Linux. Wiersz poleceń i skrypty powłoki. Biblia - ebook

Odkąd systemy linuksowe mają atrakcyjne interfejsy graficzne, wielu administratorów wykonuje swoje zadania za pomocą myszy. Wiersz poleceń jest o wiele trudniejszym interfejsem, ten sposób pracy jednak pozwala na wykorzystanie pełnego potencjału Linuksa i uzyskanie dostępu do funkcji, które w inny sposób byłyby nieosiągalne. Umiejętność pisania skryptów wiersza poleceń i powłoki Linuksa wciąż jest niezwykle ważna dla każdego administratora, któremu zależy na efektywnym działaniu systemu.

Ta książka, podobnie jak inne z serii "Biblia", zawiera zarówno niezbędne teoretyczne informacje, jak i mnóstwo praktycznych wskazówek i instrukcji, dzięki czemu jest znakomitą pomocą w nauce pisania skryptów dla Linuksa. Pokazano tu, kiedy efektywniej jest używać interfejsu graficznego, a kiedy lepiej sięgnąć do wiersza poleceń. Opisano elementy systemu Linux i przedstawiono podstawowe informacje o powłoce, a także o pracy w wierszu poleceń. Zaprezentowano techniki przetwarzania danych użytkownika w skryptach, pracę z systemami plików, wreszcie - sposoby instalacji i aktualizacji oprogramowania. Sporo miejsca poświęcono pracy z wyrażeniami regularnymi i zaawansowanym metodom manipulacji danymi, pokazano też, jak zmodyfikować skrypty powłoki, aby działały w innych powłokach Linuksa.

Najciekawsze zagadnienia:

• tworzenie praktycznych skryptów i narzędzi skryptowych i zarządzanie nimi
• alternatywne powłoki, takie jak dash i zsh
• edytory gawk i sed
• podstawowe i rozszerzone wyrażenia regularne
• tworzenie skryptów powłoki dla pulpitów graficznych w środowiskach KDE i GNOME
• pisanie podstawowych i zaawansowanych funkcji

Wiersz poleceń: oto pełny potencjał Linuksa!

O autorach

O redaktorze merytorycznym

Podziękowania

Wprowadzenie

Część I. Wiersz poleceń Linuksa

• Rozdział 1. Powłoki Linuksa - podstawy
  • Poznawanie Linuksa
    • Jądro Linuksa
    • Narzędzia GNU
    • Środowisko pulpitu Linuksa
  • Zapoznanie z dystrybucjami Linuksa
    • Podstawowe dystrybucje Linuksa
  • Podsumowanie
• Rozdział 2. Uzyskiwanie dostępu do powłoki
  • Dostęp do wiersza poleceń
    • Konsole
    • Terminale graficzne
  • Dostęp do CLI przez konsolę Linuksa
  • Dostęp do CLI przez graficzny emulator terminala
  • Emulator terminala Gnome
    • Uzyskiwanie dostępu do terminala GNOME
    • Pasek menu
  • Emulator terminala Konsole
    • Dostęp do Konsole
    • Pasek menu
  • Emulator terminala xterm
    • Uzyskiwanie dostępu do xterm
    • Parametry wiersza poleceń
  • Podsumowanie
• Rozdział 3. Podstawowe polecenia powłoki Bash
  • Uruchamianie powłoki
  • Praca z wierszem poleceń powłoki
  • Posługiwanie się podręcznikiem Bash
  • Przeglądanie systemu plików
    • System plików Linuksa
    • Poruszanie się po katalogach
  • Wyświetlanie list plików i katalogów
    • Wyświetlanie podstawowej listy
    • Długi format listy
    • Filtrowanie listy wyników
  • Obsługa plików
    • Tworzenie plików
    • Kopiowanie plików
    • Uzupełnianie poleceń
    • Dowiązania do plików
    • Zmienianie nazw plików
    • Usuwanie plików
  • Zarządzanie katalogami
    • Tworzenie katalogów
    • Usuwanie katalogów
  • Przeglądanie zawartości plików
    • Sprawdzanie typu pliku
    • Wyświetlanie całego pliku
    • Wyświetlanie części pliku
  • Podsumowanie
• Rozdział 4. Więcej poleceń powłoki Bash
  • Monitorowanie programów
    • Podglądanie procesów
    • Monitorowanie procesów w czasie rzeczywistym
    • Zatrzymywanie procesów
  • Monitorowanie przestrzeni dyskowej
    • Montowanie mediów
    • Polecenie df
    • Polecenie du
  • Praca z plikami danych
    • Przechowywanie danych
    • Wyszukiwanie danych
    • Kompresja danych
    • Archiwizacja danych
  • Podsumowanie
• Rozdział 5. Rozszerzenie wiadomości o powłoce
  • Typy powłoki
  • Relacja rodzic-dziecko między powłokami
    • Wyświetlanie listy procesów
    • Pomysłowe wykorzystanie podpowłok
  • Polecenia zewnętrzne i wbudowane
    • Polecenia zewnętrzne
    • Polecenia wbudowane
  • Podsumowanie
• Rozdział 6. Zmienne środowiskowe w systemie Linux
  • Zmienne środowiskowe - informacje ogólne
    • Globalne zmienne środowiskowe
    • Lokalne zmienne środowiskowe
  • Zmienne zdefiniowane przez użytkownika
    • Ustawianie lokalnych zmiennych zdefiniowanych przez użytkownika
    • Ustawianie globalnych zmiennych środowiskowych
  • Usuwanie zmiennych środowiskowych
  • Sprawdzanie domyślnych zmiennych środowiskowych powłoki
  • Ustawianie zmiennej środowiskowej PATH
  • Lokalizacja systemowych zmiennych środowiskowych
    • Proces logowania do powłoki
    • Proces powłoki interaktywnej
    • Proces powłoki nieinteraktywnej
    • Ustawianie zmiennych środowiskowych na stałe
  • Zmienne tablicowe
  • Podsumowanie
• Rozdział 7. Uprawnienia do plików w systemie Linux
  • Zabezpieczenia Linuksa
    • Plik /etc/passwd
    • Plik /etc/shadow
    • Dodawanie użytkownika
    • Usuwanie użytkownika
    • Modyfikowanie konta użytkownika
  • Grupy w Linuksie
    • Plik /etc/group
    • Tworzenie nowych grup
    • Modyfikowanie grup
  • Dekodowanie uprawnień do plików
    • Symbole uprawnień do plików
    • Domyślne uprawnienia do plików
  • Zmiana ustawień zabezpieczeń
    • Zmiana uprawnień
    • Zmiana właściciela
  • Wspólne pliki
  • Listy kontroli dostępu
  • Podsumowanie
• Rozdział 8. Zarządzanie systemami plików
  • Systemy plików Linuksa
    • Ewolucja systemu plików Linuksa
    • Systemy plików z księgowaniem
    • Systemy plików z zarządzaniem woluminami
  • Praca z systemami plików
    • Tworzenie partycji
    • Polecenie gdisk
    • Polecenie GNU parted
    • Tworzenie systemu plików
    • Sprawdzanie i naprawianie systemu plików
  • Woluminy logiczne
    • Struktura LVM
    • LVM w Linuksie
    • Używanie LVM w Linuksie
  • Podsumowanie
• Rozdział 9. Instalacja oprogramowania
  • Zarządzanie pakietami
  • Systemy oparte na Debianie
    • Zarządzanie pakietami za pomocą polecenia apt
    • Instalowanie pakietów oprogramowania za pomocą polecenia apt
    • Aktualizacja oprogramowania za pomocą polecenia apt
    • Dezinstalacja oprogramowania za pomocą polecenia apt
    • Repozytoria apt
  • Systemy oparte na Red Hat
    • Wyświetlanie listy zainstalowanych pakietów
    • Instalowanie oprogramowania za pomocą polecenia dnf
    • Aktualizacja oprogramowania za pomocą polecenia dnf
    • Dezinstalacja oprogramowania za pomocą polecenia dnf
    • Uszkodzone zależności
    • Repozytoria RPM
  • Zarządzanie oprogramowaniem za pomocą kontenerów
    • Kontenery snap
    • Kontenery flatpak
  • Instalacja z kodu źródłowego
  • Podsumowanie
• Rozdział 10. Praca z edytorami
  • Praca z edytorem vim
    • Sprawdzanie pakietu vim
    • Podstawy edytora vim
    • Edytowanie danych
    • Kopiowanie i wklejanie
    • Wyszukiwanie i zastępowanie
  • Edytor nano
  • Edytor Emacs
    • Sprawdzanie pakietu Emacs
    • Edytor Emacs w trybie konsolowym
    • Edytor Emacs z graficznym interfejsem użytkownika
  • Rodzina edytorów KDE
    • Edytor KWrite
    • Edytor Kate
  • Edytor GNOME
    • Uruchamianie gedit
    • Podstawowe funkcje edytora gedit
    • Zarządzanie wtyczkami
  • Podsumowanie

Część II. Podstawy skryptów powłoki

• Rozdział 11. Podstawy budowy skryptów
  • Używanie kilku poleceń na raz
  • Tworzenie pliku skryptu
  • Wyświetlanie komunikatów
  • Zmienne
    • Zmienne środowiskowe
    • Zmienne użytkownika
    • Podmienianie poleceń
  • Przekierowywanie wejścia i wyjścia
    • Przekierowywanie wyjścia
    • Przekierowywanie wejścia
  • Potoki
  • Wykonywanie działań matematycznych
    • Polecenie expr
    • Nawiasy
    • Rozwiązanie zmiennoprzecinkowe
  • Wychodzenie ze skryptu
    • Sprawdzanie stanu wyjścia
    • Polecenie exit
  • Praktyczny przykład
  • Podsumowanie
• Rozdział 12. Polecenia strukturalne
  • Instrukcja if-then
  • Instrukcja if-then-else
  • Zagnieżdżanie instrukcji if
  • Polecenie test
    • Porównywanie liczb
    • Porównywanie łańcuchów
    • Porównywanie plików
  • Testy złożone
  • Zaawansowane właściwości instrukcji if-then
    • Pojedyncze nawiasy
    • Podwójne nawiasy
    • Podwójne nawiasy prostokątne
  • Polecenie case
  • Praktyczny przykład
  • Podsumowanie
• Rozdział 13. Więcej poleceń strukturalnych
  • Polecenie for
    • Wczytywanie listy wartości
    • Wczytywanie złożonych list wartości
    • Wczytywanie listy ze zmiennej
    • Wczytywanie wartości z polecenia
    • Zmiana separatora pól
    • Wczytywanie katalogu za pomocą symboli wieloznacznych
  • Polecenie for w stylu języka C
    • Polecenie for z języka C
    • Używanie więcej niż jednej zmiennej
  • Polecenie while
    • Podstawowy format polecenia while
    • Używanie kilku poleceń testowych
  • Polecenie until
  • Zagnieżdżanie pętli
  • Przeglądanie za pomocą pętli danych w plikach
  • Kontrolowanie pętli
    • Polecenie break
    • Polecenie continue
  • Przetwarzanie wyników pętli
  • Kilka praktycznych przykładów
    • Wyszukiwanie plików wykonywalnych
    • Tworzenie wielu kont użytkownika
  • Podsumowanie
• Rozdział 14. Przyjmowanie danych od użytkownika
  • Przekazywanie parametrów
    • Wczytywanie parametrów
    • Wczytywanie nazwy skryptu
    • Testowanie parametrów
  • Specjalne zmienne parametryczne
    • Liczenie parametrów
    • Pobieranie wszystkich danych
  • Przesuwanie parametrów
  • Opcje
    • Wyszukiwanie opcji
    • Polecenie getopt
    • Polecenie getopts
  • Standaryzacja opcji
  • Odbieranie danych od użytkownika
    • Podstawy wczytywania
    • Kontrola czasu
    • Wczytywanie bez wyświetlania
    • Wczytywanie danych z pliku
  • Praktyczny przykład
  • Podsumowanie
• Rozdział 15. Prezentowanie danych
  • Wejście i wyjście
    • Standardowe deskryptory plików
    • Przekierowywanie błędów
  • Przekierowywanie wyjścia w skryptach
    • Przekierowania tymczasowe
    • Trwałe przekierowania
  • Przekierowywanie wejścia w skryptach
  • Tworzenie własnych przekierowań
    • Tworzenie wyjściowych deskryptorów plików
    • Przekierowywanie deskryptorów plików
    • Tworzenie wejściowych deskryptorów plików
    • Tworzenie deskryptora odczytu/zapisu plików
    • Zamykanie deskryptorów plików
  • Wyświetlanie listy otwartych deskryptorów plików
  • Tłumienie wyników poleceń
  • Pliki tymczasowe
    • Tworzenie lokalnego pliku tymczasowego
    • Tworzenie tymczasowego pliku w katalogu
    • Tworzenie tymczasowego katalogu
  • Zapisywanie komunikatów w dzienniku
  • Praktyczny przykład
  • Podsumowanie
• Rozdział 16. Kontrola w skryptach
  • Obsługa sygnałów
    • Wysyłanie sygnałów do powłoki Bash
    • Generowanie sygnałów
    • Przechwytywanie sygnałów
    • Przechwytywanie sygnału wyjścia w skrypcie
    • Modyfikowanie lub usuwanie pułapki
  • Wykonywanie skryptów w tle
    • Wykonywanie w tle
    • Wykonywanie wielu zadań w tle
  • Wykonywanie skryptów bez rozłączania
  • Kontrolowanie zadań
    • Wyświetlanie zadań
    • Ponowne uruchamianie zatrzymanych zadań
  • Czy warto być uprzejmym
    • Polecenie nice
    • Polecenie renice
  • Wykonywanie według zegara
    • Planowanie wykonywania zadań za pomocą polecenia at
    • Regularne wykonywanie skryptów
    • Uruchamianie skryptów z nową powłoką
  • Praktyczny przykład
  • Podsumowanie

Część III. Zaawansowane techniki skryptowe

• Rozdział 17. Tworzenie funkcji
  • Podstawy funkcji skryptowych
    • Tworzenie funkcji
    • Używanie funkcji
  • Zwracanie wartości przez funkcję
    • Domyślny stan wyjścia
    • Polecenie return
    • Przechwytywanie wyjścia funkcji
  • Używanie zmiennych w funkcjach
    • Przekazywanie parametrów do funkcji
    • Zakres dostępności zmiennych w funkcji
  • Zmienne tablicowe i funkcje
    • Przekazywanie tablic do funkcji
    • Zwracanie tablic przez funkcje
  • Funkcje rekurencyjne
  • Tworzenie biblioteki
  • Używanie funkcji w wierszu poleceń
    • Tworzenie funkcji w wierszu poleceń
    • Definiowanie funkcji w pliku .bashrc
  • Praktyczny przykład
    • Pobieranie i instalacja
    • Budowa biblioteki
    • Funkcje biblioteki shtool
    • Używanie biblioteki
  • Podsumowanie
• Rozdział 18. Pisanie skryptów dla pulpitów graficznych
  • Tworzenie menu tekstowych
    • Tworzenie struktury menu
    • Tworzenie funkcji menu
    • Dodawanie logiki menu
    • Łączenie wszystkiego razem
    • Polecenie select
  • Tworzenie okien
    • Pakiet dialog
    • Opcje polecenia dialog
    • Polecenie dialog w skryptach
  • Interfejs graficzny
    • Środowisko KDE
    • Środowisko GNOME
  • Praktyczny przykład
  • Podsumowanie
• Rozdział 19. Wprowadzenie do edytorów sed i gawk
  • Praca z tekstem
    • Edytor sed
    • Podstawy programu gawk
  • Podstawowe polecenia edytora sed
    • Więcej opcji zastępowania
    • Używanie adresów
    • Usuwanie wierszy
    • Wstawianie i dołączanie tekstu
    • Zmienianie wierszy
    • Zamienianie znaków
    • Jeszcze parę słów o drukowaniu
    • Praca z plikami w edytorze sed
  • Praktyczny przykład
  • Podsumowanie
• Rozdział 20. Wyrażenia regularne
  • Podstawy wyrażeń regularnych
    • Definicja
    • Typy wyrażeń regularnych
  • Definiowanie wzorców BRE
    • Zwykły tekst
    • Znaki specjalne
    • Znaki zakotwiczenia
    • Kropka
    • Klasy znaków
    • Negacja klas znaków
    • Zakresy
    • Specjalne klasy znaków
    • Gwiazdka
  • Rozszerzone wyrażenia regularne
    • Znak zapytania
    • Znak plusa
    • Klamry
    • Symbol potoku
    • Grupowanie wyrażeń
  • Praktyczny przykład
    • Liczenie plików w katalogach
    • Sprawdzanie poprawności numeru telefonu
    • Sprawdzanie adresów e-mail
  • Podsumowanie
• Rozdział 21. Zaawansowane funkcje edytora sed
  • Polecenia wielowierszowe
    • Polecenie n
    • Wielowierszowe polecenie usuwania
    • Wielowierszowe polecenie drukowania
  • Schowek tymczasowy
  • Negacja poleceń
  • Zmiana przepływu sterowania
    • Rozgałęzianie
    • Testowanie
  • Wymiana przez wzorzec
    • Znak &
    • Zamiana pojedynczych słów
  • Polecenia edytora sed w skryptach
    • Opakowania
    • Przekierowywanie wyników edytora sed
  • Tworzenie narzędzi edytora sed
    • Dodawanie wierszy odstępu
    • Dodawanie pustych wierszy, gdy trochę już ich jest
    • Numerowanie wierszy w pliku
    • Drukowanie ostatnich wierszy
    • Usuwanie wierszy
    • Usuwanie znaczników HTML-a
  • Praktyczny przykład
  • Podsumowanie
• Rozdział 22. Zaawansowane funkcje edytora gawk
  • Zmienne
    • Zmienne wbudowane
    • Zmienne zdefiniowane przez użytkownika
  • Tablice
    • Definiowanie zmiennych tablicowych
    • Iteracja przez zmienne tablicowe
    • Usuwanie zmiennych tablicowych
  • Wzorce
    • Wyrażenia regularne
    • Operator dopasowywania
    • Wyrażenia matematyczne
  • Polecenia strukturalne
    • Instrukcja if
    • Instrukcja while
    • Instrukcja do-while
    • Instrukcja for
  • Formaty drukowania
  • Funkcje wbudowane
    • Funkcje matematyczne
    • Funkcje łańcuchowe
    • Funkcje czasu
  • Funkcje zdefiniowane przez użytkownika
    • Definiowanie funkcji
    • Używanie własnych funkcji
    • Tworzenie biblioteki funkcji
  • Praktyczny przykład
  • Podsumowanie
• Rozdział 23. Praca z alternatywnymi powłokami
  • Powłoka Dash
  • Funkcjonalność powłoki Dash
    • Parametry wiersza poleceń powłoki Dash
    • Zmienne środowiskowe powłoki Dash
    • Wbudowane polecenia powłoki Dash
  • Skrypty powłoki Dash
    • Tworzenie skryptów powłoki Dash
    • Co nie będzie działać
  • Powłoka zsh
  • Budowa powłoki zsh
    • Opcje powłoki
    • Polecenia wbudowane
  • Pisanie skryptów powłoki zsh
    • Działania matematyczne
    • Polecenia strukturalne
    • Funkcje
  • Praktyczny przykład
  • Podsumowanie

Część IV. Tworzenie praktycznych skryptów i zarządzanie nimi

• Rozdział 24. Pisanie prostych narzędzi skryptowych
  • Wykonywanie kopii zapasowych
    • Codzienne wykonywanie kopii zapasowej plików
    • Tworzenie skryptu archiwizacji godzinnej
  • Usuwanie kont
    • Potrzebne funkcje
    • Tworzenie skryptu
    • Uruchamianie skryptu
  • Monitorowanie systemu
    • Domyślne funkcje audytu powłoki
    • Funkcje monitorowania uprawnień
    • Tworzenie skryptu
    • Uruchamianie skryptu
  • Podsumowanie
• Rozdział 25. Organizacja skryptów
  • Kontrola wersji
    • Katalog roboczy
    • Poczekalnie
    • Repozytorium lokalne
    • Repozytorium zdalne
    • Rozgałęzianie
    • Klonowanie
    • Git jako system kontroli wersji
  • Konfiguracja środowiska Git
  • Zatwierdzanie w Git
  • Podsumowanie

Dodatki

• Dodatek A. Przewodnik po poleceniach powłoki Bash
• Dodatek B. Skrócony przewodnik po edytorach sed i gawk
• Skorowidz