- nowość
Periimplantitis. Profilaktyka i leczenie tkanek okołowszczepowych - ebook
Periimplantitis. Profilaktyka i leczenie tkanek okołowszczepowych - ebook
Niniejsza publikacja Periimplantitis. Profilaktyka i leczenie tkanek okołowszczepowych. Wytyczne dla klinicystów pod redakcją konsultant krajowej ds. periodontologii, prof. dr hab. med. Elżbiety Dembowskiej, oraz prof. dr hab. med. Renaty Górskiej stanowi polskie opracowanie rekomendacji dotyczących chorób okołowszczepowych, ze szczególnym uwzględnieniem periimplantitis. Rekomendacje, opracowane pod auspicjami Europejskiej Federacji Periodontologii, mają na celu wskazanie najlepszych praktyk klinicznych, które zapewniają zdrowie tkanek okołowszczepowych i wydłużają przetrwanie implantów stomatologicznych jako elementów wspierających odbudowy protetyczne utraconych zębów. Główne cele publikacji to przedstawienie zaleceń opartych na najnowszych dowodach naukowych i opiniach ekspertów. Wytyczne zostały opracowane przez grupę roboczą, która przeanalizowała aktualne badania dotyczące postępowania z tkankami okołowszczepowymi w stanie zdrowia i choroby. Podkreślono w nich znaczenie profilaktyki oraz przedstawiono metody leczenia chorób okołowszczepowych, mające na celu zmniejszenie utraty implantów i poprawę jakości życia pacjentów. Publikacja uwzględnia najnowsze zmiany w nomenklaturze wprowadzone przez EFP i jest niezbędnym źródłem wiedzy nie tylko dla specjalistów w dziedzinie implantologii i periodontologii, ale także dla stomatologów ogólnych.
Kategoria: | Medycyna |
Zabezpieczenie: |
Watermark
|
ISBN: | 978-83-01-23999-2 |
Rozmiar pliku: | 4,0 MB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
Prof. dr hab. n. med. Elżbieta DEMBOWSKA
Absolwentka I Wydziału Lekarskiego Oddziału Stomatologii Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie. Odbywała staże naukowe w Lund (Szwecja), we Frankfurcie na Uniwersytecie Goethego oraz w Kolumbii w zakresie implantologii i technik augmentacyjnych. Ukończyła również roczne podyplomowe studia dotyczące patologii jamy ustnej na Uniwersytecie Sapienza w Rzymie. Absolwentka Master of Laser Dentistry na Uniwersytecie Sapienza w Rzymie. Posiada specjalizację ogólną w stomatologii, a także specjalizację w dziedzinie periodontologii i protetyki stomatologicznej. W latach 2011–2012 pełniła funkcję Kierownik Zakładu Periodontologii Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego. Autorka lub współautorka 8 podręczników dla studentów i lekarzy oraz 2 monografii, w tym pierwszej książki w języku polskim z zakresu laseroterapii: Lasery w stomatologii. Współautorka 252 prac naukowych opublikowanych w recenzowanych czasopismach krajowych i zagranicznych. Prelegentka licznych zjazdów, konferencji i sympozjów naukowych. Promotor 14 doktoratów oraz recenzent 22 prac doktorskich i 8 przewodów habilitacyjnych. Jej rozprawa habilitacyjna: Zależność między kompleksowym leczeniem periodontologicznym a leczeniem ortodontycznym u pacjentów z zaawansowanym przewlekłym i agresywnym zapaleniem przyzębia podkreśla główne zainteresowania i trendy w kierunku interdyscyplinarnego leczenia pacjentów w przebiegu zaawansowanych postaci zapaleń przyzębia.
Członkini Państwowej Komisji Egzaminacyjnej CEM. Pod Jej kierownictwem specjalizowało się 20 osób w zakresie periodontologii. Konsultant wojewódzki w dziedzinie periodontologii w województwie zachodniopomorskim. Jest Prezydentem Zarządu Polskiego Towarzystwa Periodontologicznego (PTP). Członkini licznych towarzystw: Europejskiego Towarzystwa Periodontologicznego (EFP), Zarządu Polskiego Towarzystwa Stomatologii Laserowej (PTSL), Akademii Pierre’a Faucharda (PFA), Polskiego Towarzystwa Chirurgii Stomatologicznej i Szczękowo-Twarzowej (PTChSiST), Polskiego Towarzystwa Lekarskiego (PTL), a także Komisji Stomatologicznej oraz Komisji Bioetycznej Okręgowej Izby Lekarskiej (OIL) w Szczecinie. Od 30 lat prowadzi szkolenia i kursy dotyczące leczenia zapaleń przyzębia, laseroterapii stomatologicznej i fizykoterapii, mikrochirurgii przyzębia oraz implantologii dla osób specjalizujących się i doskonalących w tej tematyce.
Prof. dr hab. n. med. Renata GÓRSKA
Absolwentka I Wydziału Lekarskiego Oddziału Stomatologii Akademii Medycznej w Warszawie. Bezpośrednio po ukończeniu studiów, jako stypendystka Fundacji Kościuszkowskiej, odbyła roczny, a po roku 2-miesięczny staż naukowy w Sloan Kettering Cancer Center w Nowym Jorku. W 1995 r. uzyskała II stopień specjalizacji z periodontologii, w 1998 r. – stopień doktora habilitowanego, w 2003 r. – tytuł naukowy profesora nauk medycznych, a w 2007 r. – tytuł naukowy profesora. Konsultant krajowy w dziedzinie periodontologii w latach 2008–2024. Od 2006 r. przez 6 lat pełniła funkcję Prodziekana ds. Oddziału Stomatologii I Wydziału Lekarskiego, zaś w latach 2012–2016 była Prorektorem ds. Kadr. Wieloletni Kierownik Zakładu Chorób Błony Śluzowej i Przyzębia w Warszawskim Uniwersytecie Medycznym. W swoim dorobku naukowym ma ponad 300 prac wydrukowanych w kraju i za granicą, w tym 200 oryginalnych prac badawczych, 80 poglądowych, 50 zagranicznych oraz 136 doniesień zjazdowych opublikowanych w języku polskim i angielskim. Prace te ukazały się m.in. w takich czasopismach jak: Journal of Periodontology, Journal of Clinical Periodontology, Clinical and Experimental Immunology, European Journal of Immunology, American Journal of Hypertension, Oral Diseases, Clinical Oral Investigations, Advances in Clinical and Experimental Medicine, Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, Kardiologia Polska, Journal of Cardiology, Czasopismo Stomatologiczne, Immunologia Polska, Polski Tygodnik Lekarski, Przegląd Epidemiologiczny, Stomatologia Współczesna, a także Dental and Medical Problems. Autorka lub współautorka kilkunastu rozdziałów, w 9 książkach pod jej redakcją. Jest promotorem 20 prac doktorskich i opiekunem 5 prac habilitacyjnych. W latach 2001–2003 pełniła funkcję Wiceprezesa, a w latach 2004–2012 r. – Prezesa Polskiego Towarzystwa Stomatologicznego Oddziału Warszawskiego. Od 1998 r. członkini Amerykańskiego Towarzystwa Periodontologicznego (AAP). W latach 2013–2023 r. Prezes Polskiego Towarzystwa Periodontologicznego (PTP) i Sekcji Periodontologii Polskiego Towarzystwa Stomatologicznego (PTS). W kadencji 2017/2018 członkini Zarządu Głównego Europejskiej Federacji Periodontologii.AUTORZY
prof. dr hab. n. med. Marta Cześnikiewicz-Guzik
Zakład Periodontologii, Profilaktyki i Klinicznej Patologii Jamy Ustnej
Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Medicum
prof. dr hab. n. med. Elżbieta Dembowska
Zakład Propedeutyki, Fizykodiagnostyki i Fizjoterapii Stomatologicznej
Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie
dr n. med. Ewa Grabowska
prof. dr hab. n. med. Renata Górska
Zakład Chorób Błony Śluzowej i Przyzębia
Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
dr n. med. Aleksandra Karpisz-Więcek
Specjalistyczne Centrum Stomatologii w Szczecinie
dr hab. n. med. Jan Kowalski
Zakład Chorób Błony Śluzowej i Przyzębia
Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
dr hab. n. med. Natalia Lewkowicz
Zakład Chorób Błony Śluzowej Jamy Ustnej i Przyzębia
Uniwersytetu Medycznego w ŁodziPRZEDMOWA
Choroby okołowszczepowe, zwłaszcza periimplantitis, to dziś istotny problem wśród pacjentów stomatologicznych. Obecnie, ze względu na częste występowanie tych schorzeń i związane z nimi następstwa zdrowotne i ekonomiczne, poświęca się im coraz więcej uwagi.
Niewątpliwie wytyczne dotyczące postępowania z chorobami okołowszczepowymi (CGP, Clinical Practice Guideline), czyli rekomendacje dla praktyki klinicznej, są niezbędne nie tylko dla lekarzy praktyków, którzy zajmują się stricte implantologią i periodontologią, lecz także dla stomatologów ogólnych.
Niniejsze rekomendacje zostały opracowane zgodnie z wytycznymi metodologicznymi opublikowanymi przez Stałą Komisję ds. Wytycznych Stowarzyszenia Naukowych Towarzystw Medycznych w Niemczech (AWMF, Arbeitsgemeinschaft der Wissenschaftlichen Medizinischen Fachgesellschaften) oraz Grupę Roboczą ds. Oceny, Rozwoju i Ewaluacji Stopnia Zaleceń (GRADE, Grading of Recommendations, Assessment, Development, and Evaluations). Rekomendacje zostały opracowane pod auspicjami Europejskiej Federacji Periodontologii (EFP, European Federation of Periodontology), a ich powstawanie było nadzorowane przez Komitet Warsztatowy EFP. Procesem opracowywania rekomendacji kierowali Komitet Organizacyjny i niezależny ekspert ds. metodologii wyznaczony przez EFP. Niniejsze rekomendacje mają na celu wskazanie najlepszego postępowania klinicznego zapewniającego utrzymanie zdrowia tkanek okołowszczepowych, a tym samym wydłużenie przetrwania implantów stomatologicznych jako elementów wspierających odbudowy protetyczne utraconych zębów.
Głównym celem rekomendacji było opracowanie zaleceń opartych na najlepszych dostępnych dowodach i opiniach ekspertów. Wytyczne zostały przedstawione przez grupę roboczą powołaną w celu przeanalizowania aktualnych wyników badań na temat postępowania z tkankami okołowszczepowymi zarówno w stanie ich zdrowia, jak i choroby. Wskazano w nich na istotną rolę profilaktyki i określono zalecenia dotyczące poszczególnych metod leczenia chorób okołowszczepowych w celu zmniejszenia utraty implantów i polepszenia jakości życia pacjentów.
Warto podkreślić, że w publikacji uwzględniono najnowsze zmiany w nomenklaturze wprowadzone przez EFP. W prezentowanym wydaniu posłużono się aktualnym słownictwem dotyczącym zabiegów periodontologicznych i okołowszczepowych. Obecnie obowiązuje określenie „profesjonalne mechaniczne usuwanie płytki nazębnej” (PMPR, professional mechanical plaque removal), z rozróżnieniem na mechanoterapię naddziąsłową i mechanoterapię poddziąsłową. Zastępują one dotychczas stosowane określenia „skaling części koronowej” i „polerowanie”, „polerowanie tradycyjne” i „piaskowanie”, które dotyczą usuwania płytki bakteryjnej i osadów oraz kamienia naddziąsłowego, ale są już one nieaktualne i uznawane za historyczne. Obecnie należy te zabiegi nazwać „naddziąsłowym profesjonalnym mechanicznym usuwaniem płytki bakteryjnej” („naddziąsłowe PMPR”). Również określenia: „skaling korzenia”, „poddziąsłowy skaling”, „poddziąsłowy debridement”, „poddziąsłowa instrumentacja”, „debridement powierzchni korzenia”, „instrumentacja powierzchni korzenia” są już anachroniczne i nieaktualne i zostały zastąpione określeniem „poddziąsłowe PMPR”. Poza tym należy podkreślić, że nazwa root planing oraz sama koncepcja tej procedury – rozumianej jako całkowite usuwanie kamienia poddziąsłowego i martwego cementu korzeniowego – została całkowicie odrzucona i nie ma odpowiednika w nowej nomenklaturze, ponieważ takie postępowanie zostało uznane za nieprawidłowe klinicznie. Podobnie „kiretaż”, rozumiany jako usunięcie wewnętrznej warstwy kieszonki przyzębnej bez formowania płata dostępu, jest dziś odrzuconą koncepcją kliniczną.
Oddajemy tę publikację w Państwa ręce z nadzieją, że będzie ona kolejnym etapem pogłębiania naszej wiedzy o chorobach okołowszczepowych i przyczyni się do podniesienia świadomości klinicznej polskich stomatologów oraz uzupełnienia ich wiedzy na temat chorób tkanek okołowszczepowych.
Prof. dr hab. n. med. Elżbieta Dembowska
Prezes Polskiego Towarzystwa PeriodontologicznegoWYBRANE SKRÓTY I OBJAŚNIENIA
95% CI (confidence interval) – 95-procentowy przedział ufności
aPDT (antimicrobial photodynamic therapy) – przeciwbakteryjna terapia fotodynamiczna
AWMF (Arbeitsgemeinschaft der Wissenschaftlichen Medizinischen Fachgesellschaften) – Stowarzyszenie Naukowych Towarzystw Medycznych w Niemczech
błąd systematyczny – przekłamanie lub błąd, który może wpłynąć na wyniki badań z powodu niedoskonałości w projekcie badania, analizie lub raportowaniu oraz procesie gromadzenia, analizowania lub interpretowania danych
BOP (bleeding on probing) – krwawienie podczas zgłębnikowania
CCT (controlled clinical trial) – kontrolowane badanie kliniczne
CHX (chlorhexidine) – chlorheksydyna
CIST (cumulative interceptive supportive therapy) – kumulacyjna interceptywna terapia wspomagająca
CPC (cetylpyridinium chloride) – chlorek cetylopirydyniowy
CTG (conective tissue graft) – przeszczep tkanki łącznej
DBBM (deproteinized bovine bone mineral) – odbiałczony minerał kości bydlęcej
EFP (European Federation of Periodontology) – Europejska Federacja Periodontologii
FGG (free gingival graft) – przeszczep wolnego dziąsła
GRADE (Grading of Recommendations, Assessment, Development, and Evaluations) – Grupa Robocza ds. Oceny, Rozwoju i Ewaluacji Stopnia Zaleceń
MBL (marginal bone loss/level) – utrata/poziom kości brzeżnej
MD (mean difference) – średnia różnica
MDR (medical device regulation) – rozporządzenie w sprawie wyrobów medycznych
MGI (modified gingival index) – zmodyfikowany wskaźnik dziąseł
NaOCl – podchloryn sodu
NOS (Newcastle–Ottawa scale) – skala wypracowana pomiędzy uniwersytetem w Newcastle w Australii i uniwersytetem w Ottawie w Kanadzie. Została wprowadzona w celu oceny jakości badań nierandomizowanych. Jej konstrukcja, treść i łatwość użycia nakierowana jest na włączenie ocen jakości do interpretacji wyników metaanalitycznych
NRCT (non-randomized clinical trial) – nierandomizowane badanie kliniczne
OHI (oral hygiene instruction) – instruktaż higieny jamy ustnej
OR (odds ratio) – iloraz szans
PD (probing depth/pocket depth) – głębokość zgłębnikowania/głębokość kieszonki
PDT (photodynamic therapy) – terapia fotodynamiczna
periimplantitis – zapalenie tkanek okołowszczepowych
perimucositis – okołowszczepowe zapalenie błony śluzowej
PICOS (P – patient, problem or population, I – intervention, C – comparison, control or comparator, O – outcome/-s, S – study) – schemat metodologiczny (P – pacjent, problem lub populacja, I – interwencja, C – porównanie, O – wynik, S – rodzaj badania)
PID (peri-implant diseases) – choroby okołowszczepowe
PIKM (peri-implant keratinized mucosa) – skeratynizowana błona śluzowa wokół implantu
PlI (plaque index) – wskaźnik widocznej płytki nazębnej
PMPR (professional mechanical plaque removal) – profesjonalne mechaniczne usuwanie płytki nazębnej
PPD (probing pocket depth/periodontal pocket depth) – głębokość zgłębnikowania kieszonek dziąsłowych/głębokość kieszonek przyzębnych
PROM (patient-reported outcome measures) – wyniki zgłaszane przez pacjentów
RCT (randomized clinical trial) – randomizowane badanie kliniczne
RoB 2 (Risk of Bias 2) – zrewidowane narzędzie do oceny ryzyka błędu w badaniach randomizowanych. Proponowana ocena ryzyka błędu systematycznego wynikającego z każdej domeny jest generowana przez algorytm na podstawie odpowiedzi na pytania sygnalizacyjne. Ocena może wskazywać na „niskie” lub „wysokie” ryzyko stronniczości lub może wyrażać „pewne obawy”
SMD (standardized mean difference) – standaryzowana średnia różnica
SOP (suppuration on probing) – wysięk ropny z kieszonki podczas zgłębnikowania
SPC (supportive periodontal care) – podtrzymująca terapia tkanek przyzębia
SPIC (supportive peri-implant care) – podtrzymująca terapia tkanek okołowszczepowych
WMD (weighted mean difference) – średnia ważona różnica
XCM (xenogenic collagen matrix) – zastosowanie ksenogenicznej macierzy kolagenowej1
WSTĘP
Jan KOWALSKI
1.1.
Problem zdrowotny
1.1.1.
Definicje
Schorzenia okołowszczepowe to wpływające na tkanki wokół implantów stany zapalne, najczęściej wywoływane przez biofilm okołowszczepowy. Istnieją dwa różne stany chorobowe: okołowszczepowe zapalenie błony śluzowej (perimucositis) i zapalenie tkanek okołowszczepowych (periimplantitis).
Perimucositis to „zmiana zapalna błony śluzowej wokół implantu, przy jednoczesnym braku utraty kości brzeżnej” (Heitz-Mayfield i Salvi, 2018). Klinicznie charakteryzuje się krwawieniem przy delikatnym zgłębnikowaniu. Mogą mu towarzyszyć inne kliniczne objawy zapalenia, takie jak zaczerwienienie, obrzęk i/lub ropotok, a często także zwiększenie głębokości kieszonki (PD, probing depth), wynikające z obrzęku lub zmniejszenia oporu tkanki przy zgłębnikowaniu (Berglundh i wsp., 2018). Okołowszczepowe zapalenie błony śluzowej jest spowodowane głównie zaburzeniem homeostazy gospodarz–bakterie na styku implantu oraz błony śluzowej i jest stanem odwracalnym, jeśli ocenia się je pośrednio poprzez poziomy biomarkerów gospodarza (Heitz-Mayfield i Salvi, 2018). Dodatkowymi czynnikami wpływającymi na zainicjowanie i rozwój perimucositis są: akumulacja biofilmu, palenie tytoniu i radioterapia (Berglundh i wsp., 2018).
Periimplantitis zostało zdefiniowane jako „stan patologiczny związany z biofilmem okołowszczepowym, występujący w tkankach wokół implantów zębowych, charakteryzujący się stanem zapalnym błony śluzowej wokół implantu i postępującą utratą podtrzymującej kości” (Berglundh i wsp., 2018). Klinicznie w miejscu periimplantitis występuje stan zapalny, dochodzi do krwawienia podczas zgłębnikowania (BOP, bleeding on probing) i/lub pojawiają się wysięk ropny, zwiększona PD i/lub recesje tkanek miękkich. W badaniu radiologicznym stwierdza się utratę kości, której nie obserwowano w trakcie poprzedniego badania (Berglundh i wsp., 2018). Głównym czynnikiem etiologicznym wystąpienia i postępu periimplantitis jest akumulacja biofilmu wokół implantu. Zidentyfikowane czynniki/wskaźniki ryzyka rozwoju periimplantitis obejmują ciężkie zapalenie przyzębia w wywiadzie, słabą kontrolę płytki nazębnej i brak regularnej podtrzymującej terapii tkanek okołowszczepowych (SPIC, supportive peri-implant care). Mniej jednoznacznie dowiedzionymi czynnikami ryzyka wystąpienia periimplantitis są palenie tytoniu, cukrzyca i czynniki miejscowe, takie jak obecność cementu w kieszonce po montażu odbudowy protetycznej na implancie lub niekorzystna pozycja implantów, ograniczająca dostęp w trakcie higieny jamy ustnej i leczenia podtrzymującego. Inne czynniki, takie jak skeratynizowana błona śluzowa wokół implantu (PIKM, peri-implant keratinized mucosa), przeciążenie w zgryzie, obecność cząstek tytanu w tkankach okołowszczepowych, martwica kompresyjna kości, przegrzanie tkanki kostnej, mikroruchomość lub korozja zostały zaproponowane jako czynniki ryzyka wystąpienia i/lub progresji periimplantitis, ale konieczne są dalsze badania w celu wyjaśnienia ich rzeczywistej roli (Schwarz i wsp., 2018).
Choroby okołowszczepowe, zwłaszcza periimplantitis, stanowią rosnący społeczny problem zdrowotny ze względu na ich wysoką częstość występowania i związane z nimi konsekwencje (utrata implantów i protez wspartych na implantach), a także wzrost kosztów opieki stomatologicznej.
1.1.2.
Patofizjologia
W celu dokładnego przedstawienia patofizjologii chorób okołowszczepowych wykorzystano informacje na temat patofizjologii chorób przyzębia, a wiedza o okołowszczepowym zapaleniu błony śluzowej została zestawiona z wiedzą na temat zapalenia dziąseł wywołanego biofilmem. Podobnie porównywano periimplantitis i zapalenie przyzębia. Jednakże porównując tkanki przyzębia wokół implantów z tkankami wokół zębów naturalnych, należy podkreślić, że w tkankach okołowszczepowych brakuje cementu i ozębnej, w związku z czym wyróżnia się w nich tylko dwie warstwy: kość wyrostka zębodołowego i okołowszczepową błonę śluzową. Dodatkowe różnice występują w okołowszczepowej błonie śluzowej: przyczep nabłonkowy jest zwykle dłuższy, tkanka łączna nie zawiera włókien wnikających do obszaru nadwyrostkowego, a unaczynienie jest uboższe.
Wyniki badań na zwierzętach i badań klinicznych prowadzonych u pacjentów dostarczają silnych dowodów na to, że podstawowym czynnikiem etiologicznym zapalenia błony śluzowej okołowszczepowej jest biofilm (Berglundh i wsp., 2018). Biofilm ten tworzy się na twardej, niezłuszczającej się powierzchni implantu i odbudowy protetycznej w sposób podobny do procesu powstawania biofilmu nazębnego na zębach naturalnych (Bermejo i wsp., 2019; Sanchez i wsp., 2014). Histologicznie okołowszczepowe zapalenie błony śluzowej przypomina zapalenie dziąseł: pojawia się wyraźnie zaznaczona zmiana zapalna, przylegająca do nabłonka łączącego/kieszonki, bogato nacieczona przez komórki plazmatyczne i limfocyty, ale nierozciągająca się w kierunku wierzchołkowym do nabłonka łączącego/kieszonki lub do obszaru nadwyrostkowego (Berglundh i wsp., 2018; Heitz-Mayfield i Salvi, 2018).
Istnieją dowody popierające tezę, że okołowszczepowe zapalenie błony śluzowej jest uleczalne i można je skutecznie opanować poprzez staranną kontrolę biofilmu okołowszczepowego. Jeśli jednak dopuści się do jego przetrwania, może się rozwinąć periimplantitis, ponieważ – jak się uważa – okołowszczepowe zapalenie błony śluzowej zawsze poprzedza periimplantitis (Berglundh i wsp., 2018; Heitz-Mayfield i Salvi, 2018).
Głównym czynnikiem etiologicznym periimplantitis jest nagromadzenie biofilmu okołowszczepowego, przy czym w badaniach klinicznych wykazano wyższe ryzyko wystąpienia periimplantitis u pacjentów ze słabą kontrolą biofilmu i/lub niestosujących się ściśle do programu leczenia podtrzymującego i zaleceń pielęgnacyjnych. Dowodzą tego wyniki badań interwencyjnych z zastosowaniem leczenia przeciwbakteryjnego (Berglundh i wsp., 2018).
Zmiany w periimplantitis są bardziej rozległe niż te związane z okołowszczepowym zapaleniem błony śluzowej lub z zapaleniem przyzębia i charakteryzują się większą liczbą neutrofili i zwiększonym odsetkiem komórek B niż w okołowszczepowym zapaleniu błony śluzowej. Podobnie jak w przypadku zapalenia przyzębia w nacieku zapalnym dominują komórki plazmatyczne i limfocyty (Schwarz i wsp., 2018). Te charakterystyczne cechy histologiczne nie zostały jednak powiązane z konkretnymi bakteriami (Sahrmann i wsp., 2020) lub profilami cytokin prozapalnych (Berglundh i wsp., 2018).
1.1.3.
Występowanie
Podczas XI Europejskich Warsztatów Periodontologicznych (2014), które odbyły się pod hasłem „Skuteczne zapobieganie chorobom przyzębia i chorobom okołowszczepowym”, zlecono przeprowadzenie przeglądu systematycznego w celu zbadania częstości występowania chorób okołowszczepowych. Wybrano jedenaście badań, a wyniki metaanaliz wskazały na szacunkową częstość występowania okołowszczepowego zapalenia błony śluzowej i periimplantitis wynoszącą na poziomie pacjenta, odpowiednio, 43% i 22% (Derks i Tomasi, 2015). W innym przeglądzie systematycznym, obejmującym 47 badań, wykazano częstość występowania wynoszącą 46,83% dla okołowszczepowego zapalenia błony śluzowej i 19,83% dla periimplantitis (Lee i wsp., 2017).
1.1.4.
Konsekwencje niepowodzenia leczenia chorób okołowszczepowych
Jak już wcześniej zasygnalizowano, okołowszczepowe zapalenie błony śluzowej może być leczone i ustępować, ale nieleczone może prowadzić do periimplantitis – powszechnie się uważa, że okołowszczepowe zapalenie błony śluzowej poprzedza periimplantitis. Periimplantitis może się szybko rozwinąć po wykonaniu uzupełnienia protetycznego i zastosowaniu obciążenia funkcjonalnego, a w przypadku niepodjęcia leczenia może postępować w sposób nieliniowy i przyspieszony (Berglundh i wsp., 2018) oraz w szybszym tempie niż jest to zwykle obserwowane w zapaleniu przyzębia (Schwarz i wsp., 2018).
Progresja periimplantitis najczęściej prowadzi do utraty implantu i uzupełnienia protetycznego wspartego na implancie.
Dostępnych jest niewiele informacji na temat wpływu periimplantitis na jakość życia pacjenta. W jednym z badań stwierdzono, że ani periimplantitis, ani jego chirurgiczne leczenie nie miały żadnego wpływu na jakość życia związaną ze zdrowiem jamy ustnej (Rustand i wsp., 2022), podczas gdy w innym badaniu, w którym oceniano zachorowalność po niechirurgicznym i chirurgicznym leczeniu periimplantitis, stwierdzono, że poziom bólu odczuwany przez pacjenta był niski do umiarkowanego i najbardziej nasilony w pierwszych 2 dniach (Norum i wsp., 2019).