- W empik go
Pelagianizm i semipelagianizm - ebook
Pelagianizm i semipelagianizm - ebook
Przekonanie o sile i jakości ludzkiej natury było podstawową zasadą nauki Pelagiusza. Teolog ten wierzył, że natura ludzka, jako stworzona przez Boga, jest zdolna przezwyciężyć grzech i osiągnąć świętość. Grzech pierworodny popełniony przez Adama był jedynie "złym przykładem", jego skutki nie przeszły na potomstwo pierwszych rodziców w postaci zepsutej natury. Podobnie widział pelagianizm rolę Jezusa Chrystusa – jako "dającego dobry przykład". Człowiek, przez naśladownictwo Chrystusa, może się sam wyzwolić z grzechu, dzięki temu, że z natury został stworzony jako mający wolną wolę (liberum arbitrium). Pelagianie rozumieli łaskę Bożą jako światło pomocne człowiekowi w jego pracy moralnej dla dokonywania dobrych wyborów i dostrzegania właściwych wzorców postępowania. Wolnej woli przeszkadzają zły wpływ otoczenia i skutki własnych grzechów człowieka. Pelagiusz bronił bardzo samodzielności ludzkiej woli, nie była ona według niego niczym zdeterminowana, także przez Boga (za Wikipedią).
Kategoria: | Wiara i religia |
Zabezpieczenie: |
Watermark
|
ISBN: | 978-83-7950-550-0 |
Rozmiar pliku: | 508 KB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
S. Augustini Opera t. X; Marius Mercator, Commonitorium adv. haer. Pelag. (Patr. Lat. 48, 63-108); S. Hieronimi Dialogus contra Pel. (Patr. Lat. 23, 495-590); Norisius, Historia Pelagiana, Par. 1673; Wörter, Der Pelagianismus nach seinem Ursprung und seiner Lehre, 2 wyd., Freiburg 1874; Klasen, Die innere Entwicklung des Pelagianismus, Freiburg 1882; Bruckner, Quellen zur Geschichte des pelagianischen Streites, Tübingen 1906. Prosperi Aquitani Opera (Patr. Lat. t. 51); Wiggers, Geschichte des Semipelagianismus, Hamburg 1865; Wörter, Beiträge zur Dogmengeschichte des Semipelagianismus, Münster 1899.
Gdy wschód zajęty był przeważnie kwestiami chrystologicznymi, na zachodzie przyszło do większych sporów w dziedzinie chrześcijańskiej antropologii i soteriologii. Powstały one w początku wieku 5 i miały dwa osobne okresy. W pierwszym odparto fałszywe twierdzenia pelagianów i ustalono pojęcie łaski; w drugim utrzymano w swej czystości katolicką naukę o tym przedmiocie przeciwko zboczeniom semipelagianów.
Pelagianizm
Błędy gnostycko manichejskie, akcentujące zupełne zepsucie ludzkiej natury i jej niesposobność do dobrego, zniewoliły mężów kościelnych do obrony wolnej woli człowieka i odpowiedzialności jego za czyny, spełniane nawet pod wpływem namiętności. Tym bardziej potrzebną była taka obrona, że manicheizm w początkach wieku 5 wielką okazał żywotność i przekształcony w pryscylianizm, bałamucił umysły, a nadto swą nauką o materii jako o złym pierwiastku dawał leniwym i występnym chrześcijanom pozór do uniewinniania grzesznego życia. Św. Augustyn wiele sił...Augustyn
(święty)
Aurelius Augustinus, jeden z najsławniejszych doktorów Kościoła katolickiego, urodził się 13 List. 353 r. w Tagaste, mieście Numidji. Ojcem jego był Patrycjusz poganin, a matką Monika chrześcjanka. Małżeństwo to wierném było wyrazem owego czasu: każde z małżonków przedstawiało charakter swojej religji, poganizmu i chrystjanizmu. Patrycjusz żywy, porywczy, lekceważący wierność małżeńską, ciągle zajęty interesami familijnemi, mocno przekonany (jak większa część oświeceńszych rzymian) o niedorzeczności bałwochwalstwa, był pod względem religijnym zupełnie obojętnym, ale za to chciwym bogactw, godności i znaczenia. Monika zaś, pełna cnót, była ozdobą płci swojej. Cierpliwością, modlitwą, napomnieniami, żywemi jak jej wiara i czułemi jak jej serce, nietylko pozyskała męża dla Kościoła, ale nadto wielce się przyczyniła do pojednania z Bogiem długo błądzącego syna. Wcześnie zaszczepiła w duszy Augustyna nasiona prawdy, które wyrobiły w nim uczucie religijne i ową mistyczną dążność ku Bogu, jaką odznaczał się nawet podczas swych zdrożności i którą w Wyznaniach (ks. I) swoich temi oddał słowy: „O Boże mój! stworzyłeś nas dla siebie, a dusza moja nie ma pokoju, dopóki nie spocznie w Tobie.“ Augustyn w dzieciństwie wcale nie okazywał chęci do nauk; dopiero z latami począł w nich smakować i wtedy wrodzone zdolności jego szybko się rozwijały. Gdy uczył się grammatyki (filologja klassyczna), dwie rzeczy bardzo sobie upodobał: styl pisarzy klassycznych i opisywane przez nich przykłady patrjotyzmu. Z piękności formy, oceniał on...Pelagianizm i semipelagianizm
Pelagiusz i Celestiusz
Zupełne przeciwieństwo do manicheizmu stanowiła nauka rozpowszechniona przez brytyjskiego mnicha Pelagiusza, który w początku V-go stulecia przybył do Rzymu i tam w ciągu lat dziesięciu zażywał tak wielkiej sławy pobożności, że wielbił ją nawet św. Augustyn. Zajmując się wykładem listów św. Pawła, zapoznał się z nauką Teodora z Mopsuestii, którą uczeń jego Syryjczyk Rufin za czasów papieża Anastazego I-go (398 – 402) opowiadał w Rzymie. Wiele z niej odpowiadało jego własnym przekonaniom, pod względem filozoficznym i etycznym, że zwłaszcza człowiek może wiele dokonać swoją siłą i ustawiczną pracą, której braki i opieszałość zwykł usprawiedliwiać słabością natury ludzkiej. Ponieważ manichejczycy zaprzeczali wolnej woli i twierdzili, iż Bóg wywiera wpływ konieczny, wpływający na dobre czyny człowieka, Pelagiusz usiłował dowieść przeważnej roli, jaką odgrywa wolna wola. Niebawem pozyskał w utalentowanym Celestiuszu zwolennika, który jego naukę począł jeszcze wyraźniej i śmielej wykładać. Pierwiastkowo mało zwracano uwagi na Pelagiusza i Celestiusza, którzy dotąd pracowali w ukryciu. W r. 411 obaj udali się przez Sycylię do Afryki. Pelagiusz nie zastał tam Augustyna, wystosował więc do niego pismo pełne uszanowania, na które otrzymał nader uprzejmą odpowiedź. Kiedy Pelagiusz podążył do Jerozolimy i doznał tam życzliwego przyjęcia ze strony biskupa Jana, Celestiusz pozostał w Kartaginie, aby przyjąć święcenia kapłańskie. Tutaj począł wykładać swoją naukę dosyć otwarcie. Wielu przeto katolików ostrzegało przed nim arcybiskupa Aureliusza, a diakon mediolański Paulin przedstawił synodowi kartagińskiemu zdania, które rozpowszechniał Celestiusz, a zwłaszcza: 1) że Adam, począwszy od stworzenia swego był skazany na śmierć, bez względu na to, czy by zgrzeszył, czy nie; 2) grzech Adama zaszkodził jemu samemu, a nie jego potomkom; 3) nowonarodzone dzieci znajdują się w tym samym stanie, co Adam przed grzechem; 4) ludzie nie umierają skutkiem śmierci i grzechu Adama tak samo, jak nie zmartwychwstają skutkiem zmartwychwstania Chrystusa Pana; 5) dzieci nieochrzczone otrzymują żywot wieczny; 6) stary Zakon równie wiedzie do nieba, jak Ewangelia; 7) i przed Chrystusem byli ludzie bez grzechu, więc i bez Chrystusa człowiek żyć może bez grzechu. Wobec stawianych mu zarzutów Celestiusz tłumaczył się, że chodzi mu jedynie o kwestię spekulatywną, nierozstrzygniętą przez Kościół, że dziedziczenie grzechu uważa za wątpliwe, a natomiast uznaje konieczność Chrztu. Naukę Kościoła o grzechu pierworodnym starał się połączyć z trudnym bardzo zagadnieniem o początku dusz. Biskupi jednak zgromadzeni na synodzie domagali się odwołania zdań jego heretyckich; a gdy Celestiusz oparł się temu żądaniu, rzucili na niego klątwę. Odwołał się on od tego wyroku do Stolicy Apostolskiej, nie czekając jednak na rozstrzygnięcie swej sprawy, wyjechał do Efezu, gdzie udało mu się otrzymać święcenia kapłańskie.
Augustyn i Hieronim
Biskup Augustyn, który nie był obecny na synodzie w r. 411 dowiedział się, że potępione tam błędy krzewić się zaczęły wśród wiernych jego diecezji. Skłoniło go to do wystąpienia słowem i pismem przeciwko tej herezji. Zapytywany z okazji świeżo ukończonych rokowań z donatystami przez komisarza cesarskiego Marcelina o naukę Celestiusza, napisał poświęcone temu dygnitarzowi dzieło w trzech tomach, z których ostatni uwzględnia także otrzymany później komentarz Pelagiusza na listy Pawła Apostoła. Po tym dziele nastąpiły od r. 412 – 415 obok kilku listów i mów i inne jeszcze prace, a mianowicie: ˝O duchu i literze˝, ˝O naturze i łasce˝ (przeciwko dziełu Pelagiusza ˝O naturze˝), ˝O dokonaniu sprawiedliwości człowieka˝. Im dokładniej poznał system przeciwników, tym gruntowniejsza i pełniejsza stawała się jego odprawa. Niezależnie od tego wysłał on młodego kapłana hiszpańskiego Orozjusza do Palestyny, aby tam dopełnił swego wykształcenia pod kierunkiem Hieronima, którego Augustyn sam radził się w sprawie o początku dusz. I Hieronim wystąpił przeciwko szerzeniu się w Palestynie pelagianizmu, zarówno w swym liście do Ktezyfona, jak i w trzech dialogach. Do wystąpienia tego zachęciła go z jednej strony napaść Pelagiusza na jego komentarz do listu Pawła do Efezów i na jego dzieło przeciwko Jowinianowi, z drugiej niechęć ku Janowi z Jerozolimy i orygenizmowi, którego ślady spostrzegł w nauce pelagiańskiej o wystarczającej jakoby zupełnie do dobrych uczynków wolnej woli, oraz w fałszywym pojmowaniu nauki o łasce. Na razie jednak zarówno Hieronim jak Augustyn oszczędzali Pelagiusza i nie wymieniali jego imienia.
Synod w Palestynie
W r. 415 odbył się w...