- W empik go
Obraz dziejów Szląska dla ludu szląskiego - ebook
Obraz dziejów Szląska dla ludu szląskiego - ebook
Klasyka na e-czytnik to kolekcja lektur szkolnych, klasyki literatury polskiej, europejskiej i amerykańskiej w formatach ePub i Mobi. Również miłośnicy filozofii, historii i literatury staropolskiej znajdą w niej wiele ciekawych tytułów.
Seria zawiera utwory najbardziej znanych pisarzy literatury polskiej i światowej, począwszy od Horacego, Balzaca, Dostojewskiego i Kafki, po Kiplinga, Jeffersona czy Prousta. Nie zabraknie w niej też pozycji mniej znanych, pióra pisarzy średniowiecznych oraz twórców z epoki renesansu i baroku.
Kategoria: | Klasyka |
Zabezpieczenie: | brak |
Rozmiar pliku: | 201 KB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
J. L.
w Budyszynie
1849
Czcionkami K. B. Hiki.
Jeśli dzieje niniejsze na krytykę zasłużą, oświadczam iż je dorywczo pisałem, czując konieczna potrzebę wydania takowych. – Materyałów ani wiele niemiałem, ani ich w piśmiennictwie naszem mieć nic mogłem. – Oprócz Dziejów Szląska w kruciuchnej broszurce przez nauczyciele Lompę 1822 r. w Opolu wydanych, prac tegoż walijskiego literata i źródeł niemieckich z których korzystałem, nic prawie do pomocy w tej nieobrobionej gałęzi dziejów naszych nie miałem Co do ducha niniejszego dziełka, stosowałem się do wyobrażeń ludu szląskiego i w tym celu niemało czasu zwiedzaniu Szląska poświęciłem. – Jeśli okoliczności pozwolą: obznajmię rodaków bliżej z dzisiejszem położeniem politycznem, piśmiennictwem i życiem narodowem zapomnianej od nas slązkiej ziemicy.
Skończyłem w Krakowie, d. 8. Maja 1849 r.
J. Ł.
Bracia Szlązacy!
Jeślić rodzic odumarł, gdyś był jeszcze dzieckiem, jeśli domem twym a dobytkiem opiekował sio obcy, toć jak tylko do rozumu przyjdziesz pierwsza bedzie rzeczą, że się będziesz wywiadywał o czynach twego ojca – a jego cnoty i dobre uczynki mile wspominać będziesz, bo ci za przykład posłużą. Tak sie też ma mili Bracia i z ojczysta ziemią na której mieszkacie. – Na tej ziemi żyli i mieszkali przodkowie wasi, żyli królowie a rządcy co zawiadywali po ojcowsku tym krajem, a dziś on kraj wasz przeszedł w obce ręce, a pod obce rządy. – Niektórzy z was zapomnieli nawet jakiej matki ziemi są synami, jaka ich mowa a obyczaj; – niepomni na przeszłość i przodków swoich, nawet Niemcami się mianują. – Aby poznać czem jesteście, dość spojrzyjcie na twarze wasze tak różne od niemieckich – przypatrzcie się sukniom waszym, co je jeszcze przodkowie wasi nosili, ażali to są ubiory niemieckie? – zważcie obyczaj wasz przy ślubach, zaręczynach, pogrzebach i ucztach, czyli je tak jak Niemcy sprawujecie? – posłuchajcie mowy waszej, czyli ona do niemieckiej podobna? – popatrzcie na siwe od starości kościoły po wsiach i miastach szląskich tak licznie stojące, a popytajcie czyli ich to Niemcy, lub też Polacy przodkowie wasi postawiali? – Chcecie więc wiedzieć, co się; przed laty na waszej ziemi działo, przeczytajcie to krótkie dziejów spisanie; a dowiecie się jaka ziemia Was rodzi, kto przed laty wami rządził, kto grunta wasze uprawił, jakiego jesteście narodu członkami i jak Wam się zwać godzi.SZLĄSK POD KRÓLAMI POLSKIMI.
Przed wiekami, ludzie nie umieli pisać, ani też znali sztuki drukowania, aby nam mogli byli przekazać, z kąd do tych tu naszych dziś krajów przyśli i jak się rządzili. – Z podania atoli, i z tego co uczeni ludzie napisali wiemy, ie te ziemie które się dziś Szląskiem zwią zamieszkiwali nie żadne Niemcy, ale Sławianie, a Niemcy to dopiero przywędrowali w niedawnych temu czasach. Sławianie ci, był to lud z którego się potem rozrodzili: Polacy, Czechy, Morawiacy, Serby, Kroaty, Dalmaty, Rusini i inne jeszcze drobne ludy. Ci to już Sławianie budowali miasta, które do dziś w Szląsku stoją. – Ze starych ksiąg wiemy, że już przed 8. wiekami, to jest przed ośmiuset latami i wcześniej jeszcze książe Morawski, Rościsławem zwany, który rządził południową częścią Szląska, wybudował miasto, które od swego miana: Wrocisławiem czyli Wrocławiem nazwał. – W tych to już starych czasach były zbudowane miasta: Bytom, Krosno, Głogów i inne, które, potem Niemcy przezwali: Bajten. Frajsztad, Głogau, ażeby ani poznaki niebyło, że je Stawianie zbudowali. – Starzy kronikarze, to jest owi ludzie mądrzy co spisali wszystko, co się za dawnych czasów działo, mienia: że nazwa Szląska, pochodzi od miana rzeki i okolicy pod Wrocławiem bodącej, która się Slencą zwie. – Ci starzy kronikarze polscy, z wielkim zawzdy szacunkiem wspominają o naszym Slązku, bo go zwią: "świętą ziemią Szląską. " Boć też i święta ta ziemia nasza, a jest w niej i na niej siła bogactwa. Starzy jeszcze ludzie prawią, że mieszkańcy okolic Bytomia mieli złote a srebrne kolebki i naczynia. I dziś by na niczem nie zbywało, gdyby nam byli obcy tej ziemi niewydarli – a skarbów naszych nie zabrali i na swój użytek nieobrócili. Sławianie ci, co to przed wiekami jak rzekłem, w Slązkiej ziemi mieszkali, byli poganami, kłaniali się różnym bożkom, co je zwali: Łada, Krasota, Marzana, Poświst i inne, których pamięć przez wieki do nas jeszcze doszła, i nazwy tych bożków jeszcze dziś w gadkach a historyach się nieraz usłyszy. A wieleć tez od owych przestarych przodków naszych, pozostało obyczajów, które jeszcze dziś miedzy nami dotrwały. Wszystkie czary, uroki, sobótki, a nawet obrzędy przy zrękowinach i zaślubinach, gadki co je wieczorami w zimie bają, niejedna piosnka, co ją pastuszek wyśpiewuje, zapewne jeszcze od owych czasów zostały między ludem; a błądzą miedzy nim, gdyby cienie starodawnych przodków, na przypomnienie, że lud śląski nie od Niemców pochodzi, i nie od Niemców wziął swój obyczaj. –