Mediatorka - ebook

Ramię Zbyszka tkwiło po pachę w szczelinie za kominem. Nieszczęśnik skapitulował po trwających ponad dwadzieścia minut próbach uwolnienia się z pułapki. Pozycja, w której się znalazł, była podwójnie niekomfortowa. Zakleszczone ramię zdrętwiało i zaczął odczuwać ból, a ponadto tkwił w dość nieestetycznej pozycji: na czworakach z wypiętym kuprem. Do tego jeszcze pękła mu gumka w dresowych spodniach i one powoli mu opadały.

Zbyszek zamknął oczy i podjął kolejną próbę oswobodzenia ramienia. Szarpnął się raz i drugi. Na głowę posypało mu się trochę tynku, a z półeczki spadła figurka uśmiechniętego Buddy. Posążek na szczęście się nie potłukł, bo ochroniły go plecy Zbyszka, ale poturlał się pod drzwi. Zbyszek, zmęczony trwaniem w idiotycznej pozycji, opadł z wysiłkiem na pięty. Wtedy ktoś energicznie otworzył drzwi i Budda przeleciał przez pokój i uderzył prosto w wypięty zadek Zbyszka.

W tym czasie siedziałam w swoim biurze i czytałam akta sprawy. Rodzice małoletniej Amelki dokuczali sobie w sposób niezwykle wyrafinowany. Pojawiły się oskarżenia o pedofilię i znęcanie się nad dzieckiem, o kradzież i pobicie, do tego porywali wzajemnie od siebie to dziecko niemal regularnie co trzy miesiące, a połączenia telefoniczne służyły im wyłącznie do wysyłania inwektyw i gróźb.

Gdzie tu było miejsce na mediację? Tylko czy ja w ogóle powinnam się nad tym zastanawiać? Przecież w każdej sprawie należy próbować.

Sięgnęłam po telefon. Nawet mnie zbytnio nie zdziwiło, że oboje zgodzili się na spotkanie. Dzień jak co dzień, a sprawa jak każda inna. Umówiłam ich na jutro.

– Betka, ja już idę – powiedziałam w stronę półprzymkniętych drzwi. – Pamiętaj o dzisiejszym spotkaniu!

– Okej, okej, będę, pamiętam! – usłyszałam głos przyjaciółki. – Ja mam jeszcze karnych dzisiaj, może będzie podpisanie. Pracuję nad nimi od miesiąca. Termin mi się kończy, chwała Bogu!

Betka, moja najlepsza przyjaciółka, lubiła używać żargonowego języka mediatorów. Naszych klientów często nazywałyśmy „karniakami” – gdy chodziło o sprawy karne, „dzieciakami” – gdy chodziło o sprawy nieletnich, „rozwodnikami” – gdy sprawa dotyczyła rozwodu. Jakiś czas temu udało mi się wprawić w osłupienie wspólnego znajomego, gdy powiedziałam, że „będę wentylować parę”. Miałam na myśli sytuację, w której nie zareaguję, gdy zaczną się kłócić. Zasada była taka: pozwalamy klientom zrzucić emocje na pierwszych spotkaniach, interweniując wyłącznie wówczas, gdy istnieje groźba rękoczynów.

Betka, czyli Elżbieta, należała do osób niezwykle konkretnych i stanowczych. Znałyśmy się od dobrych paru lat i wiele razem przeżyłyśmy. Betka pracowała wcześniej jako policyjny negocjator. Do czasu, gdy podczas jednej z interwencji śmierć poniosło dziecko. Nikt jej o to nie obwiniał, bo takie rzeczy się zdarzają, jednak na niej ta sprawa odcisnęła ogromne piętno. Odeszła z policji i przez jakiś czas pracowała w ośrodku wychowawczym z trudną młodzieżą. Była psychologiem. Doskonałym, najlepszym, jakiego spotkałam w życiu. Ciepła, ale stanowcza, pryncypialna, ale otwarta, komunikatywna i zarazem asertywna. Nic nie mogło jej powalić, takie przynajmniej robiła wrażenie. Fizycznie również. Była to kobieta dość wysoka, bardzo postawna, obdarzona przez naturę bujnymi, ciemnymi włosami, mocno zarysowanym podbródkiem i niskim jak na kobietę głosem.

Betka chętnie prowadziła mediacje w sprawach karnych, tych, których ja najbardziej nie lubiłam. Odnajdywała się w nich jak nikt, bezbłędnie odczytując prawdziwe intencje uczestników mediacji. Prokuratorzy i sędziowie cenili współpracę z nią, kierując do mediacji wiele nieoczywistych spraw. Betka zawsze umiała właściwie ocenić sytuację, widząc w najbardziej utyskującym prawdziwego winowajcę, a tam, gdzie nikt nie mógł się połapać, o co chodzi, dostrzec zamiar i cel.

Zebrałam papiery, spięłam spinaczem i włożyłam do szuflady.

– Co masz? – Przyjaciółka weszła do pokoju jak zwykle energicznym, pewnym krokiem. – Znów jakieś rozwodniki?

– Kontakty – odparłam i przeciągnęłam się. Wykonałam kilka wymachów ramionami i pokręciłam głową. – Kark mi zesztywniał. Czasem mam już serdecznie dość czytania tych akt. Współczuję sędziom. Wszystkie sprawy są takie same, ludzie się nienawidzą, oblewają wiadrami pomyj, wyciągają najgorsze brudy, a potem oczekują, że ktoś przyjdzie i to wszystko posprząta.

– Czyli standard – skwitowała Betka i opadła na stojący pod ścianą fotel.

Mebel ugiął się pod ciężarem korpulentnej przyjaciółki.

– Kiedyś spadniesz razem z tym fotelem do sąsiadów. Strop nie wytrzyma. – Pogroziłam jej palcem. – Musisz się tak rzucać?

– Wizualizuję się jako piórko – oświadczyła Betka. – Akceptacja siebie powoduje wzrost poczucia wartości.

Zaśmiałam się. Betka często żartowała ze swojej tuszy, której nie mogła się w żaden sposób pozbyć. Próbowała już wszystkiego – była na diecie, uprawiała sport, chodziła na taniec. Rezultat był taki, że mało który dietetyk wiedział więcej na temat bilansu kalorii niż ona. Wspaniale pływała, była mistrzynią salsy. Jej ciało stało się jędrne, ale tusza nie zniknęła.

– Zaprosiłaś Zbyszka? – zapytała Betka.

Przytaknęłam.

– Oczywiście, dziś ma jakieś proste zlecenie, jak powiedział, i powinien przyjść na czas. Odgrażał się, że przyprowadzi samotnego kolegę. Kandydata dla ciebie.

– Akurat! – Betka prychnęła jak kotka. – Same chudziny wśród tych jego przyjaciół!

– Trudno, żeby kominiarz ważył dwieście kilogramów! – Wzruszyłam ramionami, wstałam i podeszłam do szafy.

Urzędowałyśmy w trzypokojowym mieszkaniu, zaadaptowanym na biuro mediatorek, gabinet psychologiczny i psychiatryczny oraz poradnię uzależnień. Zdarzało się zatem, że klienci, nie przeczytawszy dokładnie tabliczki na drzwiach, trafiali najpierw do psychiatry albo terapeutki. Niektórym skądinąd bardzo by się to przydało. Nasze mediacje prowadziłyśmy na zmianę, uzgadniając ze sobą terminy spotkań z klientami.

Tego dnia nie prowadziłam żadnych mediacji, bo organizowałam skromne spotkanie dla przyjaciół, żeby uczcić finał swojej sprawy rozwodowej. Sądowy koszmar, który trwał ponad cztery lata, zamknął wreszcie sześcioletni i jak dotąd najgorszy rozdział mojego życia.

Każdy, nawet mediator, musi kiedyś odreagować. A tego typu spotkania nie należały u mnie do częstych. Odkąd życie osobiste zaczęło się sypać, uciekłam w pracę, i to tak dalece, że czasem zapominałam o istnieniu innego świata – tego, który nie składa się wyłącznie z konfliktów i wzajemnych pretensji. Wkrótce okazało się, że poza Betką i Zbyszkiem, zaprzyjaźnionym kominiarzem, nie stoi przy mnie nikt, kogo mogłabym określić mianem przyjaciela lub bodaj dobrego znajomego. Zbyszek był zresztą dawnym partnerem Betki, z którym jakiś czas temu pomieszkiwała. Z bliskiej relacji pozostała wzajemna przyjaźń, ja natomiast bardzo polubiłam wesołego kominiarza, który odwiedzał często nasze biuro i opowiadał anegdoty na temat swojej pracy.

Otworzyłam szafę i sięgnęłam po płaszcz.

– Kominiarz musi być jak kot dachowiec, zwinny, lekki i chudy. Inaczej dach by nie wytrzymał, że o drabinie nie wspomnę!

– E tam.

Roześmiałam się, a w tej samej chwili rozległ się dzwonek przy drzwiach.

– Twoi klienci. Nie spóźnij się, do zobaczenia!

– Jasne, o określonej godzinie wywalę tych ludzi na zbity pysk, jeśli się nie dogadają – usłyszałam już za plecami.

Otworzyłam drzwi. Do biura weszło dwóch mężczyzn. Powiedziałam „dzień dobry” i „do widzenia” i wyszłam. Nasze biuro mieściło się na pierwszym piętrze. Zbiegając po schodach, zastanawiałam się, dokąd udać się najpierw: do cukierni po tort czy do rodziców po dzieci. Szybko doszłam do wniosku, że jeśli najpierw odwiedzę cukiernię, a potem rodziców, wyjdzie mi taniej. Wizyta w cukierni w towarzystwie córek zawsze kończyła się katastrofą finansową. Na parterze zawróciłam więc i wyszłam na zewnątrz od strony podwórka zamiast od ulicy. Zwykły tort najprawdopodobniej uratował mi życie...

*

Zwykle pamiętamy, gdy coś wydarzyło się w życiu po raz pierwszy. Pierwszy krok może niekoniecznie, ale już pierwszy pocałunek, pierwszy zawód miłosny, pierwsze świństwo, które zrobił najlepszy przyjaciel, czy pierwszy dzień w pracy. Pamiętamy także wydarzenia, wydawałoby się, mało ważne, a niektóre wspominamy nawet inaczej, niż się wydarzyły. Pamięć to zdolność tak mocno niedoceniana, że zdajemy sobie z tego sprawę dopiero wtedy, gdy zawodzi. Co zapamiętałam z tego wypadku? Prawie nic, choć moje zmysły zarejestrowały zapewne mnóstwo szczegółów. Nie pamiętałam nawet, co mnie zabolało. To odruch obronny, wypracowany przez lata maksymalny dystans do wszystkiego, co przykre.

– Jak się pani czuje? Coś panią boli? – Pochylał się nade mną młody mężczyzna.

Zbyt blisko przysunął twarz i skupiłam się na widocznych w jego nosie glutach. Mógłby coś z tym zrobić, wysmarkać albo wydłubać. Zawsze drażniły mnie takie zapchane nosy. Nie mogłam przestać o tym myśleć.

– Ma pan gluty w nosie – wybełkotałam. – Okropnie to wygląda.

Mężczyzna roześmiał się, ale też od razu wyprostował. Jego nos oddalił się o dobre pół metra.

– Jak się pani czuje? – powtórzył. – Boli panią głowa?

– Nie – sapnęłam. Ciężki i płytki oddech przeszkadzał mi w rozmowie. Mogłam albo spokojnie oddychać, albo wypowiadać słowa. Dziwne uczucie. – Dlaczego miałaby boleć mnie głowa? Mam trudności z oddychaniem.

– To przez złamane żebra – wyjaśnił mężczyzna, a ja domyśliłam się, że to lekarz.

Krążył wokół łóżka, na którym leżałam, i potrącał różne przedmioty. A to uderzył się o krawędź łóżka, a to popchnął stoliczek lub krzesło. Strasznie hałasował. Pomyślałam, że jeśli nie przestanie się tak obijać, to głowa rzeczywiście zacznie mnie boleć.

– Co mi jest? – zapytałam.

Lekarz zatrzymał się u wezgłowia łóżka. Idiotyczne miejsce sobie wybrał, bo leżąc na wznak, mogłam patrzeć wyłącznie przed siebie. Ponadto drażniło mnie to, że szeleścił czymś za moją głową.

– Dwa dni temu została pani potrącona przez samochód, w wyniku czego doznała pani wstrząśnienia mózgu oraz straciła przytomność. Gdy przywieziono panią do szpitala, była pani posiniaczona, miała prawy bark wybity, a na głowie trzy szwy. Ma pani także złamane trzy żebra, stąd trudności w oddychaniu. Kręgosłup jest na szczęście cały.

– Nic nie pamiętam z wypadku – wyznałam szczerze. – Wracałam z pracy do domu, zaprosiłam gości. Chciałam odebrać tort...

– Gdy poczuje się pani lepiej, chciałby z panią porozmawiać policjant – ciągnął lekarz. – Z tego, co wiem, to nie było przypadkowe zdarzenie.

Lekarz wyszedł, przewracając po drodze kosz na śmieci, a ja zaczęłam się zastanawiać. Potrącenie przez samochód nieprzypadkowe? Czyli co? Zamach? Ale kto chciałby mnie zabić?! Chyba nie klienci, których sprawę ostatnio prowadziłam... Mężczyzna twierdził wprawdzie, że jego była żona jest chora na umyśle, ale powiedział to wtedy, gdy nie zgodziła się, aby podczas kontaktów z córką była obecna jego nowa partnerka. Kobiety często nie mogą odnaleźć się po rozwodzie i informację o tym, że były partner związał się z kimś i jest szczęśliwy, odbierają jako afront. Żyją w przekonaniu, że nowa kobieta wyrządzi wiele zła tylko dlatego, że zgodziła się na relację z mężczyzną, który już raz zawiódł.

Niemożliwe, to nie on ani nie ona. Rozmawiałam z nią dwukrotnie, przekonywałam, że obecność nowej osoby nie musi zakłócać kontaktu ojca z córką i wpływać na ich relację, być może nawet ją wzmocni. Klientka przeżywała w moim biurze swoją życiową porażkę, wypłakując żal i upokorzenie. W końcu to ona podjęła decyzję o rozstaniu, zarzucając mężowi nieczułość i brak empatii. Teraz, gdy on cieszył się z nowego związku, a ona cierpiała w samotności, cały świat wydawał się jej nieludzki i niesprawiedliwy. Nie mogła znieść widoku uśmiechniętej pary, która zaprasza do samochodu jej córkę. Nie mogła patrzeć na radość dziecka, które zadowolone wracało wieczorem do domu. Nie była w stanie słuchać barwnych opowieści o zafundowanych atrakcjach, na które jej nie było stać. Czuła się gorsza, zepchnięta na dalszy plan, zlekceważona. Tylko w ten jeden sposób, utrudniając kontakty, mogła przywrócić swoją dawną pozycję. Zakłócając ten sielankowy obrazek, czuła mściwą satysfakcję.

W takiej sytuacji powinna jednak raczej zasadzić się na konkubinę byłego męża, a nie na mnie. Nie, to z pewnością nie ona. Kto zatem? W kim miałam wroga?

Rozmyślania przerwało wtargnięcie do sali Betki. Ona nigdy nie wchodziła tak po prostu. Nie mam pojęcia, jak jej się to udawało, ale wraz z jej pojawieniem się gdziekolwiek natychmiast robiło się jasno i ciepło.

– Cześć, stara! – zawołała od progu. – Mówiłam tym niedowiarkom, że znajdę cię w jednym kawałku! My jesteśmy z betonu lepione i byle jaki gnojek nie jest w stanie nas wykończyć! – Uśmiechnęłam się niewyraźnie. Betka zawsze wiedziała, co powiedzieć. Zbliżyła się do mojego łóżka i zlustrowała kartę pacjenta z taką miną, jakby była ordynatorem podczas obchodu. – Ale cię ten gnój załatwił!

Usiadła na brzegu łóżka, miażdżąc mi prawą nogę.

– Zbysia też tu przywieźli, prawie razem z tobą, jakbyście się zmówili – zarechotała i pogrzebała w torbie.

Betka nosiła torebkę wielkości pocztówki, a wyciągała z niej na zawołanie tak różne przedmioty, że trudno było uwierzyć, że ich nie wyczarowuje na poczekaniu. Na kołdrze położyła śrubokręt, szpulkę nici, miarkę i mały młotek.

– Przyszłaś mnie dobić? – zapytałam.

Betka zatrzęsła się ze śmiechu.

– Za późno. – Pokręciła głową. – Lekarze za dużo już w ciebie zainwestowali pracy i lekarstw. Państwu by się to nie opłaciło. Co innego pacjent świeżo puknięty na drodze. Takiego czasem bardziej opłaca się rozjechać raz a dobrze, zamiast zbierać i potem składać.

– A co się stało Zbyszkowi? – z trudem łapałam oddech.

Żebra bolały, a Betka rozśmieszała mnie bezlitośnie.

– Oberwał w kuper od złotego Buddy – wyjaśniła. – Ale leczy się już w domu.

Przyjaciółka, nie zważając na moje obrażenia, które niezwykle utrudniały tak prozaiczną czynność jak śmianie się, opisała mi ze szczegółami przygodę zaprzyjaźnionego kominiarza.

– Od razu poderwało go na nogi – kwiczała Betka, ocierając łzy. – Szarpnął ramię zza pieca i wyrwał kilka cegieł, które poleciały na jego drugą rękę opartą o podłogę. W dodatku gacie mu spadły, więc czym prędzej znów runął na kolana. Biedak, wygląda teraz jak po zderzeniu z bykiem!

– A dlaczego ręka mu tam utknęła? – zaskrzeczałam, cały czas usiłując nie angażować zbytnio przepony.

Niestety, złośliwa wyobraźnia podsuwała mi obraz wypiętego Zbyszka bez spodni, zakleszczonego za kominkiem.

– Założył rękawiczki robocze, żeby mieć czyste paluszki! – rechotała Betka. – Elegancik się znalazł! Materiał zaczepił o cegłę i nasz kominiarz utknął. A gacie mu opadły, bo spasł się na twoich torcikach i innych ciastach i gumka mu pękła.

– Przestań – jęczałam. – Lepiej powiedz, co wiesz o moim wypadku. Podobno policja się tym interesuje.

Betka szybko spoważniała. Wytarła nos w chusteczkę, co było nie tyle koniecznością, ile raczej graniem na zwłokę. Zagryzła wargi i popatrzyła na mnie badawczo.

– No mów – ponagliłam ją. – Nie bój się. Jakby mnie szlag trafił, to lekarzy masz pod ręką!

– On to zrobił celowo – zaczęła przyjaciółka zmienionym głosem. – Wszystkiego mogłam się po nim spodziewać, ale do licha, nie morderstwa! On chciał cię zabić. Nie udało mu się, bo wyszłaś z budynku innymi drzwiami niż zwykle. Musiał pokonać dłuższą drogę, więc tylko cię potrącił. I uciekł oczywiście, ale ludzie go widzieli! Podpytałam zaprzyjaźnionego policjanta.

– Kogo?! Mów wreszcie! – zniecierpliwiłam się.

– Twojego byłego męża, Cezarego. To on chciał cię zabić – powiedziała Betka grobowym głosem.

Zamknęłam oczy i zapadłam w ciemność. Najczarniejszą z czarnych. Nie chciałam przecież tego pamiętać. Rozwód powinien przynieść ulgę, że wszystko już mam za sobą. O ironio! Ileż to razy przekonywałam swoich klientów, że orzeczenie sądu nie stanowi wrót do raju, nie załatwi za nich najważniejszych kwestii. We własnej sprawie popełniłam ten sam błąd co wszyscy – uległam iluzji, że rozstanie przerodzi się w separację, i godzinę po ogłoszeniu wyroku rozpocznę sielankowe życie, usiane wyłącznie dobrymi i przyjemnymi doświadczeniami. Jestem przecież taka mądra! Nie popełnię tych samych błędów!

Teraz fizyczny ból mieszał się z emocjonalnym. Ktoś usiłował mnie zabić. Ktoś chciał pozbawić mnie życia. Komuś zależało na tym, żebym przestała istnieć, nie mogła czuć, myśleć, płakać, wyrażać własnego zdania, cieszyć się latem, wychowywać dzieci, patrzeć, jak rosną i dojrzewają, sadzić kwiatów na balkonie. Ktoś postanowił, że mój czas dobiegł końca. Ktoś bardzo chciał brutalnie wkroczyć w moje istnienie. Ktoś? O, jakże łatwiej byłoby pogodzić się z wiadomością, że tym kimś jest pijany kierowca, nieuważny człowiek, który nieświadomie dopuścił się zaniedbania, że był to obcy, nieznany, nic mnie nieobchodzący mężczyzna!

Gdy otworzyłam oczy, Betka zamieniła się w jakiegoś faceta o mało sympatycznym wyrazie twarzy. W dodatku w policyjnej czapce.

Funkcjonariusz stał nade mną jak kat nad dobrą duszą i pisał protokół. Wszelkie zachęty, żeby usiadł, bo trudno mi zadzierać głowę, a nie lubię mówić w przestrzeń przed siebie, spełzły na niczym. Policjant na służbie, w dodatku w mundurze, musi wykonywać czynności na stojąco.

– Jak pani pamięta przebieg wydarzenia? – zapytał i przygotował się do notowania.

Bezwiednie wzruszyłam ramionami i od razu przypomniałam sobie o swoim barku.

– Nijak – odparłam. – Nic nie pamiętam. Wyszłam z budynku i kolejny obraz, który przywołuję z pamięci, to szpital.

– Nic pani nie pamięta? Ani gdzie pani wyszła, ani skąd, ani jak nadjechał samochód? Z której strony? – indagował policjant.

– No nie, mówię panu. Wyszłam z biura, schodziłam po schodach, myślałam o dzieciach i o torcie, otworzyłam drzwi, wyszłam i dalej już nic nie pamiętam.

– Które drzwi pani otworzyła? – dopytywał policjant, cały czas skrupulatnie notując.

– Zewnętrzne – odpowiedziałam. Mówienie sprawiało mi trudność. Tłumaczyłam to sobie fizycznymi obrażeniami, ale docierało już do mnie, że siniaki nie mają większego znaczenia. Dlaczego teraz nie mogłam się wyłączyć i przestać myśleć, reagując mechanicznie? Tyle razy praktykowałam to podczas mediacji. – To znaczy te, które wychodzą na podwórze.

– Zwykle wychodzi pani tamtędy?

– Nie, zwykle wychodzę tymi od strony ulicy – wyjaśniłam cierpliwie.

Czułam narastającą irytację. Niech on już sobie pójdzie!

– To dlaczego tym razem wyszła pani od podwórza? – dociekał policjant. – Spodziewała się pani ataku?

– Proszę pana, gdybym spodziewała się ataku, to w ogóle bym nie wyszła! – zniecierpliwiłam się. – Od strony podwórka mam bliżej do cukierni, a chciałam odebrać tort. Natomiast gdy idę prosto do domu, to otwieram te drzwi, które prowadzą na ulicę. Tam mam zaparkowany samochód.

Policjant wszystko skrupulatnie zanotował. Zapytał mnie jeszcze, czy wiem, kto mógłby być sprawcą i dlaczego, a gdy odpowiedziałam, że nie mam pojęcia, chciał wiedzieć, czy znam niejakiego Cezarego Drewnickiego. Po zanotowaniu, że owszem, ponieważ to mój były mąż, oraz po poinformowaniu mnie, że sprawca zdarzenia prawdopodobnie będzie ukarany w związku z artykułem 177 paragraf 1 kodeksu karnego, oddalił się.

Kiedy wyszedł, pojawiła się pielęgniarka, a gdy ona wyszła, nawiedził mnie niezdarny lekarz.

– Ruch jak na dworcu – mruknęłam pod nosem, a lekarz, zanim mnie zbadał, strącił ze stolika pojemniczki po lekarstwach. – Szkoda, że nie leżę na korytarzu. Przynajmniej drzwiami by nie trzaskali.

Przymknęłam oczy. Praca mediatora uczy dystansu. Ciągła styczność z emocjami na najwyższym poziomie, agresją ze strony klientów, wyzwiskami pod adresem wszystkich instytucji, ze szczególnym uwzględnieniem wymiaru sprawiedliwości, niesłusznymi oskarżeniami o stronniczość i korupcję, zderzenie z bezradnością oraz niedojrzałością wielu osób powoduje, że ci, którzy dłużej wykonują ten zawód, nie są już tak podatni na wysyłane przez otoczenie impulsy. Mediatora z długim stażem niezwykle trudno wyprowadzić z równowagi, zaskoczyć czymś. Ma to dobre i złe strony. Mediatorzy zachowują zimną krew i potrafią przyglądać się sprawom z dystansu, nie wyrażając ocen i opinii. Zarazem jednak tłamszą w sobie spontaniczność, nieuchronnie i nieodwracalnie przyzwyczajają się do nieokazywania emocji, prezentowania siebie w wystudiowanych i obliczonych na uzyskanie określonego efektu pozach. Mediatorzy z czasem obojętnieją, a ich wewnętrzny spokój, mylony z cierpliwością, stanowi syndrom zawodowego wypalenia.

Nie byłam jeszcze na tym etapie. Najlepiej świadczył o tym fakt, że gdy lekarz wyszedł, rozsypując po drodze swoje notatki, bardzo stanowczo i niekoniecznie grzecznie wyprosiłam jakąś zbłąkaną rodzinę, która wparowała do mojego pokoju dokładnie wtedy, gdy zapadałam w drzemkę. Za to komentarza odnośnie do poziomu mojego wychowania wysłuchałam ze stoickim spokojem.

Kolejne dni, które spędziłam w szpitalu, przynosiły nowe informacje, prawdziwy potok informacji. Dowiedziałam się przede wszystkim, że niedługo stąd wyjdę, ale rehabilitacja i dochodzenie do zdrowia potrwają kilka tygodni. Betka uspokoiła mnie, że Basia i Laura, moje dwie córeczki, pozostają pod opieką moich rodziców, są całe i zdrowe i niebawem je zobaczę. To, że nie odwiedziły mnie w szpitalu, nie stanowiło dla mnie zaskoczenia. Wiązało się z ogromną wrogością, jaką moja matka żywiła do wszystkich lekarzy i pielęgniarek, przedkładając alternatywne metody leczenia nad konwencjonalne. W jej przekonaniu szpitale zostały powołane tylko po to, by niszczyć ludziom zdrowie, a nie je przywracać. Ojciec rzadko przeciwstawiał się matce, żyjąc niejako w swoim świecie wynalazcy i naukowca.

Tym razem ich postawa była mi na rękę. Czułam, że ten wypadek wpłynął na mnie niekorzystnie, i nie chciałam, by dziewczynki to zobaczyły. Przez ostatnie miesiące, a nawet lata starałam się za wszelką cenę chronić je przed tym, czego doświadczałam. Zależało mi, by dorastały wesołe, szczęśliwe, przekonane, że otaczający je ludzie kochają się i szanują. I choć zdawałam sobie sprawę, że nadejdzie taki moment, kiedy prawda o moim rozstaniu z Cezarym dotrze do dzieci, odwlekałam go, jak tylko mogłam najdłużej. W konsekwencji izolowałam się od własnych córek po to, by widywały mnie tylko wtedy, gdy niczego trudnego nie przeżywałam.

Pracowałam coraz dłużej, widując dzieci przed odprowadzeniem ich do przedszkola i krótko później, zanim dotarłyśmy do dziadków. Powrót do domu, szybka kąpiel i czytanie przed snem nie zajmowały wiele czasu. Najgorsze były weekendy i dni świąteczne. Nie potrafiłam w pełni otworzyć się na dzieci, czerpiąc większą satysfakcję z tego, że właśnie drzemią, niż z chwil spędzonych na wspólnej zabawie. Przyczyny szukałam w innych, a nie w sobie. Nieudane małżeństwo, chropowata relacja z rodzicami, bardzo obciążająca psychicznie praca. Czy rozwód i wypadek mogły cokolwiek zmienić? Żyłam nadzieją, że tak, ale nie przeszkadzało mi, że ani rodzice, ani dzieci nie przyszli mnie odwiedzić. Ponownie znalazłam na to gładkie wytłumaczenie i znów winni byli inni, nie ja.

Fizyczne obrażenia goiły się szybko. Korzystałam jednak z okazji, by odpocząć od wszystkiego: pracy, dzieci i obowiązków. Gdy ktoś przez kilka lat z rzędu zaprzęgnięty jest w kierat powtarzalnych, codziennych czynności, przestaje odczuwać potrzebę zmiany. Praca staje się najlepszą przyjaciółką, pomaga zapomnieć o tym, co przykre, utrwala w człowieku wyimaginowany obraz doskonale zorganizowanej osoby, która podchodzi do życia na chłodno, bez zbędnych emocji. Niczym robot wykonuje poszczególne czynności, dokładnie i bez opóźnień. Takich pracowników chwali się za zaangażowanie, wynagradza, obarczając bardziej czasochłonnymi i odpowiedzialnymi zadaniami, by w końcu postawić ich na piedestale, z którego jeszcze szybciej ktoś inny, bardziej zaangażowany ich strąci. Wówczas przychodzi refleksja – po co to było?

Jak na ironię, zawód, który wykonywałam, utrwalał we mnie przekonanie, że tak trzeba. Wszyscy mogą pozwolić sobie na chwilę słabości, załamanie, depresję, gorszy dzień. Mediatorzy – nigdy. Czy zastanawiałam się wtedy, dlaczego izoluję się także od dzieci? Teraz wiem, że nie. Przyjęłam po prostu, że widoczne na ciele ślady po wypadku mogłyby je przestraszyć, a mnie narazić na kłopot wytłumaczenia, co się stało. Nie chciałam okłamywać córek, więc uznałam, że najlepiej trzymać je od problemów z daleka. Potężny błąd, który jakże często wytykałam swoim klientom!

Policjant, który ponownie odwiedził mnie na oddziale, oznajmił, że śledztwo w sprawie potrącenia zostanie umorzone ze względu na niewykrycie sprawcy. To, że pięciu świadków rozpoznało mojego byłego męża jako kierującego pojazdem, stanowiło zbyt słabą poszlakę. Przyjęłam fakt do wiadomości i postanowiłam nie myśleć więcej o tej sprawie. Był to ogromny błąd, o czym miałam przekonać się już wkrótce.

Betka przejęła wszystkie moje mediacje. Klienci, z którymi byłam umówiona na kolejne dni, złożyli skargi do sądu, każdy oddzielną, utrzymując, że jest to manipulacja z mojej strony, powodowana chęcią sprzyjania stronie przeciwnej. Na szczęście nie pozbawiło mnie to pracy. Sprawy spływały z jeszcze większą częstotliwością niż przed wypadkiem i biedna Betka pracowała niemalże bez wytchnienia.

Kontuzjowany Zbyszek wrócił do pracy. Być może spowodował to wypadek z ręką, a może i tak miał to w planach, ale przyjął do pracy pomocnika, a raczej pomocniczkę, Mariannę. Zdaniem Betki Marianna zdecydowanie nie nadawała się do pracy jako kominiarz, bo była zbyt ładna.

– Jeszcze będzie z tego nieszczęście – wyrokowała – ktoś się na nią zapatrzy i spadnie z dachu. Ja ci to mówię.

– Nie mnie mów, tylko Zbyszkowi – odpowiadałam pogodnie.

Znałam usposobienie kominiarza. Lubił ładne kobiety, które przełamywały stereotyp niewieściej słabości. Spotykał się już ze strażniczką miejską, ochotniczką straży pożarnej, taksówkarką i panią, która na lotnisku przerzucała bagaże na taśmę. Wszystkie były młode, szczupłe, raczej drobne i niepospolicie ładne. I ze wszystkimi znajomość kończyła się najdalej po kilku miesiącach. Dokładnie wtedy, kiedy Zbyszek dochodził do wniosku, że wciąż, mimo wszystko, jest mężczyzną i powinien poszukać sobie typowej przedstawicielki słabej płci. Nie umiał się jednak przełamać i umówić na przykład z nauczycielką. No chyba że chodziłoby o nauczycielkę wychowania fizycznego.

Teraz sprawy wyglądały inaczej. Co innego bowiem spotykać się po pracy, a co innego w pracy. Zbyszek wprawdzie zapierał się, że to tylko pomocnica, a nie kandydatka do romansu, ale ogniki w jego oczach, gdy wspominał Mariannę, mówiły same za siebie. Tak twierdziła moja przyjaciółka.

Ostatnia nowina dotyczyła samej Betki. Otóż poznała podczas mediacji niezwykle interesującego pana, z którym od razu połączyła ją niewidzialna nić ponadzmysłowego porozumienia. Pan był świeżo rozwiedziony, w odpowiednim, czyli średnim wieku, nie należał do najszczuplejszych i bawił go rodzaj humoru, który prezentowała przyjaciółka.

– Ale wiesz przecież, że takie relacje to skuchy – mój surowy ton nie spodobał się Betce.

Popatrzyła na mnie krzywo i pokręciła głową.

– Z nim będzie inaczej – wyjaśniła. – Poza tym już jest po mediacji.

Niepisane zasady pracy mediatorów były podobne jak psychologów, psychiatrów czy terapeutów. Pod żadnym pozorem nie należy wchodzić w intymne relacje z klientami w trakcie mediacji. Mediator ma za zadanie wzbudzać zaufanie w ludziach, zjednywać ich sobie po to, by móc nakłonić do poszukiwania innych rozwiązań niż walka wręcz. Często stawałyśmy się obiektem zainteresowania ze strony mężczyzn, którym w ostatnim czasie brakowało kobiecego ciepła, wyrozumiałości i szczerej rozmowy. Nić porozumienia, którą panowie błędnie interpretowali jako zalążek romansu, prowadziła ich poprzez labirynt własnych wyobrażeń do punktu, w którym mogli już obiektywnie oceniać sytuację i podejmować samodzielne decyzje. Był to zwykle ten moment, kiedy mediatorka nie kojarzyła się już ze szczęściem i lekkością ducha, ale należała do przeszłości, obarczonej słabościami, o których każdy chciał jak najszybciej zapomnieć.

Mediatorów się nie poleca. Nie podaje znajomym numeru telefonu. Mediator, po wykonanej pracy, musi zniknąć z pola widzenia, żeby klient mógł zbudować nowe wyobrażenie o sobie jako o kimś, kto nigdy nie poniósł porażki.

Przyglądałam się rozpromienionej Betce, która z wypiekami na twarzy opowiadała o Macieju. Rozpływała się nad jego przyjemnym usposobieniem, męską urodą i trzeźwym spojrzeniem na świat. Imponowała jej jego postawa, pełna optymizmu i dystansu. Pogodzony z losem, pogodzony z życiem. Pogodzony z warunkami ugody. Nie chciałam mącić jej szczęścia, choć nie przekonywały mnie te argumenty. Postanowiłam poczekać z ostrzeżeniami. Gdy tego typu rozterki dotyczą kogoś innego, a nie nas, rady, co robić, a czego nie robić, są takie proste!

– Jest jedna sprawa, która czeka na ciebie – zmieniła nagle temat Betka. – Sędzia z rodzinnego dopytywała się, kiedy wrócisz do pracy. Zależy jej, żebyś to ty poprowadziła tę mediację.

– To trochę poczeka – westchnęłam. Nie zdziwiła mnie zbytnio ta wiadomość. Zdarzało się, że prokuratorzy lub sędziowie celowo odraczali terminy rozpraw, żeby niejako załapać się na ulubionego mediatora. – Wyjdę ze szpitala dopiero pojutrze, więc do pracy wrócę najwcześniej na początku lutego. Czeka mnie jeszcze tydzień rehabilitacji. Mam nadzieję, że wytrzymasz te dwa tygodnie. Muszę dojść do siebie po szpitalnej sielance. Mam nadzieję, że rodzice zgodzą się zaopiekować Basią i Laurą jeszcze przez kilka dni.

Betka rozłożyła ręce w akcie bezradności.

– Cóż ja mogę wobec przemocy! – krzyknęła dramatycznie. – Najwyżej znajdziesz w biurze moje wysuszone truchło, wyczerpane pracą ponad siły.

Betka chciała zademonstrować mi, w jakiej pozycji będzie leżała jako nieboszczka, i usiadła jednym pośladkiem na metalowym krześle, wysuwając przed siebie obie nogi, a ramiona rozkładając na boki. Odchyliła głowę, zamknęła oczy, wywaliła język na brodę i tak zamarła w bezruchu. W tej chwili do sali wkroczyła pielęgniarka. Jedno spojrzenie na Betkę sprawiło, że kobieta krzyknęła i upuściła na podłogę tacę z lekarstwami. Przyjaciółka poderwała się na równe nogi, przewracając z hałasem krzesło. Kiedy do sali wpadł zaniepokojony lekarz, poślizgnął się na rozsypanych pigułkach i wywalił jak długi tuż przed moim łóżkiem.

Przez kolejnych kilkanaście minut pielęgniarka i Betka zajmowały się poturbowanym i zdezorientowanym lekarzem, a ja ryczałam ze śmiechu, pokładając się na łóżku. W końcu ktoś obcujący na co dzień z pacjentami powinien być bardziej odporny na takie wstrząsające widoki.