-
W empik go
Metaontologia - ebook
Wydawnictwo:
Data wydania:
25 kwietnia 2018
Format ebooka:
EPUB
Format
EPUB
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najpopularniejszych formatów e-booków na świecie.
Niezwykle wygodny i przyjazny czytelnikom - w przeciwieństwie do formatu
PDF umożliwia skalowanie czcionki, dzięki czemu możliwe jest dopasowanie
jej wielkości do kroju i rozmiarów ekranu. Więcej informacji znajdziesz
w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu.
Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu.
Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
Format
MOBI
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najczęściej wybieranych formatów wśród czytelników
e-booków. Możesz go odczytać na czytniku Kindle oraz na smartfonach i
tabletach po zainstalowaniu specjalnej aplikacji. Więcej informacji
znajdziesz w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu.
Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu.
Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
Multiformat
E-booki sprzedawane w księgarni Virtualo.pl dostępne są w opcji
multiformatu - kupujesz treść, nie format. Po dodaniu e-booka do koszyka
i dokonaniu płatności, e-book pojawi się na Twoim koncie w Mojej
Bibliotece we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego
tytułu. Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na
karcie produktu przy okładce. Uwaga: audiobooki nie są objęte opcją
multiformatu.
czytaj
na tablecie
Aby odczytywać e-booki na swoim tablecie musisz zainstalować specjalną
aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego,
który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. Bluefire
dla EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na czytniku
Czytanie na e-czytniku z ekranem e-ink jest bardzo wygodne i nie męczy
wzroku. Pliki przystosowane do odczytywania na czytnikach to przede
wszystkim EPUB (ten format możesz odczytać m.in. na czytnikach
PocketBook) i MOBI (ten fromat możesz odczytać m.in. na czytnikach Kindle).
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na smartfonie
Aby odczytywać e-booki na swoim smartfonie musisz zainstalować specjalną
aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego,
który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. iBooks dla
EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
Czytaj fragment
Pobierz fragment
Pobierz fragment w jednym z dostępnych formatów
LUB
24,99 zł za tytuł
Tytuł dostępny w abonamencie Empik Go już od 24,99 zł / 30 dni
Sprawdź
Słuchaj i czytaj w abonamencie Go Standard już za 24,99 zł / 30 dni. Subskrypcja Go Standard daje możliwość dodania do biblioteki 3 dowolne tytuły w danym okresie rozliczeniowym (30 dni). Wybierasz z ponad 200 tys. audiobooków, ebooków i podcastów.
Metaontologia - ebook
Ontologia jest teorią bytu, a więc wszystkiego, co istnieje. Metaontologia jest refleksją nad naturą i metodą ontologii. Dwie kwestie są w tej refleksji kluczowe: w jaki sposób możemy przekonać się, że dane pojęcie jest dobrze określonym pojęciem ontologicznym? I w jaki sposób możemy przekonać się, że dana teoria jest dobrą teorią ontologiczną?
Analiza tych i pokrewnych zagadnień stanowi główną treść książki. Jej najważniejszym rezultatem jest sformułowanie pewnej całościowej koncepcji wywodzącej się z jednej strony z tradycyjnej idei ontologii, a z drugiej strony – z niektórych metafilozoficznych i metanaukowych idei Gottloba Fregego, Jana Łukasiewicza, Willarda Van Ormana Quine’a, Petera Strawsona i Karla Poppera.
Książka prof. Andrzeja Biłata zawiera esencję wiedzy metaontologicznej oraz systematyzuje podstawowe zagadnienia z zakresu ontologii i warsztatu ontologicznego. Ogromną jej zaletą jest przejrzysty i jasny sposób wykładu pozwalający z przyjemnością podążać za myślą Autora […]. Pierwsza część książki […] będzie doskonałym materiałem dla studentów filozofii i kognitywistyki. […] Ważne jest również czerpanie przez Autora intuicji ontologicznych z lingwistyki. Dobrze, że budowaniu mostów pomiędzy dziedzinami poświęcił Autor cały rozdział. To też wyróżnia in plus pracę prof. Biłata na tle polskiego krajobrazu ontologicznego.
dr hab. Robert Trypuza
Andrzej Biłat – profesor nauk humanistycznych, profesor nadzwyczajny Politechniki Warszawskiej, filozof i logik, autor książek i artykułów z pogranicza logiki filozoficznej, ontologii formalnej, filozofii języka, filozofii nauk formalnych, metafilozofii i filozofii nauk społecznych. Kierował kilkoma projektami badawczymi (w tym KBN, MNiSW i NCN). Był redaktorem serii książkowej „Stany Rzeczy. Sytuacje. Zdarzenia” Wydawnictwa UMCS. Od 2015 roku jest redaktorem naczelnym czasopisma „Studia Semiotyczne”, a od 2017 roku – kierownikiem Zakładu Filozofii w Wydziale Administracji i Nauk Społecznych Politechniki Warszawskiej.
| Kategoria: | Filozofia |
| Zabezpieczenie: |
Watermark
|
| ISBN: | 978-83-7886-348-9 |
| Rozmiar pliku: | 4,5 MB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
Przedmowa
Metaontologia jest refleksją nad naturą i metodą filozoficznej teorii bytu. W bardziej szczegółowym znaczeniu, uformowanym w ostatnich latach w filozofii analitycznej, termin ten oznacza refleksję nad naturą pytań ontologicznych i rolą analizy egzystencjalnych zobowiązań nauki w ich rozstrzyganiu.
Przekonanie o egzystencjalnym charakterze pytań ontologicznych stało się niemal powszechne we współczesnej metaontologii analitycznej. Założeniem niniejszej książki jest teza przeciwna: nie każde pytanie ontologiczne jest egzystencjalne i nie każde pytanie egzystencjalne jest ontologiczne. Pytania dotyczące ogólno-strukturalnych własności czasu są przykładami nieegzystencjalnych pytań ontologicznych. Z kolei pytania o istnienie danego typu cząstek elementarnych są przykładami pozaontologicznych pytań egzystencjalnych.
Na gruncie powyższego założenia powstaje taka oto kwestia: co sprawia, że niektóre pytania (np. „Czy czas ma strukturę liniową?”) mają charakter ontologiczny, a inne (np. „Czy istnieją grawitony?”) – pozaontologiczny? Już prosty namysł nad tą kwestią wystarcza, aby uznać, że o specyfice pytania ontologicznego decyduje okoliczność, iż jest ono sformułowane w języku specyficznych pojęć ontologicznych. Ta zasada – charakterystyczna dla klasycznego sposobu rozumienia „ontologii” – stanowi podstawowe założenie książki.
Oto niektóre przykłady pojęć ontologicznych: PRZEDMIOT, KLASA, RELACJA, UKŁAD, PORZĄDEK, FAKT, MOŻLIWOŚĆ, ZDARZENIE, CZĘŚĆ/CAŁOŚĆ, TOŻSAMY, SKOŃCZONY, ISTNIEJĄCY W CZASIE, WCZEŚNIEJ/PÓŹNIEJ, PRZYCZYNA/SKUTEK. A oto przykłady pytań ontologicznych sformułowanych za pomocą tych pojęć: Czy istnieją przedmioty abstrakcyjne, takie jak klasy i relacje? Jeśli tak, to czy są one przedmiotami pozaczasowymi (tj. nieistniejącymi w czasie)? Czym jest czas? Czy w każdej chwili istnieje jakiś przedmiot? Czy istnieją niezrealizowane możliwości (tj. możliwości niebędące faktami)? Czy istnieją proste i niepodzielne przedmioty czasowe (a więc przedmioty istniejące w czasie)? Czy każdy przedmiot czasowy jest zdarzeniem? Czy istnieje największy układ przedmiotów czasowych, którego częściami są wszystkie inne układy takich przedmiotów? Czy każde zdarzenie ma przyczynę?
W kontekście tego rodzaju pytań rodzi się podstawowe zagadnienie dotyczące natury ontologii: Czy można w ogólny sposób wyodrębnić klasę pojęć ontologicznych i jeśli tak, to w jaki sposób? Kwestia ta, zwana tu problemem demarkacji pojęć ontologicznych, jest jednym z dwóch głównych zagadnień podjętych w książce.
Ontologia, jako dyscyplina teoretyczna, jest rozwijana za pomocą teorii ontologicznych: teorii uniwersalnych (tj. o nieograniczonym zasięgu kwantyfikacji) sformułowanych w języku pojęć ontologicznych. Jeśli więc jakieś pytanie ontologiczne może być rozstrzygnięte, to dzięki temu, że jedna z dopuszczalnych odpowiedzi na to pytanie może być sformułowana w postaci twierdzenia dobrej teorii ontologicznej.
Pojawia się następująca kwestia dotycząca metody ontologii: Czy istnieją ogólne kryteria oceny teorii ontologicznych i jeśli tak, to jak wygląda ich lista? Tak sformułowany problem ewaluacji teorii ontologicznych jest drugim z dwóch głównych zagadnień książki.
Systematyczne rozważania dotyczące demarkacji pojęć i ewaluacji teorii ontologicznych są niemal nieobecne we współczesnej metaontologii analitycznej. Książka jest próbą wypełnienia tej luki. Ma ona na celu rozjaśnienie obu zagadnień i powiązanie ich z dwoma typowymi wątkami pojawiającymi się w dyskusjach filozofów analitycznych ostatnich lat: natury pytań ontologicznych i ich rozstrzygalności.
Owa próba została podjęta na gruncie kilku zasad wywodzących się z jednej strony z tradycyjnej metafilozofii Platona, Arystotelesa, Gottfrieda Leibniza i Christiana Wolffa, a z drugiej strony – z prac Gottloba Fregego, Jana Łukasiewicza, Willarda Van Ormana Quine’a, Petera Strawsona i Karla Poppera. Oto owe zasady.
Po pierwsze, ontologia jest nauką o najogólniejszych własnościach bytu – w możliwie szerokim znaczeniu tego słowa – rozwijaną za pomocą metody aksjomatycznej (Platon, Arystoteles).
Po drugie, istnieje wiele mniej lub bardziej szczegółowych teorii ontologicznych; są one uporządkowane ze względu na relację bycia ogólniejszym (Arystoteles).
Po trzecie, właściwym narzędziem aksjomatyzacji teorii ontologicznych jest logika klasyczna (choć niekoniecznie standardowa i niekoniecznie pierwszego rzędu), a więc logika zachowująca zasady: niesprzeczności, wyłączonego środka, nieodróżnialności identycznego i egzystencjalnej generalizacji (Arystoteles, Leibniz, Frege).
Po czwarte, dobrze określone pojęcia ontologiczne są rezultatami eksplikacji pojęć mających zastosowanie w dowolnym obszarze racjonalnego myślenia o świecie (Wolff, Strawson).
Po piąte, niezbędnym warunkiem uznania danej klasy jako dobrze określonej, pierwotnej kategorii ontologicznej jest wskazanie kryterium identyczności jej elementów (Quine).
Po szóste, kwantyfikator egzystencjalny wyraża najogólniejsze i najbardziej podstawowe pojęcie ISTNIENIA (Frege, Quine).
Po siódme, każda uznawana przez nas teoria ontologiczna powinna uwzględniać ontologiczne konsekwencje naszej najlepszej, szczegółowej wiedzy o świecie (Quine).
I po ósme, każda dobra teoria, w tym dobra teoria ontologiczna, spełnia pewne ogólne kryteria wiarygodności; jednocześnie istnieje procedura rozstrzygania pytań ontologicznych uwzględniająca owe kryteria (Łukasiewicz, Popper).
Tylko trzy spośród wymienionych zasad – piąta, szósta i siódma – są dość szeroko uwzględniane i dyskutowane we współczesnej metaontologii analitycznej.
Wynikiem podjętych badań jest sformułowanie pewnej całościowej koncepcji ontologii formalnej dostarczającej pewnej metody ewaluacji teorii ontologicznych.
Książka zawiera słownik analityczny (tj. niekolisty układ definicji najważniejszych terminów stosowanych w książce), listę sformułowanych w niej twierdzeń ontologicznych, tabelę naturalnych pojęć ontologicznych, tabelę wartościowań teorii ontologicznych, bibliografię i indeksy. Pierwsze ścisłe użycie terminu jest zaznaczone kursywą, natomiast użycie terminu w supozycji formalnej – kapitalikiem.
Niektóre wątki badawcze książki są kontynuacją rozprawy Ontologia formalna jako teoria eksplikacyjna (Wydawnictwo Gavagai, Lublin 2013). Przedstawiona tu koncepcja w wielu punktach różni się od rozwiązań przyjętych w tej rozprawie.
Dziękuję recenzentom wydawniczym książki, Robertowi Trypuzowi i Janowi Woleńskiemu, za wnikliwe i pomocne uwagi dotyczące jej wcześniejszej wersji.
Warszawa, 14 grudnia 2017 r.
.
Każda bowiem nauka demonstratywna ma do czynienia z trzema rzeczami: 1) z tym, co przyjmuje jako istniejące (a więc rodzajem, którego istotne atrybuty bada), 2) tzw. wspólnymi aksjomatami, będącymi pierwszymi przesłankami dowodu i 3) atrybutami, znaczenie których przyjmuje. Jasne więc, że do jednej nauki należy badanie Bytu jako takiego i atrybutów, które mu przysługują, i do tej samej nauki należy badanie wyrazów i pojęć takich jak: „wcześniejszy”, „późniejszy”, „rodzaj” i „gatunek”, „całość” i „część”, i innych tego rodzaju.
Arystoteles (, s. 270 (76b); , s. 668 (1005a))
Jest konieczne, aby taki specjalny fragment filozofii był przeznaczony do objaśnienia tych pojęć i ogólnych zasad, które są powszechnie stosowane w każdej nauce i sztuce, a nawet w życiu, o ile właściwie się nimi posługujemy. Bez nich filozofia nie może być uprawiana metodą dedukcyjną.
Christian Wolff (, s. 46)
Kto jednak był filozofem, a potem został logistykiem wie, co jest warta dotychczasowa spekulacja filozoficzna. I wie, co może być warte rozumowanie przeprowadzone, jak bywa zazwyczaj, w nieścisłych, wieloznacznych słowach mowy potocznej . Robota taka nie może mieć wartości naukowej, i szkoda tylko czasu i energii myślowej, jakich się na nią zużywa.
Jan Łukasiewicz (, s. 202)
Każdy z nas ma swoją filozofię, czy o tym wie, czy nie. Te nasze filozofie są zazwyczaj niewiele warte. Ale ich wpływ na nasze czyny i życie jest często niszczący. Dlatego koniecznie musimy je doskonalić poprzez krytykę. Nie umiem inaczej usprawiedliwić istnienia filozofii.
Karl Popper (, s. 48)
Istnieją kategorie i pojęcia, które w swych jakościach najbardziej podstawowych w ogóle się nie zmieniają. Oczywiście nie są to specjalistyczne składniki najbardziej wyszukanego myślenia. Są to komunały obecne w myśleniu najmniej wyszukanym, a jednak stanowią nieusuwalny rdzeń wyposażenia pojęciowego najsubtelniejszych istot ludzkich. Metafizyka opisowa będzie się właśnie interesować przede wszystkim nimi, ich powiązaniami i strukturą, jaką tworzą.
Peter Strawson (, s. 7–8)
Naukowcy i filozofowie poszukują całościowego systemu świata, i to systemu, który rzetelniej i pełniej nastawiony jest na referencję niż język potoczny.
Willard Van Orman Quine (, s. 38–39)
Metaontologia jest refleksją nad naturą i metodą filozoficznej teorii bytu. W bardziej szczegółowym znaczeniu, uformowanym w ostatnich latach w filozofii analitycznej, termin ten oznacza refleksję nad naturą pytań ontologicznych i rolą analizy egzystencjalnych zobowiązań nauki w ich rozstrzyganiu.
Przekonanie o egzystencjalnym charakterze pytań ontologicznych stało się niemal powszechne we współczesnej metaontologii analitycznej. Założeniem niniejszej książki jest teza przeciwna: nie każde pytanie ontologiczne jest egzystencjalne i nie każde pytanie egzystencjalne jest ontologiczne. Pytania dotyczące ogólno-strukturalnych własności czasu są przykładami nieegzystencjalnych pytań ontologicznych. Z kolei pytania o istnienie danego typu cząstek elementarnych są przykładami pozaontologicznych pytań egzystencjalnych.
Na gruncie powyższego założenia powstaje taka oto kwestia: co sprawia, że niektóre pytania (np. „Czy czas ma strukturę liniową?”) mają charakter ontologiczny, a inne (np. „Czy istnieją grawitony?”) – pozaontologiczny? Już prosty namysł nad tą kwestią wystarcza, aby uznać, że o specyfice pytania ontologicznego decyduje okoliczność, iż jest ono sformułowane w języku specyficznych pojęć ontologicznych. Ta zasada – charakterystyczna dla klasycznego sposobu rozumienia „ontologii” – stanowi podstawowe założenie książki.
Oto niektóre przykłady pojęć ontologicznych: PRZEDMIOT, KLASA, RELACJA, UKŁAD, PORZĄDEK, FAKT, MOŻLIWOŚĆ, ZDARZENIE, CZĘŚĆ/CAŁOŚĆ, TOŻSAMY, SKOŃCZONY, ISTNIEJĄCY W CZASIE, WCZEŚNIEJ/PÓŹNIEJ, PRZYCZYNA/SKUTEK. A oto przykłady pytań ontologicznych sformułowanych za pomocą tych pojęć: Czy istnieją przedmioty abstrakcyjne, takie jak klasy i relacje? Jeśli tak, to czy są one przedmiotami pozaczasowymi (tj. nieistniejącymi w czasie)? Czym jest czas? Czy w każdej chwili istnieje jakiś przedmiot? Czy istnieją niezrealizowane możliwości (tj. możliwości niebędące faktami)? Czy istnieją proste i niepodzielne przedmioty czasowe (a więc przedmioty istniejące w czasie)? Czy każdy przedmiot czasowy jest zdarzeniem? Czy istnieje największy układ przedmiotów czasowych, którego częściami są wszystkie inne układy takich przedmiotów? Czy każde zdarzenie ma przyczynę?
W kontekście tego rodzaju pytań rodzi się podstawowe zagadnienie dotyczące natury ontologii: Czy można w ogólny sposób wyodrębnić klasę pojęć ontologicznych i jeśli tak, to w jaki sposób? Kwestia ta, zwana tu problemem demarkacji pojęć ontologicznych, jest jednym z dwóch głównych zagadnień podjętych w książce.
Ontologia, jako dyscyplina teoretyczna, jest rozwijana za pomocą teorii ontologicznych: teorii uniwersalnych (tj. o nieograniczonym zasięgu kwantyfikacji) sformułowanych w języku pojęć ontologicznych. Jeśli więc jakieś pytanie ontologiczne może być rozstrzygnięte, to dzięki temu, że jedna z dopuszczalnych odpowiedzi na to pytanie może być sformułowana w postaci twierdzenia dobrej teorii ontologicznej.
Pojawia się następująca kwestia dotycząca metody ontologii: Czy istnieją ogólne kryteria oceny teorii ontologicznych i jeśli tak, to jak wygląda ich lista? Tak sformułowany problem ewaluacji teorii ontologicznych jest drugim z dwóch głównych zagadnień książki.
Systematyczne rozważania dotyczące demarkacji pojęć i ewaluacji teorii ontologicznych są niemal nieobecne we współczesnej metaontologii analitycznej. Książka jest próbą wypełnienia tej luki. Ma ona na celu rozjaśnienie obu zagadnień i powiązanie ich z dwoma typowymi wątkami pojawiającymi się w dyskusjach filozofów analitycznych ostatnich lat: natury pytań ontologicznych i ich rozstrzygalności.
Owa próba została podjęta na gruncie kilku zasad wywodzących się z jednej strony z tradycyjnej metafilozofii Platona, Arystotelesa, Gottfrieda Leibniza i Christiana Wolffa, a z drugiej strony – z prac Gottloba Fregego, Jana Łukasiewicza, Willarda Van Ormana Quine’a, Petera Strawsona i Karla Poppera. Oto owe zasady.
Po pierwsze, ontologia jest nauką o najogólniejszych własnościach bytu – w możliwie szerokim znaczeniu tego słowa – rozwijaną za pomocą metody aksjomatycznej (Platon, Arystoteles).
Po drugie, istnieje wiele mniej lub bardziej szczegółowych teorii ontologicznych; są one uporządkowane ze względu na relację bycia ogólniejszym (Arystoteles).
Po trzecie, właściwym narzędziem aksjomatyzacji teorii ontologicznych jest logika klasyczna (choć niekoniecznie standardowa i niekoniecznie pierwszego rzędu), a więc logika zachowująca zasady: niesprzeczności, wyłączonego środka, nieodróżnialności identycznego i egzystencjalnej generalizacji (Arystoteles, Leibniz, Frege).
Po czwarte, dobrze określone pojęcia ontologiczne są rezultatami eksplikacji pojęć mających zastosowanie w dowolnym obszarze racjonalnego myślenia o świecie (Wolff, Strawson).
Po piąte, niezbędnym warunkiem uznania danej klasy jako dobrze określonej, pierwotnej kategorii ontologicznej jest wskazanie kryterium identyczności jej elementów (Quine).
Po szóste, kwantyfikator egzystencjalny wyraża najogólniejsze i najbardziej podstawowe pojęcie ISTNIENIA (Frege, Quine).
Po siódme, każda uznawana przez nas teoria ontologiczna powinna uwzględniać ontologiczne konsekwencje naszej najlepszej, szczegółowej wiedzy o świecie (Quine).
I po ósme, każda dobra teoria, w tym dobra teoria ontologiczna, spełnia pewne ogólne kryteria wiarygodności; jednocześnie istnieje procedura rozstrzygania pytań ontologicznych uwzględniająca owe kryteria (Łukasiewicz, Popper).
Tylko trzy spośród wymienionych zasad – piąta, szósta i siódma – są dość szeroko uwzględniane i dyskutowane we współczesnej metaontologii analitycznej.
Wynikiem podjętych badań jest sformułowanie pewnej całościowej koncepcji ontologii formalnej dostarczającej pewnej metody ewaluacji teorii ontologicznych.
Książka zawiera słownik analityczny (tj. niekolisty układ definicji najważniejszych terminów stosowanych w książce), listę sformułowanych w niej twierdzeń ontologicznych, tabelę naturalnych pojęć ontologicznych, tabelę wartościowań teorii ontologicznych, bibliografię i indeksy. Pierwsze ścisłe użycie terminu jest zaznaczone kursywą, natomiast użycie terminu w supozycji formalnej – kapitalikiem.
Niektóre wątki badawcze książki są kontynuacją rozprawy Ontologia formalna jako teoria eksplikacyjna (Wydawnictwo Gavagai, Lublin 2013). Przedstawiona tu koncepcja w wielu punktach różni się od rozwiązań przyjętych w tej rozprawie.
Dziękuję recenzentom wydawniczym książki, Robertowi Trypuzowi i Janowi Woleńskiemu, za wnikliwe i pomocne uwagi dotyczące jej wcześniejszej wersji.
Warszawa, 14 grudnia 2017 r.
.
Każda bowiem nauka demonstratywna ma do czynienia z trzema rzeczami: 1) z tym, co przyjmuje jako istniejące (a więc rodzajem, którego istotne atrybuty bada), 2) tzw. wspólnymi aksjomatami, będącymi pierwszymi przesłankami dowodu i 3) atrybutami, znaczenie których przyjmuje. Jasne więc, że do jednej nauki należy badanie Bytu jako takiego i atrybutów, które mu przysługują, i do tej samej nauki należy badanie wyrazów i pojęć takich jak: „wcześniejszy”, „późniejszy”, „rodzaj” i „gatunek”, „całość” i „część”, i innych tego rodzaju.
Arystoteles (, s. 270 (76b); , s. 668 (1005a))
Jest konieczne, aby taki specjalny fragment filozofii był przeznaczony do objaśnienia tych pojęć i ogólnych zasad, które są powszechnie stosowane w każdej nauce i sztuce, a nawet w życiu, o ile właściwie się nimi posługujemy. Bez nich filozofia nie może być uprawiana metodą dedukcyjną.
Christian Wolff (, s. 46)
Kto jednak był filozofem, a potem został logistykiem wie, co jest warta dotychczasowa spekulacja filozoficzna. I wie, co może być warte rozumowanie przeprowadzone, jak bywa zazwyczaj, w nieścisłych, wieloznacznych słowach mowy potocznej . Robota taka nie może mieć wartości naukowej, i szkoda tylko czasu i energii myślowej, jakich się na nią zużywa.
Jan Łukasiewicz (, s. 202)
Każdy z nas ma swoją filozofię, czy o tym wie, czy nie. Te nasze filozofie są zazwyczaj niewiele warte. Ale ich wpływ na nasze czyny i życie jest często niszczący. Dlatego koniecznie musimy je doskonalić poprzez krytykę. Nie umiem inaczej usprawiedliwić istnienia filozofii.
Karl Popper (, s. 48)
Istnieją kategorie i pojęcia, które w swych jakościach najbardziej podstawowych w ogóle się nie zmieniają. Oczywiście nie są to specjalistyczne składniki najbardziej wyszukanego myślenia. Są to komunały obecne w myśleniu najmniej wyszukanym, a jednak stanowią nieusuwalny rdzeń wyposażenia pojęciowego najsubtelniejszych istot ludzkich. Metafizyka opisowa będzie się właśnie interesować przede wszystkim nimi, ich powiązaniami i strukturą, jaką tworzą.
Peter Strawson (, s. 7–8)
Naukowcy i filozofowie poszukują całościowego systemu świata, i to systemu, który rzetelniej i pełniej nastawiony jest na referencję niż język potoczny.
Willard Van Orman Quine (, s. 38–39)
więcej..
