Obciążenia fiskalne przedsiębiorstw a międzynarodowa konkurencyjność gospodarcza - ebook

Wstęp

Współ­cze­śnie każ­de pań­stwo zmie­rza­ją­ce do re­ali­za­cji przy­ję­tej przez sie­bie po­li­ty­ki spo­łecz­no-go­spo­dar­czej po­sta­wio­ne jest przed ko­niecz­no­ścią zgro­ma­dze­nia środ­ków bu­dże­to­wych, umoż­li­wia­ją­cych re­ali­za­cje wy­zna­czo­nych ce­lów. Spo­so­bem po­zy­ska­nia środ­ków fi­nan­so­wych jest re­ali­zo­wa­na przez pań­stwo ak­tyw­ność w za­kre­sie po­li­ty­ki fi­skal­nej, w któ­rej ist­nie­ją­ce pra­wo po­dat­ko­we oraz do­stęp­ne in­stru­men­ty ad­mi­ni­stra­cyj­ne de­cy­du­ją o po­zio­mie ży­cia oby­wa­te­li, tem­pie wzro­stu go­spo­dar­cze­go oraz po­zio­mie in­we­sty­cji za­gra­nicz­nych.

To, w ja­kim stop­niu sys­tem po­dat­ko­wy wpły­wa na kie­run­ki dzia­łań po­dat­ni­ków oraz de­ter­mi­nu­je ska­lę dzia­łal­no­ści go­spo­dar­czej spo­łe­czeń­stwa, sta­ło się prze­słan­ką wy­bo­ru te­ma­tu ni­niej­szej pra­cy i pod­ję­tych ba­dań na­uko­wych.

Wzrost go­spo­dar­czy prze­ja­wia­ją­cy się wzro­stem pro­duk­cji, zwięk­sze­niem kra­jo­wych oszczęd­no­ści oraz na­pły­wem no­wych in­we­sty­cji czę­sto utoż­sa­mia­ny jest z go­spo­dar­ka­mi, w któ­rych sto­so­wa­na jest li­be­ral­na po­li­ty­ka fi­skal­na. Ni­skie staw­ki po­dat­ko­we oraz zwol­nie­nia i ulgi po­dat­ko­we – w opi­nii po­li­ty­ków – mają sty­mu­lo­wać zja­wi­ska eko­no­micz­nie po­żą­da­ne, ge­ne­ru­jąc wzrost do­cho­dów bu­dże­to­wych po­przez po­sze­rze­nie ist­nie­ją­cej bazy po­dat­ko­wej i przy­cią­gnię­cie za­gra­nicz­nych in­we­sto­rów.

Przyj­mu­je się, iż ob­ni­że­nie po­dat­ków przed­się­bior­com po­zo­sta­wi do ich dys­po­zy­cji więk­szą kwo­tę z wy­pra­co­wa­ne­go zy­sku, stwa­rza­jąc tym sa­mym moż­li­wo­ści do na­tę­że­nia in­we­sty­cji i szyb­sze­go roz­wo­ju przed­się­bior­stwa. To, w ja­kim stop­niu pod­mio­ty wy­ko­rzy­sta­ją ob­niż­kę po­dat­ków, uza­leż­nio­ne jest przede wszyst­kim od ko­niunk­tu­ry go­spo­dar­czej, czy­li po­py­tu na wy­twa­rza­ne to­wa­ry/świad­czo­ne usłu­gi. Ni­ski po­pyt ze stro­ny kon­su­men­tów nie­za­leż­nie od wy­so­ko­ści po­dat­ków spo­wo­du­je, że przed­się­bior­stwo nie zre­ali­zu­je za­pla­no­wa­nych in­we­sty­cji i nie zwięk­szy pro­duk­cji. Inne dzia­ła­nie nie mia­ło­by uza­sad­nie­nia, je­śli przed­się­bior­stwo nie znaj­du­je zby­tu na swo­je pro­duk­ty.

Bez wzglę­du na sto­pień ren­tow­no­ści kra­jo­wych przed­się­biorstw, wy­so­kość opo­dat­ko­wa­nia uwa­ża­na jest przez po­li­ty­ków za je­den z pod­sta­wo­wych czyn­ni­ków de­cy­du­ją­cych o po­zy­cji go­spo­dar­czej kra­ju. Z tego też po­wo­du rzą­dy wie­lu kra­jów sta­ra­ją się po­zy­skać za­gra­nicz­nych in­we­sto­rów, re­du­ku­jąc obo­wią­zu­ją­ce staw­ki po­dat­ko­we, li­cząc w ten spo­sób na zwięk­sze­nie atrak­cyj­no­ści kra­ju jako miej­sca pro­wa­dze­nia in­we­sty­cji. Pro­ce­sy glo­ba­li­za­cji i idą­ca za tym więk­sza mo­bil­ność ka­pi­ta­łu spra­wia, że in­we­sto­rzy, szu­ka­jąc atrak­cyj­nych lo­kat do po­mno­że­nia swo­je­go ka­pi­ta­łu, wy­bie­ra­ją kra­je ofe­ru­ją­ce naj­lep­sze wa­run­ki do pro­wa­dze­nia dzia­łal­no­ści go­spo­dar­czej. W ten spo­sób roz­po­czy­na się kon­ku­ren­cja po­dat­ko­wa – zmie­rza­ją­ca do po­zy­ska­nia jak naj­więk­szej licz­by li­czą­cych się in­we­sto­rów za­gra­nicz­nych. Hi­po­te­tycz­nie re­duk­cja sta­wek po­dat­ko­wych nie musi spo­wo­do­wać spad­ku do­cho­dów bu­dże­to­wych, po­nie­waż wraz z ob­niż­ką po­dat­ków na­stą­pi wzrost atrak­cyj­no­ści kra­ju, na­pływ no­wych in­we­sty­cji oraz zmniej­sze­nie bez­ro­bo­cia. W kon­se­kwen­cji na­stą­pi wzrost bazy po­dat­ko­wej, a tym sa­mym wzrost do­cho­dów.

Po­wyż­sza kon­ku­ren­cja po­dat­ko­wa ma na celu utrzy­ma­nie lub zwięk­sze­nie atrak­cyj­no­ści da­ne­go kra­ju jako miej­sca do pro­wa­dze­nia dzia­łal­no­ści go­spo­dar­czej. Re­duk­cja sta­wek w po­dat­ku do­cho­do­wym od osób praw­nych uwa­ża­na jest z punk­tu wi­dze­nia sku­tecz­ne­go przy­cią­gnię­cia bez­po­śred­nich in­we­sty­cji za­gra­nicz­nych za klu­czo­wą. Przyj­mu­je się, iż dla mię­dzy­na­ro­do­wych kor­po­ra­cji in­we­stu­ją­cych poza gra­ni­ca­mi swo­je­go ma­cie­rzy­ste­go kra­ju to staw­ka po­dat­ku od osób praw­nych jest jed­nym z istot­nych czyn­ni­ków de­ter­mi­nu­ją­cych wy­bór miej­sca pro­wa­dze­nia dzia­łal­no­ści. Oso­by fi­zycz­ne po­dej­mu­ją­ce dzia­łal­ność go­spo­dar­czą na ob­sza­rze in­nych kra­jów Unii Eu­ro­pej­skiej sta­no­wią mniej­sze źró­dło na­pły­wu in­we­sty­cji, gdyż czę­sto nie dys­po­nu­ją środ­ka­mi fi­nan­so­wy­mi, któ­re mo­gły­by prze­zna­czyć na fi­nan­so­wa­nie swo­jej dzia­łal­no­ści poza ma­cie­rzy­stym kra­jem¹. Do­ko­ny­wa­nie bez­po­śred­nich in­we­sty­cji za gra­ni­cą uzna­wa­ne jest za naj­wyż­szy sto­pień ak­tyw­no­ści go­spo­dar­czej przed­się­bior­stwa. Z tego po­wo­du po­wyż­sze dzia­ła­nia po­dej­mo­wa­ne są przede wszyst­kim przez jed­nost­ki go­spo­dar­cze cha­rak­te­ry­zu­ją­ce się naj­wyż­szą wy­daj­no­ścią i ren­tow­no­ścią na ryn­ku kra­jo­wym. Dla­te­go in­we­sto­wa­nie w for­mie bez­po­śred­nich in­we­sty­cji za­gra­nicz­nych, bu­do­wa­nie za­kła­dów pro­duk­cyj­nych, cen­trów tech­nicz­no-ba­daw­czych oraz sie­ci sprze­da­ży naj­czę­ściej do­ko­ny­wa­ne jest przez oso­by praw­ne.

De­cy­du­jąc o wy­bo­rze miej­sca na zlo­ka­li­zo­wa­nie dzia­łal­no­ści go­spo­dar­czej, przed­się­bior­stwo ana­li­zu­je wie­le róż­nych ele­men­tów – ta­kich jak in­fra­struk­tu­ra, bli­skość ryn­ków zby­tu i za­opa­trze­nia, do­stęp­ność wy­kwa­li­fi­ko­wa­nej ka­dry pra­cow­ni­czej. Wszyst­kie te czyn­ni­ki w okre­ślo­nym stop­niu wpły­wa­ją na po­wo­dze­nie przed­się­wzię­cia i uzy­ska­nie zy­sków fi­nan­so­wych. Jed­nym z uwzględ­nia­nych czyn­ni­ków de­cy­du­ją­cym o atrak­cyj­no­ści in­we­sty­cyj­nej da­ne­go kra­ju – poza bodź­ca­mi fi­skal­ny­mi – są kosz­ty pra­cy. Do kosz­tów pra­cy za­li­cza się kosz­ty pra­cow­ni­ka (wy­so­kość jego wy­na­gro­dze­nia) oraz po­za­pła­co­we ob­cią­że­nia pra­cy, na któ­re skła­da­ją się skład­ki na obo­wiąz­ko­we ubez­pie­cze­nie eme­ry­tal­no-ren­to­we, ubez­pie­cze­nie zdro­wot­ne, opie­kuń­cze, wy­pad­ko­we i inne, w za­leż­no­ści od kra­ju pro­wa­dze­nia dzia­łal­no­ści.

Tem­po, w ja­kim na­pły­wa­ją nowe in­we­sty­cje za­le­ży od sze­re­gu czyn­ni­ków – mogą to być: wy­so­kość po­dat­ków, kosz­ty pra­cy, ko­niunk­tu­ra na ryn­kach mię­dzy­na­ro­do­wych, wiel­kość kon­sump­cji we­wnętrz­nej, per­spek­ty­wy na przy­szłość, ist­nie­ją­ca in­fra­struk­tu­ra oraz sta­bil­ność obo­wią­zu­ją­ce­go pra­wa. Ob­ser­wo­wa­na w kra­jach UE ten­den­cja do re­duk­cji po­dat­ków kosz­tem re­zy­gna­cji z ulg i zwol­nień jest zja­wi­skiem słusz­nym ze wzglę­dów prag­ma­tycz­nych – za­pew­nia­ją­cych uprosz­cze­nie sys­te­mu – nie jest jed­nak zba­da­ne, w ja­kim stop­niu ma rów­nież wpływ po­bu­dza­ją­cy – tzn. za­chę­ca­ją­cy in­we­sto­rów do lo­ka­li­za­cji swo­jej dzia­łal­no­ści w da­nym kra­ju.

Brak kom­plek­so­wych opra­co­wań na­uko­wych z za­kre­su wpły­wu czyn­ni­ków po­dat­ko­wych i pa­ra­po­dat­ko­wych na po­ziom kon­ku­ren­cyj­no­ści pań­stwa jak rów­nież istot­na rola sys­te­mu po­dat­ko­we­go na roz­wój go­spo­dar­czy sta­ły się głów­ny­mi prze­słan­ka­mi wy­bo­ru te­ma­tu ni­niej­szej pra­cy.

Ce­lem książ­ki jest okre­śle­nie, w ja­kim stop­niu sys­tem po­dat­ko­wy oraz kosz­ty pra­cy wpły­wa­ją na po­strze­ga­nie pań­stwa w oczach za­gra­nicz­nych in­we­sto­rów jako do­ce­lo­we­go miej­sca pro­wa­dze­nia dzia­łal­no­ści go­spo­dar­czej. W pra­cy zo­sta­nie zwe­ry­fi­ko­wa­ny wpływ od­dzia­ły­wa­nia staw­ki po­dat­ko­wej od osób praw­nych oraz kosz­tów pra­cy na wiel­kość bez­po­śred­nich in­we­sty­cji za­gra­nicz­nych, po­ziom bez­ro­bo­cia, wy­so­kość eks­por­tu oraz war­tość pro­duk­tu kra­jo­we­go brut­to.

Ana­li­zie zo­sta­ną pod­da­ne wy­łącz­nie te ele­men­ty sys­te­mów po­dat­ko­wych, któ­re mają klu­czo­we zna­cze­nie dla osób praw­nych. Z tego po­wo­du ba­da­nia będą uwzględ­niać wy­łącz­nie po­da­tek do­cho­do­wy od osób praw­nych, po­da­tek od war­to­ści do­da­nej, po­da­tek od środ­ków trans­por­tu oraz po­da­tek od nie­ru­cho­mo­ści. Po­zo­sta­łe ele­men­ty sys­te­mu po­dat­ko­we­go, ze wzglę­du na zni­ko­my ich wpływ na wy­so­kość fi­nal­nych ob­cią­żeń fi­skal­nych przed­się­biorstw, zo­sta­ną po­mi­nię­te w ana­li­zie.

Ba­da­niu będą pod­le­gać wy­łącz­nie oso­by praw­ne w pań­stwach Unii Eu­ro­pej­skiej. Po­wyż­sze po­dej­ście jest efek­tem tego, iż po­szcze­gól­ne pań­stwa człon­kow­skie funk­cjo­nu­ją w zbli­żo­nym oto­cze­niu praw­nym, gwa­ran­tu­ją­cym po­dob­ne wa­run­ki do pro­wa­dze­nia dzia­łal­no­ści go­spo­dar­czej. Wy­ni­ka to z fak­tu, iż Unia jest or­ga­ni­za­cją mię­dzy­na­ro­do­wą o wspól­nym ryn­ku, cha­rak­te­ry­zu­ją­cą się bra­kiem ba­rier w wy­mia­nie han­dlo­wej, two­rzą­cą ini­cja­ty­wy le­gi­sla­cyj­ne zmie­rza­ją­ce do zwięk­sze­nia kon­ku­ren­cyj­no­ści państw człon­kow­skich na are­nie świa­to­wej.

Wśród hi­po­tez ba­daw­czych, ba­da­niu zo­sta­nie pod­da­ne stwier­dze­nie, iż ni­skie staw­ki po­dat­ko­we od osób praw­nych de­cy­du­ją o sile go­spo­dar­czej pań­stwa, są rów­nież gwa­ran­tem na­pły­wu bez­po­śred­nich in­we­sty­cji za­gra­nicz­nych. Sy­tu­acja eko­no­micz­na kra­ju uza­leż­nio­na jest od sze­re­gu czyn­ni­ków – po­li­ty­ka fi­skal­na jest głów­nym z nich. Sto­pień roz­wo­ju eko­no­micz­ne­go kra­ju jest po­chod­ną sze­re­gu róż­no­rod­nych czyn­ni­ków de­cy­du­ją­cych o roz­wo­ju bądź sta­gna­cji go­spo­dar­czej kra­ju. Rzą­dy więk­szo­ści kra­jów roz­wi­nię­tych pod­ję­ły de­cy­zje o ob­niż­ce sta­wek po­dat­ko­wych od osób praw­nych, wie­rząc w zwięk­sze­nie atrak­cyj­no­ści in­we­sty­cyj­nej kra­ju i na­pływ bez­po­śred­nich in­we­sty­cji za­gra­nicz­nych. Ob­ni­że­nie po­dat­ków po­win­no roz­sze­rzyć ist­nie­ją­cą bazę po­dat­ko­wą, po­wo­du­jąc wzrost do­cho­dów (mie­rzo­ny wiel­ko­ścią PKB, po­zio­mem eks­por­tu itp.), spo­wo­do­wać trwa­ły wzrost za­moż­no­ści oby­wa­te­li, po­pra­wę ko­niunk­tu­ry w go­spo­dar­ce oraz uzy­ska­nie wpły­wów umoż­li­wia­ją­cych po­kry­cie wy­dat­ków bu­dże­to­wych. Re­duk­cja po­dat­ków przed­się­bior­com po­zo­sta­wi do ich dys­po­zy­cji więk­szą kwo­tę z wy­pra­co­wa­ne­go zy­sku, stwa­rza­jąc tym sa­mym moż­li­wo­ści do zwięk­sze­nia in­we­sty­cji i szyb­sze­go roz­wo­ju przed­się­bior­stwa. To, w ja­kim stop­niu pod­mio­ty wy­ko­rzy­sta­ją ob­niż­kę po­dat­ków, uza­leż­nio­ne jest rów­nież od ko­niunk­tu­ry na ryn­kach mię­dzy­na­ro­do­wych, wiel­ko­ści kon­sump­cji we­wnętrz­nej, per­spek­tyw na przy­szłość, ist­nie­ją­cej in­fra­struk­tu­ry oraz spraw­nie dzia­ła­ją­cych są­dów. Po­stę­pu­ją­ca glo­ba­li­za­cja i idą­ca za tym więk­sza mo­bil­ność ka­pi­ta­łu spra­wia jed­nak, iż in­we­sto­rzy, szu­ka­jąc atrak­cyj­nych lo­kat do po­mno­że­nia swo­je­go ka­pi­ta­łu, wy­bie­ra­ją kra­je ofe­ru­ją­ce ko­rzyst­ne wa­run­ki do pro­wa­dze­nia dzia­łal­no­ści go­spo­dar­czej – w tym ni­skie staw­ki po­dat­ko­we. Roz­po­czy­na­ją­ca się kon­ku­ren­cja po­dat­ko­wa zmie­rza do po­zy­ska­nia jak naj­więk­szej licz­by in­we­sto­rów za­gra­nicz­nych.

Dru­gą hi­po­te­zą pod­le­ga­ją­cą ana­li­zie jest wy­so­kość staw­ki po­dat­ko­wej od osób praw­nych; ma znacz­nie więk­szy wpływ na po­strze­ga­nie kra­ju i jego atrak­cyj­no­ści in­we­sty­cyj­nej ani­że­li wy­so­kość staw­ki po­dat­ko­wej od osób fi­zycz­nych i po­dat­ków po­śred­nich. W celu przy­cią­gnię­cia bez­po­śred­nich in­we­sty­cji za­gra­nicz­nych stra­te­gicz­ne zna­cze­nie od­gry­wa po­da­tek do­cho­do­wy od osób praw­nych. Kor­po­ra­cyj­na for­ma dzia­łal­no­ści sto­so­wa­na jest głów­nie przez in­we­sto­rów za­gra­nicz­nych – po­sia­da­ją­cych ka­pi­tał i moż­li­wo­ści do pro­wa­dze­nia dzia­łal­no­ści poza ryn­ka­mi swo­je­go ma­cie­rzy­ste­go kra­ju. Po­zo­sta­łe for­my opo­dat­ko­wa­nia – jak po­dat­ki po­śred­nie i do­cho­do­we od osób fi­zycz­nych – nie mają klu­czo­we­go zna­cze­nia z punk­tu wi­dze­nia mo­ty­wa­cji osób praw­nych do po­dej­mo­wa­nia de­cy­zji o eks­pan­sji na kon­kret­ny ry­nek. Pod wzglę­dem ilo­ści i war­to­ści in­we­sty­cji, ak­tyw­ność go­spo­dar­cza pro­wa­dzo­na przez oso­by fi­zycz­ne nie sta­no­wi po­waż­ne­go źró­dła na­pły­wu in­we­sty­cji i ze wzglę­dów na ogra­ni­cze­nia ka­pi­ta­ło­we oraz or­ga­ni­za­cyj­ne po­wyż­sza ten­den­cja nie po­win­na ulec zmia­nie w naj­bliż­szej przy­szło­ści.

Trze­cia hi­po­te­za zwią­za­na jest z kosz­ta­mi pra­cy, wska­zu­jąc, iż wy­so­kie kosz­ty pra­cy znie­chę­ca­ją przed­się­bior­stwa do roz­po­czę­cia i pro­wa­dze­nia dzia­łal­no­ści w kra­jach o wy­so­kich pła­cach, du­żym kli­nie po­dat­ko­wym oraz wy­so­kich kosz­tach ubez­pie­czeń eme­ry­tal­no-ren­to­wych. Z punk­tu wi­dze­nia przed­się­bior­stwa roz­po­czę­cie dzia­łal­no­ści go­spo­dar­czej na okre­ślo­nym ryn­ku to kwe­stia kal­ku­la­cji kosz­tów. Wy­so­kie kosz­ty pra­cy – przy po­zo­sta­łych czyn­ni­kach nie­zmien­nych – po­wo­du­ją, iż za­trud­nia­nie i pro­wa­dze­nie dzia­łal­no­ści w da­nym kra­ju może być droż­sze niż w in­nym ofe­ru­ją­cym zbli­żo­ne wa­run­ki eko­no­micz­ne i po­dat­ko­we. Za­trud­nia­nie każ­de­go ko­lej­ne­go pra­cow­ni­ka wy­zna­cza cenę za jego pra­cę, de­ter­mi­nu­je rów­nież wiel­kość za­trud­nie­nia przed­się­bior­stwa. Jed­nost­ka go­spo­dar­cza za­in­te­re­so­wa­na jest moż­li­wie ni­ski­mi kosz­ta­mi pra­cy i ma­łym kli­nem po­dat­ko­wym. To klin po­dat­ko­wy po­przez swo­je roz­mia­ry wy­zna­cza wy­so­kość wy­na­gro­dze­nia wy­pła­ca­ne­go pra­cow­ni­kom, przez co de­cy­du­je o atrak­cyj­no­ści pod­ję­cia le­gal­ne­go za­trud­nie­nia. Zbyt wy­so­kie kosz­ty za­trud­nie­nia od­stra­sza­ją in­we­sto­rów przed zlo­ka­li­zo­wa­niem bez­po­śred­nich in­we­sty­cji za­gra­nicz­nych w ta­kim kra­ju.

Ko­lej­nym ba­da­nym aspek­tem jest wpływ po­li­ty­ki fi­skal­nej na po­ziom bez­ro­bo­cia. Wy­so­kie opo­dat­ko­wa­nie wpły­wa ne­ga­tyw­nie na po­daż pra­cy. Nad­mier­ny fi­ska­lizm ozna­cza mniej­sze tem­po wzro­stu go­spo­dar­cze­go i w kon­se­kwen­cji wol­niej­szy przy­rost no­wych miejsc pra­cy. Wy­so­kie staw­ki po­dat­ko­we to tak­że więk­sza skłon­ność do pra­cy w sza­rej stre­fie. Ko­rzyst­na po­zy­cja kon­ku­ren­cyj­na kra­ju to wzrost pro­duk­cji, na­pływ no­wych in­we­sty­cji oraz zwięk­sze­nie do­cho­dów bu­dże­to­wych. Szyb­kie tem­po roz­wo­ju go­spo­dar­cze­go kra­ju może mieć wpływ na po­ziom bez­ro­bo­cia, któ­re w wy­ni­ku po­lep­sza­ją­cych się wskaź­ni­ków eko­no­micz­nych po­win­no ob­ni­żać się po­przez two­rze­nie no­wych miejsc pra­cy. Re­duk­cja opo­dat­ko­wa­nia pra­cy to nie tyl­ko ko­lej­ne miej­sca pra­cy, ale rów­nież więk­sza skłon­ność do pod­ję­cia le­gal­ne­go za­trud­nie­nia przez oso­by pra­cu­ją­ce w sza­rej stre­fie. Niż­sze po­dat­ki to tak­że ro­sną­ca ten­den­cja do pod­ję­cia pra­cy przez oso­by cha­rak­te­ry­zu­ją­ce się dużą ela­stycz­no­ścią po­da­ży pra­cy – tj. za­męż­ne ko­bie­ty nie­bę­dą­ce głów­ny­mi ży­wi­cie­la­mi ro­dzi­ny oraz oso­by o mi­ni­mal­nych za­rob­kach pra­cu­ją­ce w nie­peł­nym wy­mia­rze go­dzin i zróż­ni­co­wa­nych go­dzi­nach pra­cy. Niż­sze po­dat­ki ozna­cza­ją wyż­sze za­rob­ki, a tym sa­mym mniej­szą skłon­ność do wcze­śniej­sze­go „wyj­ścia” z ryn­ku pra­cy przez oso­by bę­dą­ce w wie­ku przed­eme­ry­tal­nym.

We­ry­fi­ka­cja po­sta­wio­nych hi­po­tez ba­daw­czych zo­sta­nie do­ko­na­na w opar­ciu o dwie me­to­dy ba­dań: ana­li­zę ko­re­la­cji da­nych sta­ty­stycz­nych oraz an­kie­tę wy­peł­nio­ną przez dzie­sięć kon­cer­nów go­spo­dar­czych, któ­rych pre­ze­si wy­ra­zi­li zgo­dę na udział w ba­da­niu. Za po­śred­nic­twem ko­re­la­cji zo­sta­nie okre­ślo­na współ­za­leż­ność po­mię­dzy wy­so­ko­ścią opo­dat­ko­wa­nia i wy­so­ko­ścią kosz­tów pra­cy na war­tość bez­po­śred­nich in­we­sty­cji za­gra­nicz­nych, wiel­kość bez­ro­bo­cia, wy­so­kość PKB oraz wskaź­nik eks­por­tu. Dru­gą me­to­dą ba­dań em­pi­rycz­nych jest an­kie­ta. Uży­ta tech­ni­ka umoż­li­wia w spo­sób kom­plek­so­wy uzy­ska­nie od­po­wie­dzi na za­gad­nie­nia bę­dą­ce przed­mio­tem ba­dań, da­jąc szan­sę re­spon­den­tom na udzie­la­nie od­po­wie­dzi za­rów­no w spo­sób za­mknię­ty (wy­bie­ra­jąc jed­ną z od­po­wie­dzi bę­dą­cych do wy­bo­ru), jak rów­nież otwar­ty, po­zo­sta­wia­jąc swo­bo­dę od­po­wie­dzi, bez wska­zy­wa­nia po­ten­cjal­nych opcji. Do­dat­ko­wo, w py­ta­niach za­mknię­tych, dano szan­sę re­spon­den­tom na do­ko­na­nie wy­bo­ru czyn­ni­ków in­nych niż wy­mie­nio­ne w an­kie­cie po­przez spo­sob­ność wpi­sa­nia wła­snych de­ter­mi­nan­tów de­cy­du­ją­cych o roz­po­czę­ciu lub kon­ty­nu­owa­niu in­we­sty­cji w da­nym kra­ju.

Uży­te tech­ni­ki umoż­li­wią w spo­sób kom­plek­so­wy zwe­ry­fi­ko­wa­nie ist­nie­nia współ­za­leż­no­ści w przed­mio­cie ba­dań, udzie­la­jąc od­po­wie­dzi na py­ta­nie, czy po­sta­wio­ne hi­po­te­zy ba­daw­cze znaj­du­ją uza­sad­nie­nie.

Źró­dłem ba­dań są dane sta­ty­stycz­ne, li­te­ra­tu­ra kra­jo­wa i za­gra­nicz­na oraz akty praw­ne re­gu­lu­ją­ce aspek­ty zwią­za­ne z opo­dat­ko­wa­niem dzia­łal­no­ści go­spo­dar­czej. Ma­te­ria­ły em­pi­rycz­ne do ba­dań uzy­ska­no ze źró­deł sta­ty­stycz­nych Eu­ro­stat oraz od­po­wie­dzi udzie­lo­nych w an­kie­cie na te­mat czyn­ni­ków de­cy­du­ją­cych o po­zy­cji kon­ku­ren­cyj­nej państw.

W za­kre­sie struk­tu­ry pra­cy książ­ka skła­da się z czte­rech roz­dzia­łów. W pierw­szym roz­dzia­le pra­cy, pt. Isto­ta i za­kres ob­cią­żeń fi­skal­nych, zo­sta­ną przed­sta­wio­ne wy­bra­ne teo­rie po­dat­ko­we, ana­li­za wpły­wu po­dat­ków na za­cho­dzą­ce w go­spo­dar­ce pro­ce­sy spo­łecz­no-eko­no­micz­ne, rola wy­so­ko­ści ob­cią­żeń fi­skal­nych na de­cy­zje uczest­ni­ków ryn­ku oraz kon­se­kwen­cje pro­wa­dzo­nej przez pań­stwo po­li­ty­ki fi­skal­nej. W tej czę­ści zo­sta­nie scha­rak­te­ry­zo­wa­ny sys­tem po­dat­ko­wy jako fi­nan­so­wa pod­sta­wa dzia­łal­no­ści pań­stwa, jego kon­struk­cja oraz isto­ta za­sad po­dat­ko­wych.

W roz­dzia­le dru­gim, pt. Kon­ku­ren­cja po­dat­ko­wa w Unii Eu­ro­pej­skiej zo­sta­ną przed­sta­wio­ne róż­ne for­my kon­ku­ren­cji po­dat­ko­wej, jej głów­ne mo­ty­wy, ska­la oraz zna­cze­nie pro­wa­dzo­nej ry­wa­li­za­cji. Scha­rak­te­ry­zo­wa­ne zo­sta­ną rów­nież raje po­dat­ko­we, ze szcze­gól­nym uwzględ­nie­niem stop­nia ich atrak­cyj­no­ści dla in­we­sto­rów. Ostat­ni pod­roz­dział przed­sta­wia pro­ces har­mo­ni­za­cji po­dat­ko­wej w Unii Eu­ro­pej­skiej, obec­ny sto­pień har­mo­ni­za­cji po­przez ana­li­zę do­tych­cza­so­wych dzia­łań w tym ob­sza­rze.

Roz­dział trze­ci Cha­rak­te­ry­sty­ka ob­cią­żeń fi­skal­nych w pań­stwach Unii Eu­ro­pej­skiej ana­li­zu­je struk­tu­rę sys­te­mów po­dat­ko­wych po­szcze­gól­nych kra­jów człon­kow­skich, ze szcze­gól­nym omó­wie­niem wy­so­ko­ści ob­cią­żeń fi­skal­nych ja­ki­mi pod­le­ga­ją oso­by praw­ne. Wy­szcze­gól­nio­ne zo­sta­ną zmia­ny w sys­te­mach po­dat­ko­wych oraz spo­sób kształ­to­wa­nia się sta­wek po­dat­ko­wych w po­dat­ku do­cho­do­wym od osób praw­nych, któ­re z punk­tu wi­dze­nia utrzy­ma­nia lub zwięk­sze­nia atrak­cyj­no­ści da­ne­go kra­ju są naj­waż­niej­sze dla pro­wa­dze­nia dzia­łal­no­ści go­spo­dar­czej.

Ostat­ni roz­dział za­ty­tu­ło­wa­ny Czyn­ni­ki de­ter­mi­nu­ją­ce po­zy­cję kon­ku­ren­cyj­ną państw w Unii Eu­ro­pej­skiej w la­tach 2000-2010 sta­no­wi ana­li­zę wpły­wu sys­te­mu po­dat­ko­we­go oraz sto­so­wa­nej po­li­ty­ki fi­skal­nej na sty­mu­la­cje wiel­ko­ści bez­po­śred­nich in­we­sty­cji za­gra­nicz­nych. W tej czę­ści pra­cy ba­da­ny jest sto­pień od­dzia­ły­wa­nia me­cha­ni­zmów po­li­ty­ki fi­skal­nej na ak­tyw­ność go­spo­dar­czą kon­cer­nów mię­dzy­na­ro­do­wych oraz oce­nie pod­le­ga wpływ po­za­fi­skal­nych czyn­ni­ków na sto­pień atrak­cyj­no­ści da­ne­go kra­ju jako miej­sca pro­wa­dze­nia dzia­łal­no­ści.3 CHARAKTERYSTYKA OBCIĄŻEŃ FISKALNYCH W PAŃSTWACH UNII EUROPEJSKIEJ

3.1. Cha­rak­te­ry­sty­ka ob­cią­żeń fi­skal­nych osób praw­nych w Unii Eu­ro­pej­skiej

We współ­cze­snym świe­cie każ­de no­wo­cze­sne pań­stwo chcą­ce zre­ali­zo­wać przy­ję­tą przez sie­bie po­li­ty­kę spo­łecz­no-eko­no­micz­ną zo­bo­wią­za­ne jest zgro­ma­dzić środ­ki fi­nan­so­we słu­żą­ce wy­ko­na­niu przy­ję­tych ce­lów. Źró­dłem po­zy­ska­nia fun­du­szy jest pro­wa­dzo­na przez rząd po­li­ty­ka fi­skal­na, opar­ta na obo­wią­zu­ją­cym pra­wie po­dat­ko­wym i do­stęp­nych in­stru­men­tach ad­mi­ni­stra­cyj­nych.

Naj­waż­niej­szym po­dat­kiem wśród ob­cią­żeń fi­skal­nych po­no­szo­nych przez oso­by praw­ne jest po­da­tek do­cho­do­wy od osób praw­nych (Cor­po­ra­te In­co­me Tax – CIT).

W przy­pad­ku po­wyż­sze­go po­dat­ku przed­mio­tem opo­dat­ko­wa­nia jest zysk brut­to osią­gnię­ty przed pod­miot w trak­cie roku po­dat­ko­we­go³⁸². Do­chód pod­le­ga­ją­cy opo­dat­ko­wa­niu jest wy­ni­kiem pro­wa­dzo­nej dzia­łal­no­ści go­spo­dar­czej za­rów­no na te­ry­to­rium da­ne­go kra­ju, jak rów­nież poza nim. W więk­szo­ści przy­pad­ków usta­wo­daw­ca do ka­ta­lo­gu przy­cho­dów kwa­li­fi­ku­je wszel­kie źró­dła jego po­cho­dze­nia, umoż­li­wia­jąc jego po­mniej­sze­nie o kosz­ty po­nie­sio­ne w celu osią­gnię­cia zy­sku. Do nie­licz­nych wy­jąt­ków za­li­cza się Por­tu­ga­lię, Luk­sem­burg, Ło­twę, Sło­wa­cję, Sło­we­nię oraz Szwe­cję.

W po­wyż­szych pań­stwach pra­wo­daw­ca okre­śla zysk brut­to z ty­tu­łu pro­wa­dzo­nej dzia­łal­no­ści go­spo­dar­czej jako wy­łącz­ną pod­sta­wę opo­dat­ko­wa­nia po­dat­kiem CIT.

Płat­ność po­dat­ku – co do za­sa­dy – do­ko­ny­wa­na jest w for­mie mie­sięcz­nych lub kwar­tal­nych za­li­czek. Pań­stwa sto­su­ją­ce mie­sięcz­ny tryb roz­li­cze­nio­wy to: Pol­ska, Ru­mu­nia, Es­to­nia, Gre­cja oraz Wę­gry. Po­wyż­sza czę­sto­tli­wość jest mało ko­rzyst­na dla po­dat­ni­ków, któ­rzy zo­bo­wią­za­ni są do co­mie­sięcz­ne­go po­mniej sza­nia po­sia­da­nych za­so­bów fi­nan­so­wych, bez moż­li­wo­ści in­we­sto­wa­nia ca­ło­ści zgro­ma­dzo­ne­go ka­pi­ta­łu przez dłuż­szy okres. Na prze­ciw­nym bie­gu­nie znaj­du­ją się Fran­cja, Luk­sem­burg oraz Niem­cy (w tych pań­stwach przed­się­bior­stwa wpła­ca­ją za­licz­ki czte­ry razy w roku), Ir­lan­dia (za­licz­ki wpła­ca­ne dwa razy w roku) oraz Wło­chy (na­leż­ność po­dat­ko­wa wpła­ca­na wy­łącz­nie raz w roku, bez ko­niecz­no­ści do­ko­ny­wa­nia do­dat­ko­wych za­li­czek). Pod tym wzglę­dem pań­stwa wy­so­ko roz­wi­nię­te umoż­li­wia­ją pod­mio­tom go­spo­dar­czym dłuż­szy ob­rót ka­pi­ta­łem, niż ma to miej­sce w przy­pad­ku no­wych państw człon­kow­skich³⁸³.

Dla jed­no­stek, dla któ­rych ro­kiem ob­ro­to­wym jest rok ka­len­da­rzo­wy – koń­czą­cy się 31 grud­nia – datą osta­tecz­ne­go roz­li­cze­nia po­dat­ku jest ma­rzec (Buł­ga­ria, Pol­ska, Re­pu­bli­ka Czech), kwie­cień (Fran­cja, Ru­mu­nia, Au­stria), maj (Por­tu­ga­lia, Wę­gry), czer­wiec (Ir­lan­dia), sier­pień (Ło­twa), wrze­sień (Mal­ta), li­sto­pad (Da­nia). Cypr oraz Hisz­pa­nia są wy­jąt­kiem od po­wyż­szej re­gu­ły, gdyż po­da­tek za mi­ja­ją­cy rok po­dat­ko­wy na­le­ży ure­gu­lo­wać ostat­nie­go dnia da­ne­go roku po­dat­ko­we­go, czy­li do 31 grud­nia. Ozna­cza to, iż wśród państw człon­kow­skich naj­bar­dziej ko­rzyst­ny ter­min ofe­ru­je Da­nia, umoż­li­wia­ją­ca swo­im po­dat­ni­kom roz­li­cze­nie po­dat­ku je­de­na­ście mie­się­cy po za­koń­cze­niu roku ka­len­da­rzo­we­go. Naj­bar­dziej re­stryk­cyj­na jest Hisz­pa­nia oraz Cypr, gdyż oba pań­stwa na­kła­da­ją obo­wią­zek roz­li­cze­nia się przez oso­by praw­ne ostat­nie­go dnia roku³⁸⁴.

No­mi­nal­ne staw­ki po­dat­ku do­cho­do­we­go są zróż­ni­co­wa­ne. Pań­stwa sto­su­ją­ce ni­ską staw­kę no­mi­nal­ną rzad­ko przy­zna­ją pre­fe­ren­cje po­dat­ko­we w po­sta­ci wą­skie­go ka­ta­lo­gu źró­deł sta­no­wią­cych pod­sta­wę opo­dat­ko­wa­nia. Do wy­jąt­ków za­li­cza się Ru­mu­nię, Sło­wa­cję, Sło­we­nię oraz Wę­gry. Po­wyż­sze pań­stwa sto­su­ją ni­ską staw­kę po­dat­ko­wą po­łą­czo­ną z wą­skim ka­ta­lo­giem źró­deł opo­dat­ko­wa­nia. Na prze­ciw­nym bie­gu­nie znaj­du­je się Buł­ga­ria oraz Ir­lan­dia, sto­su­ją­ce rów­nież ni­ską staw­kę no­mi­nal­ną, jed­nak sze­ro­ki wa­chlarz przy­cho­dów sta­no­wią­cych pod­sta­wę opo­dat­ko­wa­nia. Wśród kra­jów o wy­so­kich staw­kach po­dat­ko­wych wy­róż­nia się dwie gru­py państw – pań­stwa uzna­ją­ce za do­chód wszyst­kie wpły­wy, nie­za­leż­nie od źró­deł ich po­cho­dze­nia (np. Bel­gia, Mal­ta, Wiel­ka Bry­ta­nia oraz Hisz­pa­nia), jak rów­nież pań­stwa o wą­skim ka­ta­lo­gu do­cho­dów uzna­wa­nych za pod­sta­wę opo­dat­ko­wa­nia (np. Szwe­cja oraz Por­tu­ga­lia). Ka­ta­log pod­mio­tów zwol­nio­nych z obo­wiąz­ku po­no­sze­nia po­dat­ku do­cho­do­we­go od osób praw­nych jest sto­sun­ko­wo wą­ski. Pań­stwa, ta­kie jak: Fran­cja, Por­tu­ga­lia, Pol­ska, Sło­wa­cja sto­su­ją pre­fe­ren­cje po­dat­ko­we wzglę­dem pod­mio­tów zlo­ka­li­zo­wa­nych w re­gio­nach o ni­skim roz­wo­ju go­spo­dar­czym i wy­so­kim po­zio­mie bez­ro­bo­cia. Poza wy­mie­nio­ny­mi pod­mio­ta­mi w więk­szo­ści kra­jów człon­kow­skich na zwol­nie­nie mogą li­czyć in­sty­tu­cje pu­blicz­ne, or­ga­ni­za­cje typu non pro­fit, ośrod­ki cha­ry­ta­tyw­ne, fun­da­cje, par­tie po­li­tycz­ne, związ­ki za­wo­do­we oraz pod­mio­ty pro­wa­dzą­ce in­we­sty­cje w ob­sza­rach z za­kre­su ba­da­nia i roz­wo­ju. W więk­szo­ści przy­pad­ków pod­mio­ty go­spo­dar­cze re­gu­lu­ją ca­łość swo­je­go zo­bo­wią­za­nia fi­skal­ne­go, ma­jąc moż­li­wość po­mniej­sze­nia przy­cho­du wy­łącz­nie o usta­wo­wo okre­ślo­ne kosz­ty uzy­ska­nia przy­cho­dów. Ka­ta­log wy­dat­ków uzna­wa­nych za kosz­ty w aspek­cie po­dat­ko­wym obej­mu­je wy­dat­ki zwią­za­ne z: – za­trud­nia­niem pra­cow­ni­ków, w tym szcze­gól­nie wy­dat­ki zwią­za­ne z wy­pła­tą wy­na­gro­dzeń, – amor­ty­za­cją środ­ków trwa­łych oraz war­to­ści nie­ma­te­rial­nych i praw­nych, – róż­ni­ce kur­so­we, – war­tość dy­wi­dend.

Po­da­tek od środ­ków trans­por­to­wych jest ko­lej­nym zo­bo­wią­za­niem fi­skal­nym, ja­kie­mu pod­le­ga­ją jed­nost­ki go­spo­dar­cze w Eu­ro­pie. Jest to jed­no z naj­bar­dziej po­wszech­nych zo­bo­wią­zań fi­skal­nych w Unii Eu­ro­pej­skiej. Każ­de z państw człon­kow­skich sto­su­je po­wyż­sze opo­dat­ko­wa­nie, na­kła­da­jąc obo­wią­zek po­dat­ko­wy na oso­by po­sia­da­ją­ce śro­dek trans­por­tu. Pod­sta­wa opo­dat­ko­wa­nia jest zróż­ni­co­wa­na. Może j ą de­ter­mi­no­wać czę­sto­tli­wość ko­rzy­sta­nia z dróg pu­blicz­nych, war­tość po­jaz­du, jego waga, moc sil­ni­ka, ilość cy­lin­drów, typ po­jaz­du, wskaź­nik emi­sji CO². Naj­czę­ściej sto­so­wa­ną pod­sta­wą opo­dat­ko­wa­nia jest wiel­kość emi­sji dwu­tlen­ku wę­gla. Po­wyż­sze kry­te­rium sto­so­wa­ne jest na Cy­prze, w Luk­sem­bur­gu, na Mal­cie, w Por­tu­ga­lii, w Szwe­cji, w Ir­lan­dii oraz w Niem­czech. Okre­śle­nie zo­bo­wią­za­nia fi­skal­ne­go w opar­ciu o ilość cy­lin­drów sto­so­wa­ne jest w Luk­sem­bur­gu, w Por­tu­ga­lii, w Ru­mu­nii oraz w Bel­gii. War­tość sa­mo­cho­du jako pod­sta­wa opo­dat­ko­wa­nia wy­stę­pu­je na Cy­prze i w Sło­we­nii, waga po­jaz­du de­ter­mi­nu­je wiel­kość po­dat­ku w Luk­sem­bur­gu, w Au­strii, w Bel­gii oraz w Da­nii, po­jem­ność sil­ni­ka jest wy­znacz­ni­kiem w Au­strii oraz w Ir­lan­dii, czę­sto­tli­wość ko­rzy­sta­nia z dróg pu­blicz­nych uwzględ­nia­na jest w Ho­lan­dii oraz w Da­nii, typ po­jaz­du oraz ro­dzaj sto­so­wa­ne­go pa­li­wa wy­ko­rzy­sty­wa­ny jest w Szwe­cji oraz w Wiel­kiej Bry­ta­nii. Naj­ko­rzyst­niej­szą pod­sta­wę opo­dat­ko­wa­nia przy­ję­ła Fin­lan­dia, na­kła­da­ją­ca obo­wią­zek fi­skal­ny wy­łącz­nie na oso­by praw­ne po­sia­da­ją­ce za­re­je­stro­wa­ny po­jazd po­wy­żej 3,5 tony. Po­zo­sta­łe środ­ki trans­por­tu zwol­nio­ne są w tym kra­ju z obo­wiąz­ku po­dat­ko­we­go³⁸⁵.

Czę­sto­tli­wość obo­wiąz­ku po­dat­ko­we­go zróż­ni­co­wa­na jest w po­szcze­gól­nych pań­stwach człon­kow­skich. Płat­ność wy­ma­ga­na jest mie­sięcz­nie (Ho­lan­dia, Por­tu­ga­lia, Au­stria, Bel­gia, Fin­lan­dia), kwar­tal­nie (Fran­cja, Re­pu­bli­ka Czech), trzy raz w roku (Buł­ga­ria), dwa razy w roku (Pol­ska, Ru­mu­nia, Wę­gry) lub raz w roku (Cypr, Luk­sem­burg, Sło­we­nia, Szwe­cja, Da­nia oraz Niem­cy).

W więk­szo­ści państw staw­ka po­dat­ko­wa uza­leż­nio­na jest od sze­re­gu czyn­ni­ków, któ­rych po­szcze­gól­ne czę­ści skła­do­we de­ter­mi­nuj ą osta­tecz­ną war­tość po­dat­ku. W Luk­sem­bur­gu staw­ka po­dat­ko­wa okre­ślo­na jest w opar­ciu o ilo­czyn trzech wskaź­ni­ków: wiel­kość emi­sji CO², ilo­ści cy­lin­drów oraz wagi. Na Mal­cie w opar­ciu o wiel­kość emi­sji CO², ro­dza­ju pa­li­wa oraz dłu­go­ści po­jaz­du, w Por­tu­ga­lii: wiel­ko­ści emi­sji CO² oraz ilo­ści cy­lin­drów w sil­ni­ku, w Au­strii staw­ka po­dat­ko­wa sta­no­wi kwo­tę wy­ni­ka­ją­cą z wagi po­jaz­du oraz po­jem­no­ści sil­ni­ka. W Bel­gii war­tość po­dat­ku sta­no­wi kwo­ta wy­li­czo­na w opar­ciu o czę­sto­tli­wość ko­rzy­sta­nia z dróg pu­blicz­nych, masę po­jaz­du, ilość cy­lin­drów oraz moc sil­ni­ka, w Buł­ga­rii staw­ka po­dat­ko­wa uza­leż­nio­na jest od wie­ku po­jaz­du oraz mocy sil­ni­ka. Im młod­szy po­jazd i więk­sza moc, tym więk­sza kwo­ta po­dat­ku. W Gre­cji staw­ka po­dat­ko­wa okre­śla­na jest in­dy­wi­du­al­nie dla każ­de­go no­we­go po­jaz­du w za­leż­no­ści od jego ceny, mo­de­lu oraz typu. W Hisz­pa­nii staw­ka po­dat­ko­wa za­le­ży od typu sil­ni­ka oraz czę­sto­tli­wo­ści ko­rzy­sta­nia z dróg pu­blicz­nych i au­to­strad. W Ir­lan­dii po­da­tek sta­no­wi sumę wy­ni­ka­ją­cą z kwo­ty dla wła­ści­wej po­jem­no­ści sil­ni­ka oraz wiel­ko­ści emi­sji CO² ³⁸⁶.

Naj­więk­sze zo­bo­wią­za­nia fi­skal­ne po­no­szą wła­ści­cie­le po­jaz­dów w Dani, w któ­rej war­tość po­dat­ku wy­no­si 1040 euro rocz­nie i w Ho­lan­dii, gdzie po­da­tek wy­no­si 780 euro rocz­nie. Naj­niż­sze zo­bo­wią­za­nia po­no­szą przed­się­bior­stwa na Sło­wa­cji, w Ru­mu­nii oraz w Buł­ga­rii.

Pro­cen­to­wo udział po­dat­ków od środ­ków trans­por­to­wych w ogó­le po­no­szo­nych po­dat­ków kształ­tu­je się w Unii Eu­ro­pej­skiej śred­nio na po­zio­mie 1,55%. Naj­więk­szy udział wśród państw człon­kow­skich po­sia­da Mal­ta, w któ­rej w 2009 roku udział po­dat­ku od środ­ków trans­por­to­wych w ogó­le po­no­szo­nych po­dat­ków wy­no­sił 4,7%, Cypr (3,6%), Ho­lan­dia (3,2%), Ir­lan­dia (3,2%) oraz Da­nia (3,1%). Naj­niż­szy udział re­je­stro­wa­ny był w Es­to­nii oraz na Li­twie (0,1%), w Re­pu­bli­ce Czech (0,4%), w Luk­sem­bur­gu (0,5%) i na Sło­wa­cji (0,7%). Na prze­strze­ni 14 lat (w la­tach 1995-2009 roku) w trzy­na­stu kra­jach eu­ro­pej­skich na­stą­pił wzrost udzia­łu po­dat­ku od środ­ków trans­por­to­wych w ogó­le po­dat­ków i jed­no­cze­sny spa­dek tego udzia­łu w czter­na­stu pań­stwach. Wzrost udzia­łu wy­stą­pił w Bel­gii, w Buł­ga­rii, w Gre­cji, we Wło­szech, na Ło­twie, w Luk­sem­bur­gu, na Wę­grzech, w Au­strii, w Pol­sce, w Ru­mu­nii, na Sło­wa­cji, w Fin­lan­dii oraz w Szwe­cji. Spo­śród po­wyż­szych państw naj­więk­szy wzrost miał miej­sce na Wę­grzech i na Ło­twie (0,8%) oraz w Buł­ga­rii (0,5%). Naj­więk­szy spa­dek re­je­stro­wa­ny był na Cy­prze (-5,1%), na Mal­cie (-4,0%) oraz na Li­twie (-2,5%). Naj­więk­sze do­cho­dy z ty­tu­łu po­sia­da­nych środ­ków trans­por­tu osią­gnę­ła: Fran­cja (10 mi­liar­dów 576 mi­lio­nów euro), Wiel­ka Bry­ta­nia (8 mi­liar­dów 925 mi­lio­nów euro) oraz Niem­cy (8 mi­liar­dów 200 mi­lio­nów euro). Naj­niż­sze do­cho­dy uzy­ska­ła Es­to­nia (6 mi­lio­nów euro), Li­twa (12 mi­lio­nów euro) oraz Ło­twa (41 mi­lio­nów euro) – ta­be­la 5.

Nie­któ­re pań­stwa sto­su­ją pre­fe­ren­cje wzglę­dem po­sia­da­czy za­si­la­ją­cych swo­je środ­ki trans­por­tu al­ter­na­tyw­ny­mi źró­dła­mi ener­gii. Co do za­sa­dy, opo­dat­ko­wa­niu pod­le­ga­ją wszy­scy po­dat­ni­cy: za­rów­no oso­by praw­ne, jak rów­nież oso­by fi­zycz­ne. Ulgi po­dat­ko­we przy­słu­gu­ją po­jaz­dom o ni­skim wskaź­ni­ku emi­sji CO² (Mal­ta), sa­mo­cho­dom w ogra­ni­czo­ny spo­sób ko­rzy­sta­ją­cym z dróg pu­blicz­nych (Ho­lan­dia) oraz pła­cą­cych po­da­tek jed­no­ra­zo­wo (Buł­ga­ria). Szcze­gól­ne pre­fe­ren­cje przy­słu­gu­ją jed­nost­kom dy­plo­ma­tycz­nym i kon­su­lar­nym, or­ga­ni­za­cjom mię­dzy­na­ro­do­wym oraz po­jaz­dom pu­blicz­nym.

Trze­cim ro­dza­jem po­dat­ku po­no­szo­nym przez oso­by praw­ne jest po­da­tek od nie­ru­cho­mo­ści, obej­mu­ją­cy pod­mio­ty go­spo­dar­cze bę­dą­ce wła­ści­cie­la­mi lub po­sia­da­cza­mi nie­ru­cho­mo­ści. W za­leż­no­ści od kra­ju płat­ność po­dat­ku do­ko­ny­wa­na jest raz w roku (Fran­cja, Por­tu­ga­lia, Sło­wa­cja, Sło­we­nia, Wiel­ka Bry­ta­nia, Gre­cja, Ir­lan­dia), w dwóch ra­tach (Ru­mu­nia, Es­to­nia, Wę­gry), raz na kwar­tał (Ło­twa, Au­stria, Niem­cy) lub co mie­siąc (Pol­ska, Wło­chy). Naj­ko­rzyst­niej­szą czę­sto­tli­wo­ścią jest cykl rocz­ny, dzię­ki któ­re­mu przed­się­bior­stwo przez dłuż­szy czas dys­po­nu­je środ­ka­mi pie­nięż­ny­mi, któ­re może wy­ko­rzy­stać na cele in­we­sty­cyj­ne³⁸⁷.

Pod­sta­wę opo­dat­ko­wa­nia sta­no­wi war­tość ka­ta­stral­na nie­ru­cho­mo­ści lub jej po­wierzch­nia. W więk­szo­ści usta­wo­dawstw to war­tość ryn­ko­wa nie­ru­cho­mo­ści jest wy­znacz­ni­kiem opo­dat­ko­wa­nia. Tyl­ko nie­licz­ne kra­je przy okre­śla­niu wy­so­ko­ści po­dat­ku kie­ru­ją się po­wierzch­nią. Na­le­żą do nich: Pol­ska, Sło­we­nia, Re­pu­bli­ka Czech, Fin­lan­dia oraz w czę­ści Wę­gry, któ­re wska­zu­ją, iż pod­sta­wą opo­dat­ko­wa­nia może być po­wierzch­nia lub war­tość nie­ru­cho­mo­ści – wy­bór pod­sta­wy opo­dat­ko­wa­nia do­ko­ny­wa­ny jest przez wła­dze lo­kal­ne. Pod­sta­wa opo­dat­ko­wa­nia okre­ślo­na w opar­ciu o po­wierzch­nię jest ko­rzyst­niej­sza dla po­dat­ni­ka od opo­dat­ko­wa­nia w opar­ciu o war­tość nie­ru­cho­mo­ści.

Ta­be­la 5. Udział po­dat­ków od środ­ków trans­por­to­wych w ogó­le po­dat­ków w Unii Eu­ro­pej­skiej w la­tach 1995–2009