Pielęgniarstwo neurochirurgiczne - ebook

Dr n. o zdr. Elżbieta Bartoń

Specjalista w dziedzinie pielęgniarstwa chirurgicznego. Aktualnie adiunkt w Zakładzie Neurologii i Pielęgniarstwa Neurologicznego Wydziału Nauk o Zdrowiu Uniwersytetu Medycznego w Lublinie, a także pielęgniarka na Oddziale Neurochirurgii w Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym w Lublinie. Wieloletni pracownik Kliniki Neurochirurgii i Neurochirurgii Dziecięcej Uniwersyteckiego Szpitalu Klinicznego Nr 4 w Lublinie. Wykładowca licznych szkoleń, kursów i specjalizacji dla pielęgniarek w całym kraju. Czynny członek i przewodnicząca Oddziału Lubelskiej Sekcji Pielęgniarstwa Neurochirurgicznego przy Polskim Towarzystwie Neurochirurgów. Uzyskała I miejsce w Plebiscycie Medycznym Hipokrates 2023 w kategorii Pielęgniarka Roku w Lublinie, I miejsce w kategorii Pielęgniarka Roku 2023 w województwie lubelskim oraz zdobyła tytuł Pielęgniarka Roku Polski 2023 w finale ogólnopolskim Plebiscytu Medycznego Hipokrates 2023.

PRZEDMOWA

Szanowny Czytelniku!

Dwudziestoletnie doświadczenie w praktyce pielęgniarskiej na oddziale neurochirurgii oraz wieloletnia praca dydaktyczna stały się inspiracją do napisania tego opracowania, które jest swoistym przewodnikiem w profesjonalnym towarzyszeniu pacjentowi w trudnym okresie hospitalizacji na oddziale neurochirurgii. Brak aktualnego piśmiennictwa w dziedzinie opieki nad pacjentem neurochirurgicznym był kolejnym powodem do szczegółowego opisania aktualnego zbioru wytycznych i zasad dla pielęgniarek zajmujących się tą problematyką.

Z jednej strony gwałtowny rozwój technik medycznych oraz podążająca w ślad za nim standaryzacja procedur medycznych sprawiły, że indywidualne potrzeby chorego, jego uczucia i emocje przestały być dostrzegane w opiece. Z drugiej zaś konieczność przekazania studentom specjalistycznej wiedzy i obszerny program studiów często nie pozwalają na nabycie praktycznych umiejętności zastosowania zdobytej wiedzy w danej sytuacji klinicznej i w konkretnym momencie hospitalizacji podopiecznego.

Profesjonalne, a zarazem empatyczne towarzyszenie choremu zaczyna się w momencie przyjęcia pacjenta na oddział, dlatego poświęcono temu zagadnieniu zasadniczą część pierwszego rozdziału opracowania. Po omówieniu uwarunkowań procesu komunikacji z pacjentem neurochirurgicznym przedstawiono główne problemy związane z zarządzaniem informacją, a następnie opisano standardową procedurę przyjęcia chorego na oddział neurochirurgii.

Następnie przedstawiono podstawowe zasady bezpieczeństwa epidemiologicznego i fizycznego na oddziale neurochirurgii, po czym omówiono specyfikę troski o higienę chorego z dysfunkcją układu nerwowego.

Ze względu na duży problem niedożywienia w chorobach neurologicznych, zwłaszcza wśród pacjentów wymagających interwencji neurochirurgicznej, dużo miejsca w pracy poświęcono praktycznym aspektom leczenia żywieniowego i karmienia chorych w okresie okołooperacyjnym.

Kolejny rozdział to rozszerzona ocena stanu pacjenta, która jest kluczowa w tworzeniu profesjonalnego planu opieki pielęgniarskiej w okresie okołooperacyjnym opartego na analizie wydolności funkcjonalnej podopiecznego. Omówiono m.in. jakościowe i ilościowe zaburzenia świadomości oraz podstawy badania neurologicznego, ze szczególnym uwzględnieniem oceny układu ruchu i koordynacji.

Udział pielęgniarki w leczeniu i diagnostyce jest, obok codziennej pielęgnacji chorego, podstawową powinnością wobec podopiecznego na każdym oddziale szpitalnym, dlatego tym zagadnieniom poświęcono obszerną część książki. Omówiono szczegółowo podawanie leków różnymi drogami oraz techniki pobierania materiału do badań laboratoryjnych, z wyszczególnieniem zakresów referencyjnych. Wyjaśniono także podstawowe zagrożenia dla dobrostanu chorego wynikające z nieprawidłowych wyników badań laboratoryjnych oraz wskazano sytuacje, w których pielęgniarka powinna niezwłocznie powiadomić lekarza o stwierdzonych w nich nieprawidłowościach. W tej części pracy omówiono także udział i zadania pielęgniarki w procesie diagnostyki przedooperacyjnej oraz opisano podstawowe badania diagnostyczne wykonywane na oddziale neurochirurgii.

Szczególny nacisk położono na wyjaśnienie zadań pielęgniarki w zachowawczym leczeniu okołooperacyjnym, zarówno w stanach nagłych (reanimacja chorego i opieka poresuscytacyjna), jak i we wczesnym okresie rekonwalescencji po interwencji neurochirurgicznej (pionizacja i nauka chodzenia).

Istotną część opracowania stanowi omówienie optymalnego towarzyszenia podopiecznemu w czasie bezpośredniego przygotowania do operacji neurochirurgicznej. W rozdziale poświęconym temu zagadnieniu opisano podstawowe zasady i cele pielęgniarskich interwencji psychoterapeutycznych wobec pacjenta w stanie lęku przed operacją. Następnie opisano standardową procedurę przygotowania chorego do operacji w trybie planowym i nagłym.

W kolejnym rozdziale przedstawiono zasady pielęgnowania pacjenta po zabiegu neurochirurgicznym. W pierwszej kolejności opisano procedurę monitorowania i dokumentowania stanu chorego bezpośrednio po operacji, następnie opisano najczęstsze powikłania występujące bezpośrednio po interwencji neurochirurgicznej, a w zasadniczej części rozdziału zaprezentowano model opieki pielęgniarskiej w wybranych sytuacjach klinicznych.

Ostatni rozdział poświęcono procedurze zakończenia hospitalizacji pacjenta na oddziale neurochirurgii. Po omówieniu medycznych i prawnych przesłanek (stan aktów prawnych na dzień 11.10.2023 r.) do zakończenia pobytu chorego na oddziale skupiono się na edukacyjnych interwencjach pielęgniarskich mających na celu przygotowanie chorego i jego opiekunów do funkcjonowania poza szpitalem. Zakończenie rozdziału stanowi przedstawienie zasad opieki terminalnej w przypadku niepowodzenia procesu leczenia.

Szanowne Koleżanki Pielęgniarki!

Szanowni Koledzy Pielęgniarze!

Bardzo długo trwał okres koncepcyjny i przygotowawczy dla tego opracowania, były też dylematy i rozterki, ale przeważyła chęć przyczynienia się do choćby jednego kroku w kierunku poprawy i ugruntowania jakości opieki pielęgniarskiej na oddziałach neurochirurgicznych. Jak każde opracowanie, tak i obecne, już po zamknięciu procesu tworzenia można poprawiać, dlatego ze świadomością zalet i ograniczeń wiedzy zawartej w Pielęgniarstwie neurochirurgicznym oddaję książkę do Państwa dyspozycji.

Składam serdeczne podziękowania prof. Danucie Zarzyckiej, mgr. Janowi Kachaniukowi oraz dr. n. ekon. Józefowi Jasikowi za wsparcie, pomoc, mądrość, dobry przykład, wiedzę i wszystkie cenne rady.

Autorka