-
W empik go
Nad brzegami Niemna - ebook
Wydawnictwo:
Data wydania:
Październik 2012
Format ebooka:
EPUB
Format
EPUB
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najpopularniejszych formatów e-booków na świecie.
Niezwykle wygodny i przyjazny czytelnikom - w przeciwieństwie do formatu
PDF umożliwia skalowanie czcionki, dzięki czemu możliwe jest dopasowanie
jej wielkości do kroju i rozmiarów ekranu. Więcej informacji znajdziesz
w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu.
Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu.
Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
Format
MOBI
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najczęściej wybieranych formatów wśród czytelników
e-booków. Możesz go odczytać na czytniku Kindle oraz na smartfonach i
tabletach po zainstalowaniu specjalnej aplikacji. Więcej informacji
znajdziesz w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu.
Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu.
Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
Multiformat
E-booki sprzedawane w księgarni Virtualo.pl dostępne są w opcji
multiformatu - kupujesz treść, nie format. Po dodaniu e-booka do koszyka
i dokonaniu płatności, e-book pojawi się na Twoim koncie w Mojej
Bibliotece we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego
tytułu. Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na
karcie produktu przy okładce. Uwaga: audiobooki nie są objęte opcją
multiformatu.
czytaj
na tablecie
Aby odczytywać e-booki na swoim tablecie musisz zainstalować specjalną
aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego,
który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. Bluefire
dla EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na czytniku
Czytanie na e-czytniku z ekranem e-ink jest bardzo wygodne i nie męczy
wzroku. Pliki przystosowane do odczytywania na czytnikach to przede
wszystkim EPUB (ten format możesz odczytać m.in. na czytnikach
PocketBook) i MOBI (ten fromat możesz odczytać m.in. na czytnikach Kindle).
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na smartfonie
Aby odczytywać e-booki na swoim smartfonie musisz zainstalować specjalną
aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego,
który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. iBooks dla
EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
Czytaj fragment
Pobierz fragment
Pobierz fragment w jednym z dostępnych formatów
LUB
24,99 zł za tytuł
Tytuł dostępny w abonamencie Empik Go już od 24,99 zł / 30 dni
Sprawdź
Słuchaj i czytaj w abonamencie Go Standard już za 24,99 zł / 30 dni. Subskrypcja Go Standard daje możliwość dodania do biblioteki 3 dowolne tytuły w danym okresie rozliczeniowym (30 dni). Wybierasz z ponad 200 tys. audiobooków, ebooków i podcastów.
Nad brzegami Niemna - ebook
Książka jest rodzajem sagi rodzinnej, umiejscowionej głównie w rodzinnych okolicach autora, jego rodziców i dziadków, poczynając od końca XIX wieku, ale przenosi też czytelnika do carskiej armii i przedwojennego Petersburga. Następnie na linię frontu i do okopów pierwszej wojny światowej. Dowiadujemy się też, w jaki sposób przynajmniej niektórzy żołnierze rosyjskiej armii trafiają do austriackiej niewoli, jakie warunki tam im przygotowano.
Zapoznając się z krótkim opisem okresu międzywojennego można wyciągnąć wniosek, że mieszkańcy terenów nadgranicznych żyli w ciągłym strachu przed zagrożeniem ze strony byłego Związku Radzieckiego, ale z nadzieją, że z roku na rok będą coraz szczęśliwsi.
Okres wojny, to okres, w którym do wspomnień wynikających z opowieści starszego pokolenia, dołączają własne wspomnienia autora.
Autor bezpośrednio nie widzi działań wojennych, nie widzi strzelających żołnierzy, ale uczucie strachu, zagrożenia życia i bezradność rodziców w warunkach nadciągającej jakiejś strasznej siły promieniuje z każdej strony książki z tego okresu.
Dość szczegółowo przedstawiony jest okres po ponownym wkroczeniu Armii Czerwonej na tereny byłych Kresów Wschodnich. Tu możemy zapoznać się z NKWD i wywózkami rodzin Polskich na Syberię. Przymusową kolektywizację, zmuszaniem do pracy bez wynagrodzenia nie tylko osób dorosłych, ale i młodzieży szkolnej. Ujrzymy bezsens systemu tzw. „gospodarki uspołecznionej” nie z pozycji naukowej, a zwykłego mieszkańca wsi. Dowiemy się w jakich warunkach i jakimi metodami zdobywano bochenek chleba, który stał się prawdziwym rarytasem.
Będziemy mogli też wyciągnąć być może zadziwiający wniosek, że tak trudne warunki nie miały większego wpływu na samopoczucie młodzieży, bez względu na narodowość, że podrostki w wieku kilkunastu lat mają całkiem inną ocenę rzeczywistości, niż osoby dorośli i potrafią się cieszyć z najbardziej błahych powodów.
Opowieść kończy się w momencie, kiedy długi pociąg składający się z wagonów towarowych, zwanych powszechnie wagonami bydlęcymi, przekracza granicę na Bugu i do pociągu podchodzi polska załoga, a stojący w drzwiach wagonu polscy uchodźcy po raz pierwszy słyszą słowa polskie i po raz ostatni rosyjskie.
Decyzja o wyjeździe nie była łatwa i być może daje odpowiedź, dlaczego tak wiele rodzin polskich nie skorzystało z możliwości opuszczenia terenów, które znalazły się w granicach Białorusi i Litwy i nie wyjechało do Polski w nowych granicach.
| Kategoria: | Literatura faktu |
| Zabezpieczenie: |
Watermark
|
| ISBN: | 978-83-7859-067-5 |
| Rozmiar pliku: | 1,4 MB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
Autor z podziwu godną precyzją przedstawia zapamiętane przez siebie ustne relacje swego ojca i dziadka będące wspomnieniami i analizą rozmaitych wydarzeń obejmujących prawie cały wiek dwudziesty. Miejscem opisywanych wydarzeń jest głównie powiat stołpecki w województwie nowogródzkim. Chodzi o okres sprzed I wojny światowej, okres niepodległości (II Rzeczpospolita), II wojnę światową - okupację radziecką, niemiecką i drugą radziecką.
Szczególnie interesujące wydają się przykłady represyjnych działań radzieckiego okupanta oraz mechanizm tworzenia kołchozów i realia życia w okupowanym woj. nowogródzkim. Istotnym uzupełnieniem są relacje autora sięgające roku 1958, tj. jego ekspatriacji z miejsca urodzenia i młodości, które znalazło się pod drugiej stronie granicy jałtańskiej. Tematyka jest mało znana i, jak się wydaje, nieczęsto poruszana w bogatym piśmiennictwie dotyczącym ziem utraconych.
prof. dr. Hab. Tadeusz RiedlPodziękowania
Autor składa serdeczne podziękowania następującym osobom, które w ten lub inny sposób pomogły w napisaniu, a potem w wydaniu książki:
Panie Ewie Lewińskiej z Giżycka za trud przeczytania pierwszej wersji książki, wniesienie uwag i poprawek w zakresie gramatycznym, stylistycznym i ortograficznym. Był to wielki wysiłek, a uwagi niezmiernie cenne.
Panu dr. Marianowi Lemecha z Giżycka, za spostrzeżenia i propozycje dotyczące ostatecznej formy książki, za zachętę do pracy nad jej poprawieniem i uzupełnianiem, głównie w zakresie szczegółów z codziennego na Kresach Wschodnich mało albo całkiem nieznanych młodemu pokoleniu Polaków.
Panu profesorowi Tadeuszowi Riedlowi z Gdańska, za przychylną opinię, która pozwoliła uwierzyć, że książka kwalifikuje się do opublikowania.
Ludmile Nazerienko z Białorusi za przesłanie zdjęć z okresu szkolnego.
Aleksandrowi Rusieckiemu z Białorusi za dostarczenie oryginalnych zdjęć z rodzinnego miasta, wsi i Niemna.
Giżycko 2003Przedmowa
Jest to prawdziwa historia rodziny polskiej, która od wielu pokoleń mieszkała na Kresach Wschodnich. Opowieść rozpoczyna się u schyłku poprzedniego wieku, a kończy się w grudniu 1958 roku, kiedy kolejny transport przekracza nową granicę Państwa Polskiego na Bugu, wywozi z Ziemi Ojców następne grupy uchodźców.
Główny bohater, po przymusowym wcieleniu do obcej armii, bierze udział w pierwszej wojnie światowej. Jest zmuszony do walki nie za ojczyznę, lecz po stronie jednego z zaborców. Potem przeżywa gehennę niewoli u drugiego. Bezpośredni udział w kolejnej wielkiej wojnie omija go szczęśliwie. Nie ma jednak szczęścia w zetknięciu się z władzą radziecką i tak jak pozostali mieszkańcy tamtych terenów, staje się wreszcie darmowym robotnikiem radzieckiego kołchozu.
W książce znalazło się miejsce na przedstawienie najstarszego uczestnika wydarzeń, tj. mego dziadka, jego bezgranicznej miłości do wnuków, szacunku do każdej solidnej pracy, prywatnej własności, przedstawienie marzeń i pragnień tego siwiutkiego, drobnego staruszka, spełnienia których nie doczekał się nigdy.
Książka jest protestem przeciwko wojnie i wzajemnemu zabijaniu się zwykłych żołnierzy. Pokazuje bezradność mieszkańców małej wioski w obliczu nadciągającego frontu.
Wspominając swoją młodość i przedstawiając tęsknotę za skrawkiem ziemi, który opuściłem na zawsze, pragnąłem szczegółowymi opisami przybliżyć tamte obrazy sobie i czytelnikom. Starałem się zwrócić przy tym szczególną uwagę na zgodne współżycie mieszkańców wsi i okolic, brak wzajemnej nienawiści i wrogości ze względu na narodowość, wyznawaną religię lub światopogląd.Nie rzucim ziemi skąd nasz ród....
M. Konopnicka
Wstęp
Bodźcem do napisania książki stały się wspomnienia rozmów z ojcem. Wypowiadał on myśli stanowczo, z ogromnym wzruszeniem i przekonaniem, iż zawierają prawdę historycznych wydarzeń nieznane młodszemu pokoleniu. Jest to długi życiorys zwykłego mieszkańca wpleciony w tragiczne wydarzenia, które dotknęły Polaków na Kresach Wschodnich w okresie od panowania Rosji carskiej, poprzez pierwszą i drugą wojnę światową, po radzieckie kołchozy.
Ojciec często, zdaniem tych samych słuchaczy może nawet zbyt często, opowiadał o swoim życiu, własnych doświadczeniach. Wspomnienia przekształcały się często w monolog nienawiści do autorów sfałszowanej historii, szczególnie dotyczącej wydarzeń z okresu ostatnich dziesięcioleci. Przypomnienia ciągłej niesprawiedliwości i przemocy w otaczającym świecie wzbudzały gwałtowne, nie dopuszczające sprzeciwu zarzuty pod adresem komunistycznej przemocy i zakłamanej propagandy tamtego znienawidzonego systemu, który zmusił rodzinę do opuszczenia stron ojczystych, drewnianego domu i piaszczystych pól zroszonych obficie własnym, słonym potem. Wynurzenia swoje ojciec podsumowywał przeważnie stwierdzeniem, iż żałuje, że tego, co przeżył, nie może opisać, ponieważ „..ręka nieposłuszna i głowa nie ta”.
Po tych słowach, następowała nieoczekiwanie głęboka cisza, opowieść nagle urywała się, a twarz ojca nabierała kamiennego wyrazu. Wydawało się, że ten starszy człowiek, wraz ze swoimi myślami, przenosi się w dawno minioną przeszłość, nadal bliską i miłą, w odróżnieniu od świata aktualnego, coraz mniej rozumianego i z każdym dniem bardziej obcego. Odnosiło się czasami wrażenie, iż rodzic wypowiedział nie wszystko do końca, że jakąś wyjątkowo osobistą myśl przemilczał, zachował w tajemnicy. Może był to ukryty w sercu głęboki żal do mijającego szybko czasu i do braku perspektyw powrotu w lata młodości.
Nadal mam przed oczyma twarz i sylwetkę ojca, słyszę wciąż jego głos, pamiętam wielogodzinne wynurzenia. Promieniowało z nich pragnienie, aby tamte, dawne przeżycia i myśli, pozostały na dłużej wśród nas. Zrozumiałem po latach, iż mam obowiązek spełnić życzenia ojca i utrwalić dla innych przynajmniej tę część wielokrotnie słyszanych opowieści, która na razie pozostała w zakamarkach zawodnej pamięci. Może w ten sposób wykonam jego niewypowiedziane życzenie - cichy testament.
W trakcie opisywania wspomnień ojca, nieoczekiwanie zrodziło się pragnienie przedstawienia stron ojczystych oraz własnych, dziecięcych i młodzieńczych przeżyć z pobytu na terenach, do których tak często i chętnie powracam jedynie w marzeniach i snach. Dawnych krajobrazów już się nie da odtworzyć, lecz może uda się chociaż częściowo przybliżyć przyszłym czytelnikom wyjątkowe piękno małego zakątka byłych Kresów Wschodnich i codzienne problemy mieszkańców, którzy mieszkali tam przed laty. Od 1939 roku bezskutecznie oczekiwali oni na powrót minionych lat szczęścia w wolnej Polsce, która tak raptownie przestała istnieć i na tamte tereny już nie wróciła.
Śmierć naszych znajomych, a szczególnie członków rodziny przeżywamy samotnie, zawsze w smutku i żalu. Prawa życia są jednak silniejsze i po jakimś czasie problemy codzienności przesłaniają wspomnienia nawet po osobach najbliższych, i tylko u niektórych pozostaje w pamięci jakiś zamazany ślad po tych, co odeszli. Z biegiem lat wspomnienia zacierają się, jest ich coraz mniej. Następne pokolenia mają już po swoich przodkach tylko identycznie brzmiące nazwisko, a czasami i tego nie ma. Taka jest prawda nieodwracalnie przepływającego czasu i odradzającej się młodości w nowych miłościach. Odwieczność przemijania, kruchość życia ludzkiego i krótkotrwałość pobytu na tym świecie zauważa się, kiedy siwieją skronie.
Czy nie jest dziwne, że historię kraju w większym lub mniejszym stopniu znamy na tysiąc lat wstecz, a o swoich bezpośrednich przodkach nie wiemy prawie nic? Przecież kiedyś, podobnie jak my dzisiaj, żyli, pracowali, cierpieli i cieszyli się. To z ich szczęścia i bólu zrodziło się nasze życie. Kto z młodych wie, jak miał na imię pradziadek..., prababcia..., kim byli... ?
Nasz ojciec bardzo często mówił o sobie „...pożył ja na tym świecie ... pożył”. Miał szczęście osiągnąć wiek 96 lat w pełnej świadomości i dobrym zdrowiu. Często wspominał, że „już powinien odejść do wieczności tam, gdzie odeszli wszyscy koledzy”. Stwierdzał, że teraz jest inne pokolenie, a dla niego tu na ziemi nie ma już miejsca. Odnosiło się wrażenie, że było to mówione na wpół poważnie, na wpół żartem. Zawsze na pożegnanie, gdy wyjeżdżałem do Giżycka, w ostatniej chwili pytał się o termin następnego przyjazdu.
Tylko raz, na podwórku podczas pożegnania, padły inne, jakże prorocze słowa - „... już więcej nie zobaczymy się ...” To były ostatnie słowa ojca, słyszane przeze mnie. W oczach miał łzy, chociaż podczas poprzednich pożegnań nie zauważałem ich nigdy. Tak dla mnie skończyło się obcowanie z człowiekiem, będącym wzorem uczciwości, pracowitości i oddania rodzinie.
Opowieść rozpocznę od lat dziecinnych ojca. W bardziej odległą przeszłość niestety sięgnąć nie mogę. Ojciec wspominał, że nasz ród wywodzi się z Litwy, a jego dziadek lub pradziadek przywędrował jako gajowy, z księciem Radziwiłłem. Bliższych szczegółów nie znam. Historia, w tym miejscu urwała się, prawdopodobnie na zawsze.
Życie każdego pokolenia było, jest oraz będzie powiązane i wplątane w historię kraju, historię stron ojczystych. Wydarzenia globalne wpłynęły w sposób zdecydowany również na losy naszej rodziny. W miarę posiadanych umiejętności starałem się przedstawić to.Zamiast zakończenia
Sentymentalne wspomnienie pejzaży utraconej ojczyzny - takie uczucie zrodziło się w pewnym momencie, a potem cały czas mi towarzyszyło, kiedy starałem się opisać to, co dawno minęło.
Jeśli u kogoś rozbudziłem lub utrwaliłem uczucie więzi z jego Małą Ojczyzną, z krajem w którym zostało serce i myśli, jeśli powiększyłem tęsknotę do miejsc, które trzeba było zostawić, albo wzmocniłem uczucie miłości do rodzinnych pejzaży również u tego, kto nigdy nie musiał żegnać się z domem i krajem ojczystym, to osiągnąłem wielki życiowy sukces.
Jeszcze jedno. Jak czytelnik zauważył, ojciec popełnił wielki błąd mylnie określając przebieg tak zwanej Linii Curzona. Może takich błędów jest więcej - nie wiem, w niektórych miejscach mam wątpliwości. Jednak ojciec już nie żyje i nie może autoryzować napisanego. Być może też coś poplątałem, ale to nie jest powieść historyczna i do takiej nie pretenduje. To są wspomnienia o naszej rodzinie przedstawione na piśmie, w takiej formie, w jakiej zostały w mojej pamięci.
I na zakończenie. Żyjcie spokojnie i szczęśliwie, Białorusini. Niech granica na Bugu będzie granicą sąsiedzką, granicą przyjaznych kontaktów, granicą, na której nie będą potrzebni żadni żołnierze. Niech wnuki i prawnuki uchodźców z dawnych Kresów Wschodnich będą mogli i zechcą tłumnie odwiedzać Ziemię swoich przodków.Autor
Zenon Ciechanowicz, urodził się w 1940 roku w pobliżu niewielkiego kresowego miasteczka Stołpce. Tu się znajdowała ostatnią polską stacją przed wschodnią granicą, która przebiegała w odległości kilkunastu kilometrów, a do wojewódzkiego Nowogródka było znacznie dalej, bo około osiemdziesięciu kilometrów.
Dzieciństwo autora przypadło na lata wojny, która częściowo została w pamięci. Następnie rozpoczęła się nauka w szkole – wiejskiej, z białoruskim językiem wykładowym, a następnie w Stołpach z językiem rosyjskim. Język polski autor poznawał tylko dzięki stanowczym żądaniom rodziców, a szczególnie ojca.
Do Polski rodzina przyjechała w 1958 roku i zamieszkała w pobliżu Szczytna. Następnie było zatrudnienie na PKP, służba wojskowa, ponownie PKP w Szczytnie i delegacja do Giżycka, w którym założył rodzinę i mieszka do dnia dzisiejszego. Następnie pracował w Urzędzie Miejskim na stanowisku kierownika wydziału i przed emeryturą kilka lat pracował jako instruktor nauki jazdy we własnej szkole kierowców.
Rodzinna opowieść „Nad brzegami Niemna” rozpoczął pisać jako próbę utrwalenia na piśmie długich opowieści ojca o własnych przeżyciach. Obecnie autor kończy drugą częścią rodzinnej powieści, której nadał tytuł „Zza Niemna nad Niegocin”.
Sporo czasu autor spędza przed komputerem, zajmując się tłumaczeniem literatury pięknej z języka rosyjskiego na polski. Ma nadzieję, że którąś pozycję uda się opublikować. Żałuje, że nie może przebywać więcej i częściej z wnukami, ponieważ mieszkają w Gdyni. Dość duża odległość nie sprzyja częstym kontaktom. Autor twierdzi, że życie jest piękne, wspaniałe, a nadarzające się kłopoty są zawsze przejściowe, zgodnie z myślą, którą gdzieś kiedyś przeczytał – człowiek męczy się chwilę, a żyje wiek.
Szczególnie interesujące wydają się przykłady represyjnych działań radzieckiego okupanta oraz mechanizm tworzenia kołchozów i realia życia w okupowanym woj. nowogródzkim. Istotnym uzupełnieniem są relacje autora sięgające roku 1958, tj. jego ekspatriacji z miejsca urodzenia i młodości, które znalazło się pod drugiej stronie granicy jałtańskiej. Tematyka jest mało znana i, jak się wydaje, nieczęsto poruszana w bogatym piśmiennictwie dotyczącym ziem utraconych.
prof. dr. Hab. Tadeusz RiedlPodziękowania
Autor składa serdeczne podziękowania następującym osobom, które w ten lub inny sposób pomogły w napisaniu, a potem w wydaniu książki:
Panie Ewie Lewińskiej z Giżycka za trud przeczytania pierwszej wersji książki, wniesienie uwag i poprawek w zakresie gramatycznym, stylistycznym i ortograficznym. Był to wielki wysiłek, a uwagi niezmiernie cenne.
Panu dr. Marianowi Lemecha z Giżycka, za spostrzeżenia i propozycje dotyczące ostatecznej formy książki, za zachętę do pracy nad jej poprawieniem i uzupełnianiem, głównie w zakresie szczegółów z codziennego na Kresach Wschodnich mało albo całkiem nieznanych młodemu pokoleniu Polaków.
Panu profesorowi Tadeuszowi Riedlowi z Gdańska, za przychylną opinię, która pozwoliła uwierzyć, że książka kwalifikuje się do opublikowania.
Ludmile Nazerienko z Białorusi za przesłanie zdjęć z okresu szkolnego.
Aleksandrowi Rusieckiemu z Białorusi za dostarczenie oryginalnych zdjęć z rodzinnego miasta, wsi i Niemna.
Giżycko 2003Przedmowa
Jest to prawdziwa historia rodziny polskiej, która od wielu pokoleń mieszkała na Kresach Wschodnich. Opowieść rozpoczyna się u schyłku poprzedniego wieku, a kończy się w grudniu 1958 roku, kiedy kolejny transport przekracza nową granicę Państwa Polskiego na Bugu, wywozi z Ziemi Ojców następne grupy uchodźców.
Główny bohater, po przymusowym wcieleniu do obcej armii, bierze udział w pierwszej wojnie światowej. Jest zmuszony do walki nie za ojczyznę, lecz po stronie jednego z zaborców. Potem przeżywa gehennę niewoli u drugiego. Bezpośredni udział w kolejnej wielkiej wojnie omija go szczęśliwie. Nie ma jednak szczęścia w zetknięciu się z władzą radziecką i tak jak pozostali mieszkańcy tamtych terenów, staje się wreszcie darmowym robotnikiem radzieckiego kołchozu.
W książce znalazło się miejsce na przedstawienie najstarszego uczestnika wydarzeń, tj. mego dziadka, jego bezgranicznej miłości do wnuków, szacunku do każdej solidnej pracy, prywatnej własności, przedstawienie marzeń i pragnień tego siwiutkiego, drobnego staruszka, spełnienia których nie doczekał się nigdy.
Książka jest protestem przeciwko wojnie i wzajemnemu zabijaniu się zwykłych żołnierzy. Pokazuje bezradność mieszkańców małej wioski w obliczu nadciągającego frontu.
Wspominając swoją młodość i przedstawiając tęsknotę za skrawkiem ziemi, który opuściłem na zawsze, pragnąłem szczegółowymi opisami przybliżyć tamte obrazy sobie i czytelnikom. Starałem się zwrócić przy tym szczególną uwagę na zgodne współżycie mieszkańców wsi i okolic, brak wzajemnej nienawiści i wrogości ze względu na narodowość, wyznawaną religię lub światopogląd.Nie rzucim ziemi skąd nasz ród....
M. Konopnicka
Wstęp
Bodźcem do napisania książki stały się wspomnienia rozmów z ojcem. Wypowiadał on myśli stanowczo, z ogromnym wzruszeniem i przekonaniem, iż zawierają prawdę historycznych wydarzeń nieznane młodszemu pokoleniu. Jest to długi życiorys zwykłego mieszkańca wpleciony w tragiczne wydarzenia, które dotknęły Polaków na Kresach Wschodnich w okresie od panowania Rosji carskiej, poprzez pierwszą i drugą wojnę światową, po radzieckie kołchozy.
Ojciec często, zdaniem tych samych słuchaczy może nawet zbyt często, opowiadał o swoim życiu, własnych doświadczeniach. Wspomnienia przekształcały się często w monolog nienawiści do autorów sfałszowanej historii, szczególnie dotyczącej wydarzeń z okresu ostatnich dziesięcioleci. Przypomnienia ciągłej niesprawiedliwości i przemocy w otaczającym świecie wzbudzały gwałtowne, nie dopuszczające sprzeciwu zarzuty pod adresem komunistycznej przemocy i zakłamanej propagandy tamtego znienawidzonego systemu, który zmusił rodzinę do opuszczenia stron ojczystych, drewnianego domu i piaszczystych pól zroszonych obficie własnym, słonym potem. Wynurzenia swoje ojciec podsumowywał przeważnie stwierdzeniem, iż żałuje, że tego, co przeżył, nie może opisać, ponieważ „..ręka nieposłuszna i głowa nie ta”.
Po tych słowach, następowała nieoczekiwanie głęboka cisza, opowieść nagle urywała się, a twarz ojca nabierała kamiennego wyrazu. Wydawało się, że ten starszy człowiek, wraz ze swoimi myślami, przenosi się w dawno minioną przeszłość, nadal bliską i miłą, w odróżnieniu od świata aktualnego, coraz mniej rozumianego i z każdym dniem bardziej obcego. Odnosiło się czasami wrażenie, iż rodzic wypowiedział nie wszystko do końca, że jakąś wyjątkowo osobistą myśl przemilczał, zachował w tajemnicy. Może był to ukryty w sercu głęboki żal do mijającego szybko czasu i do braku perspektyw powrotu w lata młodości.
Nadal mam przed oczyma twarz i sylwetkę ojca, słyszę wciąż jego głos, pamiętam wielogodzinne wynurzenia. Promieniowało z nich pragnienie, aby tamte, dawne przeżycia i myśli, pozostały na dłużej wśród nas. Zrozumiałem po latach, iż mam obowiązek spełnić życzenia ojca i utrwalić dla innych przynajmniej tę część wielokrotnie słyszanych opowieści, która na razie pozostała w zakamarkach zawodnej pamięci. Może w ten sposób wykonam jego niewypowiedziane życzenie - cichy testament.
W trakcie opisywania wspomnień ojca, nieoczekiwanie zrodziło się pragnienie przedstawienia stron ojczystych oraz własnych, dziecięcych i młodzieńczych przeżyć z pobytu na terenach, do których tak często i chętnie powracam jedynie w marzeniach i snach. Dawnych krajobrazów już się nie da odtworzyć, lecz może uda się chociaż częściowo przybliżyć przyszłym czytelnikom wyjątkowe piękno małego zakątka byłych Kresów Wschodnich i codzienne problemy mieszkańców, którzy mieszkali tam przed laty. Od 1939 roku bezskutecznie oczekiwali oni na powrót minionych lat szczęścia w wolnej Polsce, która tak raptownie przestała istnieć i na tamte tereny już nie wróciła.
Śmierć naszych znajomych, a szczególnie członków rodziny przeżywamy samotnie, zawsze w smutku i żalu. Prawa życia są jednak silniejsze i po jakimś czasie problemy codzienności przesłaniają wspomnienia nawet po osobach najbliższych, i tylko u niektórych pozostaje w pamięci jakiś zamazany ślad po tych, co odeszli. Z biegiem lat wspomnienia zacierają się, jest ich coraz mniej. Następne pokolenia mają już po swoich przodkach tylko identycznie brzmiące nazwisko, a czasami i tego nie ma. Taka jest prawda nieodwracalnie przepływającego czasu i odradzającej się młodości w nowych miłościach. Odwieczność przemijania, kruchość życia ludzkiego i krótkotrwałość pobytu na tym świecie zauważa się, kiedy siwieją skronie.
Czy nie jest dziwne, że historię kraju w większym lub mniejszym stopniu znamy na tysiąc lat wstecz, a o swoich bezpośrednich przodkach nie wiemy prawie nic? Przecież kiedyś, podobnie jak my dzisiaj, żyli, pracowali, cierpieli i cieszyli się. To z ich szczęścia i bólu zrodziło się nasze życie. Kto z młodych wie, jak miał na imię pradziadek..., prababcia..., kim byli... ?
Nasz ojciec bardzo często mówił o sobie „...pożył ja na tym świecie ... pożył”. Miał szczęście osiągnąć wiek 96 lat w pełnej świadomości i dobrym zdrowiu. Często wspominał, że „już powinien odejść do wieczności tam, gdzie odeszli wszyscy koledzy”. Stwierdzał, że teraz jest inne pokolenie, a dla niego tu na ziemi nie ma już miejsca. Odnosiło się wrażenie, że było to mówione na wpół poważnie, na wpół żartem. Zawsze na pożegnanie, gdy wyjeżdżałem do Giżycka, w ostatniej chwili pytał się o termin następnego przyjazdu.
Tylko raz, na podwórku podczas pożegnania, padły inne, jakże prorocze słowa - „... już więcej nie zobaczymy się ...” To były ostatnie słowa ojca, słyszane przeze mnie. W oczach miał łzy, chociaż podczas poprzednich pożegnań nie zauważałem ich nigdy. Tak dla mnie skończyło się obcowanie z człowiekiem, będącym wzorem uczciwości, pracowitości i oddania rodzinie.
Opowieść rozpocznę od lat dziecinnych ojca. W bardziej odległą przeszłość niestety sięgnąć nie mogę. Ojciec wspominał, że nasz ród wywodzi się z Litwy, a jego dziadek lub pradziadek przywędrował jako gajowy, z księciem Radziwiłłem. Bliższych szczegółów nie znam. Historia, w tym miejscu urwała się, prawdopodobnie na zawsze.
Życie każdego pokolenia było, jest oraz będzie powiązane i wplątane w historię kraju, historię stron ojczystych. Wydarzenia globalne wpłynęły w sposób zdecydowany również na losy naszej rodziny. W miarę posiadanych umiejętności starałem się przedstawić to.Zamiast zakończenia
Sentymentalne wspomnienie pejzaży utraconej ojczyzny - takie uczucie zrodziło się w pewnym momencie, a potem cały czas mi towarzyszyło, kiedy starałem się opisać to, co dawno minęło.
Jeśli u kogoś rozbudziłem lub utrwaliłem uczucie więzi z jego Małą Ojczyzną, z krajem w którym zostało serce i myśli, jeśli powiększyłem tęsknotę do miejsc, które trzeba było zostawić, albo wzmocniłem uczucie miłości do rodzinnych pejzaży również u tego, kto nigdy nie musiał żegnać się z domem i krajem ojczystym, to osiągnąłem wielki życiowy sukces.
Jeszcze jedno. Jak czytelnik zauważył, ojciec popełnił wielki błąd mylnie określając przebieg tak zwanej Linii Curzona. Może takich błędów jest więcej - nie wiem, w niektórych miejscach mam wątpliwości. Jednak ojciec już nie żyje i nie może autoryzować napisanego. Być może też coś poplątałem, ale to nie jest powieść historyczna i do takiej nie pretenduje. To są wspomnienia o naszej rodzinie przedstawione na piśmie, w takiej formie, w jakiej zostały w mojej pamięci.
I na zakończenie. Żyjcie spokojnie i szczęśliwie, Białorusini. Niech granica na Bugu będzie granicą sąsiedzką, granicą przyjaznych kontaktów, granicą, na której nie będą potrzebni żadni żołnierze. Niech wnuki i prawnuki uchodźców z dawnych Kresów Wschodnich będą mogli i zechcą tłumnie odwiedzać Ziemię swoich przodków.Autor
Zenon Ciechanowicz, urodził się w 1940 roku w pobliżu niewielkiego kresowego miasteczka Stołpce. Tu się znajdowała ostatnią polską stacją przed wschodnią granicą, która przebiegała w odległości kilkunastu kilometrów, a do wojewódzkiego Nowogródka było znacznie dalej, bo około osiemdziesięciu kilometrów.
Dzieciństwo autora przypadło na lata wojny, która częściowo została w pamięci. Następnie rozpoczęła się nauka w szkole – wiejskiej, z białoruskim językiem wykładowym, a następnie w Stołpach z językiem rosyjskim. Język polski autor poznawał tylko dzięki stanowczym żądaniom rodziców, a szczególnie ojca.
Do Polski rodzina przyjechała w 1958 roku i zamieszkała w pobliżu Szczytna. Następnie było zatrudnienie na PKP, służba wojskowa, ponownie PKP w Szczytnie i delegacja do Giżycka, w którym założył rodzinę i mieszka do dnia dzisiejszego. Następnie pracował w Urzędzie Miejskim na stanowisku kierownika wydziału i przed emeryturą kilka lat pracował jako instruktor nauki jazdy we własnej szkole kierowców.
Rodzinna opowieść „Nad brzegami Niemna” rozpoczął pisać jako próbę utrwalenia na piśmie długich opowieści ojca o własnych przeżyciach. Obecnie autor kończy drugą częścią rodzinnej powieści, której nadał tytuł „Zza Niemna nad Niegocin”.
Sporo czasu autor spędza przed komputerem, zajmując się tłumaczeniem literatury pięknej z języka rosyjskiego na polski. Ma nadzieję, że którąś pozycję uda się opublikować. Żałuje, że nie może przebywać więcej i częściej z wnukami, ponieważ mieszkają w Gdyni. Dość duża odległość nie sprzyja częstym kontaktom. Autor twierdzi, że życie jest piękne, wspaniałe, a nadarzające się kłopoty są zawsze przejściowe, zgodnie z myślą, którą gdzieś kiedyś przeczytał – człowiek męczy się chwilę, a żyje wiek.
więcej..
