w porządku alfabetycznym podają wiadomości w sposób syntetyczny i odnoszą się do wszystkich dziedzin życia Turcji współczesnej i czasów dawniejszych, od zagadnień politycznych, ustrojowych na obyczajach i sztuce kulinarnej kończąc.
| Kategoria: | Nauki społeczne |
| Zabezpieczenie: |
Watermark
|
| ISBN: | 978-83-8002-024-5 |
| Rozmiar pliku: | 12 MB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
A
Abasýyanýk, Sait Faik (1906–1954) – poeta, pisarz, uważany za twórcę nowoczesnej noweli tur., piewca Stambułu, mieszkańców jego przedmieść, portu, rybaków, włóczęgów, ludzi marginesu, mistrz słowa i dialogu, język jego utworów nasycony jest idiomami, wyrazami stambulskiego argo. Debiutował w 1929 r.; spuścizna obejmuje 10 zb. opowiadań, dwie powieści, zb. wierszy. Najważniejsze zb. opowiadań: Semaver (Samowar, 1936), Sarnıç (Cysterna, 1939), Lüzumsuz Adam (Niepotrzebny człowiek, 1948), Havuz Başı (Przy sadzawce, 1952), Alemdağda Bir Yılan Var (Na Alemdağ jest wąż, 1954); wszystkie opowiadania wydało wyd. Bilgi w 1970 r. TM, ÖE
Abdal – nazwa plemienia, dawniej prowadzącego koczowniczy tryb życia, obecnie – osiadły. A. zamieszkują wyspowo zach. i środ. Anatolię, a także cały obszar zamieszkały przez plemiona turkmeńskie aż po chiński Turkiestan. Liczebność A. szacuje się na ok. 30 tys. Mówią różnymi dialektami j. tur., tylko A. z Maraş mówią j. kurd. Posiadają własny tajny j., bazujący na tur. składni, zawierający wiele zapożyczeń z j. per., kurd., grec. oraz z j. → Cyganów swego regionu. Wyznają → alewizm z licznymi elementami niealewickimi. Z grup A. wywodzą się gł. ugrupowania → sufich XVI i XVII w. Rodowo-plemienna struktura społeczna podległa rel. strukturom Alewitów znajduje się w stanie rozkładu. Małżeństwa zawierane są wewnątrz grupy plemiennej i rel., często w kręgu rodziny. Trad. zajęcia A. są związane z wędrownym trybem życia – muzykowanie na weselach, sünnetçi, znachor, cynkarz, wytwórca miedzianych naczyń, sit, koszy. Ze względu na tryb życia i zajęć A. są często negatywnie identyfikowani z Cyganami. MG
Abdülaziz (1830–1876) – sułtan, panował od 1861 r. W czasie jego panowania kontynuowano reformy → tanzimatu, otwarto Liceum Galatasaray i uniwersytet Darülfünun. Był to okres ruchów wyzwoleńczych na Bałkanach w Czarnogórze, Serbii, Bośni, Herzegowinie i Bułgarii, toczyła się też wojna z Rosją. TM
Medal Medżidije ustanowiony przez Sułtana Abdülaziza
Abdülbaki Nasır Dede (1765–1820) – twórca hymnów do ceremonii mewlewitów. Zasłynął także jako autor traktatu muzycznego, noszącego tytuł Tedkik ve Tahkik (Badanie i systematyzacja), w którym dokonuje systematyzacji → makamów. AS
Abdülhamit I (1725–1789) – sułtan, panował od 1774 r. Prowadził wojnę z Rosją, zakończoną klęską sił tur. i podpisaniem traktatu pokojowego w → Küçük Kaynarcı. Prowadził też wojnę z Persją. Rosja doprowadziła w tym czasie do aneksji Chanatu Krymskiego. Nowa wojna z Rosją i Austrią 1787 r. nie spowodowała powrotu Krymu do Porty. Turcja utraciła w wyniku wojny port czarnomorski Oczaków. Za panowania A. założono Cesarską Szkołę Inżynierii Morskiej (Mühendishane-i Bahri-yi Hümayun), która wykształciła pierwsze kadry oficerów wg programu europ. TM
Abdülhamit II (1842–1918) – sułtan, panował w l. 1876–1908. Sprawował władzę w sposób absolutny, w swej polityce wykorzystywał ideologię → panislamizmu. Za jego rządów uchwalono pierwszą konstytucję w 1876 r., zawieszoną w 1877 r. A. prowadził wojny z Serbią i Czarnogórą 1876, Rosją 1877–1978, Grecją 1897. W l. 1908––1900 zbudował kolej hidżaską do Medyny. W 1908 r. w wyniku rewolucji młodotureckiej został zdetronizowany, zesłany do Salonik, a w 1912 r. do Pałacu Beylerbeyi nad Bosforem. TM
Brama wejściowa do pałacu Beylerbeyi nad Bosforem
Abdullah Buhari (1725–1750?) – malarz miniaturzysta, najwybitniejszy artysta, obok Levniego, w „okresie tulipanów”, malował najczęściej kobiety i kwiaty, a także sceny erotyczne. TM
Abdülmecit I (1823–1861) – sułtan, panował od 1839 r. Za jego rządów toczyła się wojna krymska w 1853 r., zaczął się okres wielkich reform → tanzimatu, rozpoczęty ogłoszeniem reskryptu cesarskiego (Hatt-i Hümayun) w Parku Gülhane w 1839 r. Był to okres niepokojów niepodległościowych, zwłaszcza na Bałkanach. Najważniejsze reformy przyprowadzono w systemie administracji, szkolnictwie, systemie monetarnym. Rozwój budownictwa w stolicy → Pałac Dolmabahçe (1853). Pierwszy z sułtanów znający języki europejskie. TM
Abdülmecit II – pełnił tylko funkcję kalifa od 18 XI 1922 r. do 3 III 1924 r., tj. do czasu zniesienia kalifatu przez Wielkie Zgromadzenie Narodowe. Zmarł w Paryżu w 1944 r. TM
Abrahamowicz, Zygmunt (1923–1990) – turkolog, historyk, studiował w Uniwersytecie Jagiellońskim, znawca historii Turcji, Chanatu Krymskiego, stosunków polsko-tureckich, pracował w Instytucie Historii PAN. Ważniejsze publikacje: Katalog dokumentów tureckich, cz. I. Dokumenty do dziejów Polski i krajów ościennych w latach 1455–1672 (Warszawa 1959), Hadży Mehmed Senai z Krymu, Historia Chana Islam Gereja III (Warszawa 1971), Kara Mustafa pod Wiedniem (Kraków 1973). TM
Acudoğu, Ratip Aşir (Acudoğlu, 1898–1957) – rzeźbiarz. Studiował w Akademii Sztuk Pięknych w Stambule, później w Akademie der Bildenden Künste w Monachium, pobierał też lekcje u Aristide’a Maillola w Paryżu. W swej twórczości inspirował się pracami Maillola i Bourdelle’a. W 1925 r. ponownie podjął studia w Académie Julian w Paryżu w pracowniach Henriego Boucharda i Paula Landowskiego. Po powrocie do Turcji dawał lekcje rzeźby w szkołach średnich. Do znanych dzieł A. należą pomniki – Mustafy Fehmiego Kubilaya w Menemen, İsmeta İnönü w Erzincanie, Atatürka na Wydziale Rolniczym Uniwersytetu Ankarskiego, a także popiersia, np. popiersie Fahriye Yen w Uniwersytecie Mimar Sinana w Stambule. TM
adak – ofiara wotywna składana Bogu w podzięce za spełnienie prośby. Prośbę zanosi się bezpośrednio do Boga lub za wstawiennictwem lokalnego świętego pir. Jako a. składa się zarówno krwawe ofiary ze zwierząt (adak kurbanı), jak i dary dla meczetów i → türbe. Kobiety często ofiarowują przy grobach świętych → yazmy. MG
Adalar → Kızıl Adalar
Adalet Bakanlığı → Ministerstwo Sprawiedliwości
Adalet Partisi, AP – Partia Sprawiedliwości, powstała w wyniku wojskowego zamachu stanu 1960 r. i od początku swojego istnienia, tj. od 1961 r., uważała się za spadkobierczynię i kontynuatorkę zdelegalizowanej → Demokrat Parti. Pierwszym przewodniczącym partii został emerytowany generał Ragip Gümüşpala. AP głosząc liberalno-konserwatywny program, tolerancyjny dla wierzącej części społeczeństwa, w szybkim tempie zdobywała popularność. Wśród stałych zwolenników partii znaleźli się zarówno bogaci posiadacze ziemscy, jak i biedni chłopi, gdyż program był dla wszystkich atrakcyjny. Po śmierci gen. Gümüşpali w 1964 r. przewodniczącym partii został Süleyman → Demirel, na którego spadł obowiązek poprowadzenia partii do wyborów ’65, w których AP zdobyła 52,9% głosów, zapewniając sobie tym samym większość w parlamencie. Süleyman Demirel stanął na czele rządu, którego skład nie zmienił się aż do 1969 r., kiedy to AP ponownie zdobyła większość w wyborach. Demirel ponownie sformował gabinet, zmieniając nieco jego skład. W wyborach ‘73 zajęła drugie miejsce (29%), a Demirel został premierem od III 1975 do I 1978 r. i ponownie od XI 1979 do IX 1980 r. Partię rozwiązano w wyniku zamachu wojskowego w 1980 r. AZ
Adalet ve Kalkınma Partisi, AK Parti – Partia Sprawiedliwości i Rozwoju, założona wkrótce po zamknięciu → Fazilet Partisi, 14 VIII 2001 r. przez Tayyipa → Erdoğana, który jest jej przewodniczacym. Wielu posłów FP wstąpiło do AK Parti, dzięki czemu już w kadencji 1999–2002 59 posłów partii znalazło się w parlamencie. Partia odniosła ogromny sukces we wcześniejszych wyborach 2002 r., zdobywając 34% głosów i aż 365 miejsc w parlamencie, co zapewniło jej większość i możliwość samodzielnego sformowania rządu. Sytuacja taka nie zdarzyła się w Turcji od wyborów 1987 r. Elektorat partii stanowi w większości muzułmańska młodzież o nowoczesnych poglądach, proeuropejska i prozachodnia. Po ogłoszeniu wyniku wyborów obawiano się sformowania rządu przez „islamistów”. AK Parti już w miesiąc po wyborach na szczycie UE w Kopenhadze (12 XII 2002 r.) opowiedziała się za przystąpieniem Turcji do struktur europ. Natomiast w marcu 2003 r. decyzją o niewzięciu udziału w operacji w Iraku wykazała niezależność swej polityki zagranicznej w stosunku do USA. AZ
Adalı, Halil (1870–1927) – sławny zapaśnik turecki, znany z dzielności. Toczył wiele zwycięskich walk za granicą, za co nadano mu przydomek „Turecki lew” (Türk Arslan). ÖE
Adampol – Polonezköy – wieś założona w 1842 r. przez ks. Adama Jerzego Czartoryskiego koło Beykozu po stronie azjatyckiej w celu osiedlenia tam pol. emigrantów i zbiegów z wojska carskiego. Ważny przyczółek polskości w Turcji. W 1883 r. ks. Władysław Czartoryski wykupił ziemie od zakonu Lazarystów; w 1968 r. Czartoryscy zrzekli się prawa własności, co pociągnęło za sobą uwłaszczenie pol. osadników. W 2002 r. liczba potomków pol. osadników wynosiła 90 (do I wojny światowej ich liczba wynosiła ok. 250). W ostatnich dziesięcioleciach Polonezköy jest osadą o mieszanym składzie etnicznym, wójtem wsi jest jednak zawsze mieszkaniec pol. pochodzenia. Jest obecnie miejscowością letniskową dla mieszkańców Stambułu. TM
Adana – m. w pd. Turcji nad rz. Seyhan (→ rzeki), piąte co do wielkości m. – ok. 1,2 mln mieszkańców (2000). Stolica wilajetu. Ważny ośrodek przemysłu chemicznego, lekkiego (zwłaszcza bawełnianego) i spożywczego. Dzieje A. sięgają czasów hetyckich. Jednak do naszych czasów zachowało się niewiele zabytków z późniejszych czasów. Jednym z ważniejszych jest pochodzący z II w. n.e. most nad rzeką Seyhan, zbudowany na rozkaz cesarza Hadriana. ASul
------------------------------------------------------------------------
Zapraszamy do zakupu pełnej wersji książki
------------------------------------------------------------------------Wydawnictwo Akademickie
DIALOG
specjalizuje się w publikacji książek dotyczących języków, zwyczajów, wierzeń, kultur, religii, dziejów
i współczesności świata Orientu.
Naszymi autorami są znani orientaliści polscy
i zagraniczni, wybitni znawcy tematyki Wschodu.
Wydajemy także przekłady bogatej
i niezwykłej literatury pięknej krajów Orientu.
Redakcja: 00-112 Warszawa, ul. Bagno 3/219
tel.: 22 620 32 11, 22 654 01 49
e-mail: [email protected]
Biuro handlowe : 00-112 Warszawa, ul. Bagno 3/218
tel./faks: 22 620 87 03
e-mail: [email protected]
www.wydawnictwodialog.pl
Serie Wydawnictwa Akademickiego DIALOG:
------------------------- -----------------------------------
• Języki Orientalne • Mądrość Orientu
• Języki Azji i Afryki • Współczesna Afryka i Azja
• Literatury Orientalne • Vicus. Studia Agraria
• Skarby Orientu • Orientalia Polona
• Teatr Orientu • Philologia Orientalis
• Życie po Japońsku • Literatura Okresu Transformacji
• Sztuka Orientu • Literatura Frankofońska
• Dzieje Orientu • Być Kobietą
• Podróże−Kraje−Ludzie • Temat Dnia
• Świat Orientu • Wieczory z Nauką
• Historia/Polityka • Życie Codzienne w...
------------------------- -----------------------------------
Prowadzimy sprzedaż wysyłkową
Abasýyanýk, Sait Faik (1906–1954) – poeta, pisarz, uważany za twórcę nowoczesnej noweli tur., piewca Stambułu, mieszkańców jego przedmieść, portu, rybaków, włóczęgów, ludzi marginesu, mistrz słowa i dialogu, język jego utworów nasycony jest idiomami, wyrazami stambulskiego argo. Debiutował w 1929 r.; spuścizna obejmuje 10 zb. opowiadań, dwie powieści, zb. wierszy. Najważniejsze zb. opowiadań: Semaver (Samowar, 1936), Sarnıç (Cysterna, 1939), Lüzumsuz Adam (Niepotrzebny człowiek, 1948), Havuz Başı (Przy sadzawce, 1952), Alemdağda Bir Yılan Var (Na Alemdağ jest wąż, 1954); wszystkie opowiadania wydało wyd. Bilgi w 1970 r. TM, ÖE
Abdal – nazwa plemienia, dawniej prowadzącego koczowniczy tryb życia, obecnie – osiadły. A. zamieszkują wyspowo zach. i środ. Anatolię, a także cały obszar zamieszkały przez plemiona turkmeńskie aż po chiński Turkiestan. Liczebność A. szacuje się na ok. 30 tys. Mówią różnymi dialektami j. tur., tylko A. z Maraş mówią j. kurd. Posiadają własny tajny j., bazujący na tur. składni, zawierający wiele zapożyczeń z j. per., kurd., grec. oraz z j. → Cyganów swego regionu. Wyznają → alewizm z licznymi elementami niealewickimi. Z grup A. wywodzą się gł. ugrupowania → sufich XVI i XVII w. Rodowo-plemienna struktura społeczna podległa rel. strukturom Alewitów znajduje się w stanie rozkładu. Małżeństwa zawierane są wewnątrz grupy plemiennej i rel., często w kręgu rodziny. Trad. zajęcia A. są związane z wędrownym trybem życia – muzykowanie na weselach, sünnetçi, znachor, cynkarz, wytwórca miedzianych naczyń, sit, koszy. Ze względu na tryb życia i zajęć A. są często negatywnie identyfikowani z Cyganami. MG
Abdülaziz (1830–1876) – sułtan, panował od 1861 r. W czasie jego panowania kontynuowano reformy → tanzimatu, otwarto Liceum Galatasaray i uniwersytet Darülfünun. Był to okres ruchów wyzwoleńczych na Bałkanach w Czarnogórze, Serbii, Bośni, Herzegowinie i Bułgarii, toczyła się też wojna z Rosją. TM
Medal Medżidije ustanowiony przez Sułtana Abdülaziza
Abdülbaki Nasır Dede (1765–1820) – twórca hymnów do ceremonii mewlewitów. Zasłynął także jako autor traktatu muzycznego, noszącego tytuł Tedkik ve Tahkik (Badanie i systematyzacja), w którym dokonuje systematyzacji → makamów. AS
Abdülhamit I (1725–1789) – sułtan, panował od 1774 r. Prowadził wojnę z Rosją, zakończoną klęską sił tur. i podpisaniem traktatu pokojowego w → Küçük Kaynarcı. Prowadził też wojnę z Persją. Rosja doprowadziła w tym czasie do aneksji Chanatu Krymskiego. Nowa wojna z Rosją i Austrią 1787 r. nie spowodowała powrotu Krymu do Porty. Turcja utraciła w wyniku wojny port czarnomorski Oczaków. Za panowania A. założono Cesarską Szkołę Inżynierii Morskiej (Mühendishane-i Bahri-yi Hümayun), która wykształciła pierwsze kadry oficerów wg programu europ. TM
Abdülhamit II (1842–1918) – sułtan, panował w l. 1876–1908. Sprawował władzę w sposób absolutny, w swej polityce wykorzystywał ideologię → panislamizmu. Za jego rządów uchwalono pierwszą konstytucję w 1876 r., zawieszoną w 1877 r. A. prowadził wojny z Serbią i Czarnogórą 1876, Rosją 1877–1978, Grecją 1897. W l. 1908––1900 zbudował kolej hidżaską do Medyny. W 1908 r. w wyniku rewolucji młodotureckiej został zdetronizowany, zesłany do Salonik, a w 1912 r. do Pałacu Beylerbeyi nad Bosforem. TM
Brama wejściowa do pałacu Beylerbeyi nad Bosforem
Abdullah Buhari (1725–1750?) – malarz miniaturzysta, najwybitniejszy artysta, obok Levniego, w „okresie tulipanów”, malował najczęściej kobiety i kwiaty, a także sceny erotyczne. TM
Abdülmecit I (1823–1861) – sułtan, panował od 1839 r. Za jego rządów toczyła się wojna krymska w 1853 r., zaczął się okres wielkich reform → tanzimatu, rozpoczęty ogłoszeniem reskryptu cesarskiego (Hatt-i Hümayun) w Parku Gülhane w 1839 r. Był to okres niepokojów niepodległościowych, zwłaszcza na Bałkanach. Najważniejsze reformy przyprowadzono w systemie administracji, szkolnictwie, systemie monetarnym. Rozwój budownictwa w stolicy → Pałac Dolmabahçe (1853). Pierwszy z sułtanów znający języki europejskie. TM
Abdülmecit II – pełnił tylko funkcję kalifa od 18 XI 1922 r. do 3 III 1924 r., tj. do czasu zniesienia kalifatu przez Wielkie Zgromadzenie Narodowe. Zmarł w Paryżu w 1944 r. TM
Abrahamowicz, Zygmunt (1923–1990) – turkolog, historyk, studiował w Uniwersytecie Jagiellońskim, znawca historii Turcji, Chanatu Krymskiego, stosunków polsko-tureckich, pracował w Instytucie Historii PAN. Ważniejsze publikacje: Katalog dokumentów tureckich, cz. I. Dokumenty do dziejów Polski i krajów ościennych w latach 1455–1672 (Warszawa 1959), Hadży Mehmed Senai z Krymu, Historia Chana Islam Gereja III (Warszawa 1971), Kara Mustafa pod Wiedniem (Kraków 1973). TM
Acudoğu, Ratip Aşir (Acudoğlu, 1898–1957) – rzeźbiarz. Studiował w Akademii Sztuk Pięknych w Stambule, później w Akademie der Bildenden Künste w Monachium, pobierał też lekcje u Aristide’a Maillola w Paryżu. W swej twórczości inspirował się pracami Maillola i Bourdelle’a. W 1925 r. ponownie podjął studia w Académie Julian w Paryżu w pracowniach Henriego Boucharda i Paula Landowskiego. Po powrocie do Turcji dawał lekcje rzeźby w szkołach średnich. Do znanych dzieł A. należą pomniki – Mustafy Fehmiego Kubilaya w Menemen, İsmeta İnönü w Erzincanie, Atatürka na Wydziale Rolniczym Uniwersytetu Ankarskiego, a także popiersia, np. popiersie Fahriye Yen w Uniwersytecie Mimar Sinana w Stambule. TM
adak – ofiara wotywna składana Bogu w podzięce za spełnienie prośby. Prośbę zanosi się bezpośrednio do Boga lub za wstawiennictwem lokalnego świętego pir. Jako a. składa się zarówno krwawe ofiary ze zwierząt (adak kurbanı), jak i dary dla meczetów i → türbe. Kobiety często ofiarowują przy grobach świętych → yazmy. MG
Adalar → Kızıl Adalar
Adalet Bakanlığı → Ministerstwo Sprawiedliwości
Adalet Partisi, AP – Partia Sprawiedliwości, powstała w wyniku wojskowego zamachu stanu 1960 r. i od początku swojego istnienia, tj. od 1961 r., uważała się za spadkobierczynię i kontynuatorkę zdelegalizowanej → Demokrat Parti. Pierwszym przewodniczącym partii został emerytowany generał Ragip Gümüşpala. AP głosząc liberalno-konserwatywny program, tolerancyjny dla wierzącej części społeczeństwa, w szybkim tempie zdobywała popularność. Wśród stałych zwolenników partii znaleźli się zarówno bogaci posiadacze ziemscy, jak i biedni chłopi, gdyż program był dla wszystkich atrakcyjny. Po śmierci gen. Gümüşpali w 1964 r. przewodniczącym partii został Süleyman → Demirel, na którego spadł obowiązek poprowadzenia partii do wyborów ’65, w których AP zdobyła 52,9% głosów, zapewniając sobie tym samym większość w parlamencie. Süleyman Demirel stanął na czele rządu, którego skład nie zmienił się aż do 1969 r., kiedy to AP ponownie zdobyła większość w wyborach. Demirel ponownie sformował gabinet, zmieniając nieco jego skład. W wyborach ‘73 zajęła drugie miejsce (29%), a Demirel został premierem od III 1975 do I 1978 r. i ponownie od XI 1979 do IX 1980 r. Partię rozwiązano w wyniku zamachu wojskowego w 1980 r. AZ
Adalet ve Kalkınma Partisi, AK Parti – Partia Sprawiedliwości i Rozwoju, założona wkrótce po zamknięciu → Fazilet Partisi, 14 VIII 2001 r. przez Tayyipa → Erdoğana, który jest jej przewodniczacym. Wielu posłów FP wstąpiło do AK Parti, dzięki czemu już w kadencji 1999–2002 59 posłów partii znalazło się w parlamencie. Partia odniosła ogromny sukces we wcześniejszych wyborach 2002 r., zdobywając 34% głosów i aż 365 miejsc w parlamencie, co zapewniło jej większość i możliwość samodzielnego sformowania rządu. Sytuacja taka nie zdarzyła się w Turcji od wyborów 1987 r. Elektorat partii stanowi w większości muzułmańska młodzież o nowoczesnych poglądach, proeuropejska i prozachodnia. Po ogłoszeniu wyniku wyborów obawiano się sformowania rządu przez „islamistów”. AK Parti już w miesiąc po wyborach na szczycie UE w Kopenhadze (12 XII 2002 r.) opowiedziała się za przystąpieniem Turcji do struktur europ. Natomiast w marcu 2003 r. decyzją o niewzięciu udziału w operacji w Iraku wykazała niezależność swej polityki zagranicznej w stosunku do USA. AZ
Adalı, Halil (1870–1927) – sławny zapaśnik turecki, znany z dzielności. Toczył wiele zwycięskich walk za granicą, za co nadano mu przydomek „Turecki lew” (Türk Arslan). ÖE
Adampol – Polonezköy – wieś założona w 1842 r. przez ks. Adama Jerzego Czartoryskiego koło Beykozu po stronie azjatyckiej w celu osiedlenia tam pol. emigrantów i zbiegów z wojska carskiego. Ważny przyczółek polskości w Turcji. W 1883 r. ks. Władysław Czartoryski wykupił ziemie od zakonu Lazarystów; w 1968 r. Czartoryscy zrzekli się prawa własności, co pociągnęło za sobą uwłaszczenie pol. osadników. W 2002 r. liczba potomków pol. osadników wynosiła 90 (do I wojny światowej ich liczba wynosiła ok. 250). W ostatnich dziesięcioleciach Polonezköy jest osadą o mieszanym składzie etnicznym, wójtem wsi jest jednak zawsze mieszkaniec pol. pochodzenia. Jest obecnie miejscowością letniskową dla mieszkańców Stambułu. TM
Adana – m. w pd. Turcji nad rz. Seyhan (→ rzeki), piąte co do wielkości m. – ok. 1,2 mln mieszkańców (2000). Stolica wilajetu. Ważny ośrodek przemysłu chemicznego, lekkiego (zwłaszcza bawełnianego) i spożywczego. Dzieje A. sięgają czasów hetyckich. Jednak do naszych czasów zachowało się niewiele zabytków z późniejszych czasów. Jednym z ważniejszych jest pochodzący z II w. n.e. most nad rzeką Seyhan, zbudowany na rozkaz cesarza Hadriana. ASul
------------------------------------------------------------------------
Zapraszamy do zakupu pełnej wersji książki
------------------------------------------------------------------------Wydawnictwo Akademickie
DIALOG
specjalizuje się w publikacji książek dotyczących języków, zwyczajów, wierzeń, kultur, religii, dziejów
i współczesności świata Orientu.
Naszymi autorami są znani orientaliści polscy
i zagraniczni, wybitni znawcy tematyki Wschodu.
Wydajemy także przekłady bogatej
i niezwykłej literatury pięknej krajów Orientu.
Redakcja: 00-112 Warszawa, ul. Bagno 3/219
tel.: 22 620 32 11, 22 654 01 49
e-mail: [email protected]
Biuro handlowe : 00-112 Warszawa, ul. Bagno 3/218
tel./faks: 22 620 87 03
e-mail: [email protected]
www.wydawnictwodialog.pl
Serie Wydawnictwa Akademickiego DIALOG:
------------------------- -----------------------------------
• Języki Orientalne • Mądrość Orientu
• Języki Azji i Afryki • Współczesna Afryka i Azja
• Literatury Orientalne • Vicus. Studia Agraria
• Skarby Orientu • Orientalia Polona
• Teatr Orientu • Philologia Orientalis
• Życie po Japońsku • Literatura Okresu Transformacji
• Sztuka Orientu • Literatura Frankofońska
• Dzieje Orientu • Być Kobietą
• Podróże−Kraje−Ludzie • Temat Dnia
• Świat Orientu • Wieczory z Nauką
• Historia/Polityka • Życie Codzienne w...
------------------------- -----------------------------------
Prowadzimy sprzedaż wysyłkową
więcej..
