-
W empik go
Papusza - ebook
Wydawnictwo:
Data wydania:
1 stycznia 2018
Format ebooka:
EPUB
Format
EPUB
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najpopularniejszych formatów e-booków na świecie.
Niezwykle wygodny i przyjazny czytelnikom - w przeciwieństwie do formatu
PDF umożliwia skalowanie czcionki, dzięki czemu możliwe jest dopasowanie
jej wielkości do kroju i rozmiarów ekranu. Więcej informacji znajdziesz
w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu.
Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu.
Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
Format
MOBI
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najczęściej wybieranych formatów wśród czytelników
e-booków. Możesz go odczytać na czytniku Kindle oraz na smartfonach i
tabletach po zainstalowaniu specjalnej aplikacji. Więcej informacji
znajdziesz w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu.
Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu.
Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
Multiformat
E-booki sprzedawane w księgarni Virtualo.pl dostępne są w opcji
multiformatu - kupujesz treść, nie format. Po dodaniu e-booka do koszyka
i dokonaniu płatności, e-book pojawi się na Twoim koncie w Mojej
Bibliotece we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego
tytułu. Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na
karcie produktu przy okładce. Uwaga: audiobooki nie są objęte opcją
multiformatu.
czytaj
na tablecie
Aby odczytywać e-booki na swoim tablecie musisz zainstalować specjalną
aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego,
który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. Bluefire
dla EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na czytniku
Czytanie na e-czytniku z ekranem e-ink jest bardzo wygodne i nie męczy
wzroku. Pliki przystosowane do odczytywania na czytnikach to przede
wszystkim EPUB (ten format możesz odczytać m.in. na czytnikach
PocketBook) i MOBI (ten fromat możesz odczytać m.in. na czytnikach Kindle).
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na smartfonie
Aby odczytywać e-booki na swoim smartfonie musisz zainstalować specjalną
aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego,
który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. iBooks dla
EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
Czytaj fragment
Pobierz fragment
Pobierz fragment w jednym z dostępnych formatów
LUB
24,99 zł za tytuł
Tytuł dostępny w abonamencie Empik Go już od 24,99 zł / 30 dni
Sprawdź
Słuchaj i czytaj w abonamencie Go Standard już za 24,99 zł / 30 dni. Subskrypcja Go Standard daje możliwość dodania do biblioteki 3 dowolne tytuły w danym okresie rozliczeniowym (30 dni). Wybierasz z ponad 200 tys. audiobooków, ebooków i podcastów.
Papusza - ebook
Na kształt życia Papuszy złożyło się wiele czynników, od izolacji i wykluczenia ze społeczności cygańskiej, po chwile, w których mogła poczuć się ważną i cenioną. Musiała sprostać kilku rolom — matki, która nie mogła mieć własnego dziecka, poetki, której utwory stały się przekleństwem i wreszcie kobiety. Szukałem dla Papuszy odpowiedniego, bezpiecznego miejsca, do momentu, w którym zdałem sobie sprawę, że bardziej od miejsca, potrzebowała ludzi.
| Kategoria: | Poezja |
| Zabezpieczenie: |
Watermark
|
| ISBN: | 978-83-8126-137-1 |
| Rozmiar pliku: | 391 KB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
Wstęp
Zmieniały się miejsca i ludzie, nie zmieniały: tradycje, przyzwyczajenia, obyczaje, rytuały i stereotypy, nierzadko na jej niekorzyść. Gdzie zaczynały się, a gdzie kończyły granice przynależności Papuszy do poszczególnych grup (Polaków, chrześcijan, Romów, kresowian, kobiet…)? Jakich przestrzeni i ludzi potrzebowała? Jak wśród nich się odnajdywała i poruszała? Które były pozornym azylem, a które więzieniem? To pytania, które zadałem sobie już na początku, i które otworzyć mi miały drogę do poznania tej wyjątkowej postaci.
Część pierwszą poświęciłem zagadnieniom, które uznałem za podstawowe i wprowadzające do opowieści o przynależności i wykluczeniach Papuszy (a także Romów w ogóle). Na podstawie dostępnych wypowiedzi Bronisławy Wajs, zarejestrowanych i udostępnionych przez Archiwum Polskiego Radia, odnotowywałem cechy jej usposobienia i stan pamięci (oraz to, do czego nostalgicznie, choć z niekrytą przyjemnością, wracała, za czym tęskniła). Droga ta prowadziła przez Kresy, od uroków bliskich poetce przestrzeni, po specyfikę mowy i relacje międzyludzkie. Zmiany spowodowane wybuchem drugiej wojny światowej i konieczność ucieczki, wreszcie zagłada, odcisnęły bolesne piętno na młodej Papuszy i jej bliskich. Zdawałem sobie sprawę, jak ważną postacią w dyskusji o poetce jest Jerzy Ficowski. Przytoczyłem kilka wypowiedzi żony tłumacza, chcąc poznać i zrozumieć motywacje także jego zachowań. Zakończyłem wątkami szaleństwa i choroby, będącymi kolejnymi powodami wykluczenia.
W drugim rozdziale analizie poddałem wszystkie utwory ze zbioru Lesie, ojcze mój, wydanym po raz pierwszy w roku 1990, kiedy Papusza już nie żyła; składającym się z wierszy powstałych w latach 1950—1953 i w roku 1970. Interpretacje służyć miały charakterystyce stylu, cech oralnych wierszy, z których każdy stanowił mały, zamknięty i indywidualny świat. Chciałem znaleźć odpowiedzi na pytania związane nie tylko z miejscem Papuszy w świecie/światach poetyckich, ale i jej potrzebami, pragnieniami i tęsknotami. Wyłonił się interesujący portret psychologiczny kobiety zmieniającej się, dojrzewającej, walczącej i silnej, a przy tym prostej i niewymagającej wiele od innych, od życia. Cieszącej się prostotą. Przywołałem także komentarze i głosy krytyczne związane z recepcją publikowanych pieśni. Analizowałem problemy związane z pamięcią i tożsamością, czyli tym, co przy rekonstrukcji (auto)biografii najważniejsze.
Przyjrzałem się także sytuacji Cyganów na Kresach przed drugą wojną światową, w jej trakcie i tuż po niej. Zainteresowały mnie także kolory, którymi poetka malowała swoje wiersze — okoliczności ich użycia, cele i efekty. Autobiograficzny charakter zbioru Lesie, ojcze mój pomógł mi także w zestawieniu i porównaniu prac Jerzego Ficowskiego i Angeliki Kuźniak — to swoisty podział na trzy różne głosy (echa). Szukałem dla Papuszy odpowiedniego, bezpiecznego miejsca, do momentu, w którym zdałem sobie sprawę, że bardziej od miejsca, potrzebowała ludzi, kontaktu i obcowania.
Trzecia część tej książki skupia się na narracjach (auto)biograficznych utrwalonych w dokumentach oraz ożywianych w filmach. Dokładnie analizuję i oceniam (szczególnie wartość merytoryczną) filmy: Papusza z 1974 w reżyserii Mai Wójcik i Ryszarda Wójcika, Historia Cyganki z 1992 roku na podstawie scenariusza i w reżyserii Grega Kowalskiego oraz Papuszę Joanny Kos-Krauze i Krzysztofa Krauze z 2013 roku. Krytycznie odwołuję się także do wybranych recenzji tej fabularyzowanej biografii. Rozdział zamykają miejsca i przedmioty upamiętniające poetkę w Gorzowie Wielkopolskim, miejscu, z którym związana była przez trzydzieści lat.
Wkład w badania nad biografią i skromną twórczością Papuszy mieli do tej pory, m.in. Jerzy Ficowski, który poświęcił jej rozdziały kilku prac cyganologicznych, gorzowianie Leszek Bończuk i Krystyna Kamińska oraz autorzy pomniejszych tekstów, korzystających z pośrednich źródeł wiedzy o Bronisławie Wajs. Najbogatszy zbiór materiałów, autorskich analiz i najbardziej kompetentne kompendium wiedzy o poetce to wydana w 2011 roku książka Magdaleny Machowskiej, zatytułowana Bronisława Wajs. Papusza. Między biografią a legendą. W swojej rozprawie doktor nauk humanistycznych Uniwersytetu Jagiellońskiego zrekonstruowała biografię — faktyczną i możliwą, opisała autobiografię mówioną z uwzględnieniem narracji Papuszy na tle narracji kresowych i problematyzowaniu tożsamości; wnikliwie zbadała i omówiła portrety: pamiętnikarski, epistolograficzny i poetycki Papuszy oraz ikonografię Cyganów, będących tematem dziewiętnastowiecznych obrazów i grafik oraz pocztówek. Prześledziła pokrótce ikonograficzne wzorce przedstawień Cyganów w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej czy przełom w prezentacji ich wizerunku po 1989 roku.
Dotąd wydano trzy tomiki wierszy: Pieśni Papuszy (Papušakre Gila, Wrocław 1956, dołączono pieśni oryginalne), Pieśni mówione (Łódź 1973), Lesie, ojcze mój (Warszawa 1990, 2013). Poetkę wyróżniono Lubuską Nagrodą Kulturalną (1958), Nagrodą Kulturalną „Nadodrza” (1978) i Nagrodą Gorzowską (1978). Poznanie biografii Bronisławy Wajs — poetki cygańskiej, odkrytej w drugiej połowie XX wieku przez Jerzego Ficowskiego — okazało się nie lada wyzwaniem.Historia przynależności, historia wykluczenia
Rekonstrukcja biografii Papuszy opiera się na śladach pozostawionych przez samą poetkę — na nagraniach audio i wideo oraz w zapisanych relacjach świadków, bliskich, towarzyszy jej wędrówek… ludzi, którzy obok niej żyli lub zaledwie mieli z nią styczność. Zawsze jest to przekaz fragmentaryczny, nierzadko pełen niejasności, raczej subiektywny. O czym innym mówi młoda, dwudziestoletnia Papusza na ocalałych kawałkach pamiętnika, a co innego pamięta stara, schorowana kobieta. Wydaje się, że rekonstrukcja późnej autobiografii mówionej, powinna dać obraz najdotkliwszych doświadczeń, tych przyjemnych i traumatycznych. Jak wiarygodne są te żywe wspomnienia, anegdoty? Ile mówią o poetce, ile po prostu o kobiecie? O których zapiskach warto pamiętać kreśląc jej portret?
Darmowy fragment
Zmieniały się miejsca i ludzie, nie zmieniały: tradycje, przyzwyczajenia, obyczaje, rytuały i stereotypy, nierzadko na jej niekorzyść. Gdzie zaczynały się, a gdzie kończyły granice przynależności Papuszy do poszczególnych grup (Polaków, chrześcijan, Romów, kresowian, kobiet…)? Jakich przestrzeni i ludzi potrzebowała? Jak wśród nich się odnajdywała i poruszała? Które były pozornym azylem, a które więzieniem? To pytania, które zadałem sobie już na początku, i które otworzyć mi miały drogę do poznania tej wyjątkowej postaci.
Część pierwszą poświęciłem zagadnieniom, które uznałem za podstawowe i wprowadzające do opowieści o przynależności i wykluczeniach Papuszy (a także Romów w ogóle). Na podstawie dostępnych wypowiedzi Bronisławy Wajs, zarejestrowanych i udostępnionych przez Archiwum Polskiego Radia, odnotowywałem cechy jej usposobienia i stan pamięci (oraz to, do czego nostalgicznie, choć z niekrytą przyjemnością, wracała, za czym tęskniła). Droga ta prowadziła przez Kresy, od uroków bliskich poetce przestrzeni, po specyfikę mowy i relacje międzyludzkie. Zmiany spowodowane wybuchem drugiej wojny światowej i konieczność ucieczki, wreszcie zagłada, odcisnęły bolesne piętno na młodej Papuszy i jej bliskich. Zdawałem sobie sprawę, jak ważną postacią w dyskusji o poetce jest Jerzy Ficowski. Przytoczyłem kilka wypowiedzi żony tłumacza, chcąc poznać i zrozumieć motywacje także jego zachowań. Zakończyłem wątkami szaleństwa i choroby, będącymi kolejnymi powodami wykluczenia.
W drugim rozdziale analizie poddałem wszystkie utwory ze zbioru Lesie, ojcze mój, wydanym po raz pierwszy w roku 1990, kiedy Papusza już nie żyła; składającym się z wierszy powstałych w latach 1950—1953 i w roku 1970. Interpretacje służyć miały charakterystyce stylu, cech oralnych wierszy, z których każdy stanowił mały, zamknięty i indywidualny świat. Chciałem znaleźć odpowiedzi na pytania związane nie tylko z miejscem Papuszy w świecie/światach poetyckich, ale i jej potrzebami, pragnieniami i tęsknotami. Wyłonił się interesujący portret psychologiczny kobiety zmieniającej się, dojrzewającej, walczącej i silnej, a przy tym prostej i niewymagającej wiele od innych, od życia. Cieszącej się prostotą. Przywołałem także komentarze i głosy krytyczne związane z recepcją publikowanych pieśni. Analizowałem problemy związane z pamięcią i tożsamością, czyli tym, co przy rekonstrukcji (auto)biografii najważniejsze.
Przyjrzałem się także sytuacji Cyganów na Kresach przed drugą wojną światową, w jej trakcie i tuż po niej. Zainteresowały mnie także kolory, którymi poetka malowała swoje wiersze — okoliczności ich użycia, cele i efekty. Autobiograficzny charakter zbioru Lesie, ojcze mój pomógł mi także w zestawieniu i porównaniu prac Jerzego Ficowskiego i Angeliki Kuźniak — to swoisty podział na trzy różne głosy (echa). Szukałem dla Papuszy odpowiedniego, bezpiecznego miejsca, do momentu, w którym zdałem sobie sprawę, że bardziej od miejsca, potrzebowała ludzi, kontaktu i obcowania.
Trzecia część tej książki skupia się na narracjach (auto)biograficznych utrwalonych w dokumentach oraz ożywianych w filmach. Dokładnie analizuję i oceniam (szczególnie wartość merytoryczną) filmy: Papusza z 1974 w reżyserii Mai Wójcik i Ryszarda Wójcika, Historia Cyganki z 1992 roku na podstawie scenariusza i w reżyserii Grega Kowalskiego oraz Papuszę Joanny Kos-Krauze i Krzysztofa Krauze z 2013 roku. Krytycznie odwołuję się także do wybranych recenzji tej fabularyzowanej biografii. Rozdział zamykają miejsca i przedmioty upamiętniające poetkę w Gorzowie Wielkopolskim, miejscu, z którym związana była przez trzydzieści lat.
Wkład w badania nad biografią i skromną twórczością Papuszy mieli do tej pory, m.in. Jerzy Ficowski, który poświęcił jej rozdziały kilku prac cyganologicznych, gorzowianie Leszek Bończuk i Krystyna Kamińska oraz autorzy pomniejszych tekstów, korzystających z pośrednich źródeł wiedzy o Bronisławie Wajs. Najbogatszy zbiór materiałów, autorskich analiz i najbardziej kompetentne kompendium wiedzy o poetce to wydana w 2011 roku książka Magdaleny Machowskiej, zatytułowana Bronisława Wajs. Papusza. Między biografią a legendą. W swojej rozprawie doktor nauk humanistycznych Uniwersytetu Jagiellońskiego zrekonstruowała biografię — faktyczną i możliwą, opisała autobiografię mówioną z uwzględnieniem narracji Papuszy na tle narracji kresowych i problematyzowaniu tożsamości; wnikliwie zbadała i omówiła portrety: pamiętnikarski, epistolograficzny i poetycki Papuszy oraz ikonografię Cyganów, będących tematem dziewiętnastowiecznych obrazów i grafik oraz pocztówek. Prześledziła pokrótce ikonograficzne wzorce przedstawień Cyganów w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej czy przełom w prezentacji ich wizerunku po 1989 roku.
Dotąd wydano trzy tomiki wierszy: Pieśni Papuszy (Papušakre Gila, Wrocław 1956, dołączono pieśni oryginalne), Pieśni mówione (Łódź 1973), Lesie, ojcze mój (Warszawa 1990, 2013). Poetkę wyróżniono Lubuską Nagrodą Kulturalną (1958), Nagrodą Kulturalną „Nadodrza” (1978) i Nagrodą Gorzowską (1978). Poznanie biografii Bronisławy Wajs — poetki cygańskiej, odkrytej w drugiej połowie XX wieku przez Jerzego Ficowskiego — okazało się nie lada wyzwaniem.Historia przynależności, historia wykluczenia
Rekonstrukcja biografii Papuszy opiera się na śladach pozostawionych przez samą poetkę — na nagraniach audio i wideo oraz w zapisanych relacjach świadków, bliskich, towarzyszy jej wędrówek… ludzi, którzy obok niej żyli lub zaledwie mieli z nią styczność. Zawsze jest to przekaz fragmentaryczny, nierzadko pełen niejasności, raczej subiektywny. O czym innym mówi młoda, dwudziestoletnia Papusza na ocalałych kawałkach pamiętnika, a co innego pamięta stara, schorowana kobieta. Wydaje się, że rekonstrukcja późnej autobiografii mówionej, powinna dać obraz najdotkliwszych doświadczeń, tych przyjemnych i traumatycznych. Jak wiarygodne są te żywe wspomnienia, anegdoty? Ile mówią o poetce, ile po prostu o kobiecie? O których zapiskach warto pamiętać kreśląc jej portret?
Darmowy fragment
więcej..
