-
W empik go
Niebezpieczna idea C.S. Lewisa. Filozoficzna obrona argumentu z rozumu - ebook
Słuchaj i czytaj w abonamencie Go Standard już za 24,99 zł / 30 dni. Subskrypcja Go Standard daje możliwość dodania do biblioteki 3 dowolne tytuły w danym okresie rozliczeniowym (30 dni). Wybierasz z ponad 200 tys. audiobooków, ebooków i podcastów.
Niebezpieczna idea C.S. Lewisa. Filozoficzna obrona argumentu z rozumu - ebook
Kogo powinno się uważać za autora najbardziej niebezpiecznej idei – Karola Darwina czy C.S. Lewisa? Zdaniem darwinistów teoria ewolucji pozwoliła wyjaśnić istnienie naszego świata i wszystkich jego zjawisk jako efekt niekierowanego, niecelowego systemu oddziaływań fizycznych i chemicznych. Ale czy samo racjonalne wnioskowanie, którym posługują się naukowcy, można rzeczywiście wyjaśnić w kategoriach wyłącznie naturalistycznych? C.S. Lewis twierdził, że nie można, gdyż jeśli próbuje się wytłumaczyć rozumowanie jako produkt uboczny zasadniczo niecelowego systemu, to ostatecznie opisuje się coś, czego w rzeczywistości nie można nazwać rozumowaniem. Victor Reppert w swojej książce przedstawia staranne i umiejętne rozwinięcie tej niebezpiecznej idei C.S. Lewisa, zwanej argumentem z rozumu. Zdaniem autora argumentacja ta była zbyt często odrzucana, tymczasem jest w stanie wytrzymać najpoważniejsze ataki filozoficzne. Tym, których być może dotknął filozoficzny snobizm, Reppert pokazuje, że potężny instynkt filozoficzny C.S. Lewisa pozwala umieszczać go wśród takich myślicieli, jak Sokrates, Platon, Arystoteles i św. Tomasz z Akwinu, którzy według współczesnych im standardów również byli amatorami.
Książka Victora Repperta jest znakomita z dwóch powodów. Po pierwsze, to wyrafinowane i erudycyjne omówienie poświęcone C.S. Lewisowi oraz jego argumentom apologetycznym, obalające niektóre rozpowszechnione mity i pokazujące, że jako filozof C.S. Lewis miał istotne rzeczy do powiedzenia. Po drugie, co być może nawet ważniejsze, Reppert oddaje hołd Lewisowi, broniąc jednego z jego głównych argumentów przeciwko naturalizmowi i rozwijając go w sposób, który jest zarówno zgodny z rygorami naukowymi, jak i ciekawy dla czytelnika. Autor odpowiada nie tylko na zarzuty podniesione przeciwko C.S. Lewisowi przez Elisabeth Anscombe, lecz także nawiązuje do współczesnych debat filozoficznych. To sprawia, że jego książka sama w sobie jest ważnym i oryginalnym wkładem do chrześcijańskiej apologetyki.
C. Stephen Evans, profesor filozofii i nauk humanistycznych, autor książki „Dlaczego wiara chrześcijańska wciąż ma sens”
Reppert przedstawia swoim czytelnikom świeżą, klarowną i umiejętną obronę „niebezpiecznej idei C.S. Lewisa” głoszącej, że czysto naturalistyczny opis świata nie może wyjaśnić rzeczywistości ludzkiej racjonalności. I robi to znakomicie – jego książka jest dobrze napisana, charakteryzuje się wciągającym stylem i świadczy o umiejętności wnikliwego myślenia. Jest to prawdziwy postęp w apologetyce, w szczególności w badaniach nad C.S. Lewisem. Bardzo polecam to dzieło wszystkim zainteresowanym.
R. Keith Loftin, Christian Scholar's Review
Według standardowego ujęcia rozdział trzeci „Cudów” C.S. Lewisa, zawierający jego argument przeciwko naturalizmowi, jest filozoficzną kompromitacją, czarującym domkiem z kart, który rozpada się pod wpływem rygorystycznej krytyki. Victor Reppert w „Niebezpiecznej idei C.S. Lewisa” z pewnością dowodzi, że to standardowe ujęcie jest błędne. Ale robi coś więcej: pogłębia i rozszerza argumentację Lewisa przeciwko naturalizmowi i sam przedstawia intelektualnie ekscytujący i przekonujący argument. Książka Repperta jest filozoficznym rewizjonizmem w najlepszym wydaniu.
Peter J. Kreeft i Ronald K. Tacelli, autorzy „Podstaw apologetyki chrześcijańskiej"
Jednym ze znaków wielkiego apologety jest to, że jego główne argumenty są z pożytkiem przyswajane i udoskonalane przez późniejszych myślicieli. Cechą wybitnego chrześcijańskiego filozofa jest umiejętność wykonywania swojej pracy w sposób, który spełnia współczesne wymagania argumentacji filozoficznej. Victor Reppert udowodnił, że opanował tę umiejętność, w swojej jasnej, przekonującej i trafnej obronie argumentu z rozumu. Potraktujmy to jako jeszcze jeden gwóźdź do trumny naturalizmu.
Douglas Groothuis, profesor filozofii w seminarium w Denver i autor książki „Truth Decay”
VICTOR REPPERT
Profesor filozofii w Glendale Community College w Glendale w Arizonie. Najbardziej znany z rozwinięcia argumentu z rozumu autorstwa C.S. Lewisa. Aktywnie działa w kilku towarzystwach poświęconych jego myśli. Jest autorem artykułów na temat apologetyki C.S. Lewisa, opublikowanych w czasopismach „The Christian Scholar's Review”, „Philosophia Christi” i „International Journal for Philosophy of Religion”.
C. S. Lewis. Rozum i Wiara
„Wierzę w chrześcijaństwo tak samo jak we wschodzące słońce - nie tylko dlatego, że je widzę, ale także dlatego, iż dzięki niemu widzę wszystko inne.” (C.S. Lewis)
Seria wydawnicza „C. S. Lewis. Rozum i Wiara” to zbiór publikacji dotyczących twórczości i życia Clive’a Staplesa Lewisa, uznawanego za największego współczesnego chrześcijańskiego apologetę. Prezentuje intelektualne walory teizmu oraz argumentację na rzecz tezy o racjonalności przekonań teistycznych, a w szczególności chrześcijaństwa. Choć Lewis zmarł w roku 1963, jego twórczość jest wciąż aktualna. Do jego argumentów i analiz dotyczących moralności oraz społeczeństwa wciąż odwołują się zawodowi filozofowie i teologowie, a także liczni przedstawiciele obu stron filozoficzno-teologicznego sporu ateizmu z teizmem.
Na język polski zostało już przełożone wiele prac C.S. Lewisa, które cieszą się niesłabnącą popularnością. Wciąż jednak brakuje opracowań biograficznych i krytycznych oraz pogłębionych analiz jego poglądów. Seria „C. S. Lewis. Rozum i Wiara” ma wypełnić tę lukę. Publikowane w niej teksty odznaczają się naukową wnikliwością, a jednocześnie są przystępne dla szerokiego grona czytelników, tak jak twórczość samego C.S. Lewisa, który przekonywał, że dzięki chrześcijaństwu wszystko inne nabiera sensu.
Spis treści
Przedmowa // 9
Rozdział 1
Traktując C.S. Lewisa poważnie. Apologetyka i herezja biograficzna // 13
Rozdział 2
Ocena argumentów apologetycznych // 31
Rozdział 3
C.S. Lewis, Elizabeth Anscombe i argument z rozumu // 47
Rozdział 4
Kilka sformułowań argumentu z rozumu // 71
Rozdział 5
Dualizm eksplanacyjny // 85
Rozdział 6
Zarzut nieadekwatności // 103
Bibliografia // 125
Indeks osobowy // 127
Indeks rzeczowy // 129
| Kategoria: | Wiara i religia |
| Zabezpieczenie: |
Watermark
|
| ISBN: | 978-83-66665-59-0 |
| Rozmiar pliku: | 1,3 MB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
Kilka lat temu Daniel Dennett napisał książkę zatytułowaną Darwin’s Dangerous Idea . Zestawił w niej dwa typy wyjaśnień: „podniebne haki” i „dźwigi”. „Podniebny hak” to wychodzące od rozumu wytłumaczenie, które, ostatecznie rzecz biorąc, jest celowościowe i intencjonalne. Z kolei „dźwig” czyni z wyjaśnienia własność systemu – wytwór bezrozumnej rzeczywistości opisanej przez fizykę i chemię. Gdybyśmy na przykład powiedzieli, że serce znajduje się w odpowiednim miejscu, ponieważ Bóg wybrał optymalną lokalizację dla organu pompującego krew, oznaczałoby to zastosowanie „podniebnego haka”. Gdybyśmy natomiast stwierdzili, że stworzenia, których serca nie znajdowały się w odpowiednim miejscu, nie przeżyły wystarczająco długo, aby przekazać dalej swoje geny, byłoby to równoznaczne z zastosowaniem „dźwigu”. Zdaniem Dennetta w naszych próbach zrozumienia świata „dźwigi” są jedynym dopuszczalnym rodzajem wyjaśnienia, a „podniebnych haków” należy unikać. Według niego znaczenie teorii Darwina polega na tym, że po raz pierwszy dowiodła ona, iż możliwe jest wytłumaczenie wielu rzeczy bez wcześniej niezbędnych „podniebnych haków”; koncepcja ta pokazała nam, jak można wykonać całą pracę rozumienia za pomocą „dźwigów”. Stanowisko to stało się dominującym poglądem w tak różnorodnych dyscyplinach, jak biologia ewolucyjna, kognitywistyka i nauka o sztucznej inteligencji, a powiedziałbym także, że generalnie dominowało w filozofii angloamerykańskiej w ciągu ostatnich pięćdziesięciu lat lub nawet dłużej.
Inaczej jest z niebezpieczną ideą Clive’a Staplesa Lewisa – wskazuje ona, że próba wyjaśnienia świata wyłącznie w kategoriach „dźwigów” pomija coś bardzo ważnego, nie uwzględnia bowiem postępowania naukowców. Wyciągają oni wnioski na podstawie świadectw empirycznych, a czyniąc to, postępują w sposób racjonalny. Ale czy samo racjonalne wnioskowanie można rzeczywiście wyjaśnić za pomocą „dźwigów”? Lewis twierdził, że nie można, gdyż jeśli próbuje się wytłumaczyć rozumowanie jako produkt uboczny zasadniczo niecelowościowego systemu, to ostatecznie dochodzi się do opisu czegoś, czego w rzeczywistości nie można nazwać rozumowaniem. Jeśli niebezpieczna idea Darwina jest prawdziwym wyjaśnieniem tego, w jaki sposób Darwin wpadł na swoją niebezpieczną ideę, to nie jest ona raczej intelektualnym pomnikiem, jak ją przedstawia Dennett.
Głównym źródłem argumentu Lewisa jest trzeci rozdział jego książki Cuda. Rozważania wstępne, chociaż pojawiał się on także w innych pracach, zwłaszcza w esejach zamieszczonych w zbiorach Rozważania chrześcijańskie i Bóg na ławie oskarżonych.
Chociaż niniejsza książka traktuje o idei Lewisa, a nie o samym Lewisie, nie mogę pominąć faktu, że istnieje swego rodzaju niechęć do traktowania go jako poważnego filozofa – kwestię tę omawiam w rozdziale pierwszym. Wydaje się, że częścią tego problemu są próby rozstrzygnięcia postawionych przez Lewisa kwestii filozoficznych za pomocą świadectw biograficznych dotyczących jego życia – ten rodzaj argumentu ad hominem uniemożliwia postrzeganie go jako poważnego myśliciela. W rozdziale drugim próbuję odpowiedzieć na pytanie, od jakich argumentów apologetycznych można oczekiwać, że ustanowią i obronią model, który nazywam racjonalizmem krytycznym. W ramach tego modelu argument można uznać za skuteczny, jeśli zapewnia racjonalne wsparcie dla wniosku, który uzasadnia, nawet jeśli wsparcie to nie jest przekonujące dla wszystkich racjonalnie myślących osób. W trzecim rozdziale przedstawiam argument Lewisa przeciwko naturalizmowi i jednocześnie przytaczam krytykę wysuniętą wobec tego argumentu przez Elizabeth Anscombe – w taki sposób, w jaki została ona pierwotnie zaprezentowana. Pokazuję także, jak Lewis odpowiedział na zarzuty filozofki w poprawionej wersji swojego rozumowania. W rozdziale czwartym wyodrębniam kilka aspektów racjonalnego wnioskowania i przedstawiam siedem utworzonych w związku z nimi wersji argumentu z rozumu. W rozdziale piątym dowodzę, że owe aspekty wymagają od nas przyjęcia, iż wyjaśnienia o charakterze celowym mają charakter podstawowy. W rozdziale szóstym rozważam to, co nazywam zarzutem nieadekwatności. Zgodnie z nim, jeśli rozumowania nie można wyjaśnić w kategoriach naturalistycznych, nie warto też tłumaczyć go w kategoriach teizmu, ponieważ wyjaśnienia teistyczne nie mogą zostać uznane za prawdziwe. Ja wszakże uważam, że chociaż wyjaśnienia odwołujące się do kategorii duszy lub Boga nie posiadają niektórych cech charakterystycznych dla standardowych wyjaśnień naukowych, pozostają jednak wyjaśnieniami rzeczywistymi.
Chciałbym podziękować różnym osobom za pomoc podczas pisania tej książki. Na szczególną wzmiankę zasługują William Hasker, Jason Pratt, Tim Erdel, James Porter Moreland, Dennis Monokroussos, Keith Parsons, Bill Vallicella, Darek Barefoot, Richard Carrier, Jim Lippard, Ed Babinski i Jason Baeh. Pragnę jednocześnie dodać, że przynajmniej niektóre z tych osób nie zgadzają się z wieloma moimi twierdzeniami. Niniejszy tekst jest kontynuacją mojej rozprawy doktorskiej napisanej na Uniwersytecie Illinois w Urbana-Champaign, zatytułowanej Physical Causes and Rational Belief: A Problem for Materialism , dlatego chciałbym w tym miejscu podziękować członkom komisji, Robertowi Wengertowi i Robertowi McKimowi, a zwłaszcza jej przewodniczącemu, Hugh Chandlerowi. Przede wszystkim chciałbym jednak podziękować mojej żonie Annie oraz córkom Sarze i Nanette za zachęcanie mnie do pisania i wspieranie w trakcie pracy.
------------------------------------------------------------------------
Zapraszamy do zakupu pełnej wersji książki
------------------------------------------------------------------------
