Neonatologia. Tom 1 - ebook

_Książkę dedykuję wszystkim, którzy tworzyli i tworzą polską neonatologię._

_Podziękowania_

_Dr med. Marcie Twardoch-Drozd i dr Annie Tarko za krytyczne i inspirujące przejrzenie całości materiału. Marto, Aniu, bez Was ta książka byłaby znacznie uboższa._

_Inż. Katarzynie Otto za wykonanie wielu wzbogacających tę książkę fotografii. Mają one wielkie znaczenie dla jasności przedstawianych treści._

_Mojej córce Marii Świetlińskiej za ogrom czasu i wysiłku oddanego tłumaczeniom i koordynacji współpracy na linii Londyn–Śląsk. Niektórych ważnych rozdziałów bez Ciebie by nie było._JANUSZ ŚWIETLIŃSKI, profesor medycyny, specjalista w zakresie neonatologii, pediatrii, anestezjologii i intensywnej terapii. Aktualnie związany z Małopolską Uczelnią Państwową w Oświęcimiu. Prowadzi aktywną działalność szkoleniową dotyczącą leczenia noworodków urodzonych przedwcześnie. Silnie związany ze skandynawskimi koncepcjami opieki nad wcześniakiem. Współtwórca i organizator wielu jednostek leczniczych, w tym Górnośląskiego Centrum Zdrowia Dziecka i Matki w Katowicach, Oddziału, a następnie Kliniki Intensywnej Terapii i Patologii Noworodka w Katowicach, Ośrodka Perinatologicznego w Rudzie Śląskiej, Banku Mleka w Rudzie Śląskiej, Śląskiego Hospicjum dla Dzieci, Ośrodka Opieki Dziennej „Świetlikowo”. Przez kilka lat kierował Kliniką Anestezjologii i Intensywnej Terapii Dzieci Instytutu „Pomnik – Centrum Zdrowia Dziecka” w Warszawie. Były koordynator realizowanego przez WOŚP Programu Nieinwazyjnego Wspomagania Oddechu u Noworodków. Organizator szkoleń ogólnopolskich i międzynarodowych, w tym cyklu seminariów IPOKRaTES oraz Interdyscyplinarnej Szkoły Zimowej „Postępy w neonatologii”. Autor podręcznika „Neonatologia i opieka nad noworodkiem” tom 1 i 2 wydanego przez Wydawnictwo Lekarskie PZWL w latach 2016 i 2017, a także licznych doniesień i publikacji naukowych.AUTORZY

MGR ANNA BALICKA

Klinika Neonatologii

Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego w Warszawie

LEK. IZABELA CHORĘGIEWICZ

Klinika Neonatologii

Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego w Warszawie

SIMON CLARE, MRES BA RGN

The Association for Safe Aseptic Practice

NHS Foundation Trust

University College Hospital w Londynie

LEK. NATALIA JACYNA

Klinika Neonatologii

Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego w Warszawie

MGR KATARZYNA KOSMALA

Śląski Bank Mleka Kobiecego

Szpital Miejski w Rudzie Śląskiej

LEK. MARIA KOSTRO

Oddział Neonatologiczny

Szpital PRO-MEDICA w Ełku

DR N. MED. MARZENA KOSTUCH

Klinika Neonatologii

Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego w Warszawie

DR N. MED. DANUTA KOZŁOWSKA-RUP

Oddział Neonatologiczny

Szpital Miejski w Rudzie Śląskiej

DR N. MED. EWA MUSIALIK-ŚWIETLIŃSKA

Oddział Neonatologii

Szpital Miejski w Rudzie Śląskiej

MGR KATARZYNA PIETRAS

Górnośląskie Centrum Zdrowia Dziecka im. Jana Pawła II

Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny nr 6

Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach

MGR ANNA PISARZOWSKA

Oddział Neonatologii

Śląski Bank Mleka Kobiecego

Szpital Miejski w Rudzie Śląskiej

MGR EWA ROZKOSZ

Oddział Neonatologiczny

Szpital Miejski w Rudzie Śląskiej

KINGA SIP

Oddział Neonatologiczny

Szpital Miejski w Rudzie Śląskiej

BEATA STĘPIŃSKA

Oddział Neonatologiczny

Szpital Miejski w Rudzie Śląskiej

MGR HALINA SUKIENNIK-JAWOREK

Oddział Neonatologiczny

Szpital Miejski w Rudzie Śląskiej

DR N. MED. MAŁGORZATA SZMIGIEL

Oddział Neonatologiczny

Szpital Miejski w Rudzie Śląskiej

MARIA ŚWIETLIŃSKA

PROF. DR HAB. N. MED. JANUSZ ŚWIETLIŃSKI

Małopolska Uczelnia Państwowa im. rotmistrza Witolda Pileckiego w Oświęcimiu;

Szpital Miejski w Rudzie Śląskiej

MGR MAŁGORZATA TARNOWSKA

Klinika Neonatologii

Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego w Warszawie

DR N. MED. MARTA TWARDOCH-DROZD

Oddział Neonatologii

Śląski Bank Mleka Kobiecego

Szpital Miejski w Rudzie Śląskiej

DR N. MED. MARIA WILIŃSKA, PROF. CMKP

Klinika Neonatologii

Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego w Warszawie

LEK. JOANNA WILK-TYL

Oddział Neonatologiczny

Śląski Instytut Matki i Noworodka w Chorzowie

LEK. MAGDALENA ZARLENGA

Klinika Neonatologii

Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego w Warszawie

KINGA ZIELIŃSKA

Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka

Szpital im. Księżnej Anny Mazowieckiej w Warszawie

Warszawski Uniwersytet Medyczny

Klinika Neonatologii

Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego w WarszawieWSTĘP

Szanowni Czytelnicy,

redagowanie tekstów do drugiego wydania _Neonatologii_ rozpoczęło się kilka tygodni po ukazaniu się pierwszej edycji książki. Zdawałem sobie już wtedy sprawę zarówno z niedoskonałości umieszczonych w niej materiałów, jak i istotnych braków w palecie poruszonych zagadnień.

Pojawiło się także przekonanie, że konieczna jest dalsza praca nad zwiększeniem czytelności przekazu i wzbogaceniem szaty ilustracyjnej książki, zwłaszcza w częściach poświęconych procedurom medycznym. Autorzy opracowania poświęcili wiele uwagi fascynującym, niemniej wciąż w wielu miejscach kontrowersyjnym aspektom terapii skrajnie niedojrzałych wcześniaków. Droga do poprawy wyników leczenia w tej grupie jest związana z wieloma trudnościami i wątpliwościami natury etycznej. Postęp na tym polu w doświadczeniu wielu ośrodków procentuje istotną poprawą wyników leczenia zarówno w tej, jak i nieco bardziej dojrzałej grupie noworodków.

Moim zdaniem kluczem do wspólnej satysfakcji jest bezpieczeństwo naszych pacjentów. Jego najważniejszym miernikiem jest częstość występowania zakażeń późnych. W ostatnich latach wiele wysiłku włożyliśmy w poszukiwanie możliwie najlepszych rozwiązań w tej mierze. Zaowocowało to kilkuletnią już współpracą z antt.org i Simonem Clare, który kilkakrotnie przyjeżdżał do Polski. Simon i nasz zespół dzielą się w książce wspólnym doświadczeniem.

Bez szeroko rozumianego umocnienia roli położnych i pielęgniarek w opiece nad naszymi pacjentami postęp nie będzie możliwy. Ta oczywista teza staje się krytyczna w wielomiesięcznej opiece nad skrajnie niedojrzałymi dziećmi. Mam nadzieję, że materiał zawarty w tej książce pomoże w ich niezwykłej i wspaniałej pracy.

W trakcie opracowywania tekstów często przychodziła mi na myśl sentencja przypisywana Albertowi Einsteinowi: „Jeżeli zawsze robisz to, co zwykle, będziesz miał to, co zawsze”, którą rozumiałem jako zachętę do poszukiwania nowych rozwiązań tam, gdzie efekt naszej pracy wydawał się niesatysfakcjonujący.

Prezentowane w książce teksty powstały dzięki wysiłkowi wielu autorów, za co wszystkim serdecznie dziękuję.

Z wyrazami głębokiego szacunku

Janusz ŚwietlińskiSpis treści tomu II

Patofizjologia układu oddechowego

Wrodzona niedrożność dróg oddechowych i procedura EXIT

Podstawy wentylacji mechanicznej

Wentylacja nieinwazyjna

Maska krtaniowa (LMA)

Zespół zaburzeń oddychania (ZZO)

Zapalenie płuc

Zespół aspiracji smółki (MAS)

Przemijający szybki oddech noworodka (TTN)

Bezdechy noworodka

Dysplazja oskrzelowo-płucna (BPD)

Rozedma śródmiąższowa płuc (PIE)

Odma opłucnowa i inne zespoły ucieczki powietrza u noworodków

Krwawienie do płuc

Przetrwałe nadciśnienie płucne u noworodka (PPHN)

Zastosowanie tlenku azotu w neonatologii

Pozaustrojowe utlenowanie krwi (ECMO)

Zaburzenia krążenia u noworodka

Wady wrodzone serca

Przetrwały przewód tętniczy (PDA)

Zaburzenia rytmu serca u noworodka

Niedrożność przełyku i przetoka przełykowo-tchawicza

Niedrożność nozdrzy tylnych

Niedrożność jelit u noworodka

Wrodzona przepuklina przeponowa (CDH)

Wady ściany jamy brzusznej

Martwicze zapalenie jelit (NEC)

Wodogłowie w okresie noworodkowym i wczesnoniemowlęcym

Wady cewy nerwowej

Opieka okołooperacyjna

Zaburzenia neurologiczne

Hipotermia lecznicza

Zaburzenia w obrębie układu moczowego

Zakażenia układu moczowego (ZUM) u noworodka

Noworodek z podejrzeniem choroby genetycznie uwarunkowanej

Zaburzenia różnicowania płci

Bloki metaboliczne

Problemy ortopedyczne w okresie noworodkowym

Schorzenia układu kostno-stawowego u noworodków i niemowląt

Odejście wód płodowych przed 37. tygodniem ciąży i jego konsekwencje (PPROM)

Zespół przetoczenia krwi między płodami (TTTS)

Zespół taśm owodniowych

Obrzęk uogólniony płodu

Zespół niespodziewanej śmierci niemowląt

Zespół abstynencji (zespół odstawienia)

Krwawienie z przewodu pokarmowego

Układ hemostazy i fibrynolizy noworodka

Jednostki kliniczne prowadzące do krwawień u noworodków

Zaburzenia zatorowo-zakrzepowe u noworodków

Wskazania do diagnostyki układu hemostazy u noworodków

Preparaty krwiopochodne najczęściej stosowane w zaburzeniach krzepnięcia i fibrynolizy

Zaburzenia funkcji tarczycy

Sytuacje szczególne

Medyczny sprzęt jednorazowy

Wybrane aspekty farmakologiczne

Ból – zapobieganie i leczenie

Żywienie pozajelitowe na oddziale intensywnej terapii noworodka

Choroba metaboliczna kości

Opieka nad noworodkiem na granicy przeżywalności

Etyczne aspekty opieki nad noworodkiem

Opieka hospicyjna nad noworodkiem i wcześniakiem

Po stracie dziecka

Kryteria wypisu noworodka ze szpitala do domu

Procedury: Procedura tlenoterapii • Procedura intubacji noworodka • Procedura podaży surfaktantu (INSURE i modyfikacje INSURE) • Procedura toalety dróg oddechowych noworodków zaintubowanych • Procedura ekstubacji noworodka • Procedura zakładania i pielęgnacji drenażu odmy opłucnowej • Procedura punkcji lędźwiowej • Procedura pobierania moczu do badań. Procedura cewnikowania pęcherza moczowego. Zatkany cewnik i niemożność jego usunięcia • Procedura kaniulacji obwodowych naczyń żylnych z wykorzystaniem techniki ANTT • Procedura kaniulacji naczyń centralnych z dostępu obwodowego • Procedura cewnikowania naczyń pępkowych • Procedura transfuzji wymiennej • Procedura przygotowania do badania okulistycznego i podawania kropli do oczu • Procedura postępowania w powikłaniach terapii dożylnej • Procedura kaniulacji tętnicy obwodowej • Procedura pielęgnacji linii tętniczej • Procedura pobrania próbki krwi z linii tętniczej • Procedura nakłucia zastawki Rickhama • Procedura pielęgnacji stomiiWYKAZ WAŻNIEJSZYCH SKRÓTÓW

AAP – Amerykańska Akademia Pediatryczna (ang. American Academy of Pediatrics)

ABS – zespół taśm owodniowych (ang. amniotic band syndrome) (patrz też: ADAM)

AC – wentylacja wspomagana wyzwalana przez pacjenta (ang. assist control)

ACE – inhibitory konwertazy angiotensyny (ang. angiotensin-converting enzyme)

ACIP – Komitet Doradczy ds. Szczepień (ang. The Advisory Committee on Immunization Practices)

ACOG – Amerykańskie Kolegium Położników i Ginekologów (ang. The American College of Obstetricians and Gynecologists)

ADAM – zespół taśm owodniowych (ang. amniotic deformity, adhesions, mutilations) (patrz też: ABS)

ADE – działania niepożądane leków (ang. adverse drug events)

ADHD – zespół nadpobudliwości z deficytem uwagi (ang. attention deficit hyperactivity disorder)

AEEG – zintegrowana elektroencefalografia (ang. amplitude integrated EEG)

AFP – alfa-fetoproteina

AGA – noworodek (lub płód), którego masa urodzeniowa i długość ciała mieszczą się w przeciętnych oczekiwanych wartościach dla danego wieku płodowego (ang. appropriate for gestational age)

AIDS – zespół nabytego niedoboru odporności (ang. acquired immunodeficiency syndrome)

AIO – wszystko w jednym (ang. all in one)

AKI – ostre uszkodzenie nerek (ang. acute kidney injury)

ANF – przedsionkowy czynnik natriuretyczny (ang. atrial natriuretic factor) (patrz też: ANP)

ANP – przedsionkowy peptyd natriuretyczny (ang. atrial natriuretic peptide) (patrz też: ANF)

ANTT – aseptyczna technika bezdotykowa (ang. Aseptic Non-Touch Technique)

AO – aorta

APT (TEST) – test denaturacji zasadami, różnicuje krew pochodzenia matczynego i noworodka (płodu) (ang. Alkali Denaturation Test)

APTT – czas częściowej tromboplastyny po aktywacji (ang. activated partial thromboplastin time)

ARDS – zespół ostrej niewydolności oddechowej (ang. acute respiratory distress syndrome)

AS – stenoza aortalna (ang. aortic stenosis)

ASD – ubytek przegrody międzyprzedsionkowej (ang. atrial septal defect)

AT (ATIII) – antytrombina

AVSD – ubytek przegrody przedsionkowo-komorowej (ang. atrioventricular septal defect, common atrioventricular canal)

BCG – szczepionka przeciw gruźlicy (Bacillus Calmette–Guérin)

BE – nadmiar/deficyt wodorowęglanów (ang. base excess)

BIPHASIC – oddech na dwóch poziomach wspomagania

BPD – dysplazja oskrzelowo-płucna (ang. bronchopulmonary dysplasia)

BTA – bezpośredni test antyglobulinowy

CAN – krytyczne stężenie elektrolitów (ang. critical aggregation number)

CDH – wrodzona przepuklina przeponowa (ang. congenial diaphragmatic hernia)

CFU – jednostka tworząca kolonię (ang. colony forming unit)

CHARGE – asocjacja; akronim od ang. słów: coloboma – rozszczep źrenicy, heart defect – wada serca, retardation of growth and development – opóźnienie rozwoju somatycznego i psychoruchowego, genitourinary defects – wady układu moczowo-płciowego, ear anomalies – wady uszu i/lub głuchota

CHR – zawartość hemoglobiny w retikulocytach

CMV – cytomegalowirus

CMV – wentylacja kontrolowana (ang. controlled mechanical ventilation) lub oddech zastępczy i wspomagany (ang. continued mechanical ventilation)

COA – koarktacja aorty (łac. _coarctatio aortae_, ang. aortic coarctation)

CPAP – stałe dodatnie ciśnienie w drogach oddechowych (ang. continuous positive airway pressure)

CRP – białko C-reaktywne (ang. C-reactive protein)

CRSO₂ (NIRS) – technika wizualizacji aktywności mózgu (ang. near infrared spectroscopy)

CSF – płyn mózgowo-rdzeniowy (ang. cerebrospinal fluid)

CT – badanie metodą tomografii komputerowej (ang. computed tomography)

DA – przewód tętniczy (ang. ductus arteriosus)

DEHP – ftalan dwu-2-etyloheksylu (di-2-ethylhexyl phthalate)

DIC – rozsiane wykrzepianie wewnątrznaczyniowe (ang. disseminated intravascular coagulation)

DMT – dimetylotryptamina

DORV – dwuujściowa prawa komora (ang. double outlet right ventricle)

DSD – zaburzenia różnicowania płci (ang. disorders of sex development)

DTAP – błonica (diphtheria)

ECDC – Europejskie Centrum Zapobiegania i Kontroli Chorób (ang. European Centre for Disease Prevention and Control)

ECF – woda pozakomórkowa (ang. extracellular fluid)

ECHO – echokardiografia, badanie ultrasonograficzne serca

ECMO – pozaustrojowa oksygenacja membranowa, pozaustrojowe utlenowanie krwi (ang. extracorporeal membrane oxygenation)

EEG – elektroencefalografia

EKG – elektrokardiografia

ELBW – ekstremalnie niska urodzeniowa masa ciała (ang. extremely low birth weight)

ERV – rezerwowa objętość wydechowa (ang. expiratory residual volume)

ESPEN – Europejskie Towarzystwo Żywienia Klinicznego i Metabolizmu (ang. European Society for Clinical Nutrition and Metabolism)

ESPGHAN – Europejskie Towarzystwo Gastroenterologii Dziecięcej, Hepatologii i Żywienia (ang. European Society of Paediatric Gastroenterology, Hepatology and Nutrition)

ESPR – Europejskie Towarzystwo Badań Pediatrycznych (ang. European Society of Paediatric Research)

ETCO₂ – zawartość dwutlenku węgla (CO₂) w wydychanym powietrzu (kapnometria)

EXIT – procedura lecznicza noworodka prowadzona pozamacicznie (ang. Ex-Utero Intrapartum Treatment Procedure)

F – częstość oddechów (ang. requency)

FAS – płodowy zespół alkoholowy (ang. fetal alcohol syndrome)

FDA – Agencja Żywności i Leków (ang. Federal Drug Administration)

FEP – kopolimer fluorowy etylen/propylen

FFP – osocze świeżo mrożone (ang. fresh frozen plasma)

FIL – zwrotny inhibitor laktacji (ang. feedback inhibitor of lactation)

FIO₂ – odsetek zawartości tlenu w mieszaninie oddechowej (ang. fraction of inspired oxygen)

FRC – czynnościowa objętość zalegająca, funkcjonalna objętość zalegająca (ang. functional residual capacity)

GBS – paciorkowiec grupy B (ang. Group B Streptococcus)

GMP – dobra praktyka wytwarzania (ang. good manufacturing practice)

GUS – Główny Urząd Statystyczny

GVHD – poprzetoczeniowa choroba „przeszczep przeciwko gospodarzowi” (ang. graft versus host disease)

HB – hemoglobina

HBA – hemoglobina typu dorosłych

HBA1C – hemoglobina glikowana

HBF – hemoglobina płodowa

HBV – wirus zapalenia wątroby typu B (ang. hepatitis B virus)

HCM – kardiomiopatia przerostowa (ang. hypertrophic cardiomyopathy)

HCO₃ – wodorowęglany w surowicy (ilościowo)

HCT – hematokryt

HELLP SYNDROME – zespół HELLP – ciężkie powikłanie stanu przedrzucawkowego lub rzucawki; akronim od ang. słów: hemolytic anemia – niedokrwistość hemolityczna, elevated liver enzymes – podwyższone poziomy enzymów wątrobowych, low platelet count – małopłytkowość

HEPA – wysokosprawny filtr powietrza (ang. high efficiency particulate air filter)

HFNC – kaniule z wysokimi przepływami (ang. high flow nasal cannula)

HFO – wentylacja oscylacyjna (ang. high frequency oscillation)

HFOV – wentylacja oscylacyjna wysokiej częstotliwości (ang. high frequency oscillation ventilation)

HIB – bakteria wywołująca zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych (_Haemophilus influenzae_ typu b)

HIE – okołoporodowa niedotlenieniowo-niedokrwienna encefalopatia (ang. hypoxic-ischemic encephalopathy)

HIV – ludzki wirus niedoboru odporności (ang. human immunodeficiency virus)

HLA – ludzki antygen leukocytarny (ang. human leukocyte antygen)

HLHS – zespół hipoplazji/niedorozwoju lewego serca (ang. hypoplastic left heart syndrome)

HMF – wzmacniacz mleka kobiecego (ang. human milk fortifier)

HT – hematokryt

I : E – stosunek wdechu do wydechu (ang. inspiration to expiration ratio)

I.M. – domięśniowo (ang. intramusculare)

I.V. – dożylnie (ang. intra vene/intravenosus)

IC – pojemność wdechowa (ang. inspiratory capacity)

ICF – woda wewnątrzkomórkowa (ang. intracellular fluid)

ICP – ciśnienie wewnątrzczaszkowe (ang. intracranial pressure)

IGA – immunoglobulina klasy A

ILCOR – międzynarodowy komitet mający na celu ujednolicenie zasad udzielania pierwszej pomocy na całym świecie (ang. International Liaison Committee on Resuscitation)

IMV – wentylacja obowiązkowa przerywana (ang. intermittent mandatory ventilation)

INO – wziewny tlenek azotu (ang. inhaled nitrous oxide)

INR – znormalizowany wskaźnik aktywności protrombiny (ang. International Normalized Ratio)

INSURE – intubacja – podanie surfaktantu – ekstubacja (ang. INtubation – SURfactant – Extubation)

IPF – frakcja niedojrzałych płytek krwi (ang. immature platelet fraction)

ITP – pierwotna małopłytkowość immunologiczna (ang. immune thromobocytopenic purpura)

IU/L – jednostki międzynarodowe na litr

IUGR – wewnątrzmaciczne zahamowanie wzrostu płodu (ang. intrauterine growth restriction)

IVC – żyła główna dolna (ang. inferior vena cava)

IVH – krwawienie dokomorowe, krwawienie wewnątrzczaszkowe (ang. intraventricular haemorrhage)

IVIG – immunoglobulina dożylna (ang. intravenous immunoglobulin)

IWL – nieuchwytna utrata wody (ang. insensible water loss)

KKCZ – koncentrat krwinek czerwonych

KKP – koncentrat krwinek płytkowych

LFNC – kaniule nosowe z niskim przepływem tlenu (ang. low flow nasal cannula)

LGA – noworodek (lub płód), którego masa urodzeniowa i długość ciała przewyższają przeciętne oczekiwane wartości dla danego wieku płodowego (ang. low birth weight infant)

LHMF – wysokobiałkowy płynny wzmacniacz mleka kobiecego (ang. liquid human milk fortifier)

LMA – maska krtaniowa (ang. laryngeal mask airway)

LOS – zakażenie szpitalne (ang. late onset sepsis)

LSD – dietyloamid kwasu D-lizergowego

LV – lewa komora (ang. left ventricle)

MAP – średnie ciśnienie w drogach oddechowych (ang. mean airway pressure)

MAS – zespół aspiracji smółki (ang. meconium aspiration syndrome)

MCHC – średnie stężenie hemoglobiny w erytrocytach (ang. mean corpuscular hemoglobin concentration)

MCV – wskaźnik średniej objętości krwinki czerwonej (ang. mean corpuscular volume)

MEQ – miliekwiwalent

METHB – methemoglobina

MMOL/L – milimol na litr

MOSM/L – miliosmol na litr

MRI – badanie za pomocą rezonansu magnetycznego (ang. magnetic resonance imaging)

MRS – badanie za pomocą rezonansu magnetycznego – spektroskopia (ang. magnetic resonance spectroscopy)

MTF – minimalne żywienie troficzne (ang. minimal enteral feeding)

NAIT – małopłytkowość alloimmunologiczna (ang. neonatal alloimmune trombocytopenia)

NCPAP – stałe donosowe dodatnie ciśnienie w drogach oddechowych (ang. nasal continuous positive airway pressure)

NEC – martwicze zapalenie jelit (ang. necrotizing enterocolitis)

NIBP – nieinwazyjny pomiar ciśnienia (ang. noninvasive blood pressure)

NIDCAP – Zindywidualizowana Opieka Rozwojowa nad Noworodkiem i Program Oceny (ang. Newborn Individualized Developmental Care and Assessment Program)

NIMV – nosowa przerywana wentylacja wymuszona (ang. nasal intermittent mandatory ventilation)

NIRS – spektroskopia w bliskiej podczerwieni (ang. near infrared spectroscopy)

NO₂ – dwutlenek azotu

NPASS – skala oceny bólu, pobudzenia i sedacji u noworodków (ang. Neonatal Pain, Agitation and Sedation Scale)

NPSA – amerykańska Narodowa Agencja Bezpieczeństwa Pacjentów (ang. National Patient Safety Agency)

NTD – wrodzone wady rozwojowe ośrodkowego układu nerwowego (ang. neural tube defects)

OCŻ – ośrodkowe ciśnienie żylne

OI – indeks oksygenacji (utlenowania) (ang. oxygenation index)

OITN – oddział intensywnej terapii noworodka

OUN – ośrodkowy układ nerwowy

P (ZAŁAMEK) – fragment zapisu EKG, odpowiada depolaryzacji przedsionków serca

PA – atrezja (zarośnięcie) zastawki tętnicy płucnej (ang. pulmonary atresia)

PAIS – okołoporodowy udar niedokrwienny (ang. perinatal arterial ischemic stroke)

PCO₂ – prężność dwutlenku węgla

PCR – reakcja polimerazy łańcuchowej (ang. polymerase chain reaction)

PDA – przetrwały przewód tętniczy (ang. patent ductus arteriosus)

PEEP – dodatnie końcowe ciśnienie wydechowe (ang. positive end expiratory pressure)

PEG – przetoka odżywcza wykonana w celu bezpośredniego podania pokarmu do żołądka (ang. percutaneous endoscopic gastrostomy)

PGE1 – prostaglandyna E1

PH – stężenie jonów wodorowych

PIC/S – Międzynarodowe Porozumienie Inspektorów Farmaceutycznych (ang. Pharmaceutical Inspection Convention and Pharmaceutical Inspection Co-operation Scheme)

PICC – wkłucie centralne do żył obwodowych (ang. peripherally inserted central catheter)

PIE – rozedma śródmiąższowa płuc (ang. pulmonary interstitial emphysema)

PIP – szczytowe ciśnienie wdechowe (ang. peak inspiratory pressure)

PKU – fenyloketonuria (ang. phenylketonuria)

PMA – wiek pomenstruacyjny (ang. postmenstrual age)

PMR – płyn mózgowo-rdzeniowy

PO₂ – prężność tlenu

PPHN – przetrwałe nadciśnienie płucne u noworodka (ang. persistent pulmonary hypertension of the newborn)

PPROM – odejście wód płodowych przed 37. tygodniem ciąży (ang. preterm premature rupture of membranes)

PPV – wentylacja ciśnieniami dodatnimi (ang. positive pressure ventilation)

PQ (ODCINEK) – fragment zapisu EKG, jest wyrazem przewodnictwa pobudzenia węzła przedsionkowo-komorowego

PR (ODSTĘP) – fragment zapisu EKG, odpowiada przejściu fali pobudzenia przez mięśniówkę przedsionków, węzeł przedsionkowo-komorowy, pęczek Hisa z jego odnogami i włókna Purkiniego

PROM – przedwczesne odejście wód płodowych (ang. premature rupture of membranes)

PS – wsparcie ciśnieniowe (ang. pressure support)

PS – zwężenie zastawki tętnicy płucnej (ang. pulmonary stenosis)

PSO – Program Szczepień Ochronnych

PSV – wentylacja ze wsparciem ciśnieniowym (ang. pressure support ventilation)

PSVG – wsparcie ciśnieniowe z gwarantowaną objętością (ang. pressure support volume guarantee)

PT – czas protrombinowy (ang. prothrombin time)

PTFE – poli(tetrafluoroetylen), teflon

PTH – parathormon

PTT – częściowy czas tromboplastyny (ang. partial thromboplastin time)

PTV – wentylacja wyzwalana przez pacjenta (ang. patient trigger ventilation)

PUR – poliuretany

PVC – polichlorek winylu

PVHD – pokrwotoczne poszerzenie światła komór (ang. posthemorrhagic ventricular dilatation)

PVL – leukomalacja okołokomorowa (ang. periventricular leukomalacia)

QRS (ZESPÓŁ) – największy zespół załamków w zapisie EKG

QT – odstęp QT w zapisie EKG

R → L – przeciek prawo-lewy

RA – prawy przesionek (ang. right atrium)

RBC – krwinki czerwone (ang. red blood cell)

REM – faza snu, w której występują szybkie ruchy gałek ocznych (ang. Rapid Eye Movement)

RH – czynnik Rh (dotyczy grup krwi)

RIFLE – kryteria oceny niewydolności nerek; akronim od ang. słów: risk – ryzyko, injury – uszkodzenie, failure – niewydolność, lost of kidney function – utrata funkcji nerek, end stage renal failure – schyłkowa niewydolność nerek

RKZ – równowaga kwasowo-zasadowa

ROM – odejście wód płodowych (ang. rupture of membranes)

ROP – retinopatia wcześniaków (ang. retinopathy of prematurity)

RR – ciśnienie tętnicze oznaczone metodą nieinwazyjną (od nazwiska wynalazcy Scipione Riva-Rocci)

RRSO₂ (NIRS) – technika wizualizacji aktywności mózgu (ang. near infrared spectroscopy)

RSV – wirus syncytialny układu oddechowego (ang. respiratory syncytial virus)

RTU – worki RTU gotowe do użycia (ang. ready to use)

RV – objętość zalegająca (ang. residual volume)

RV – prawa komora (ang. right ventricle)

RVOTO – utrudnienie wypływu z prawej komory serca (ang. right ventricular outflow tract obstruction)

SAO₂ – saturacja (wysycenie tlenem) krwi tętniczej

SD – odchylenie standardowe (ang. standard deviation)

SGA – noworodek (lub płód), którego masa urodzeniowa i długość ciała są zbyt małe w stosunku do przeciętnie oczekiwanych wartości dla danego wieku płodowego (ang. small for gestational age)

SI – przedłużony czas wdechu (ang. sustained inflation)

SIADH – zespół nieprawidłowego wydzielania wazopresyny (ang. syndrome of inappropriate antidiuretic hormone hypersecretion)

SIDS – zespół nagłej śmierci niemowląt (ang. sudden infant death syndrome) (patrz też SUDI)

SIGA – wydzielnicza immunoglobulina A

SIMV – synchronizowana przerywana wentylacja obowiązkowa (ang. synchronized intermittent mandatory ventilation)

SIMV + PS – synchronizowana przerywana wentylacja obowiązkowa ze wsparciem ciśnieniowym (ang. synchronized intermittent mandatory ventilation + pressure support)

SIP – spontaniczna perforacja jelit u noworodka (ang. spontaneous intestinal perforation of the newborn)

SIPPV – synchronizowana wentylacja przerywana dodatnimi ciśnieniami (ang. synchronised intermittent positive pressure ventilation)

SIRS – zespół ogólnoustrojowej reakcji zapalnej (ang. systemic inflammatory response syndrome)

SLE – rumieniowaty toczeń układowy (ang. systemic lupus erythematosus)

SPO₂ – wysycenie tlenem krwi obwodowej

ST (ODCINEK) – fragment zapisu EKG odpowiadający początkowej fazie repolaryzacji mięśnia sercowego

SUDI – zespół niespodziewanej śmierci niemowląt (ang. sudden unexpected death in infancy) (patrz też SIDS)

SUEND – zespół niespodziewanej wczesnej śmierci noworodka (ang. sudden unexpected early neonatal death)

SV – pojedyncza komora (ang. singlae ventricle)

SVC – żyła główna górna (ang. superior vena cava)

ŚHD – Śląskie Hospicjum Domowe dla Dzieci

T (ZAŁAMEK) – fragment zapisu EKG, odpowiada repolaryzacji komór serca

TA – atrezja zastawki trójdzielnej (ang. atresia tricuspidalis)

TAC – wspólny pień tętniczy (ang. truncus arteriosus communis)

TAPVC – całkowicie nieprawidłowy spływ żył płucnych (ang. total anomalous pulmonary venous connection)

TAR – wrodzona małopłytkowość hipoplastyczna (ang. thrombocytopenia and absent radius syndrome)

TCB – przezskórny pomiar stężenia bilirubiny (ang. transcutaneous bilirubin)

TCCO₂ – przezskórny pomiar prężności dwutlenku węgla

TCO₂ – przezskórny pomiar prężności tlenu

TE – czas wydechu w oddechu podawanym przez respirator (ang. expiratory time)

TGA – przełożenie wielkich naczyń (ang. transposition of the great arterie)

TI – czas wdechu w oddechu podawanym przez respirator (ang. inspiratory time)

TIO – dwa w jednym (ang. two in one)

TK – tomografia komputerowa

TLC – całkowita pojemność płuc (ang. total lung capacity)

TOF – tetralogia Fallota (tetralogy of Fallot)

TORCH SYNDROME – zespół chorobowy, który wywołują czynniki zakaźne: wirus toksoplazmozy (_Toxoplasma gondii_), inne – HIV, HPV, wirus B19 (ang. other), wirus różyczki (_Rubella virus_), wirus cytomegalii (_Cytomegalovirus_), wirus opryszczki (Herpes _simplex virus_)

TPA – ludzki aktywator plazminogenu (ang. tissue plasminogen activator)

TPN – pełne żywienie będące kontynuacją żywienia okresu płodowego pozajelitowo (ang. total parenteral nutrition)

TRALI – ostre potransfuzyjne uszkodzenie płuc (ang. transfusion related acute lung injury)

TRP – wchłanianie zwrotne fosforanów (ang. tubular reabsorption of phosphate)

TSS – zespół wstrząsu toksycznego (ang. toxic shock syndrome)

TT – czas trombinowy (ang. trombin time)

TTN – przejściowe zaburzenia oddychania u noworodka (ang. transient tachypnea of the newborn)

TTTS – zespół podkradania między płodami (ang. twin-to-twin transfusion syndrome)

UAC – kaniula założona do tętnicy pępowinowej (ang. umbilical arterial cannula)

USG – badanie ultrasonograficzne

UVC – cewnik założony do żyły pępkowej (ang. umbilical vein catheter)

UVC – kaniula założona do żyły pępowinowej (ang. umbilical venous cannula)

VAP – respiratorowe zapalenie płuc (ang. ventilator-associated pneumonia)

VATER/VACTREL – skojarzenie wad wrodzonych charakteryzujące się występowaniem przynajmniej trzech spośród następujących nieprawidłowości: wady kręgów (V – vertebra), zarośnięcie odbytu (A – anus), wady serca (C – cardiac), przetoka tchawiczo-przełykowa (T – trachea, E – esophagus), wady nerek (R – renal) oraz wady kończyn (L – limb)

VC – pojemność życiowa (ang. vital capacity)

VG – gwarantowana objętość wentylacji (ang. volume guarantee)

VILI – uszkodzenie miąższu płuc wywołane działaniem respiratora (ang. ventilator induced lung injury)

VKDB – choroba krwotoczna (ang. vitamin K deficiency bleeding)

VLBW – bardzo niska urodzeniowa masa ciała (ang. very low birth weight)

VMIN – objętość minutowa

VRE – enterokoki oporne na wankomycynę (ang. Vancomycin-Resistant Enterococcus)

VSD – ubytek przegrody międzykomorowej (ang. ventricular septal defect)

VT – objętość oddechowa (ang. tidal volume)

VWF – czynnik von Willebranda

WHD – Warszawskie Hospicjum dla Dzieci

WHO – Światowa Organizacja Zdrowia (ang. World Health Organization)

WOŚP – Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy

WPN – wrodzony przerost nadnerczy

WZW – wirusowe zapalenie wątroby

ZA – zastawka aortalna

ZD – zastawka dwudzielna

ZOMR – zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych

ZT – zastawka trójdzielna

ZTP – zastawka tętnicy płucnej

ZZO – zespół zaburzeń oddychania

ŻP – żyły płucne1.
ORGANIZACJA OPIEKI NEONATOLOGICZNEJ -
JANUSZ ŚWIETLIŃSKI

Kluczowe terminy: Program Poprawy Opieki Perinatalnej w Polsce ■ opieka perinatalna ■ system opieki trójstopniowej

Do zapamiętania:

➤System opieki perinatalnej w Polsce jest oparty na trójstopniowym podziale na stopnie referencyjne:

I STOPIEŃ referencyjności zakłada opiekę nad fizjologicznie przebiegającą ciążą, porodem i połogiem oraz zdrowym noworodkiem, a także zapewnia krótkotrwałą opiekę w przypadkach niespodziewanie występującej patologii;

II STOPIEŃ referencyjności obejmuje opiekę nad średniego stopnia patologią ciąży i noworodka;

III STOPIEŃ referencyjności zajmuje się najcięższą patologią ciąży i noworodka.

Podstawowe założenia aktualnego modelu opieki nad matką i noworodkiem w Polsce zostały sformułowane w roku 1995 przez prof. Grzegorza Bręborowicza i prof. Janusza Gadzinowskiego w Programie Poprawy Opieki Perinatalnej. Zgodnie z założeniami tego programu opieka perinatalna w poszczególnych regionach naszego kraju oparta jest na systemie opieki trójstopniowej.

Do zadań I STOPNIA OPIEKI należą:

»Opieka przedkoncepcyjna (planowanie rodziny i przygotowanie do macierzyństwa).

»Prowadzenie ciąży, porodu fizjologicznego i połogu.

»Rozpoznanie i leczenie niemożliwych do wcześniejszego przewidzenia problemów matczyno-płodowych do czasu przekazania do ośrodka wyższej referencyjności.

»Możliwość wykonania cięcia cesarskiego w ciągu 30 minut od chwili podjęcia decyzji.

»Ciągła dostępność opieki anestezjologicznej, preparatów krwi.

»Ciągła możliwość wykonania KTG, USG oraz podstawowych badań laboratoryjnych.

»Zapewnienie ciągłej opieki noworodkom zdrowym, z możliwością wczesnego rozpoznania zagrożeń stanu zdrowia i przygotowania do transportu do ośrodka wyższej referencyjności.

»Prowadzenie tlenoterapii i stabilizacja podstawowych czynności życiowych do czasu przybycia zespołu transportującego.

»Prowadzenie badań przesiewowych, szczepień ochronnych zgodnie z kalendarzem, a także edukacja prozdrowotna rodziców.

»Zbieranie i przekazywanie danych statystycznych.

»Kontynuacja opieki nad pacjentami przekazanymi z ośrodków II i III stopnia referencyjności.

Do zadań II STOPNIA OPIEKI należą:

»Pełnienie funkcji przewidzianych dla poziomu I.

»Prowadzenie ciąży i porodu o wysokim ryzyku w odniesieniu do matki lub płodu przyjętych bezpośrednio lub przekazanych z ośrodków I poziomu.

»Leczenie noworodków z małą masą urodzeniową (1250–1500 g) i chorych noworodków z patologią o średnim nasileniu, przyjętych bezpośrednio lub przekazanych.

»Przyjmowanie noworodków przekazanych powrotnie z ośrodka III stopnia referencyjności.

»Promocja zdrowia.

Do zadań III STOPNIA OPIEKI należą:

»Pełnienie funkcji I i II stopnia.

»Zapewnienie opieki perinatalnej matkom i noworodkom wszystkich stopni ryzyka przyjętych lub przekazanych z ośrodków niższego poziomu.

»Opieka nad pacjentami z niewydolnością krążeniowo-oddechową, wymagającymi leczenia chirurgicznego, o masie urodzeniowej < 1250 g lub urodzonymi przed 32. tygodniem ciąży oraz z niewydolnością nerek.

»Wprowadzanie i stosowanie nowych technik leczenia, z uwzględnieniem technik inwazyjnych.

»Pełnienie nadzoru specjalistyczno-merytorycznego nad jednostkami poziomu I i II.

»Prowadzenie badań naukowych, szkolenie personelu oraz edukacja społeczeństwa.

»Zbieranie, analiza oraz ocena własnych danych, a także z regionu.

Oddziały I stopnia opieki perinatalnej powinny zapewniać opiekę zdrowotną kobietom w ciąży o prawidłowym przebiegu i ich dzieciom (około 85% ciężarnych i rodzących), a także pierwszą pomoc w przypadku wystąpienia nieoczekiwanych powikłań podczas ciąży, porodu i połogu oraz okresu noworodkowego.

Oddziały II stopnia opieki perinatalnej, poza zapewnianiem opieki kobietom w ciąży o prawidłowym przebiegu, są odpowiedzialne za pacjentki w ciąży zagrożonej, np. porodem przedwczesnym po 32. tygodniu ciąży, w ciąży bliźniaczej po 34. tygodniu ciąży, w stanie przedrzucawkowym, z infekcją wewnątrzmaciczną i niezgodnością serologiczną. Te jednostki powinny zapewniać intensywną opiekę nad noworodkiem i wcześniakiem.

III stopień opieki perinatalnej pełni jednostka określana jako centrum perinatalne. Ten poziom obejmuje zadania I i II stopnia opieki perinatalnej oraz dodatkowo opiekę nad kobietami w ciąży o wysokim zagrożeniu i ryzyku (około 3% populacji). Centrum perinatalne obejmuje swą opieką ciężarne zagrożone porodem przedwczesnym przed 32. tygodniem ciąży i porodem przedwczesnym bliźniaczym przed ukończonym 34. tygodniem ciąży, ciężarne w ciąży mnogiej, ciężarne z chorobami układu sercowo-naczyniowego i nerwowego, z cukrzycą i z innymi ciężkimi zagrożeniami dla matki i dziecka, a także ciężarne, u których płodów stwierdza się obrzęk lub wady wrodzone wymagające natychmiastowej operacji.

Obowiązujące wymogi formalne dla realizowania świadczeń medycznych na I, II i III stopniu referencyjności w zakresie neonatologii zawarte są w okresowo aktualizowanych rozporządzeniach Ministra Zdrowia.

Organizacja współczesnych ośrodków neonatologicznych opiera się na:

•założeniu, że rozwiązanie ciąży następuje w ośrodku, w którym będzie mogła być kontynuowana opieka nad noworodkiem;

•unikaniu transportu noworodka pomiędzy ośrodkami;

•zapewnieniu właściwych warunków lokalowych i technologicznych do bezpiecznego pobytu zdrowego noworodka oraz prowadzenia diagnostyki i leczenia noworodków chorych;

•standaryzacji opieki i procedur medycznych;

•możliwie szerokim otwarciu na obecność rodziców z noworodkiem od porodu do wypisania z oddziału;

•skutecznej promocji wartości pokarmu kobiecego oraz pełnym wsparciu mam w rozpoczęciu i utrzymaniu laktacji;

•ograniczeniu do minimum ryzyka związanego z hospitalizacją noworodka, w szczególności ryzyka zakażeń szpitalnych;

•promowaniu koncepcji serdecznej opieki nad matką i noworodkiem (humanized care);

•właściwym wyposażeniu ośrodka (tab. 1.1) (większość sprzętu znajdującego się w polskich ośrodkach neonatologicznych została zakupiona przez Fundację Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy).

TABELA 1.1. Potencjalne elementy wyposażenia oddziału noworodkowego

Wyposażenie

Komentarz

Stanowisko resuscytacyjne

Niezbędne w każdym ośrodku perinatologicznym, niezależnie od stopnia referencyjności. Optymalnie wyposażone w urządzenie do kontrolowanego rozprężania płuc

Inkubator zamknięty

Niezbędny w każdym ośrodku perinatologicznym, niezależnie od stopnia referencyjności. W zależności od leczonej populacji noworodków stosowane są inkubatory o różnym stopniu zaawansowania technologicznego. Bardzo istotny jest bezpieczny epidemiologicznie system nawilżania oraz możliwie najniższy poziom wytwarzanego przez urządzenie hałasu

Inkubator otwarty

Alternatywa (ograniczona) dla inkubatora zamkniętego. Urządzenia te są obecnie stosowane częściej w przypadku wykonywania zabiegów inwazyjnych u noworodka lub w opiece pooperacyjnej. Dobrym rozwiązaniem są urządzenia hybrydowe łączące zalety inkubatora otwartego i zamkniętego

Łóżeczko podgrzewane

Bardzo przydatny element wyposażenia uzupełniającego

Monitor wieloczynnościowy

Niezbędny w każdym ośrodku perinatologicznym. Liczba i charakter monitorowanych parametrów zależne od stopnia referencyjności. Skomplikowane monitory wielofunkcyjne z opcjami monitorowania inwazyjnego są stosowane wyłącznie w populacji najbardziej niestabilnych dzieci. W większości sytuacji podstawowym monitorem stosowanym na oddziale jest pulsoksymetr

Centrala monitorów

Bardzo przydatna w ośrodkach III stopnia referencyjności i większych ośrodkach II stopnia referencyjności. Urządzenie umożliwia zachowanie kontroli nad parametrami życiowymi dzieci przy jednoczesnym ograniczeniu stresu noworodka i rodziców niepokojonych licznymi, powtarzającymi się alarmami dźwiękowymi

Monitor SpO₂

Niezbędny w każdym ośrodku perinatologicznym, niezależnie od stopnia referencyjności

Monitor tcCO₂/tcO₂

Bardzo przydatny w ośrodkach III stopnia referencyjności i większych ośrodkach II stopnia referencyjności

Respirator

Niezbędny element wyposażenia w ośrodkach II i III stopnia referencyjności. Może być przydatny w dużych ośrodkach I stopnia referencyjności. Nowoczesne respiratory pozwalają na stosowanie wentylacji nieinwazyjnej (bez intubacji dziecka), inwazyjnej i HFO w ramach jednego urządzenia. Część respiratorów wyposażona jest w systemy autosterowania podażą tlenu

Wentylacja nieinwazyjna

Niezbędny element wyposażenia we wszystkich ośrodkach neonatologicznych niezależnie od ich stopnia referencyjności. Jest to najczęściej stosowana i najbezpieczniejsza forma wsparcia oddechowego. Ogromna większość funkcjonujących na polskich oddziałach neonatologicznych urządzeń została zakupiona przez Fundację Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy w ramach Programu Nieinwazyjnego Wspomagania Oddechu u Noworodków (aparaty Infant Flow)

Respirator HFO

Niezbędny (niewymagany przez aktualny stan prawny) element wyposażenia ośrodków III stopnia referencyjności. Może być przydatny na II stopniu referencyjności

Zestaw do tlenoterapii przy wykorzystaniu wysokich przepływów

Nowy, bardzo interesujący wariant nieinwazyjnego wsparcia oddechowego. Zdaniem autora można go z sukcesem wykorzystywać na każdym stopniu referencyjności. Zalecane jest stosowanie urządzeń wyposażonych w nawilżanie podawanej mieszaniny oddechowej

iNO

Niezbędny (niewymagany przez aktualny stan prawny) element wyposażenia ośrodków III stopnia referencyjności. Może być przydatny na II stopniu referencyjności

Pompy strzykawkowe

Niezbędny element wyposażenia w każdym ośrodku perinatologicznym. Liczba i charakter pomp zależne od stopnia referencyjności

Pompy przepływowe

Alternatywa dla pomp strzykawkowych. Liczba i charakter pomp zależne od stopnia referencyjności. Preferowane przy stosowaniu objętości przetaczanych roztworów > 50 ml (np. żywienie pozajelitowe)

Oksymetr

Niezbędny element wyposażenia w każdym ośrodku perinatologicznym. Każda forma tlenoterapii noworodka powinna być kontrolowana pod względem stężenia stosowanego tlenu

Laryngoskop

Niezbędny w każdym ośrodku perinatologicznym. Jest to urządzenie, które zawsze musi być dostępne i zawsze sprawne

Ssak

Niezbędny w każdym ośrodku perinatologicznym. Liczba i charakter zależne od stopnia referencyjności

USG

Niezbędne w każdym ośrodku perinatologicznym

RTG

Niezbędny w każdym ośrodku perinatologicznym

Badanie słuchu

Niezbędne w każdym ośrodku perinatologicznym. Ogromna większość funkcjonujących na polskich oddziałach neonatologicznych urządzeń została zakupiona przez Fundację Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy w ramach Programu Powszechnych Przesiewowych Badań Słuchu u Noworodków

Urządzenie do transiluminacji

Dodatkowy element wyposażenia w ośrodkach II i III stopnia referencyjności. Urządzenie ułatwiające kaniulację naczyń oraz wstępną diagnostykę odmy opłucnowej

Shuttle – wózek transportowy do inkubatora

Do rozważenia w dużych ośrodkach III i II stopnia referencyjności. Umożliwia zastosowanie tego samego stanowiska na sali porodowej, podczas transportu i w docelowym miejscu leczenia bez przekładania noworodka

Urządzenia do fototerapii

Niezbędne w każdym ośrodku perinatologicznym. Liczba i charakter lamp zależne od stopnia referencyjności. Nowoczesne lampy światłowodowe umożliwiają efektywne leczenie bez przenoszenia dziecka do inkubatora

„Ucho” – miernik natężenia hałasu

Do rozważenia w ośrodkach II i III stopnia referencyjności. Bardzo ułatwia utrzymanie dyscypliny dotyczącej ograniczenia natężenia bodźców dźwiękowych

Wagi

Niezbędne w każdym ośrodku perinatologicznym. Liczba i charakter zależne od stopnia referencyjności

Urządzenie do hipotermii

Do rozważenia w dużych ośrodkach III stopnia referencyjności

EKG

Dostęp wskazany w ośrodkach II i III stopnia referencyjności

Mikroanalizator

Zdaniem autora urządzenie niezbędne jako własne wyposażenie oddziałów III stopnia referencyjności. Może być rozważane w dużych ośrodkach II stopnia referencyjności

Zestaw do trudnej intubacji

Dostępność konieczna w ośrodkach II i III stopnia referencyjności (dostępne są różne warianty sprzętu)

Inkubator transportowy

Zdaniem autora niezbędny w ośrodkach II i III stopnia referencyjności

Laktatory

Niezbędne w każdym ośrodku perinatologicznym. Liczba i charakter urządzeń zależne od stopnia referencyjności. Dostępność profesjonalnych laktatorów bardzo ułatwia proces promocji i utrzymania laktacji

W NOMENKLATURZE STOSOWANEJ PRZEZ NARODOWY FUNDUSZ ZDROWIA ZNAJDUJĄ SIĘ OKREŚLENIA: OPIEKA CIĄGŁA I OPIEKA POŚREDNIA.

OPIEKA CIĄGŁA – dawniej stosowana nazwa opieka półintensywna lub intensywna opieka medyczna (w odróżnieniu od intensywnej terapii) – dotyczy noworodków w stanie stabilnym, wymagających monitorowania parametrów życiowych oraz aktywnego prowadzenia procesów diagnostycznych i leczniczych.

OPIEKA POŚREDNIA – dotyczy noworodków o w pełni ustabilizowanym stanie klinicznym, wymagających kontynuacji opieki, przygotowania do pobytu w domu, po zakończeniu działań w zakresie intensywnej terapii i opieki pośredniej.

PIŚMIENNICTWO

1. Gadzinowski J., Bręborowicz G. (red.): _Program Poprawy Opieki Perinatalnej w Polsce,_ wyd. III. Ośrodek Wydawnictw Naukowych, 1998.

2. Gadzinowski J.: _Organizacja opieki nad noworodkiem w skali regionalnej. I. Oddziały noworodkowe współpracujące z oddziałami położniczymi w ramach tego samego szpitala._ W: _Standardy opieki medycznej nad noworodkiem w Polsce_. _Zalecenia Polskiego Towarzystwa Neonatologicznego_ (red. M.K. Borszewska-Kornacka). Wydawnictwo Media Press, Warszawa 2015.