- W empik go
Nieruchomości - ebook
Wydawnictwo:
Data wydania:
1 sierpnia 2022
Format ebooka:
EPUB
Format
EPUB
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najpopularniejszych formatów e-booków na świecie.
Niezwykle wygodny i przyjazny czytelnikom - w przeciwieństwie do formatu
PDF umożliwia skalowanie czcionki, dzięki czemu możliwe jest dopasowanie
jej wielkości do kroju i rozmiarów ekranu. Więcej informacji znajdziesz
w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu.
Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu.
Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
Format
MOBI
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najczęściej wybieranych formatów wśród czytelników
e-booków. Możesz go odczytać na czytniku Kindle oraz na smartfonach i
tabletach po zainstalowaniu specjalnej aplikacji. Więcej informacji
znajdziesz w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu.
Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu.
Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
Multiformat
E-booki sprzedawane w księgarni Virtualo.pl dostępne są w opcji
multiformatu - kupujesz treść, nie format. Po dodaniu e-booka do koszyka
i dokonaniu płatności, e-book pojawi się na Twoim koncie w Mojej
Bibliotece we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego
tytułu. Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na
karcie produktu przy okładce. Uwaga: audiobooki nie są objęte opcją
multiformatu.
czytaj
na tablecie
Aby odczytywać e-booki na swoim tablecie musisz zainstalować specjalną
aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego,
który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. Bluefire
dla EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na czytniku
Czytanie na e-czytniku z ekranem e-ink jest bardzo wygodne i nie męczy
wzroku. Pliki przystosowane do odczytywania na czytnikach to przede
wszystkim EPUB (ten format możesz odczytać m.in. na czytnikach
PocketBook) i MOBI (ten fromat możesz odczytać m.in. na czytnikach Kindle).
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na smartfonie
Aby odczytywać e-booki na swoim smartfonie musisz zainstalować specjalną
aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego,
który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. iBooks dla
EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
Czytaj fragment
Pobierz fragment
Pobierz fragment w jednym z dostępnych formatów
Nieruchomości - ebook
Rynek nieruchomości jest istotnym składnikiem ekonomiki na całym świecie. Jest silnie powiązany z innymi sektorami gospodarki. Zapoznanie się z podstawami problematyki nieruchomości jest niezwykle ważne.
Dlaczego księga wieczysta jest tak ważna? W jaki sposób finansuje się działalność na rynku nieruchomości? Co wpływa na zmiany ceny, popyt i podaż nieruchomości? Odpowiedzi na te i inne pytania, w uproszczonej i skróconej formie, znaleźć można w niniejszej książce.
Kategoria: | Administracja |
Zabezpieczenie: |
Watermark
|
ISBN: | 978-83-8245-046-0 |
Rozmiar pliku: | 2,7 MB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
Wprowadzenie
RYNEK NIERUCHOMOŚCI JEST NIEZWYKLE WAŻNY DLA EKONOMIKI NA CAŁYM ŚWIECIE. W KRAJACH ROZWINIĘTYCH, Z GOSPODARKĄ RYNKOWĄ, BRANŻA NIERUCHOMOŚCI JEST SILNIE POWIĄZANA Z INNYMI SEKTORAMI GOSPODARKI, M.IN. FINANSAMI, BUDOWNICTWEM, PRAWEM. SEKTOR NIERUCHOMOŚCI MA ISTOTNE ZNACZENIE JAKO PRACODAWCA I DOSTAWCA USŁUG. JEST CZYNNIKIEM POWAŻNIE WPŁYWAJĄCYM NA ROZWÓJ GOSPODARKI NARODOWEJ, NIE TYLKO BEZPOŚREDNIO, ALE TAKŻE POBUDZAJĄC POPYT NA USŁUGI I DOBRA INNEGO RODZAJU.
ROZWÓJ CYWILIZACYJNY NIEROZERWALNIE ZWIĄZANY JEST Z RYNKIEM NIERUCHOMOŚCI. JEGO KORZENI SZUKAĆ MOŻNA NAWET W CZASACH ANTYCZNYCH, GDZIE ZA JEDEN Z PIERWSZYCH PROJEKTÓW DEWELOPERSKICH UWAŻANA JEST BIBLIJNA WIEŻA BABEL. POLSKI RYNEK NIERUCHOMOŚCI OD KILKUDZIESIĘCIU LAT CIĄGLE SIĘ ROZWIJA I STANOWI WAŻNY SKŁADNIK WZROSTU GOSPODARCZEGO. ZBLIŻA SIĘ W SWYM KSZTAŁCIE DO RYNKÓW GOSPODAREK WYSOKO ROZWINIĘTYCH. SZCZEGÓLNIE OSTATNIE LATA WYKAZUJĄ SIĘ SZYBKIM ROZWOJEM BRANŻY.
WSZYSTKO TO SPRAWIA, ŻE ZAPOZNANIE SIĘ Z PODSTAWAMI PROBLEMATYKI NIERUCHOMOŚCI JEST NIEZWYKLE ISTOTNE. NA TEN TEMAT POWSTAŁO JUŻ WIELE OPRACOWAŃ, A NINIEJSZA PRACA STANOWI KOMPENDIUM PODSTAWOWYCH INFORMACJI DOTYCZĄCYCH RYNKU NIERUCHOMOŚCI ORAZ ZAGADNIEŃ Z NIM ZWIĄZANYCH. PRZYBLIŻA PROBLEMATYKĘ OSOBOM, KTÓRE ZACZYNAJĄ POZNAWAĆ BRANŻĘ NIERUCHOMOŚCI I ZGŁĘBIAĆ TEN TEMAT. UCZESTNICTWO W RYNKU NIERUCHOMOŚCI WYMAGA ZNAJOMOŚCI WIELU KWESTII, ZACZYNAJĄC OD PODSTAW EKONOMII, FINANSÓW I ZARZĄDZANIA, KOŃCZĄC NA PRAWIE, M.IN. BUDOWLANYM, PODATKOWYM, A NAWET SPADKOWYM. PORUSZAJĄC SIĘ PO RYNKU NIERUCHOMOŚCI NALEŻY WIEDZIEĆ, GDZIE SZUKAĆ WSZELKIEGO TYPU INFORMACJI NA JEGO TEMAT. DLACZEGO KSIĘGA WIECZYSTA JEST TAK WAŻNA? W JAKI SPOSÓB SFINANSOWAĆ DZIAŁALNOŚĆ NA RYNKU NIERUCHOMOŚCI? CO WPŁYWA NA ZMIANY POPYTU, PODAŻY I CEN NIERUCHOMOŚCI? ODPOWIEDZI NA TE I INNE PYTANIA W UPROSZCZONEJ I SKRÓCONEJ FORMIE ZNALEŹĆ MOŻNA W DALSZYM CIĄGU KSIĄŻKI.Pojęcie nieruchomości
NIERUCHOMOŚCI ODGRYWAJĄ JEDNĄ Z NAJWAŻNIEJSZYCH RÓL W KAŻDEJ SFERZE DZIAŁALNOŚCI CZŁOWIEKA. DLA WIELU OSÓB STAŁY SIĘ ŹRÓDŁEM DOCHODU LUB FINANSOWYM ZABEZPIECZENIEM. SZACUJE SIĘ, ŻE NIERUCHOMOŚCI STANOWIĄ PONAD 2/3 POLSKIEGO MAJĄTKU NARODOWEGO, A WARTOŚĆ TA CIĄGLE ROŚNIE.
NAJPOWSZECHNIEJSZYM PRZEDMIOTEM OBROTU, W WYNIKU KTÓREGO DOCHODZI DO ZMIANY STOSUNKÓW WŁASNOŚCIOWYCH I MAJĄTKOWYCH, SĄ RZECZY, A NIERUCHOMOŚCI ZAJMUJĄ WŚRÓD NICH ISTOTNE MIEJSCE. NIERUCHOMOŚCI MOGĄ BYĆ PRZEDMIOTEM SPRZEDAŻY, DAROWIZNY, ZAMIANY, ZRZECZENIA SIĘ, UŻYTKOWANIA WIECZYSTEGO, MOGĄ BYĆ TEŻ WNOSZONE JAKO WKŁADY DO SPÓŁEK.
SZCZEGÓLNA ROLA NIERUCHOMOŚCI WYMAGA DOKŁADNIEJSZEGO PRZYJRZENIA SIĘ TEMU POJĘCIU I JEGO ZNACZENIU. POWSZECHNIE UŻYWANA JEST DEFINICJA LEGALNA, SFORMUŁOWANA W ART. 46 KODEKSU CYWILNEGO, MÓWIĄCA, ŻE „NIERUCHOMOŚCIAMI SĄ CZĘŚCI POWIERZCHNI ZIEMSKIEJ STANOWIĄCE ODRĘBNY PRZEDMIOT WŁASNOŚCI (GRUNTY), JAK RÓWNIEŻ BUDYNKI TRWALE Z TYM GRUNTEM ZWIĄZANE LUB CZĘŚCI TAKICH BUDYNKÓW, JEŻELI NA MOCY PRZEPISÓW SZCZEGÓLNYCH STANOWIĄ ODRĘBNY OD GRUNTU PRZEDMIOT WŁASNOŚCI”. DEFINICJĘ TĘ POWTÓRZONO CZĘŚCIOWO W USTAWIE O GOSPODARCE NIERUCHOMOŚCIAMI Z 1997 R. (TEKST JEDN. DZ. U. 2020, POZ. 65), W KTÓREJ „PRZEZ NIERUCHOMOŚĆ GRUNTOWĄ NALEŻY ROZUMIEĆ GRUNT WRAZ Z CZĘŚCIAMI SKŁADOWYMI, Z WYŁĄCZENIEM BUDYNKÓW I LOKALI, JEŻELI STANOWIĄ ONE ODRĘBNY PRZEDMIOT WŁASNOŚCI”.
WSPÓŁCZESNE POLSKIE PRZEPISY PRAWNE SIĘGAJĄ TRADYCJI RZYMSKIEJ, GDZIE WŁASNOŚĆ GRUNTU OBEJMOWAŁA WSZYSTKO, CO Z TYM GRUNTEM BYŁO TRWALE ZWIĄZANE, A Z CZASEM ROZCIĄGANO JĄ TAKŻE NA PODZIEMIE I ZNAJDUJĄCY SIĘ NAD GRUNTEM SŁUP POWIETRZA.
JAK WYNIKA Z DEFINICJI PRAWNEJ, WYRÓŻNIA SIĘ TAKIE RODZAJE NIERUCHOMOŚCI, JAK:
— NIERUCHOMOŚĆ GRUNTOWA,
— NIERUCHOMOŚĆ BUDYNKOWA,
— NIERUCHOMOŚĆ LOKALOWA.
Ryc. 1. Rodzaje nieruchomości
NIERUCHOMOŚĆ GRUNTOWA TO NIERUCHOMOŚĆ ROLNA, LEŚNA LUB NIEROLNA I NIELEŚNA. MOŻE BYĆ ZABUDOWANA LUB NIE. W JEJ SKŁAD WCHODZI GRUNT RAZEM Z CZĘŚCIAMI SKŁADOWYMI, TAKIMI JAK: BUDYNKI, OBIEKTY TRWALE Z GRUNTEM ZWIĄZANE, DRZEWA I INNE ROŚLINY.
SZCZEGÓLNĄ KATEGORIĄ NIERUCHOMOŚCI GRUNTOWYCH SĄ NIERUCHOMOŚCI ROLNE. NIERUCHOMOŚĆ ROLNA ZOSTAŁA ZDEFINIOWANA W ART. 461 KC. NIERUCHOMOŚCIAMI ROLNYMI (GRUNTAMI ROLNYMI) SĄ NIERUCHOMOŚCI, KTÓRE SĄ LUB MOGĄ BYĆ WYKORZYSTYWANE DO PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI WYTWÓRCZEJ W ROLNICTWIE W ZAKRESIE PRODUKCJI ROŚLINNEJ I ZWIERZĘCEJ, NIE WYŁĄCZAJĄC PRODUKCJI OGRODNICZEJ, SADOWNICZEJ I RYBNEJ.
NIERUCHOMOŚCIĄ GRUNTOWĄ JEST TAKŻE LAS, CZYLI GRUNT O ZWARTEJ POWIERZCHNI CO NAJMNIEJ 0,10 HA, POKRYTY ROŚLINNOŚCIĄ LEŚNĄ (UPRAWAMI LEŚNYMI) — DRZEWAMI I KRZEWAMI ORAZ RUNEM LEŚNYM — LUB PRZEJŚCIOWO JEJ POZBAWIONY, PRZEZNACZONY DO PRODUKCJI LEŚNEJ LUB STANOWIĄCY REZERWAT PRZYRODY, LUB WCHODZĄCY W SKŁAD PARKU NARODOWEGO ALBO WPISANY DO REJESTRU ZABYTKÓW; ZWIĄZANY Z GOSPODARKĄ LEŚNĄ.
WŚRÓD NIERUCHOMOŚCI GRUNTOWYCH WYRÓŻNIAJĄ SIĘ DZIAŁKI BUDOWLANE. WEDŁUG PRAWA BUDOWLANEGO SĄ ONE WYDZIELONĄ CZĘŚCIĄ TERENU PRZEZNACZONĄ POD ZABUDOWĘ, NA KTÓREJ ZNAJDUJĄ SIĘ JUŻ BUDYNKI LUB DLA KTÓREJ WYDANO DECYZJĘ O WARUNKACH ZABUDOWY I ZAGOSPODAROWANIA TERENU.
O NIERUCHOMOŚCI BUDYNKOWEJ MÓWIĄ ARTYKUŁY 46 I 235 KC. ARTYKUŁ 46 STANOWI, ŻE NIERUCHOMOŚCIĄ BUDYNKOWĄ SĄ BUDYNKI TRWALE ZWIĄZANE Z GRUNTEM, LECZ SĄ ODRĘBNĄ WŁASNOŚCIĄ. NATOMIAST ARTYKUŁ 235 MÓWI, ŻE SĄ TO BUDYNKI I OBIEKTY USYTUOWANE NA GRUNCIE SKARBU PAŃSTWA LUB GRUNCIE NALEŻĄCYM DO JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO BĄDŹ ICH ZWIĄZKÓW, WZNIESIONE PRZEZ WIECZYSTEGO UŻYTKOWNIKA I STANOWIĄCE JEGO WŁASNOŚĆ.
NIERUCHOMOŚĆ LOKALOWA JEST WYODRĘBNIONA Z BUDYNKU LUB GRUNTU, JEDNAK, CO JEST NIEZWYKLE ISTOTNE, ANI BUDYNEK, ANI JEGO CZĘŚĆ NIE SĄ CZĘŚCIĄ SKŁADOWĄ NIERUCHOMOŚCI GRUNTOWEJ. SĄ TO NA OGÓŁ LOKALE MIESZKALNE LUB UŻYTKOWE. ZALICZA SIĘ DO NICH TAKŻE GARAŻ STANOWIĄCY CZĘŚĆ BUDYNKU, JEŚLI STANOWI ODRĘBNĄ WŁASNOŚĆ. ODRĘBNA WŁASNOŚĆ LOKALI JEST UREGULOWANA USTAWĄ Z DNIA 24 KWIETNIA 1994 ROKU O WŁASNOŚCI LOKALI. ODRĘBNĄ WŁASNOŚĆ LOKALOWĄ MOŻNA USTANOWIĆ:
— W DRODZE UMOWY,
— JEDNOSTRONNEJ CZYNNOŚCI PRAWNEJ WŁAŚCICIELA NIERUCHOMOŚCI,
— ORZECZENIA SĄDU ZNOSZĄCEGO WSPÓŁWŁASNOŚĆ.
KAŻDY Z POWYŻSZYCH RODZAJÓW NIERUCHOMOŚCI JEST PRZEDMIOTEM OBROTU NA RYNKU.Rynek nieruchomości
RYNEK W EKONOMII OZNACZA FORMĘ WIĘZI MIĘDZY UCZESTNIKAMI ŻYCIA GOSPODARCZEGO, FORMĘ KOMUNIKOWANIA SIĘ SPRZEDAWCÓW Z NABYWCAMI I ZAWIERANIA TRANSAKCJI KUPNA-SPRZEDAŻY, MIEJSCE DOKONYWANIA AKTÓW KUPNA-SPRZEDAŻY, ZGRUPOWANIE SPRZEDAWCÓW I NABYWCÓW. TRADYCYJNE ROZUMIENIE RYNKU MÓWI, ŻE JEST TO MIEJSCE SPOTKANIA POPYTU I PODAŻY. RYNEK NIERUCHOMOŚCI JEST WIĘC MIEJSCEM, GDZIE DOCHODZI DO TRANSAKCJI NABYCIA I SPRZEDAŻY NIERUCHOMOŚCI. ZATEM MOŻNA OKREŚLIĆ GO JAKO:
— „DZIAŁANIA I INTERAKCJE LUDZI ZAJMUJĄCYCH SIĘ KUPNEM, SPRZEDAŻĄ, WYMIANĄ, UŻYTKOWANIEM I ROZWIJANIEM NIERUCHOMOŚCI; (…)
— ABSTRAKCYJNY TERMIN, OBEJMUJĄCY WSZYSTKIE TRANSAKCJE NIERUCHOMOŚCIAMI W CAŁYM KRAJU;
— UMOWA, DZIĘKI KTÓREJ KUPUJĄCY I SPRZEDAJĄCY SPOTYKAJĄ SIĘ, BY USTALIĆ CENĘ, ZA KTÓRĄ DOJDZIE DO WYMIANY DANEJ WŁASNOŚCI;
— ZBIÓR MECHANIZMÓW, ZA POMOCĄ KTÓRYCH PRZEKAZYWANE SĄ PRAWA I UDZIAŁY W NIERUCHOMOŚCIACH, USTALANE SĄ CENY ORAZ PRZEMIESZCZANE SĄ RÓŻNE SPOSOBY UŻYTKOWANIA GRUNTÓW”.
UOGÓLNIAJĄC: „RYNEK NIERUCHOMOŚCI TO OGÓŁ WARUNKÓW, W KTÓRYCH ODBYWA SIĘ TRANSFER PRAW DO NIERUCHOMOŚCI I SĄ ZAWIERANE UMOWY STWARZAJĄCE WZAJEMNE PRAWA I OBOWIĄZKI, POŁĄCZONE Z WŁADANIEM NIERUCHOMOŚCIAMI”.
RYNEK NIERUCHOMOŚCI JEST NIEDOSKONAŁY. JEST RYNKIEM NIEFORMALNYM (PONIEWAŻ NIE POSIADA STAŁEJ SIEDZIBY I STATUTU), NIEJEDNOLITYM (NIE MA DWÓCH IDENTYCZNYCH NIERUCHOMOŚCI), NIEPRZEJRZYSTYM (UCZESTNICY RYNKU MAJĄ UTRUDNIONY DOSTĘP DO INFORMACJI O CENACH TRANSAKCYJNYCH, DOCHODOWOŚCI NIERUCHOMOŚCI), WYMAGAJĄCYM DUŻEGO KAPITAŁU, STAŁYM (JEST STAŁY W MIEJSCU), CECHUJE SIĘ WRAŻLIWOŚCIĄ WARTOŚCI NIERUCHOMOŚCI NA SPOSÓB UŻYTKOWANIA ORAZ NA ZMIANY W OTOCZENIU.
RYNEK NIERUCHOMOŚCI MOŻNA PODZIELIĆ WEDŁUG KILKU KRYTERIÓW:
— PRZEDMIOTOWEGO,
— ZASIĘGU PRZESTRZENNEGO,
— NABYWANYCH PRAW DO NIERUCHOMOŚCI,
— CENY,
— JAKOŚCI.
KRYTERIUM PRZEDMIOTOWE OKREŚLA FUNKCJĘ, JAKĄ PEŁNI NIERUCHOMOŚĆ. MOGĄ TO BYĆ NP. NIERUCHOMOŚCI MIESZKANIOWE (DOMY, LOKALE MIESZKALNE, KTÓRE NIE PRZYNOSZĄ DOCHODU WŁAŚCICIELOWI), KOMERCYJNE (PRZYNOSZĄCE DOCHÓD), PRZEMYSŁOWE (FABRYKI ITP.), ROLNE (POLA, LASY, SADY), PRZEZNACZENIA SPECJALNEGO (CMENTARZE, OBIEKTY SAKRALNE).
ZASIĘG PRZESTRZENNY DZIELI RYNEK NIERUCHOMOŚCI NA LOKALNY, REGIONALNY, KRAJOWY, MIĘDZYNARODOWY.
KRYTERIUM NABYWANYCH PRAW WYRÓŻNIA RYNEK NAJMU (WŁAŚCICIEL WYNAJMUJE NIERUCHOMOŚĆ NAJEMCOM) I RYNEK LOKAT (INWESTORZY NABYWAJĄ NIERUCHOMOŚĆ).
NIERUCHOMOŚCI NA RYNKU MOŻNA TAKŻE PODZIELIĆ WEDŁUG CEN I JAKOŚCI. W TEN SPOSÓB WYRÓŻNIA SIĘ NIERUCHOMOŚCI Z RÓŻNYCH SEGMENTÓW CENOWYCH (NP. SEGMENT NAJMNIEJSZYCH LOKALI MIESZKALNYCH, TZW. SEGMENT POPULARNY, APARTAMENTY). NIERUCHOMOŚCI WYŻSZEJ JAKOŚCI TO TZW. NIERUCHOMOŚCI PREMIUM.
WARTO WYRÓŻNIĆ TAKŻE WYSTĘPUJĄCY WŚRÓD NIERUCHOMOŚCI PODZIAŁ RYNKU NA WTÓRNY I PIERWOTNY. RYNEK PIERWOTNY DOTYCZY NOWYCH NIERUCHOMOŚCI. W TYM PRZYPADKU JEDNĄ ZE STRON TRANSAKCJI JEST INWESTOR. NA RYNKU WTÓRNYM NABYWCY KUPUJĄ NIERUCHOMOŚĆ OD POPRZEDNIEGO WŁAŚCICIELA, KTÓRY MOŻE BYĆ ZARÓWNO OSOBĄ FIZYCZNĄ, JAK I PRAWNĄ.
Ryc. 2. Rynek wtórny a pierwotny
DO PODEJMOWANIA CZYNNOŚCI NA RYNKU NIERUCHOMOŚCI NIEZBĘDNA JEST ZDOLNOŚĆ PRAWNA I ZDOLNOŚĆ DO CZYNNOŚCI PRAWNYCH. ZDOLNOŚĆ PRAWNĄ MA KAŻDY CZŁOWIEK OD MOMENTU NARODZIN. NIE MOŻNA SIĘ JEJ ZRZEC, NIE PODLEGA TEŻ ŻADNYM OGRANICZENIOM. OSOBA FIZYCZNA TRACI ZDOLNOŚĆ PRAWNĄ W CHWILI ŚMIERCI LUB W PRZYPADKU ORZECZENIA O UZNANIU ZA ZMARŁEGO. NATOMIAST ZDOLNOŚĆ DO CZYNNOŚCI PRAWNEJ MOŻE BYĆ PEŁNA LUB OGRANICZONA. PEŁNĄ ZDOLNOŚĆ DO CZYNNOŚCI ZDOBYWA SIĘ W CHWILI UZYSKANIA PEŁNOLETNOŚCI. MAŁOLETNI PONIŻEJ 13. ROKU ŻYCIA I UBEZWŁASNOWOLNIENI CAŁKOWICIE NIE POSIADAJĄ ZDOLNOŚCI DO CZYNNOŚCI PRAWNYCH.B. ŚLUSARCZYK, S. ŚLUSARCZYK, PODSTAWY MIKRO- I MAKROEKONOMII, POLITECHNIKA LUBELSKA, LUBLIN 2011, STR. 47.
A. BALICKI, ANALIZA RYNKU, WYDAWNICTWO WYŻSZEJ SZKOŁY ZARZĄDZANIA W GDAŃSKU, GDAŃSK 2002, STR. 9.
E. KUCHARSKA-STASIAK I IN., UWARUNKOWANIA ROZWOJU RYNKU NIERUCHOMOŚCI, WYDAWNICTWO ABSOLWENT, ŁÓDŹ 2000, STR. 17.
TAMŻE, STR. 18.
E. KUCHARSKA-STASIAK I IN., UWARUNKOWANIA ROZWOJU RYNKU …, DZ. CYT., STR. 18, 29—30.
E. KUCHARSKA-STASIAK, NIERUCHOMOŚCI W GOSPODARCE RYNKOWEJ, PWN, WARSZAWA 2006.Podmioty na rynku nieruchomości
RYNEK NIERUCHOMOŚCI TWORZĄ PRZEDE WSZYSTKIM NABYWAJĄCY I SPRZEDAJĄCY. JAKO NABYWAJĄCEGO ROZUMIEMY OSOBĘ, KTÓRA WYRAŻA CHĘĆ NABYCIA NIERUCHOMOŚCI ORAZ DYSPONUJE KAPITAŁEM LUB MOŻLIWOŚCIĄ JEGO POZYSKANIA. W SZERSZYM UJĘCIU — NA RYNKU NIERUCHOMOŚCI FUNKCJONUJĄ TAKŻE INNE PODMIOTY, TAKIE JAK: AGENCJE NIERUCHOMOŚCI, POŚREDNICY, ZARZĄDCY NIERUCHOMOŚCI, RZECZOZNAWCY, DEWELOPERZY, KREDYTODAWCY, DORADCY INWESTYCYJNI, ARCHITEKCI, UBEZPIECZYCIELE, PRAWNICY. ROZWÓJ RYNKU NIERUCHOMOŚCI SPOWODOWAŁ ROZKWIT BRANŻ ZWIĄZANYCH Z OBSŁUGĄ NIERUCHOMOŚCI. RYNEK STAŁ SIĘ NA TYLE ZŁOŻONY, ŻE NABYWCY I SPRZEDAJĄCY WYMAGAJĄ POMOCY WYSPECJALIZOWANYCH PODMIOTÓW. WYMIENIĆ TU MOŻNA INSTYTUCJE WYMAGANE DLA OBSŁUGI NIERUCHOMOŚCI, NA PRZYKŁAD PRAWNICY, UBEZPIECZYCIELE, ARCHITEKCI, ORAZ WSPOMAGAJĄCE — SPECJALIŚCI INNYCH DZIEDZIN: POŚREDNICY, ZARZĄDCY I DORADCY. WEDŁUG DANYCH GUS W GRUDNIU 2019 ROKU W REJESTRZE REGON (KRAJOWY REJESTR URZĘDOWY PODMIOTÓW GOSPODARKI NARODOWEJ) ODNOTOWANYCH BYŁO 265 858 PRZEDSIĘBIORSTW ZWIĄZANYCH Z OBSŁUGĄ RYNKU NIERUCHOMOŚCI.
Ryc. 3. Uczestnicy rynku nieruchomości
ZAWÓD POŚREDNIKA NIERUCHOMOŚCI OKREŚLONY ZOSTAŁ W USTAWIE Z 21 SIERPNIA 1997 O GOSPODARCE NIERUCHOMOŚCIAMI (DZ. U. 1997, NR 115 POZ. 741). ARTYKUŁ 179A MÓWI, ŻE POŚREDNIK TO PRZEDSIĘBIORCA PROWADZĄCY DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZĄ Z ZAKRESU POŚREDNICTWA W OBROCIE NIERUCHOMOŚCIAMI. SAMO „POŚREDNICTWO”, WEDŁUG ARTYKUŁU 179B, JEST CZYNNOŚCIĄ POLEGAJĄCĄ NA WYKONYWANIU PROCEDUR ZMIERZAJĄCYCH DO ZAWARCIA UMÓW PRZEZ INNE OSOBY:
— NABYCIA LUB ZBYCIA PRAW DO NIERUCHOMOŚCI,
— NABYCIA LUB ZBYCIA SPÓŁDZIELCZEGO WŁASNOŚCIOWEGO PRAWA DO LOKALU,
— NAJMU LUB DZIERŻAWY NIERUCHOMOŚCI LUB ICH CZĘŚCI,
— INNYCH NIŻ OKREŚLONE POWYŻEJ, KTÓRYCH PRZEDMIOTEM SĄ PRAWA DO NIERUCHOMOŚCI LUB ICH CZĘŚCI.
POŚREDNIK PROWADZĄCY DZIAŁALNOŚĆ JEST ZOBOWIĄZANY DO UBEZPIECZENIA SIĘ OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CYWILNEJ ZA SZKODY WYRZĄDZONE W ZWIĄZKU Z POŚREDNICTWEM W OBROCIE NIERUCHOMOŚCIAMI. OD 1 STYCZNIA 2014 ROKU ZAWÓD POŚREDNIKA ZOSTAŁ UWOLNIONY, WRAZ Z WPROWADZENIEM USTAWY DEREGULACYJNEJ. USTAWA TA DEREGULOWAŁA TAKŻE ZAWÓD ZARZĄDCY NIERUCHOMOŚCI.
ZARZĄDCĄ NIERUCHOMOŚCI NAZYWANY JEST PRZEDSIĘBIORCA PROWADZĄCY DZIAŁALNOŚĆ ZWIĄZANĄ Z ZARZĄDZANIEM NIERUCHOMOŚCIAMI (ART. 184A USTAWY O GOSPODARCE NIERUCHOMOŚCIAMI). ARTYKUŁ 184B OPISUJE ZARZĄDZANIE NIERUCHOMOŚCIĄ JAKO CZYNNOŚCI ZAPEWNIAJĄCE RACJONALNĄ GOSPODARKĘ NIERUCHOMOŚCIĄ. DO DZIAŁAŃ ZARZĄDCY NALEŻY:
— ODPOWIEDNIE GOSPODAROWANIE EKONOMICZNO-FINANSOWE NIERUCHOMOŚCI,
— ZACHOWANIE BEZPIECZEŃSTWA UŻYTKOWANIA I EKSPLOATACJI NIERUCHOMOŚCI,
— DOPASOWANIE WŁAŚCIWEJ GOSPODARKI ENERGETYCZNEJ,
— ADMINISTROWANIE NIERUCHOMOŚCIĄ,
— UTRZYMANIE NIERUCHOMOŚCI W STANIE ZGODNYM Z PRZEZNACZENIEM.
POMIMO DEREGULACJI ZAWODÓW ZARÓWNO POŚREDNICY, JAK I ZARZĄDCY MOGĄ UBIEGAĆ SIĘ O LICENCJE NA WYKONYWANIE ZAWODU. WYDAWANE SĄ ONE M.IN. PRZEZ FEDERACJĘ POROZUMIENIE POLSKIEGO RYNKU NIERUCHOMOŚCI LUB POLSKĄ FEDERACJĘ RYNKU NIERUCHOMOŚCI. POŚREDNICY I ZARZĄDCY NALEŻĄCY DO FEDERACJI MAJĄ OBOWIĄZEK PROWADZIĆ DZIAŁALNOŚĆ ZGODNIE Z OKREŚLONĄ ETYKĄ ZAWODOWĄ, CO MA POMÓC WYKLUCZYĆ Z ZAWODU NIERZETELNYCH PRZEDSIĘBIORCÓW.
WAŻNĄ ROLĘ NA RYNKU NIERUCHOMOŚCI PEŁNIĄ TAKŻE RZECZOZNAWCY NIERUCHOMOŚCI. JAKO JEDEN Z NIEWIELU ZAWODÓW POZOSTAŁ ON LICENCJONOWANY. DZIAŁALNOŚĆ RZECZOZNAWCY REGULUJE ARTYKUŁ 174 USTAWY Z 21 SIERPNIA 1997 ROKU O GOSPODARCE NIERUCHOMOŚCIAMI. RZECZOZNAWCA MAJĄTKOWY ODPOWIEDZIALNY JEST ZA OKREŚLANIE WARTOŚCI NIERUCHOMOŚCI, A TAKŻE MASZYN I URZĄDZEŃ TRWALE Z NIMI ZWIĄZANYCH.A. CHYCAK, A. JARMOŁAJEW, „CZYNNIKI EKONOMICZNE WPŁYWAJĄCE NA RYNEK NIERUCHOMOŚCI”, W: NIERUCHOMOŚĆ JAKO PRZEDMIOT INWESTOWANIA I ZARZĄDZANIA, POD RED. E. GOŁĄBESKIEJ, WYŻSZA SZKOŁA FINANSÓW I ZARZĄDZANIA W BIAŁYMSTOKU, BIAŁYSTOK 2007, STR. 21.
GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY, ZMIANY STRUKTURALNE GRUP PODMIOTÓW GOSPODARKI NARODOWEJ W REJESTRZE REGON, 2019.
ART. 3, TEKST JEDN. DZ. U. 2016, POZ. 555.
A. ANTCZAK-STĘPNIAK, CZYNNIKI DETERMINUJĄCE DZIAŁALNOŚĆ DEWELOPERSKĄ NA POLSKIM RYNKU MIESZKANIOWYM, WYDAWNICTWO UNIWERSYTETU ŁÓDZKIEGO, ŁÓDŹ 2019.
E. KUCHARSKA-STASIAK, NIERUCHOMOŚCI W GOSPODARCE…, DZ. CYT.
M. DĄBROWSKI, K. KIREJCZYK, INWESTYCJE DEWELOPERSKIE, TWIGGER, WARSZAWA 2001, STR. 8-9.
M.W. JERZAK, ORGANIZACJA I EKONOMIKA PRODUKCJI BUDOWLANEJ, AKADEMIA EKONOMICZNA W KATOWICACH, KATOWICE 1990, STR. 9—12.
G. BIRRELL, G. SHI BIN, THE UK PROPERTY DEVELOPMENT PROCESS: ITS PHASES AND THEIR DEGREE OF IMPORTANCE TO PROFITABILITY, RICS RESEARCH, LONDON 1997, STR. 1—7.USTAWA Z DNIA 6 LIPCA 1982 R. O KSIĘGACH WIECZYSTYCH I HIPOTECE, ART. 5.
USTAWA Z DNIA 17 MAJA 1989 ROKU — PRAWO GEODEZYJNE I KARTOGRAFICZNE (TEKST JEDN. DZ. U. 2010, NR 193 POZ. 1287, Z PÓŹN. ZM.).
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ROZWOJU REGIONALNEGO I BUDOWNICTWA Z DNIA 29 MARCA 2001 ROKU W SPRAWIE EWIDENCJI GRUNTÓW I BUDYNKÓW (DZ. U. NR 38 POZ. 454, Z PÓŹN. ZM.).
USTAWA Z DNIA 17 MAJA 1989 ROKU — PRAWO GEODEZYJNE I KARTOGRAFICZNE (TEKST JEDN. DZ. U. 2010, NR 193 POZ. 1287 Z PÓŹN. ZM.).
USTAWA Z DNIA 7 LIPCA 1994 R. — PRAWO BUDOWLANE (DZ. U. NR 89 POZ. 414 Z PÓŹN. ZM.).E. Kozak, Stawka VAT przy sprzedaży nieruchomości, www.ifirma.pl/blog/stawka-vat-przy-sprzedazy-nieruchomosci.html
USTAWA Z DNIA 23 LIPCA 1983 R. O PODATKU OD SPADKÓW I DAROWIZN (DZ. U. Z 2015 R., POZ. 86, Z PÓŹN. ZM.).
USTAWA O PODATKACH I OPŁATACH LOKALNYCH, ART.4 UST.1 PKT. 3.
USTAWA Z 15 LISTOPADA 1984 R. O PODATKU ROLNYM (TEKST JEDNOLITY: DZ. U. 2006, NR 136, POZ. 969 — OSTATNIA ZMIANA: DZ. U. 2008, NR 116 POZ. 730).
art. 336 Kodeksu cywilnego
USTAWA Z DNIA 30 PAŹDZIERNIKA 2002 R. O PODATKU LEŚNYM (DZ. U. 2019, POZ. 888, T.J.).A. MICHALAK, FINANSOWANIE INWESTYCJI W TEORII I PRAKTYCE, PWN, WARSZAWA 2007.
D. DĘBSKI, EKONOMIKA I ORGANIZACJA PRZEDSIĘBIORSTW. CZĘŚĆ 2, WSIP, WARSZAWA 2006.
A. MICHALAK, FINANSOWANIE INWESTYCJI W TEORII I PRAKTYCE, PWN, WARSZAWA 2007, STR. 69.
R. MAŁACHA, ZARZĄDZANIE FINANSAMI I WYCENA FIRMY, OFICYNA WYDAWNICZA UNIMEX, WROCŁAW 2014.
D. MIŁASZEWICZ, FINANSOWANIE DZIAŁALNOŚCI ROZWOJOWEJ PRZEDSIĘBIORSTW, „EKONOMIKA I ORGANIZACJA PRZEDSIĘBIORSTWA” 2006, NR 10, STR. 42—49
K. MALESA, T. MALESA, KREDYT HIPOTECZNY JAKO GŁÓWNE ŹRÓDŁO FINANSOWANIA INWESTYCJI NA RYNKU NIERUCHOMOŚCI, „ZARZĄDZANIE INNOWACYJNE W GOSPODARCE I BIZNESIE” 2016, NR 1, STR. 141—152.
USTAWA Z DNIA 6 LIPCA 1982 R. O KSIĘGACH WIECZYSTYCH I HIPOTECE (DZ. U. 2019, POZ. 2204 T.J.).
T.T. KACZMAREK, J. KRÓLAK-WERWIŃSKA, HANDEL MIĘDZYNARODOWY. ZARZĄDZANIE RYZYKIEM. ROZLICZENIA FINANSOWE, WOLTERS KLUWER, WARSZAWA 2008.
M. KACHNIEWSKI, RYNEK KAPITAŁOWY I GIEŁDA PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH, FUNDACJA EDUKACJI I RYNKU KAPITAŁOWEGO, WARSZAWA 2008.D. GRAZIOSI, BE A REAL ESTATE MILLIONAIRE: SECRET STRATEGIES FOR LIFETIME WEALTH TODAY, VANGUARD PRESS, PHILADELPHIA 2007, STR. 29—52.
M. Gostkowska-Drzewicka, E. Pestka, Ekonomiczne uwarunkowania rozwoju rynku mieszkaniowego w Polsce — klasyfikacja (cz. I), „Zarządzanie i Finanse. Journal of Management and Finance” 2004, nr 1.
R. CYRAN, CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA ROZWÓJ RYNKU NIERUCHOMOŚCI, „NIERUCHOMOŚCI C.H. BECK” 2006, NR 11 (99).
D. GRAY, MAKING MONEY IN REAL ESTATE. THE CANADIAN GUIDE TO PROFITABLE INVESTING IN RESIDENTIAL PROPERTY, JOHN WILEY&SONS, MISSISSAUGA 2012, STR.12—14.
A.H.M. IMAN, AN INTRODUCTION TO PROPERTY MARKETING, PENERBIT UNIVERSITI TEKNOLOGI MALYSIA, SKUDAI 2002, STR. 42—56.
A.F. Burns, W.C. Mitchell, Measuring Business Cycles, NBER, New York 1946.
E. Kucharska-Stasiak, Podstawy funkcjonowania rynku nieruchomości: ujęcie teoretyczne, Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2005.
R. Barras, Property and the economic cycle: Building cycles revisited, “Journal of Property Research” 1994, No.11 (3).
RYNEK NIERUCHOMOŚCI JEST NIEZWYKLE WAŻNY DLA EKONOMIKI NA CAŁYM ŚWIECIE. W KRAJACH ROZWINIĘTYCH, Z GOSPODARKĄ RYNKOWĄ, BRANŻA NIERUCHOMOŚCI JEST SILNIE POWIĄZANA Z INNYMI SEKTORAMI GOSPODARKI, M.IN. FINANSAMI, BUDOWNICTWEM, PRAWEM. SEKTOR NIERUCHOMOŚCI MA ISTOTNE ZNACZENIE JAKO PRACODAWCA I DOSTAWCA USŁUG. JEST CZYNNIKIEM POWAŻNIE WPŁYWAJĄCYM NA ROZWÓJ GOSPODARKI NARODOWEJ, NIE TYLKO BEZPOŚREDNIO, ALE TAKŻE POBUDZAJĄC POPYT NA USŁUGI I DOBRA INNEGO RODZAJU.
ROZWÓJ CYWILIZACYJNY NIEROZERWALNIE ZWIĄZANY JEST Z RYNKIEM NIERUCHOMOŚCI. JEGO KORZENI SZUKAĆ MOŻNA NAWET W CZASACH ANTYCZNYCH, GDZIE ZA JEDEN Z PIERWSZYCH PROJEKTÓW DEWELOPERSKICH UWAŻANA JEST BIBLIJNA WIEŻA BABEL. POLSKI RYNEK NIERUCHOMOŚCI OD KILKUDZIESIĘCIU LAT CIĄGLE SIĘ ROZWIJA I STANOWI WAŻNY SKŁADNIK WZROSTU GOSPODARCZEGO. ZBLIŻA SIĘ W SWYM KSZTAŁCIE DO RYNKÓW GOSPODAREK WYSOKO ROZWINIĘTYCH. SZCZEGÓLNIE OSTATNIE LATA WYKAZUJĄ SIĘ SZYBKIM ROZWOJEM BRANŻY.
WSZYSTKO TO SPRAWIA, ŻE ZAPOZNANIE SIĘ Z PODSTAWAMI PROBLEMATYKI NIERUCHOMOŚCI JEST NIEZWYKLE ISTOTNE. NA TEN TEMAT POWSTAŁO JUŻ WIELE OPRACOWAŃ, A NINIEJSZA PRACA STANOWI KOMPENDIUM PODSTAWOWYCH INFORMACJI DOTYCZĄCYCH RYNKU NIERUCHOMOŚCI ORAZ ZAGADNIEŃ Z NIM ZWIĄZANYCH. PRZYBLIŻA PROBLEMATYKĘ OSOBOM, KTÓRE ZACZYNAJĄ POZNAWAĆ BRANŻĘ NIERUCHOMOŚCI I ZGŁĘBIAĆ TEN TEMAT. UCZESTNICTWO W RYNKU NIERUCHOMOŚCI WYMAGA ZNAJOMOŚCI WIELU KWESTII, ZACZYNAJĄC OD PODSTAW EKONOMII, FINANSÓW I ZARZĄDZANIA, KOŃCZĄC NA PRAWIE, M.IN. BUDOWLANYM, PODATKOWYM, A NAWET SPADKOWYM. PORUSZAJĄC SIĘ PO RYNKU NIERUCHOMOŚCI NALEŻY WIEDZIEĆ, GDZIE SZUKAĆ WSZELKIEGO TYPU INFORMACJI NA JEGO TEMAT. DLACZEGO KSIĘGA WIECZYSTA JEST TAK WAŻNA? W JAKI SPOSÓB SFINANSOWAĆ DZIAŁALNOŚĆ NA RYNKU NIERUCHOMOŚCI? CO WPŁYWA NA ZMIANY POPYTU, PODAŻY I CEN NIERUCHOMOŚCI? ODPOWIEDZI NA TE I INNE PYTANIA W UPROSZCZONEJ I SKRÓCONEJ FORMIE ZNALEŹĆ MOŻNA W DALSZYM CIĄGU KSIĄŻKI.Pojęcie nieruchomości
NIERUCHOMOŚCI ODGRYWAJĄ JEDNĄ Z NAJWAŻNIEJSZYCH RÓL W KAŻDEJ SFERZE DZIAŁALNOŚCI CZŁOWIEKA. DLA WIELU OSÓB STAŁY SIĘ ŹRÓDŁEM DOCHODU LUB FINANSOWYM ZABEZPIECZENIEM. SZACUJE SIĘ, ŻE NIERUCHOMOŚCI STANOWIĄ PONAD 2/3 POLSKIEGO MAJĄTKU NARODOWEGO, A WARTOŚĆ TA CIĄGLE ROŚNIE.
NAJPOWSZECHNIEJSZYM PRZEDMIOTEM OBROTU, W WYNIKU KTÓREGO DOCHODZI DO ZMIANY STOSUNKÓW WŁASNOŚCIOWYCH I MAJĄTKOWYCH, SĄ RZECZY, A NIERUCHOMOŚCI ZAJMUJĄ WŚRÓD NICH ISTOTNE MIEJSCE. NIERUCHOMOŚCI MOGĄ BYĆ PRZEDMIOTEM SPRZEDAŻY, DAROWIZNY, ZAMIANY, ZRZECZENIA SIĘ, UŻYTKOWANIA WIECZYSTEGO, MOGĄ BYĆ TEŻ WNOSZONE JAKO WKŁADY DO SPÓŁEK.
SZCZEGÓLNA ROLA NIERUCHOMOŚCI WYMAGA DOKŁADNIEJSZEGO PRZYJRZENIA SIĘ TEMU POJĘCIU I JEGO ZNACZENIU. POWSZECHNIE UŻYWANA JEST DEFINICJA LEGALNA, SFORMUŁOWANA W ART. 46 KODEKSU CYWILNEGO, MÓWIĄCA, ŻE „NIERUCHOMOŚCIAMI SĄ CZĘŚCI POWIERZCHNI ZIEMSKIEJ STANOWIĄCE ODRĘBNY PRZEDMIOT WŁASNOŚCI (GRUNTY), JAK RÓWNIEŻ BUDYNKI TRWALE Z TYM GRUNTEM ZWIĄZANE LUB CZĘŚCI TAKICH BUDYNKÓW, JEŻELI NA MOCY PRZEPISÓW SZCZEGÓLNYCH STANOWIĄ ODRĘBNY OD GRUNTU PRZEDMIOT WŁASNOŚCI”. DEFINICJĘ TĘ POWTÓRZONO CZĘŚCIOWO W USTAWIE O GOSPODARCE NIERUCHOMOŚCIAMI Z 1997 R. (TEKST JEDN. DZ. U. 2020, POZ. 65), W KTÓREJ „PRZEZ NIERUCHOMOŚĆ GRUNTOWĄ NALEŻY ROZUMIEĆ GRUNT WRAZ Z CZĘŚCIAMI SKŁADOWYMI, Z WYŁĄCZENIEM BUDYNKÓW I LOKALI, JEŻELI STANOWIĄ ONE ODRĘBNY PRZEDMIOT WŁASNOŚCI”.
WSPÓŁCZESNE POLSKIE PRZEPISY PRAWNE SIĘGAJĄ TRADYCJI RZYMSKIEJ, GDZIE WŁASNOŚĆ GRUNTU OBEJMOWAŁA WSZYSTKO, CO Z TYM GRUNTEM BYŁO TRWALE ZWIĄZANE, A Z CZASEM ROZCIĄGANO JĄ TAKŻE NA PODZIEMIE I ZNAJDUJĄCY SIĘ NAD GRUNTEM SŁUP POWIETRZA.
JAK WYNIKA Z DEFINICJI PRAWNEJ, WYRÓŻNIA SIĘ TAKIE RODZAJE NIERUCHOMOŚCI, JAK:
— NIERUCHOMOŚĆ GRUNTOWA,
— NIERUCHOMOŚĆ BUDYNKOWA,
— NIERUCHOMOŚĆ LOKALOWA.
Ryc. 1. Rodzaje nieruchomości
NIERUCHOMOŚĆ GRUNTOWA TO NIERUCHOMOŚĆ ROLNA, LEŚNA LUB NIEROLNA I NIELEŚNA. MOŻE BYĆ ZABUDOWANA LUB NIE. W JEJ SKŁAD WCHODZI GRUNT RAZEM Z CZĘŚCIAMI SKŁADOWYMI, TAKIMI JAK: BUDYNKI, OBIEKTY TRWALE Z GRUNTEM ZWIĄZANE, DRZEWA I INNE ROŚLINY.
SZCZEGÓLNĄ KATEGORIĄ NIERUCHOMOŚCI GRUNTOWYCH SĄ NIERUCHOMOŚCI ROLNE. NIERUCHOMOŚĆ ROLNA ZOSTAŁA ZDEFINIOWANA W ART. 461 KC. NIERUCHOMOŚCIAMI ROLNYMI (GRUNTAMI ROLNYMI) SĄ NIERUCHOMOŚCI, KTÓRE SĄ LUB MOGĄ BYĆ WYKORZYSTYWANE DO PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI WYTWÓRCZEJ W ROLNICTWIE W ZAKRESIE PRODUKCJI ROŚLINNEJ I ZWIERZĘCEJ, NIE WYŁĄCZAJĄC PRODUKCJI OGRODNICZEJ, SADOWNICZEJ I RYBNEJ.
NIERUCHOMOŚCIĄ GRUNTOWĄ JEST TAKŻE LAS, CZYLI GRUNT O ZWARTEJ POWIERZCHNI CO NAJMNIEJ 0,10 HA, POKRYTY ROŚLINNOŚCIĄ LEŚNĄ (UPRAWAMI LEŚNYMI) — DRZEWAMI I KRZEWAMI ORAZ RUNEM LEŚNYM — LUB PRZEJŚCIOWO JEJ POZBAWIONY, PRZEZNACZONY DO PRODUKCJI LEŚNEJ LUB STANOWIĄCY REZERWAT PRZYRODY, LUB WCHODZĄCY W SKŁAD PARKU NARODOWEGO ALBO WPISANY DO REJESTRU ZABYTKÓW; ZWIĄZANY Z GOSPODARKĄ LEŚNĄ.
WŚRÓD NIERUCHOMOŚCI GRUNTOWYCH WYRÓŻNIAJĄ SIĘ DZIAŁKI BUDOWLANE. WEDŁUG PRAWA BUDOWLANEGO SĄ ONE WYDZIELONĄ CZĘŚCIĄ TERENU PRZEZNACZONĄ POD ZABUDOWĘ, NA KTÓREJ ZNAJDUJĄ SIĘ JUŻ BUDYNKI LUB DLA KTÓREJ WYDANO DECYZJĘ O WARUNKACH ZABUDOWY I ZAGOSPODAROWANIA TERENU.
O NIERUCHOMOŚCI BUDYNKOWEJ MÓWIĄ ARTYKUŁY 46 I 235 KC. ARTYKUŁ 46 STANOWI, ŻE NIERUCHOMOŚCIĄ BUDYNKOWĄ SĄ BUDYNKI TRWALE ZWIĄZANE Z GRUNTEM, LECZ SĄ ODRĘBNĄ WŁASNOŚCIĄ. NATOMIAST ARTYKUŁ 235 MÓWI, ŻE SĄ TO BUDYNKI I OBIEKTY USYTUOWANE NA GRUNCIE SKARBU PAŃSTWA LUB GRUNCIE NALEŻĄCYM DO JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO BĄDŹ ICH ZWIĄZKÓW, WZNIESIONE PRZEZ WIECZYSTEGO UŻYTKOWNIKA I STANOWIĄCE JEGO WŁASNOŚĆ.
NIERUCHOMOŚĆ LOKALOWA JEST WYODRĘBNIONA Z BUDYNKU LUB GRUNTU, JEDNAK, CO JEST NIEZWYKLE ISTOTNE, ANI BUDYNEK, ANI JEGO CZĘŚĆ NIE SĄ CZĘŚCIĄ SKŁADOWĄ NIERUCHOMOŚCI GRUNTOWEJ. SĄ TO NA OGÓŁ LOKALE MIESZKALNE LUB UŻYTKOWE. ZALICZA SIĘ DO NICH TAKŻE GARAŻ STANOWIĄCY CZĘŚĆ BUDYNKU, JEŚLI STANOWI ODRĘBNĄ WŁASNOŚĆ. ODRĘBNA WŁASNOŚĆ LOKALI JEST UREGULOWANA USTAWĄ Z DNIA 24 KWIETNIA 1994 ROKU O WŁASNOŚCI LOKALI. ODRĘBNĄ WŁASNOŚĆ LOKALOWĄ MOŻNA USTANOWIĆ:
— W DRODZE UMOWY,
— JEDNOSTRONNEJ CZYNNOŚCI PRAWNEJ WŁAŚCICIELA NIERUCHOMOŚCI,
— ORZECZENIA SĄDU ZNOSZĄCEGO WSPÓŁWŁASNOŚĆ.
KAŻDY Z POWYŻSZYCH RODZAJÓW NIERUCHOMOŚCI JEST PRZEDMIOTEM OBROTU NA RYNKU.Rynek nieruchomości
RYNEK W EKONOMII OZNACZA FORMĘ WIĘZI MIĘDZY UCZESTNIKAMI ŻYCIA GOSPODARCZEGO, FORMĘ KOMUNIKOWANIA SIĘ SPRZEDAWCÓW Z NABYWCAMI I ZAWIERANIA TRANSAKCJI KUPNA-SPRZEDAŻY, MIEJSCE DOKONYWANIA AKTÓW KUPNA-SPRZEDAŻY, ZGRUPOWANIE SPRZEDAWCÓW I NABYWCÓW. TRADYCYJNE ROZUMIENIE RYNKU MÓWI, ŻE JEST TO MIEJSCE SPOTKANIA POPYTU I PODAŻY. RYNEK NIERUCHOMOŚCI JEST WIĘC MIEJSCEM, GDZIE DOCHODZI DO TRANSAKCJI NABYCIA I SPRZEDAŻY NIERUCHOMOŚCI. ZATEM MOŻNA OKREŚLIĆ GO JAKO:
— „DZIAŁANIA I INTERAKCJE LUDZI ZAJMUJĄCYCH SIĘ KUPNEM, SPRZEDAŻĄ, WYMIANĄ, UŻYTKOWANIEM I ROZWIJANIEM NIERUCHOMOŚCI; (…)
— ABSTRAKCYJNY TERMIN, OBEJMUJĄCY WSZYSTKIE TRANSAKCJE NIERUCHOMOŚCIAMI W CAŁYM KRAJU;
— UMOWA, DZIĘKI KTÓREJ KUPUJĄCY I SPRZEDAJĄCY SPOTYKAJĄ SIĘ, BY USTALIĆ CENĘ, ZA KTÓRĄ DOJDZIE DO WYMIANY DANEJ WŁASNOŚCI;
— ZBIÓR MECHANIZMÓW, ZA POMOCĄ KTÓRYCH PRZEKAZYWANE SĄ PRAWA I UDZIAŁY W NIERUCHOMOŚCIACH, USTALANE SĄ CENY ORAZ PRZEMIESZCZANE SĄ RÓŻNE SPOSOBY UŻYTKOWANIA GRUNTÓW”.
UOGÓLNIAJĄC: „RYNEK NIERUCHOMOŚCI TO OGÓŁ WARUNKÓW, W KTÓRYCH ODBYWA SIĘ TRANSFER PRAW DO NIERUCHOMOŚCI I SĄ ZAWIERANE UMOWY STWARZAJĄCE WZAJEMNE PRAWA I OBOWIĄZKI, POŁĄCZONE Z WŁADANIEM NIERUCHOMOŚCIAMI”.
RYNEK NIERUCHOMOŚCI JEST NIEDOSKONAŁY. JEST RYNKIEM NIEFORMALNYM (PONIEWAŻ NIE POSIADA STAŁEJ SIEDZIBY I STATUTU), NIEJEDNOLITYM (NIE MA DWÓCH IDENTYCZNYCH NIERUCHOMOŚCI), NIEPRZEJRZYSTYM (UCZESTNICY RYNKU MAJĄ UTRUDNIONY DOSTĘP DO INFORMACJI O CENACH TRANSAKCYJNYCH, DOCHODOWOŚCI NIERUCHOMOŚCI), WYMAGAJĄCYM DUŻEGO KAPITAŁU, STAŁYM (JEST STAŁY W MIEJSCU), CECHUJE SIĘ WRAŻLIWOŚCIĄ WARTOŚCI NIERUCHOMOŚCI NA SPOSÓB UŻYTKOWANIA ORAZ NA ZMIANY W OTOCZENIU.
RYNEK NIERUCHOMOŚCI MOŻNA PODZIELIĆ WEDŁUG KILKU KRYTERIÓW:
— PRZEDMIOTOWEGO,
— ZASIĘGU PRZESTRZENNEGO,
— NABYWANYCH PRAW DO NIERUCHOMOŚCI,
— CENY,
— JAKOŚCI.
KRYTERIUM PRZEDMIOTOWE OKREŚLA FUNKCJĘ, JAKĄ PEŁNI NIERUCHOMOŚĆ. MOGĄ TO BYĆ NP. NIERUCHOMOŚCI MIESZKANIOWE (DOMY, LOKALE MIESZKALNE, KTÓRE NIE PRZYNOSZĄ DOCHODU WŁAŚCICIELOWI), KOMERCYJNE (PRZYNOSZĄCE DOCHÓD), PRZEMYSŁOWE (FABRYKI ITP.), ROLNE (POLA, LASY, SADY), PRZEZNACZENIA SPECJALNEGO (CMENTARZE, OBIEKTY SAKRALNE).
ZASIĘG PRZESTRZENNY DZIELI RYNEK NIERUCHOMOŚCI NA LOKALNY, REGIONALNY, KRAJOWY, MIĘDZYNARODOWY.
KRYTERIUM NABYWANYCH PRAW WYRÓŻNIA RYNEK NAJMU (WŁAŚCICIEL WYNAJMUJE NIERUCHOMOŚĆ NAJEMCOM) I RYNEK LOKAT (INWESTORZY NABYWAJĄ NIERUCHOMOŚĆ).
NIERUCHOMOŚCI NA RYNKU MOŻNA TAKŻE PODZIELIĆ WEDŁUG CEN I JAKOŚCI. W TEN SPOSÓB WYRÓŻNIA SIĘ NIERUCHOMOŚCI Z RÓŻNYCH SEGMENTÓW CENOWYCH (NP. SEGMENT NAJMNIEJSZYCH LOKALI MIESZKALNYCH, TZW. SEGMENT POPULARNY, APARTAMENTY). NIERUCHOMOŚCI WYŻSZEJ JAKOŚCI TO TZW. NIERUCHOMOŚCI PREMIUM.
WARTO WYRÓŻNIĆ TAKŻE WYSTĘPUJĄCY WŚRÓD NIERUCHOMOŚCI PODZIAŁ RYNKU NA WTÓRNY I PIERWOTNY. RYNEK PIERWOTNY DOTYCZY NOWYCH NIERUCHOMOŚCI. W TYM PRZYPADKU JEDNĄ ZE STRON TRANSAKCJI JEST INWESTOR. NA RYNKU WTÓRNYM NABYWCY KUPUJĄ NIERUCHOMOŚĆ OD POPRZEDNIEGO WŁAŚCICIELA, KTÓRY MOŻE BYĆ ZARÓWNO OSOBĄ FIZYCZNĄ, JAK I PRAWNĄ.
Ryc. 2. Rynek wtórny a pierwotny
DO PODEJMOWANIA CZYNNOŚCI NA RYNKU NIERUCHOMOŚCI NIEZBĘDNA JEST ZDOLNOŚĆ PRAWNA I ZDOLNOŚĆ DO CZYNNOŚCI PRAWNYCH. ZDOLNOŚĆ PRAWNĄ MA KAŻDY CZŁOWIEK OD MOMENTU NARODZIN. NIE MOŻNA SIĘ JEJ ZRZEC, NIE PODLEGA TEŻ ŻADNYM OGRANICZENIOM. OSOBA FIZYCZNA TRACI ZDOLNOŚĆ PRAWNĄ W CHWILI ŚMIERCI LUB W PRZYPADKU ORZECZENIA O UZNANIU ZA ZMARŁEGO. NATOMIAST ZDOLNOŚĆ DO CZYNNOŚCI PRAWNEJ MOŻE BYĆ PEŁNA LUB OGRANICZONA. PEŁNĄ ZDOLNOŚĆ DO CZYNNOŚCI ZDOBYWA SIĘ W CHWILI UZYSKANIA PEŁNOLETNOŚCI. MAŁOLETNI PONIŻEJ 13. ROKU ŻYCIA I UBEZWŁASNOWOLNIENI CAŁKOWICIE NIE POSIADAJĄ ZDOLNOŚCI DO CZYNNOŚCI PRAWNYCH.B. ŚLUSARCZYK, S. ŚLUSARCZYK, PODSTAWY MIKRO- I MAKROEKONOMII, POLITECHNIKA LUBELSKA, LUBLIN 2011, STR. 47.
A. BALICKI, ANALIZA RYNKU, WYDAWNICTWO WYŻSZEJ SZKOŁY ZARZĄDZANIA W GDAŃSKU, GDAŃSK 2002, STR. 9.
E. KUCHARSKA-STASIAK I IN., UWARUNKOWANIA ROZWOJU RYNKU NIERUCHOMOŚCI, WYDAWNICTWO ABSOLWENT, ŁÓDŹ 2000, STR. 17.
TAMŻE, STR. 18.
E. KUCHARSKA-STASIAK I IN., UWARUNKOWANIA ROZWOJU RYNKU …, DZ. CYT., STR. 18, 29—30.
E. KUCHARSKA-STASIAK, NIERUCHOMOŚCI W GOSPODARCE RYNKOWEJ, PWN, WARSZAWA 2006.Podmioty na rynku nieruchomości
RYNEK NIERUCHOMOŚCI TWORZĄ PRZEDE WSZYSTKIM NABYWAJĄCY I SPRZEDAJĄCY. JAKO NABYWAJĄCEGO ROZUMIEMY OSOBĘ, KTÓRA WYRAŻA CHĘĆ NABYCIA NIERUCHOMOŚCI ORAZ DYSPONUJE KAPITAŁEM LUB MOŻLIWOŚCIĄ JEGO POZYSKANIA. W SZERSZYM UJĘCIU — NA RYNKU NIERUCHOMOŚCI FUNKCJONUJĄ TAKŻE INNE PODMIOTY, TAKIE JAK: AGENCJE NIERUCHOMOŚCI, POŚREDNICY, ZARZĄDCY NIERUCHOMOŚCI, RZECZOZNAWCY, DEWELOPERZY, KREDYTODAWCY, DORADCY INWESTYCYJNI, ARCHITEKCI, UBEZPIECZYCIELE, PRAWNICY. ROZWÓJ RYNKU NIERUCHOMOŚCI SPOWODOWAŁ ROZKWIT BRANŻ ZWIĄZANYCH Z OBSŁUGĄ NIERUCHOMOŚCI. RYNEK STAŁ SIĘ NA TYLE ZŁOŻONY, ŻE NABYWCY I SPRZEDAJĄCY WYMAGAJĄ POMOCY WYSPECJALIZOWANYCH PODMIOTÓW. WYMIENIĆ TU MOŻNA INSTYTUCJE WYMAGANE DLA OBSŁUGI NIERUCHOMOŚCI, NA PRZYKŁAD PRAWNICY, UBEZPIECZYCIELE, ARCHITEKCI, ORAZ WSPOMAGAJĄCE — SPECJALIŚCI INNYCH DZIEDZIN: POŚREDNICY, ZARZĄDCY I DORADCY. WEDŁUG DANYCH GUS W GRUDNIU 2019 ROKU W REJESTRZE REGON (KRAJOWY REJESTR URZĘDOWY PODMIOTÓW GOSPODARKI NARODOWEJ) ODNOTOWANYCH BYŁO 265 858 PRZEDSIĘBIORSTW ZWIĄZANYCH Z OBSŁUGĄ RYNKU NIERUCHOMOŚCI.
Ryc. 3. Uczestnicy rynku nieruchomości
ZAWÓD POŚREDNIKA NIERUCHOMOŚCI OKREŚLONY ZOSTAŁ W USTAWIE Z 21 SIERPNIA 1997 O GOSPODARCE NIERUCHOMOŚCIAMI (DZ. U. 1997, NR 115 POZ. 741). ARTYKUŁ 179A MÓWI, ŻE POŚREDNIK TO PRZEDSIĘBIORCA PROWADZĄCY DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZĄ Z ZAKRESU POŚREDNICTWA W OBROCIE NIERUCHOMOŚCIAMI. SAMO „POŚREDNICTWO”, WEDŁUG ARTYKUŁU 179B, JEST CZYNNOŚCIĄ POLEGAJĄCĄ NA WYKONYWANIU PROCEDUR ZMIERZAJĄCYCH DO ZAWARCIA UMÓW PRZEZ INNE OSOBY:
— NABYCIA LUB ZBYCIA PRAW DO NIERUCHOMOŚCI,
— NABYCIA LUB ZBYCIA SPÓŁDZIELCZEGO WŁASNOŚCIOWEGO PRAWA DO LOKALU,
— NAJMU LUB DZIERŻAWY NIERUCHOMOŚCI LUB ICH CZĘŚCI,
— INNYCH NIŻ OKREŚLONE POWYŻEJ, KTÓRYCH PRZEDMIOTEM SĄ PRAWA DO NIERUCHOMOŚCI LUB ICH CZĘŚCI.
POŚREDNIK PROWADZĄCY DZIAŁALNOŚĆ JEST ZOBOWIĄZANY DO UBEZPIECZENIA SIĘ OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CYWILNEJ ZA SZKODY WYRZĄDZONE W ZWIĄZKU Z POŚREDNICTWEM W OBROCIE NIERUCHOMOŚCIAMI. OD 1 STYCZNIA 2014 ROKU ZAWÓD POŚREDNIKA ZOSTAŁ UWOLNIONY, WRAZ Z WPROWADZENIEM USTAWY DEREGULACYJNEJ. USTAWA TA DEREGULOWAŁA TAKŻE ZAWÓD ZARZĄDCY NIERUCHOMOŚCI.
ZARZĄDCĄ NIERUCHOMOŚCI NAZYWANY JEST PRZEDSIĘBIORCA PROWADZĄCY DZIAŁALNOŚĆ ZWIĄZANĄ Z ZARZĄDZANIEM NIERUCHOMOŚCIAMI (ART. 184A USTAWY O GOSPODARCE NIERUCHOMOŚCIAMI). ARTYKUŁ 184B OPISUJE ZARZĄDZANIE NIERUCHOMOŚCIĄ JAKO CZYNNOŚCI ZAPEWNIAJĄCE RACJONALNĄ GOSPODARKĘ NIERUCHOMOŚCIĄ. DO DZIAŁAŃ ZARZĄDCY NALEŻY:
— ODPOWIEDNIE GOSPODAROWANIE EKONOMICZNO-FINANSOWE NIERUCHOMOŚCI,
— ZACHOWANIE BEZPIECZEŃSTWA UŻYTKOWANIA I EKSPLOATACJI NIERUCHOMOŚCI,
— DOPASOWANIE WŁAŚCIWEJ GOSPODARKI ENERGETYCZNEJ,
— ADMINISTROWANIE NIERUCHOMOŚCIĄ,
— UTRZYMANIE NIERUCHOMOŚCI W STANIE ZGODNYM Z PRZEZNACZENIEM.
POMIMO DEREGULACJI ZAWODÓW ZARÓWNO POŚREDNICY, JAK I ZARZĄDCY MOGĄ UBIEGAĆ SIĘ O LICENCJE NA WYKONYWANIE ZAWODU. WYDAWANE SĄ ONE M.IN. PRZEZ FEDERACJĘ POROZUMIENIE POLSKIEGO RYNKU NIERUCHOMOŚCI LUB POLSKĄ FEDERACJĘ RYNKU NIERUCHOMOŚCI. POŚREDNICY I ZARZĄDCY NALEŻĄCY DO FEDERACJI MAJĄ OBOWIĄZEK PROWADZIĆ DZIAŁALNOŚĆ ZGODNIE Z OKREŚLONĄ ETYKĄ ZAWODOWĄ, CO MA POMÓC WYKLUCZYĆ Z ZAWODU NIERZETELNYCH PRZEDSIĘBIORCÓW.
WAŻNĄ ROLĘ NA RYNKU NIERUCHOMOŚCI PEŁNIĄ TAKŻE RZECZOZNAWCY NIERUCHOMOŚCI. JAKO JEDEN Z NIEWIELU ZAWODÓW POZOSTAŁ ON LICENCJONOWANY. DZIAŁALNOŚĆ RZECZOZNAWCY REGULUJE ARTYKUŁ 174 USTAWY Z 21 SIERPNIA 1997 ROKU O GOSPODARCE NIERUCHOMOŚCIAMI. RZECZOZNAWCA MAJĄTKOWY ODPOWIEDZIALNY JEST ZA OKREŚLANIE WARTOŚCI NIERUCHOMOŚCI, A TAKŻE MASZYN I URZĄDZEŃ TRWALE Z NIMI ZWIĄZANYCH.A. CHYCAK, A. JARMOŁAJEW, „CZYNNIKI EKONOMICZNE WPŁYWAJĄCE NA RYNEK NIERUCHOMOŚCI”, W: NIERUCHOMOŚĆ JAKO PRZEDMIOT INWESTOWANIA I ZARZĄDZANIA, POD RED. E. GOŁĄBESKIEJ, WYŻSZA SZKOŁA FINANSÓW I ZARZĄDZANIA W BIAŁYMSTOKU, BIAŁYSTOK 2007, STR. 21.
GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY, ZMIANY STRUKTURALNE GRUP PODMIOTÓW GOSPODARKI NARODOWEJ W REJESTRZE REGON, 2019.
ART. 3, TEKST JEDN. DZ. U. 2016, POZ. 555.
A. ANTCZAK-STĘPNIAK, CZYNNIKI DETERMINUJĄCE DZIAŁALNOŚĆ DEWELOPERSKĄ NA POLSKIM RYNKU MIESZKANIOWYM, WYDAWNICTWO UNIWERSYTETU ŁÓDZKIEGO, ŁÓDŹ 2019.
E. KUCHARSKA-STASIAK, NIERUCHOMOŚCI W GOSPODARCE…, DZ. CYT.
M. DĄBROWSKI, K. KIREJCZYK, INWESTYCJE DEWELOPERSKIE, TWIGGER, WARSZAWA 2001, STR. 8-9.
M.W. JERZAK, ORGANIZACJA I EKONOMIKA PRODUKCJI BUDOWLANEJ, AKADEMIA EKONOMICZNA W KATOWICACH, KATOWICE 1990, STR. 9—12.
G. BIRRELL, G. SHI BIN, THE UK PROPERTY DEVELOPMENT PROCESS: ITS PHASES AND THEIR DEGREE OF IMPORTANCE TO PROFITABILITY, RICS RESEARCH, LONDON 1997, STR. 1—7.USTAWA Z DNIA 6 LIPCA 1982 R. O KSIĘGACH WIECZYSTYCH I HIPOTECE, ART. 5.
USTAWA Z DNIA 17 MAJA 1989 ROKU — PRAWO GEODEZYJNE I KARTOGRAFICZNE (TEKST JEDN. DZ. U. 2010, NR 193 POZ. 1287, Z PÓŹN. ZM.).
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ROZWOJU REGIONALNEGO I BUDOWNICTWA Z DNIA 29 MARCA 2001 ROKU W SPRAWIE EWIDENCJI GRUNTÓW I BUDYNKÓW (DZ. U. NR 38 POZ. 454, Z PÓŹN. ZM.).
USTAWA Z DNIA 17 MAJA 1989 ROKU — PRAWO GEODEZYJNE I KARTOGRAFICZNE (TEKST JEDN. DZ. U. 2010, NR 193 POZ. 1287 Z PÓŹN. ZM.).
USTAWA Z DNIA 7 LIPCA 1994 R. — PRAWO BUDOWLANE (DZ. U. NR 89 POZ. 414 Z PÓŹN. ZM.).E. Kozak, Stawka VAT przy sprzedaży nieruchomości, www.ifirma.pl/blog/stawka-vat-przy-sprzedazy-nieruchomosci.html
USTAWA Z DNIA 23 LIPCA 1983 R. O PODATKU OD SPADKÓW I DAROWIZN (DZ. U. Z 2015 R., POZ. 86, Z PÓŹN. ZM.).
USTAWA O PODATKACH I OPŁATACH LOKALNYCH, ART.4 UST.1 PKT. 3.
USTAWA Z 15 LISTOPADA 1984 R. O PODATKU ROLNYM (TEKST JEDNOLITY: DZ. U. 2006, NR 136, POZ. 969 — OSTATNIA ZMIANA: DZ. U. 2008, NR 116 POZ. 730).
art. 336 Kodeksu cywilnego
USTAWA Z DNIA 30 PAŹDZIERNIKA 2002 R. O PODATKU LEŚNYM (DZ. U. 2019, POZ. 888, T.J.).A. MICHALAK, FINANSOWANIE INWESTYCJI W TEORII I PRAKTYCE, PWN, WARSZAWA 2007.
D. DĘBSKI, EKONOMIKA I ORGANIZACJA PRZEDSIĘBIORSTW. CZĘŚĆ 2, WSIP, WARSZAWA 2006.
A. MICHALAK, FINANSOWANIE INWESTYCJI W TEORII I PRAKTYCE, PWN, WARSZAWA 2007, STR. 69.
R. MAŁACHA, ZARZĄDZANIE FINANSAMI I WYCENA FIRMY, OFICYNA WYDAWNICZA UNIMEX, WROCŁAW 2014.
D. MIŁASZEWICZ, FINANSOWANIE DZIAŁALNOŚCI ROZWOJOWEJ PRZEDSIĘBIORSTW, „EKONOMIKA I ORGANIZACJA PRZEDSIĘBIORSTWA” 2006, NR 10, STR. 42—49
K. MALESA, T. MALESA, KREDYT HIPOTECZNY JAKO GŁÓWNE ŹRÓDŁO FINANSOWANIA INWESTYCJI NA RYNKU NIERUCHOMOŚCI, „ZARZĄDZANIE INNOWACYJNE W GOSPODARCE I BIZNESIE” 2016, NR 1, STR. 141—152.
USTAWA Z DNIA 6 LIPCA 1982 R. O KSIĘGACH WIECZYSTYCH I HIPOTECE (DZ. U. 2019, POZ. 2204 T.J.).
T.T. KACZMAREK, J. KRÓLAK-WERWIŃSKA, HANDEL MIĘDZYNARODOWY. ZARZĄDZANIE RYZYKIEM. ROZLICZENIA FINANSOWE, WOLTERS KLUWER, WARSZAWA 2008.
M. KACHNIEWSKI, RYNEK KAPITAŁOWY I GIEŁDA PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH, FUNDACJA EDUKACJI I RYNKU KAPITAŁOWEGO, WARSZAWA 2008.D. GRAZIOSI, BE A REAL ESTATE MILLIONAIRE: SECRET STRATEGIES FOR LIFETIME WEALTH TODAY, VANGUARD PRESS, PHILADELPHIA 2007, STR. 29—52.
M. Gostkowska-Drzewicka, E. Pestka, Ekonomiczne uwarunkowania rozwoju rynku mieszkaniowego w Polsce — klasyfikacja (cz. I), „Zarządzanie i Finanse. Journal of Management and Finance” 2004, nr 1.
R. CYRAN, CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA ROZWÓJ RYNKU NIERUCHOMOŚCI, „NIERUCHOMOŚCI C.H. BECK” 2006, NR 11 (99).
D. GRAY, MAKING MONEY IN REAL ESTATE. THE CANADIAN GUIDE TO PROFITABLE INVESTING IN RESIDENTIAL PROPERTY, JOHN WILEY&SONS, MISSISSAUGA 2012, STR.12—14.
A.H.M. IMAN, AN INTRODUCTION TO PROPERTY MARKETING, PENERBIT UNIVERSITI TEKNOLOGI MALYSIA, SKUDAI 2002, STR. 42—56.
A.F. Burns, W.C. Mitchell, Measuring Business Cycles, NBER, New York 1946.
E. Kucharska-Stasiak, Podstawy funkcjonowania rynku nieruchomości: ujęcie teoretyczne, Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2005.
R. Barras, Property and the economic cycle: Building cycles revisited, “Journal of Property Research” 1994, No.11 (3).
więcej..