- W empik go
Orientacje konsumpcyjne młodzieży akademickiej - ebook
Orientacje konsumpcyjne młodzieży akademickiej - ebook
Mateusz Marciniak autor książki„Orientacje konsumpcyjne młodzieży akademickiej” podejmuje się trudnego zadania, dyskusji z założeniami Zygmunta Baumana, jednego z najchętniej czytanych i cenionych polskich socjologów ostatnich lat. Analiza baumanowskich postulatów, prognoz i apeli dotyczących zwłaszcza konsumpcyjnego podejścia do elementów życia społecznego, przebiega w sposób rzeczowy, solidny i przejrzysty. Treść opracowania charakteryzuje się wysoką erudycją autora oraz trafny dobór i krytyczne wykorzystanie dostępnego piśmiennictwa, oraz badań własnych.
Książka podejmuje dosyć ważne w aktualnej refleksji socjologicznej zjawiska. Wg. Baumana modelowy uczestnik społeczeństwa, konsument, wszystkie elementy rzeczywistości traktuje na wzór relacji z towarami konsumpcyjnymi. Zjawisko to dotyczy: czasu, przestrzeni, przedmiotów, innych ludzi, siebie, wartości i społeczeństwa. Wszystko podlega konsumpcji. Autor, na podstawie wyników badań przeprowadzonych wśród grupy studentów UAM stara się odpowiedzieć, czy takie podejście w istocie jest słuszne. Czy i jak dalece ukształtowanie orientacji konsumpcyjnej potwierdza tę koncepcję? Czy podejście Baumana nie jest już nieco zdezaktualizowane, czy było słuszne dotychczas, czy nazywanie społeczeństwa – konsumpcyjnym, nie było przekoloryzowaniem? Tytułowa orientacja konsumpcyjna dotyczy tego, na ile „konsumowanie” staje się podstawowym schematem poznawczym, na podstawie współczesnej młodzieży akademickiej. Wrażenie robi zwłaszcza empiryczne podejście do analizowanych teorii i wzorcowo ujęta metodologia cyklu badań nad wybraną grupą.
Można się zastanawiać, czy określanie konsumpcji duchem epoki – motorem współczesnych społeczeństw, jest uzasadnieniem słusznym. Z pewnością warto się nad zagadnieniem pochylić i spróbować poddać go weryfikacji, odczarować pewne zastane założenia. Jak słusznie zauważa prof. Czerepaniak-Walczak są to analizy uwalniające pojęcie konsumpcji i tego syndromu od statusu wytrychów albo ozdobników.
Spis treści
Wstęp 13
Rozdział I
Dlaczego badanie konsumpcji?
Z problematyki społeczeństwa konsumpcyjnego i jego kultury
Wprowadzenie 19
1. Właściwości społeczeństwa konsumpcyjnego – wybrane zagadnienia 19
1.1. Różnorodna oferta dóbr konsumpcyjnych 22
1.2. Znaczenie symboliczne dóbr 23
1.3. Kształtowanie obszarów przedmiotu konsumpcji
jako sfer gustu, mody i stylów życia 24
1.4. Dominacja czasu wolnego i konsumpcji nad sferą produkcji i usług 27
1.5. Rozwój kategorii „konsument” 27
1.6. Formowanie się kultury konsumpcyjnej 28
1.7. Instytucjonalizacja krytyki konsumpcji 30
2. Model płynnonowoczesnego konsumenta – próba rekonstrukcji koncepcji
Zygmunta Baumana 32
2.1. Jak czytałem teksty Zygmunta Baumana? 32
2.2. Syndrom konsumpcyjny – odtworzenie Baumanowskiej kategorii 34
2.2.1. „Konsumowanie czasu” 36
2.2.2. „Konsumowanie przestrzeni” 38
2.2.3. „Konsumowanie przedmiotów” 40
2.2.4. „Konsumowanie innych ludzi” 42
2.2.5. „Konsumowanie samego siebie” 45
2.2.6. „Konsumowanie wartości” 47
2.2.7. „Konsumowanie społeczeństwa” 49
2.3. Sprawdzalność koncepcji syndromu konsumpcyjnego 51
Konkluzje 54
Rozdział II
Kogo, co i jak badać?
Orientacja konsumpcyjna jako kategoria analityczna
w badaniach nad młodzieżą
Wprowadzenie 57
1. Młodzież akademicka w ujęciu społeczno-rozwojowym 57
1.1. Studenci w perspektywie socjologicznej 58
1.2. Wybrane aspekty rozwoju psychospołecznego w „późnej adolescencji” 62
2. Młodzież studencka w świetle wybranych wyników badań 64
3. Syndrom konsumpcyjny a orientacja 67
3.1. Orientacja – definicja i konteksty interpretacyjne pojęcia 69
3.2. Orientacja konsumpcyjna jako kategoria badawcza 73
4. Metodologiczne podstawy badań własnych 82
4.1. Uzasadnienie badań 82
4.2. Cele badań 83
4.3. Problemy badawcze, hipotezy, zmienne i ich wskaźniki 84
4.3.1. Diagnostyczny problem badawczy (zmienne objaśniane) 85
4.3.2. Zależnościowy problem badawczy (zmienne objaśniające) 94
4.4. Procedura badawcza – metoda, techniki i narzędzia badawcze 97
4.5. Dobór próby i organizacja badań 100
Rozdział III
Nasilenie i interioryzacja orientacji konsumpcyjnej
a modelowy konsument Zygmunta Baumana
Wprowadzenie 101
1. Nasilenie orientacji konsumpcyjnej studentów UAM 101
1.1. Stopień nasilenia orientacji konsumpcyjnej wobec czasu 102
1.2. Stopień nasilenia orientacji konsumpcyjnej wobec przestrzeni 104
1.3. Stopień nasilenia orientacji konsumpcyjnej wobec przedmiotów 105
1.4. Stopień nasilenia orientacji konsumpcyjnej wobec innych 106
1.5. Stopień nasilenia orientacji konsumpcyjnej wobec siebie 108
1.6. Stopień nasilenia orientacji konsumpcyjnej wobec wartości 110
1.7. Stopień nasilenia orientacji konsumpcyjnej wobec społeczeństwa 111
1.8. Stopień nasilenia orientacji konsumpcyjnej studentów UAM 113
2. Trwałość lub zmiana nasilenia orientacji konsumpcyjnej studentów UAM 115
2.1. Trwałość komponentów struktury orientacji konsumpcyjnej 115
2.2. Typy orientacji konsumpcyjnej ze względu na trwałość
lub zmianę jej nasilenia 118
3. Interioryzacja orientacji konsumpcyjnej przez młodzież akademicką 119
3.1. Interioryzacja komponentów struktury orientacji konsumpcyjnej 120
3.2. Typy orientacji konsumpcyjnej ze względu na jej interioryzację 123
Wnioski 124
Rozdział IV
Studenci o adekwatności do rzeczywistości
Baumanowskiego modelu konsumenta
Wprowadzenie 127
1. Adekwatność komponentów struktury orientacji konsumpcyjnej 127
2. Adekwatność do rzeczywistości Baumanowskiego modelu konsumenta
w ocenie studentów 131
2.1. Stopień adekwatności modelu konsumenta do rzeczywistości 131
2.2. Uzasadnienia oceny adekwatności modelu konsumenta
do rzeczywistości 132
2.2.1. Typy uzasadnień oceny modelu jako adekwatnego (trafnego) 132
2.2.2. Typy uzasadnień oceny modelu jako nieadekwatnego
(nietrafnego) 134
Wnioski 138
Rozdział V
Ukształtowanie orientacji konsumpcyjnej młodzieży akademickiej
Wprowadzenie 139
1. Spójność orientacji konsumpcyjnej studentów UAM 139
1.1. Stopień spójności struktury orientacji konsumpcyjnej 139
1.2. Spójność wewnętrzna orientacji konsumpcyjnej 141
2. Stopień ukształtowania komponentów struktury
orientacji konsumpcyjnej 142
3. Stopień ukształtowania orientacji konsumpcyjnej studentów UAM 148
4. Typy orientacji konsumpcyjnej ze względu na jej złożoność 149
Wnioski 150
Rozdział VI
Uwarunkowania orientacji konsumpcyjnej
Wprowadzenie 153
1. Stopień ukształtowania struktury orientacji konsumpcyjnej
a wybrane czynniki osobowe (właściwości studentów) 154
1.1. Płeć badanego 154
1.2. Rodzaj osiągnięć naukowych 156
1.3. Poziom natężenia aktywności medialnej 157
1.4. Poziom natężenia aktywności kulturalnej 158
1.5. Ustosunkowanie do wiary i praktyk religijnych 160
1.6. Standard materialny studenta w jego ocenie 162
1.7. Praca jako źródło utrzymania 162
1.8. Poziom samooceny badanych 163
1.9. Poziom optymizmu życiowego 163
1.10. Poziom zaangażowania w zajęcia akademickie w opinii studenta 164
1.11. Poziom aktywności obywatelskiej 165
1.11.1. Stopień uczestnictwa w wyborach państwowych 165
1.11.2. Stopień zaangażowania społeczno-politycznego 166
1.11.3. Stopień zaangażowania społeczno-akademickiego 166
2. Stopień ukształtowania struktury orientacji konsumpcyjnej
a wybrane czynniki środowiskowe 168
2.1. Dziedzina studiów 168
2.2. Miejsce zamieszkania badanego przez większość życia 169
2.3. Obecne miejsce zamieszkania 171
2.4. Wykształcenie rodziców 171
2.5. Standard materialny rodziny studenta w jego ocenie 172
2.6. Stopień nasilenia orientacji konsumpcyjnej rodziców
w opinii studenta 172
2.7. Sytuacja osobista 175
2.8. Zakres grona przyjaciół 177
Wnioski 178
Rozdział VII
Co i dla kogo wynika z rezultatów badań orientacji konsumpcyjnej?
Wprowadzenie 183
1. Analiza ukształtowania orientacji konsumpcyjnej studentów
z perspektywy modelu konsumenta Zygmunta Baumana 183
2. W stronę wyjaśnienia badanego zjawiska – czynniki różnicujące
ukształtowanie orientacji konsumpcyjnej 187
3. (Dys)konfirmacja koncepcji syndromu konsumpcyjnego
Zygmunta Baumana? Próba interpretacji 202
3.1. Teza o kształtowaniu („sterowaniu”) przez syndrom konsumpcyjny
członków społeczeństwa konsumentów 202
3.2. Teza o przenikaniu syndromu konsumpcyjnego
do wszystkich zakresów rzeczywistości 207
3.3. Teza o spójności („syndromatyczność”) syndromu konsumpcyjnego 216
3.4. Teza o syndromie konsumpcyjnym jako przeciwstawnym biegunie
syndromu produkcyjnego 217
3.5. Teza o kształtowaniu syndromu konsumpcyjnego
w procesie socjalizacji 217
4. Typy studentów ze względu na ukształtowanie orientacji konsumpcyjnej 218
5. Wnioski z badań 219
6. I co z tego wynika? Na marginesie wniosków 220
Spis tabel 225
Spis schematów 227
Spis wykresów 228
Aneks 229
Bibliografia 24
Kategoria: | Pedagogika |
Zabezpieczenie: | brak |
ISBN: | 978-83-7850-035-3 |
Rozmiar pliku: | 9,2 MB |