Pierwsza pomoc psychologiczna - ebook

WSTĘP

Do napisania tej książki skłoniły mnie moje doświadczenia, zarówno zawodowe, jak i osobiste. Będąc kimś, kto na co dzień pracuje jako psycholog i pomaga innym zawodowo, sama też jako człowiek nieraz doświadczyłam potrzeby wsparcia. Moje życie nie było wolne od kryzysów psychicznych – czasami otrzymywałam pomoc, innym razem brakowało mi jej lub była daleka od tego, czego potrzebowałam. Często ludzie w moim otoczeniu mimo najlepszych chęci nie wiedzieli, jak mi pomóc przejść przez trudny okres.

Spotkałam wiele osób, które doświadczają podobnych wyzwań jak moi bliscy w owym czasie. Chcą pomagać innym, ale nie wiedzą, jak robić to skutecznie. Ich próby, choć podejmowane w dobrych intencjach, często kończą się niepowodzeniem, pozostawiając osoby w kryzysie w poczuciu osamotnienia i niezrozumienia.

Wierzę, że można to zmienić i chcę to zrobić, z Twoją poMOCą. Ta książka jest przewodnikiem po pierwszej pomocy psychologicznej. To opowieść o tym, jak towarzyszyć innym, gdy borykają się z trudnościami ze zdrowiem psychicznym. Jak rozmawiać z nimi we wspierający sposób. Jak najlepiej okazać zrozumienie i troskę. Wreszcie, jak udzielić poMOCy, by dodać im nadziei i siły do przezwyciężenia tych trudności.

Pierwsza pomoc psychologiczna (PPP) to wsparcie udzielane osobom znajdującym się w kryzysie psychicznym. Można ją porównać do pierwszej pomocy przedmedycznej, z tym że skupia się na potrzebach emocjonalnych i psychicznych osoby. Tak rozumiana podstawowa pomoc psychologiczna nie wymaga specjalistycznej wiedzy ani ukończenia studiów związanych z obszarem zdrowia psychicznego. Każda osoba ma potencjał, by stać się ratownikiem/ratowniczką pierwszej pomocy psychologicznej, i odpowiednio do tego przygotowana, jest w stanie takiej pomocy szybko i skutecznie udzielić.

Wsparcie społeczne to potężne narzędzie – jak pokazują badania, jest jednym z najważniejszych czynników chroniących zdrowie i dobrostan. Pomoc naturalna udzielana przez osoby z najbliższego otoczenia niebędące profesjonalistami (psychologami, psychoterapeutami, lekarzami), stanowi nieocenione źródło MOCy do przezwyciężania kryzysów psychicznych i ważne uzupełnienie profesjonalnego leczenia zaburzeń z tego obszaru.

Możliwe, że nurtują Cię różne obawy związane z udzielaniem pierwszej pomocy psychologicznej. To naturalne i całkowicie zrozumiałe. Możesz nie być pewien/pewna, jaka w ogóle ma być Twoja rola, za co jesteś odpowiedzialny/odpowiedzialna i gdzie leżą granice takiej formy pomocy. Możesz się obawiać, że nie masz odpowiedniej wiedzy i umiejętności, by podjąć się takiego zadania i dobrze je wykonać. Możesz czuć się niepewnie, nie wiedzieć, jak rozpoznać sygnały ostrzegawcze kryzysu psychicznego, co powiedzieć osobie w kryzysie psychicznym a czego nie mówić, jakie kroki podjąć, aby pomóc, a nie zaszkodzić. Możesz odczuwać niepokój co do tego, jak osoba zareaguje na Twoją pomoc, i obawiać się, że wchodzenie w rolę ratownika/ratowniczki może być przez nią postrzegane jako naruszenie prywatności lub nieuprawniona ingerencja w jej życie osobiste. Możesz stresować się tym, że udzielanie wsparcia osobie w kryzysie psychicznym okaże się dla Ciebie emocjonalnie trudne i spowoduje dyskomfort psychiczny, z którym nie będziesz wiedział/wiedziała, jak sobie poradzić. Te wszystkie obawy mogą Cię przytłoczyć i skutecznie powstrzymać od wspierania innych.

Będę chciała pomóc Ci je przezwyciężyć i pokazać, że masz wszelkie niezbędne zasoby, by z powodzeniem udzielać pierwszej pomocy psychologicznej. Zaufaj mi. I Ty masz szansę zostać ratownikiem/ratowniczką! Pierwsza pomoc psychologiczna to umiejętność, której można się nauczyć. Podobnie jak pierwsza pomoc przedmedyczna opiera się ona na pewnych zasadach i schematach postępowania − mogą je stosować również osoby niebędące specjalistami w zakresie zdrowia psychicznego.

Czytając tę książkę, masz okazję nabycia niezbędnej wiedzy. Krok po kroku poprowadzę Cię po najważniejszych aspektach związanych z pierwszą pomocą psychologiczną, byś wiedział/wiedziała, jak być dla innych najlepszym możliwym wsparciem. Zachęcam Cię do lektury, najlepiej rozdział po rozdziale – to najlepszy sposób, by niczego nie przegapić i w pełni zrozumieć ideę PPP.

Potraktuj tę książkę jako przewodnik, poradnik, źródło inspiracji i poMOCy – weź dla siebie to, co uznasz za potrzebne.ROZDZIAŁ 1
ZDROWIE PSYCHICZNE − WPROWADZENIE

Czym jest zdrowie psychiczne

Zdrowie psychiczne pozostaje nieodłączną częścią ogólnego stanu zdrowia i dobrostanu – każdy z nas je ma, więc bez wątpienia warto zacząć od krótkiego wprowadzenia, czym w ogóle zdrowie psychiczne jest.

Według definicji Światowej Organizacji Zdrowia (WHO, 2004) zdrowie psychiczne to nie tylko brak choroby, zaburzeń psychicznych czy niepełnosprawności. Obejmuje stan dobrostanu, w którym osoba może realizować swoje zdolności, radzić sobie z normalnymi stresami życiowymi, pracować wydajnie i owocnie oraz wnosić wkład w życie swojej społeczności.

Trudności ze zdrowiem psychicznym

Podobnie jak wszyscy mają zdrowie psychiczne, tak również każdy może doświadczyć trudności z nim związanych. Trudności te obejmują szeroki zakres stanów wpływających na myślenie, uczucia oraz zachowanie, co może mieć znaczące implikacje dla funkcjonowania w życiu codziennym, relacji z innymi, pracy i ogólnego samopoczucia.

Doświadczanie problemów ze zdrowiem psychicznym jest wręcz powszechne. Trudności tego typu dotyczą milionów ludzi niezależnie od ich płci, wieku, pochodzenia czy statusu społeczno-ekonomicznego. Mogą wystąpić w dowolnym momencie życia u każdego, włączając w to mnie, Ciebie i osoby z naszego otoczenia.

Prawdopodobieństwo, że w którymś momencie wśród osób, które znasz znajdzie się ktoś doświadczający kryzysu psychicznego, jest wysokie. Dlatego ważne jest, aby poszerzyć wiedzę na temat kryzysów i zaburzeń psychicznych i umieć odpowiednio reagować. Znajomość narzędzi pomocowych zwiększy u Ciebie poczucie pewności w trudnych sytuacjach, a Twoje wsparcie może się okazać momentem zwrotnym w życiu cierpiącej osoby.