Nowa gra w Chińczyka - ebook

SŁOWO OD WYDAWCY

„Gdy wieją wichry zmian, jedni budują mury, inni stawiają wiatraki” – głosi stare chińskie przysłowie. Bez wątpienia w obecnych czasach jesteśmy świadkami nie tylko wichrów, ale i gwałtownych burz. Zawiła sytuacja międzynarodowa zmienia się co najmniej z tygodnia na tydzień. W ostatnich latach światem wstrząsnęła seria wydarzeń, które wyrwały Zachód z letargu: kryzys migracyjny, wojna w Syrii, agresja Rosji na Ukrainę, konflikt izraelsko-palestyński, odzyskanie Górskiego Karabachu przez Azerbejdżan, spór o Tajwan, wojny medialne i ideologiczne, rywalizacja w cyberprzestrzeni… Na jednego z najważniejszych graczy tej skomplikowanej sceny wyrastają Chiny. Zainteresowanie ich rolą w światowej układance geopolitycznej, gospodarczej czy naukowej jest dziś coraz wyższe. Jako wydawnictwo zajmujące się od ponad 30 lat tematyką chińską, nie możemy być obojętni na współczesne oblicze tego kraju, które fascynuje, ale i napełnia obawą.

Zawsze staraliśmy się przedstawiać zagadnienia dotyczące Chin przez pryzmat prac zarówno najlepszych polskich i zagranicznych sinologów, jak i autorów chińskojęzycznych. Piszą dla nas też wybitni specjaliści zajmujący się zagadnieniami z zakresu stosunków międzynarodowych. Korzystamy z usług najlepszych polskich tłumaczy języka chińskiego. Nie tylko nasi autorzy i tłumacze, ale także przedstawiciele naszego wydawnictwa odwiedzali Chiny i mogli na własne oczy obserwować kolosalne zmiany zachodzące w tym państwie. Państwie istniejącym od tysięcy lat, które śmiało możemy nazwać samodzielną cywilizacją, wymykającą się prostym i sztampowym ocenom, tak często spotykanym w głównym obiegu informacyjnym.

Na licznych spotkaniach Czytelników z naszymi autorami, które już coraz częściej przenoszą się do sfery on-line, najczęściej padają takie pytania jak: czy Chin należy się bać, jak rozumieć postępowanie Chin, kolosalną ekspansję gospodarczą, czego się spodziewać w przyszłości? I wreszcie: czy Chiny stanowią zagrożenie dla świata Zachodu? Z niepokojem zastanawiamy się, jak w obliczu zachodzących zmian zachowają się Chiny, które w ostatnich trzech dekadach zbudowały swoje „wiatraki”, wykorzystały pomyślne wiatry i błyskawicznie umocniły swą pozycję na arenie międzynarodowej. Pomimo coraz silniejszych zawirowań gospodarczych i geopolitycznych, Chiny nadal łączy z resztą świata sieć wielowarstwowych powiązań niemal w każdej sferze. Na Zachodzie pojawiają się coraz wyraźniejsze głosy na temat konieczności dążenia do uniezależnienia się od Chin, jednak zależność światowych gospodarek od dostaw z tego kraju odnotowuje regularny wzrost. Nie ulega wątpliwości, że każda podejmowana w tej kwestii decyzja będzie wpływać na wszystkich globalnych graczy i gospodarki. Niezależnie od nastrojów geopolitycznych i konsekwencji wojny handlowej pomiędzy USA i Chinami, każda ze stron coraz wyraźniej czuje presję rywalizacji. Nasi wybitni specjaliści starają się zawsze jak najbardziej wyczerpująco odpowiedzieć na te pytania. Wciąż jednak w głównym nurcie medialnym dominuje przekaz jednostronny, pozbawiony kontekstu i nieoparty na wiedzy na temat Chin, lecz na strachu. Co więcej, w procesie kształtowania polskiej racji stanu elita polskich sinologów i specjalistów z dziedziny stosunków międzynarodowych jest wciąż zbyt mało wykorzystywana. Tak właśnie narodził się pomysł na stworzenie niniejszej książki.

Zaproponowaliśmy naszym wybitnym autorom-sinologom, prof. Bogdanowi Góralczykowi i prof. Marcinowi Jacoby’emu, swego rodzaju starcie. Starcie opinii i analiz w książce ujętej w formę wywiadu. Do przeprowadzenia wartkiej rozmowy między nimi – bez żadnych kompromisów – o tym, czego możemy się spodziewać po Chinach oraz co wpływa na ich decyzje i plany, udało nam się przekonać dziennikarza, który zna Chiny, jak mało kto w Polsce. Redaktor Tomasz Sajewicz był korespondentem Polskiego Radia w Pekinie od 2005 roku. Poznał codzienne życie w Chinach i był naocznym świadkiem przekształceń zachodzących współcześnie w Państwie Środka. Przekazujemy więc Czytelnikom książkę stworzoną przez autorów, którzy znają Chiny „od podszewki”, pragną się tą wiedzą podzielić i skłonić nas do spojrzenia na tę cywilizację nie przez pryzmat krzykliwych tytułów medialnych i mylnych uproszczeń, ale rzetelnej wiedzy pogłębianej latami – oczami ludzi, którzy, jak to pada w klasyku filmowym, „naprawdę tam byli”.

Seria rozmów dwóch profesorów z redaktorem Sajewiczem zarejestrowana została latem 2023 roku. W trakcie późniejszych prac redakcyjnych nasi rozmówcy dodali konieczne aktualizacje tak, by dyskusja odzwierciedlała stan na wiosnę 2024 roku. Z tekstu wyłania się złożony obraz dynamicznie zmieniającego się porządku światowego, którego nie można już sobie wyobrazić bez Chin w roli kluczowego aktora. To również obraz coraz bardziej autorytarnych i pewnych siebie władz w Pekinie, które jednocześnie stają przed wieloma arcytrudnymi wyzwaniami. Profesorowie starają się „odczarować” Chiny, przekonując, że dużo łatwiej jest je zrozumieć, jeśli spojrzymy na nie w szerokim kontekście historycznym, nie zapominając również o innych, ważnych graczach geopolitycznych, którzy na działania Chin silnie wpływają – przede wszystkim Stanach Zjednoczonych. W rozmowie bardzo często, obok USA, przewija się temat Tajwanu. Nie brakuje również żywej dyskusji o kwestiach trudnych, takich jak prawa człowieka, ochrona danych osobowych, wykorzystywanie technologii do inwigilacji, czy propaganda. Sporą część książki zajmują rozmowy o tym, dlaczego w Polsce brakuje rzeczowej, chłodnej dyskusji o Chinach oraz strategicznego myślenia o współpracy politycznej i gospodarczej z tym trudnym, ale bezdyskusyjnie ważnym partnerem międzynarodowym.

Oddajemy w Państwa ręce książkę, która stanowi pewną przeciwwagę dla dyskursu o Chinach w głównym nurcie polskich mediów. Niejedna wypowiedź profesorów Góralczyka i Jacoby’ego może państwa zaskoczyć, a nawet zaniepokoić, niejedna opinia może się wydawać kontrowersyjna. Jednak dyskusja ta niewątpliwie pomaga otworzyć oczy, pokazując szeroki kontekst problematyki chińskiej w całej jej złożoności, zmuszając nas również do krytycznego spojrzenia na nas samych oraz na to, jak widzimy nasze miejsce w zmieniającym się świecie.

_Andrzej Parzymies,_
_dyrektor Wydawnictwa Akademickiego Dialog_