Opowieść o japońskim Nowym Roku - ebook

Podziękowania

Książka ta nigdy by nie powstała, gdyby na mojej drodze nie stanęło kilka wyjątkowych osób, z którymi spotkania traktuję dziś jako dar od opatrzności. W tym miejscu chciałbym im ze wszystkich sił podziękować.

Dziękuję Annie Rogowskiej, mojej pierwszej nauczycielce japońskiego, za to, że pewnego dnia na nasze wspólne zajęcia, które były dla mnie bezcenną ucieczką od trudnej wtedy codzienności, przygotowała tekst o japońskim Nowym Roku. Stał się on dla mnie niepozornym impulsem do zgłębiania wiedzy na temat tego święta.

Dziękuję Adriannie Wosińskiej, prezes wydawnictwa Kirin i redaktor naczelnej kwartalnika „Torii”, za zaufanie, jakim mnie obdarzyła przed laty, nawiązując ze mną współpracę przy tworzeniu artykułów, w ramach której zaczęłam systematyzować zebrane informacje i ubierać je we własne słowa. Dziękuję także za wsparcie i rady, jakich mi udzieliła przed wydaniem tej publikacji.

Dziękuję Moe Horigami, mojej drugiej nauczycielce japońskiego, za czas i niewiarygodne wręcz zaangażowanie, z jakim pomagała mi dopiąć plan mojej wyprawy i odpowiadała na wszystkie moje pytania, nie wyłączając nawet udziału w tym swojej rodziny mieszkającej w Japonii.

Dziękuję w końcu mojej rodzinie i mężowi za cierpliwe znoszenie moich dziwactw i wspólne uczestnictwo we wszystkich podejmowanych przeze mnie noworocznych przedsięwzięciach.

Choć byłam w stanie napisać wiele stron tekstu przy tworzeniu tej książki, teraz czuję, że brakuje mi słów, by odpowiednio wyrazić moją wdzięczność.

Autorka

W książce zastosowano transkrypcję wyrazów japońskich zgodnie z zasadami opracowanymi przez Jamesa Curtisa Hepburna z wyłączeniem jednak tych, które doczekały się już spolszczonych wersji jak np. siogun, czy też nazwy miast np. Tokio.

Podstawowe zasady transkrypcji Hepburna:

— pozioma kreska nad literą oznacza podwójnie długie jej brzmienie

— j czytamy jak polskie dź

— ch czytamy jak polskie ć

— sh czytamy jak polskie ś

— ts czytamy jak polskie c

— w czytamy jak polskie ł

— z czytamy jak polskie dz

— y czytamy jak polskie jWstęp

Będąc małą dziewczynką, z wielkim zniecierpliwieniem czekałam na święta Bożego Narodzenia odkąd tylko wesoły czas wakacji się kończył, a witała mnie szarobura szkoła. Choć gdy mama zabierała mnie do kościoła, słyszałam tam, że najważniejszym świętem dla chrześcijan jest Wielkanoc, gdyż stanowi istotę tego, w co wierzymy — że nasz Bóg pokonał śmierć, tak jak i my ją kiedyś pokonamy, w mojej małej głowie wszystko to brzmiało zbyt poważnie i wciąż nie mogłam pozbyć się wrażenia, że to Boże Narodzenie jest przecież najbardziej wyjątkowe i uroczyste. W końcu gdyby Bóg się nie narodził, to pewnie też by nie umarł ani nie zmartwychwstał. Tak naprawdę nie chodziło jednak o teologiczne argumenty, a o atmosferę, która towarzyszyła tym zimowym świętom. Pamiętam, jak tata przynosił choinkę i wieszałam na niej długie, zapakowane w kolorowe złotka landrynki, które choć ładnie wyglądały, nie nadawały się raczej do zjedzenia i wiedział o tym nawet taki łasuch jak ja. W końcu co roku w styczniu ściągało się je z drzewka i chowało do pudełka na przyszły. Gdy ja byłam zajęta zakładaniem wiekowych landrynek i własnoręcznie wykonanych ozdóbek z papieru i sreberka z czekolady, które udało mi się wcześniej sprzedać członkom rodziny po dziesięć groszy każda, mama wraz siostrami spędzała głośno czas w kuchni. A głośno było zawsze, bo to przecież dosyć nerwowy okres dla każdej kobiety. Gdy ich wysiłki i osiągnięcia miały w końcu doczekać się prezentacji na stole wigilijnym i nim przystąpiłam do pałaszowania wszystkich tych wyjątkowych potraw, pojawiających się często tylko raz w roku, jak kasza jęczmienna z suszonymi śliwkami, biegłam z kolorowym opłatkiem w ręce do naszej suczki, która samotnie leżała wtedy w swoim legowisku w kuchni i podrzucałam jej kawałek w nadziei, że kiedy przyjdzie północ, w końcu przemówi. Ponoć krowy babci mówiły… Ale być może była to wina gatunku, a może upartego charakteru suni, ale nigdy nie doczekałam się nawet wymownego chrząknięcia. Po kolacji dzielnie czekałam na pasterkę, choć nie zawsze się udawało wygrać z jakąś tajemną siłą, która trzymając za rzęsy, pociągała powieki w dół. Nie był to jednak koniec zabawy, gdyż wszystkie ozdoby, odświętne dania, goście i migocące światełka zostawały ze mną jeszcze przez kilka dni.

Mijały jednak lata, przestałam łudzić się, że suczka coś jeszcze do mnie powie, mama zdecydowała się wyrzucić w końcu landrynki, byłam zbyt poważna, żeby zbierać sreberka z czekolady i sprzedawać ozdoby choinowe po dziesięć groszy, przywykłam też w końcu do kompotu z suszonych owoców. Nawet lampki na choince wydawały się mniej kolorowe i wesołe. Nie mogłam się jednak pogodzić z tym, że bajka, którą znałam, tak po prostu się skończyła, że wszystko zostało powiedziane, a teraz czeka mnie już tylko dorosła nuda. Wtedy też wpadłam na pomysł, by odkryć nową bajkę. Z pomocą przyszła mi moja ukochana, odległa Japonia, która zawsze była dla mnie skarbnicą barwnych opowieści. Japończycy również mają swoje bajkowe, rodzinne święto. Jest nim Nowy Rok. Bardzo korzystna dla mnie data pokrywająca się z wolnymi od pracy dniami sprawiła, że zapragnęłam znów poczuć się dzieckiem, które odkrywa tajemnicę świąt. Przez kilka lat z rzędu próbowałam poznać ich tradycję, korzenie i wypróbować wszystko na własnej skórze. Mówiąc „własnej”, pozwoliłam sobie jednak na pominięcie udziału całej mojej rodziny, która musiała siłą rzeczy przeżywać tę przygodę razem ze mną, co robiła zresztą całkiem wytrwale. W kolejnych rozdziałach chciałabym więc opowiedzieć Czytelnikowi tej książki, o ile nie załamał jeszcze rąk nad infantylnym podejściem jej autorki do życia, japońską bajkę o Nowym Roku.