- W empik go
O rozmaitem następstwie na tron za dynastji Piastów - ebook
O rozmaitem następstwie na tron za dynastji Piastów - ebook
Klasyka na e-czytnik to kolekcja lektur szkolnych, klasyki literatury polskiej, europejskiej i amerykańskiej w formatach ePub i Mobi. Również miłośnicy filozofii, historii i literatury staropolskiej znajdą w niej wiele ciekawych tytułów.
Seria zawiera utwory najbardziej znanych pisarzy literatury polskiej i światowej, począwszy od Horacego, Balzaca, Dostojewskiego i Kafki, po Kiplinga, Jeffersona czy Prousta. Nie zabraknie w niej też pozycji mniej znanych, pióra pisarzy średniowiecznych oraz twórców z epoki renesansu i baroku.
Kategoria: | Klasyka |
Zabezpieczenie: | brak |
Rozmiar pliku: | 267 KB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
Pierwszy z dynastji Piastów Ziemowit, w pamiętnej owej u Lechitów przez Swiatopełka, Króla W. Morawji podusczonej odmianie, nastąpi! w Gnieźnie na miejsce Popiela II. zapewne za wykrzykiem, czyli zgodnem obraniem od narodu, któremu ojciec rada, on sam dzielnością pomógł był do •wyłamania się z pod ochydzonego jarzma. Ze lubo dynastja ta z zwyczaju azjatyckiego od Piasta, jako sczepu rodu nazywała się, jednak Piast nie panował, dowodziliśmy tego w T.II Wiad… his. kryt… pod Kadłubk… w przyp. 44. p. 508. Po Ziemowicie syn jego Leszek, po Leszku syn Leszka Ziemomysł wszedł na tron (1). Bogufał – (1) "Semovit Filius Pazt Choscyconis viribus et etate crevit de die in diem in augmentum proficere probitatis cacpit, eo tenus, quod res regum et dux cum Polonie ducem concorditer ordinavit…. Successit mortuo Lesco filius ejus..Lestkoni quoque morienti Ziemomisl filius ejus successit. Mart. Gali.
chociaż Piastą niedorzecznie Xiążeciem kładzie i o jego obraniu twierdzi, atoli nie odpisuje się od poprzedników swoich, że potomkowie jego najbliżsi następstwem synów po ojcach do panowania przychodzili (1). O Leszku przydaje, że sobie syna Ziemomysła za wspólnika przybrał, i z nim razem w pokoju rządził (2). Tedy tylko samo jedno obranie na tron pierwszego sczepu dynastji Piastów ma zaświadczenie najdawniejszych naszych pisarzów. Długosz pierwszym Xiążęciem Piasta podając, toż o obraniu po nim Ziemowita twierdząc, mógł się poniekąd co do owego na Bogufale, co do tego, na dwóch wcześniejszych zasadzać, lecz śmiesznie wcale już naówczas mianuje szlachtę, owszem jej samej z wyłączeniem reszty narodu, jego powagę przyczytuje (3). O Leszku podobnież się wysłowia, iż go szlachta wraz z baronami wyniosła na tron, a Ie był małoletni, z tych liczby przedała mu opiekunów (4). Ale gdy tenże Długosz doZie- – p, 59. Semovito filius ejus Lesko, Leszkoni vero filius ejus Ziemomysł successit. Kad. II. Ep. 9.
(1) Q ualuordecim annos suae aetalis habens patri in regno successit, mówi Gall o Ziemowicie p. 25. c d. Somersb.
(2) Cum eodem filio terras Dominio suo subjeclas in pace gubernavit.
Semomysl vero a… d. DCCCCXIII. (913.) prout annales Polonorum narrant historie,Patri suo L' oni IV. in regno successit. Idem p. 24.
(3) Post ejus decessum Piasti favore et veconcordi totius nobilitatis illius ejus Semovitus in Ductur,et thronus paternus illi decernitur gubernandus. Ep-84.
(4) Renevolentiam Semovito praestitam ir momysła przychodzi, ponieważ nie bruździła mu małoletność, o żadnem względem przyjęci; go namyślaniu się, i obradach nie wzmiankuje (1). Nie ma tedy by też najlżejszego pozoru do powątpiewania, żeby od początku monarchji dynastji Piastów, następstwo na tron synów po ojcach niebyło zagruntowane; izby zaś prawem patrimonialnem go posiadali, to jest izby po ojcu każdemu z jego potomków część w niem należała, tego z pomienionych wiadomości nie szlakujemy, wszakże razem ani znajdujemy wzmianki; z drugiej strony przyznać należy, iż oni pierwsi czterech panujący, nieliczne zostawili potomstwo, owszem, ponieważ Ziemowit Leszka małoletnim od umarł, i o Leszku Długosz świadczy, że się po wielu leciech ledwo doczekał Ziemomysła, o tym też, ze jego żona znaczny czas niepłodna, nakoniec urodziła Mieczysława, w samej rzeczy dosyć się znaczy, że przez kilka stopniów, dom Piastów tylko się jedynakami utrzymywał. Ditmar Merseburgski, którego Annalista Saxo co do słowa powtarza, daje Mieczysławowi okrom Bolesława Chrobrego z pierwszej – nem, quem unicum relinquerat convertunt. Oui etsi nondum debitae aetatis statum.attingeret, Procerum tamen et Nobilitatis communi assensu post patris funebrias.. Leszito ipse in Principem assumplus, et certi Barones pro curatoribus donec adolescerct illi deputaulur. Ib id… pag. 85.
(1) Łescone mortuo, filius suus Zemomysl perfectam actatem nactus, sibi succedit ut… sup.
Łony Dąbrówki, z drugiej Ody trzech synów, Mieszka, Swiatopełka, Bolesława naszym kronikarz om wcale nieznanych (1), razem też obwinia Bolesława Chrobrege o wyzucie braci z części im należących, a przywlasczenie sobie samemu jednemu całego Państwa (2). Także rozmaici niemieccy dziejów zbieracze, w zatargach po Bolesławie Chrobrym miedzy jego potomstwem (3), skarżąc na Mieczysława II. ze zawzięcie braci prześladujący, dla zdobycia ich udziałów, nakoniec ich powysadzał. U naszych dawnych głucho o tym; wszakże Naruszewicz który pojedyncze owych powieści, sprzecznemi miedzy sobą powikłanemi i ciemnemi okazuje, – (1) Ob. Tablice geneal. Narusz, w T. II. R. 20. Chronograph. Saxo ad au. 1025. 30. 31. 32. in acces. Leib. T. I. p. 239. sq. Chron. Ulberici ad 1025. 1020. Ib. T. II. p. 57. sq. Powieści te sa niedołężne i w sczególach dziko powikłane, wszakże treścią zaświadczają.
(2) Anno dominicae incarnationis 992. regni autem tertii Ottonis octavo, hic praefatus Dux jam senex et febricitans, ab exilio ad patriam transit, relinquens regnum suimet plurimis dividendum, quod postea filius ejusdem Bolizlaus noverca et fratribus expulsa, excaecatisque familiaribus suis Odilieno atque Pribuvojo vu!pina calliditate traxit in unum. Hic ut tantum solus dominaretur, jus, ac omne fas postposuit. Ap. Leibn… in Scrip. Brunsv. T. I. p. 300. Słowa Annal. Saxo in Eccardi Script… med… aevi T. II, p. 353.
(3) UIpho Conradi Salici. Pist. Script. Germ. T. III. ed. Ratisb. 1731. p. 470. 477. Otto Frisingeński in Urstisii Script. German. T. I. p. 132. Ann. Hildelsh. Leibn. Script. Bruns.T. I. p. 726. Annal. Sax… p. 461. Godfrid. Witerbski in Chron. Ser. Ger. Pist. T. II. p. 330.
co do różnych okoliczności (1) w ogóle na nich się zasadza, twierdząc o wewnętrznych po zejściu Bolesława Chrobrego, z przyczyny kilku od niego zostawionych synów zamieszaniach do czego nawet w przyp. do ks. II. T. III. n. 323. stosuje wzmiankę Nestora pod rokiem 1030. o tumulcie u Lachów po śmierci Bolesława Chrobrego, w którym wielu xięży i Bojarów zabito; tudzież Rosmy pod r. 1022 – o prześladowaniu w Polscze Chrześcian.
Po Mieczysławie II. jeden się tylko syn został Kazimierz, ponieważ młodszy Bolesław pierwej umarł (2). Powierzono z razu pod tytułem opieki, rządy kraju matce jego, wszakże niesforność i duma krajowych mocarzy knowała postać, monarchję polską miedzy siebie na udzielne ułomki rozszarpać. Wypłoszono matkę, jako nienawisną narodowi, a wnet i syna, bojąc się od niego zemsty (3). Prawdziwy ich zamiar wyświeca przykład Mieczysława czyli Masława, który w ziemi płockiej górując urodzeniem i bogactwy, do tego zuchwały, nie tylko moc ale nawet znamiona najwyższej dostojności, i to z zezwoleniem znacznej tamecznego obywatelstwa liczby, sobie przywłaszczał (4). Zapewne ukształ- – (1) Przyp… do ks. II. T. III. pod liczb. 404. 405. zbija jednakże w przyp. do ks. I. T. II. uro. 163.
(2) Ob. Tabl… geneal. Narusz. T. II. k. 22.