Pilates w rehabilitacji - ebook

Dedykacja

Poświęcam tę książkę mojej mamie, Joni Gray. Zawsze uważała, że można zrobić wszystko, jeśli po prostu się na tym skupimy. Była żywym przykładem odwagi, siły i miłości. Jako moja – od zawsze – największa fanka była tak podekscytowana, że powiedziała wszystkim o tym, iż jej córka pisze książkę! Serce mi pęka, że nie ma jej tutaj ze mną, gdy dzieło jest już gotowe. Mam nadzieję, że z dumą patrzy teraz na mnie z góry.

Chciałabym również poświęcić tę książkę Raelowi Isacowitzowi – mojemu nauczycielowi, mentorowi i, co najważniejsze, przyjacielowi. Bez jego nauk, zachęty i ciągłego wsparcia książka ta nigdy by nie powstała. Prawdziwą inspiracją jest dla mnie zaangażowanie Raela w metodę Pilatesa i hojne dzielenie się przez niego swoją wiedzą i doświadczeniem, co realizował poprzez kursy i książki. Będę na zawsze wdzięczna za jego uprzejme zezwolenie na włączenie jego oryginalnych ćwiczeń i elokwentnych terminów do mojej praktyki i do tej publikacji. Zaszczytem była dla mnie nauka pod jego kierownictwem i praca z nim. Nie mogę się już doczekać kontynuacji naszej wspólnej podróży.Przedmowa do I polskiego wydania

Oddajemy do rąk czytelników pierwsze polskie wydanie Pilates w rehabilitacji autorstwa Samanthy Wood. Publikacja ta jest przeznaczona dla profesjonalistów – lekarzy, fizjoterapeutów, trenerów personalnych, nauczycieli wychowania fizycznego oraz studentów. Może być także podręcznikiem dla osób uczęszczających lub chcących uczęszczać na zajęcia z pilatesu odbywające się pod okiem licencjonowanego instruktora tej metody.

Książka poświęcona jest przede wszystkim wykorzystywaniu metody Pilatesa w rehabilitacji po chorobach lub urazach narządu ruchu. W rehabilitacji, a nie w fizjoterapii, gdyż oprócz elementów związanych z wykonywaniem samych ćwiczeń fizycznych, metoda ta wpływa na cały organizm, tworząc, dzięki właściwemu oddychaniu, harmonię ciała i umysłu. Dlatego mogą z niej także korzystać osoby podchodzące do niej jak do ćwiczeń rekreacyjnych, poprawiających ogólną sprawność i kondycję czy kształtujących sylwetkę.

Twórcą metody był Joseph Pilates, Niemiec z pochodzenia, a Amerykanin z wyboru, który w związku ze swoją niepełnosprawnością stworzył jej założenia i stopniowo rozwijał różnego rodzaju ćwiczenia i przyrządy, dostosowując je do coraz szerszej grupy odbiorców. Obecnie metoda oparta jest na ćwiczeniach fizycznych stosowanych w leczeniu ruchem. W filozofii tej metody zwraca się szczególną uwagę na świadomość wykonywanego ruchu oraz edukację osoby ćwiczącej dotyczącą między innymi postawy ciała i oddychania. Wprowadza się progresywne zwiększanie trudności wykonywanych ćwiczeń ruchowych. Metodę tę poleca się do wykonywania przez osoby w wieku dorosłym oraz starszym, zarówno w leczeniu usprawniającym, jak i w pierwotnej oraz wtórnej profilaktyce dysfunkcji związanych z narządem ruchu oraz w leczeniu przewlekłych bólów kręgosłupa. Ćwiczenia pilates stosowane są jako trening komplementarny w sporcie wyczynowym oraz w rehabilitacji urazów sportowych, a także u pacjentów po endoprotezoplastyce stawu biodrowego lub kolanowego. Wybrane ćwiczenia poleca się również dla kobiet w okresie ciąży (zwłaszcza w II trymestrze) i połogu oraz w dysfunkcjach układu moczowego w celu reedukacji aktywności mięśni dna miednicy, także u pacjentek po operacji mastektomii.

Mamy nadzieję, że publikacja spełni oczekiwania czytelników i przyczyni się do pełniejszego zrozumienia metody Pilatesa oraz do włączenia jej elementów do rehabilitacji pacjentów z chorobami i urazami narządu ruchu, a osoby dbające o kondycję fizyczną zachęci do aktywnego trybu życia.

Prof. UMLub, dr hab. n. med. Piotr Majcher

Dr n. med. Michał GinsztPrzedmowa

Zacząłem zagłębiać się w ćwiczenia pilates pod koniec lat 70. XX w. Nie mogę powiedzieć, że natychmiast stałem się wielbicielem tej techniki. Przez kilka lat tak nie było. Od razu dostrzegłem jednak ogromną wartość w metodzie Pilatesa. Od najmłodszych lat angażowałem się w zajęcia sportowe i ruchowe. Obejmowały one wyścigi pływackie, ćwiczenia jogi i naukę tańca. Zawsze bardzo lubiłem przyrodę i aktywności poza domem, zatem drogie mojemu sercu stały się: surfowanie, windsurfing, kolarstwo górskie, narciarstwo, snowboard, a ostatnio kitesurfing i pływanie kajakiem. Zdobyłem tytuł licencjata wychowania fizycznego (Wingate Institute w Izraelu) ze specjalizacją z zakresu fizjologii i biomechaniki ćwiczeń fizycznych. Następnie na kilka lat dołączyłem do pracowników naukowych w Wingate Institute. Przejawiałem silną fascynację nauką o ruchach człowieka, która była sednem moich badań naukowych. Coraz bardziej pociągały mnie jednak taniec i sztuka ruchu. Doprowadziło to mnie do długiej kariery jako tancerza i do ukończenia studiów magisterskich na studiach tańca (University of Surrey w Anglii). W połowie lat 80. zacząłem dostrzegać, jak ogromną i wyjątkową wartość mogą mieć ćwiczenia pilates dla różnorodnych populacji osób. To właśnie ta różnorodność zawładnęła moją wyobraźnią, a zapewne też wielu innych osób, o czym świadczy astronomiczny rozwój tych ćwiczeń na początku nowego tysiąclecia.

W roku 1989 przeprowadziłem się z Anglii do Australii. Po okresie prawie wyłącznej pracy z tancerzami nawiązałem również bardzo ścisłą współpracę z najlepszymi sportowcami różnych dyscyplin. Moja ścieżka zawodowa połączyła się nieuchronnie z pracą fizjoterapeutów, lekarzy, osteopatów, kręgarzy oraz innych osób, które leczyły tancerzy i sportowców. Ćwiczenia pilates stały się pretekstem do wspólnych spotkań i połączyły wszystkie te profesje, zainteresowane kompleksowym programem ćwiczeń. Szczególnie bliskie relacje zawodowe i więzi nawiązałem z fizjoterapeutami.

Po przyjeździe do Stanów Zjednoczonych w 1991 r. na zaproszenie pewnego ortopedy, starałem się kontynuować to pasjonujące i wieloaspektowe podejście do osiągnięcia dobrego samopoczucia, jakim jest pilates. Byłem jednak świadkiem interesującego, ale nieco niepokojącego trendu. Fizjoterapeuci przyswajali sobie ćwiczenia pilates i włączali je do swoich zajęć (przy rosnącej popularności tej metody nie mogli sobie pozwolić na jej ominięcie), ale nie traktowali systemu ćwiczeń jako odrębnej metody. Z szerokiego repertuaru możliwości wybierali pojedyncze przyrządy czy ćwiczenia i twierdzili, że uczą ćwiczeń pilates. Niektórzy oświadczali nawet, że trzeba być wykwalifikowanym fizjoterapeutą, aby nauczyć się i praktykować ten „wyjątkowy” rodzaj pilatesu. Joseph Pilates, wynalazca tej metody, nie był fizjoterapeutą. Nie byli też nimi bardzo utalentowani nauczyciele pierwszego pokolenia, z którymi miałem niezwykłą przyjemność i zaszczyt studiować.

Marzyłem o współpracy z wysoko wykwalifikowanym i wykształconym fizjoterapeutą w celu stworzenia dwukierunkowego pomostu między specjalistami-praktykami pilates a fizjoterapeutami. Ponieważ popularność ćwiczeń pilates stale rosła, specjaliści praktykujący tę metodę potrzebowali większej wiedzy na temat urazów i stanów chorobowych narządu ruchu. Konieczne były wskazówki (nadal są), jak korzystać z setek ćwiczeń i tworzyć skuteczne programy odpowiadające określonym potrzebom ćwiczących. Z drugiej strony fizjoterapeuci musieli przestudiować ten cały rozległy system, a nie tylko wybierać jego poszczególne części. Ten proces „rozszczepiania” ćwiczeń pilates spowodował utratę tego, co przede wszystkim czyniło go tak atrakcyjnym dla fizjoterapeutów i lekarzy – ich wszechstronnego charakteru.

Miałem szczęście, że moja żona przedstawiła mnie Samancie (Sam) Wood w połowie lat 90. XX w. Nie zajęło mi dużo czasu odkrycie, że Sam była bardzo inteligentna, uzdolniona i wyjątkowo dobrze wykształcona. Jednak największe wrażenie zrobiło na mnie od samego początku dążenie Sam do studiowania metody Pilatesa od podstaw; nie zakładała, że znała ją z tego powodu, że była fizjoterapeutką. Połączył nas fakt, że Sam spędziła lata na poszerzaniu swoich doświadczeń dotyczących ruchów ciała, studiowaniu jogi. Mogła odnieść się do tego, co stało się podejściem zwanym BASI (Body Arts and Science International, Międzynarodowe Sztuki i Nauka Dotyczące Ciała), czyli holistycznego spojrzenia na pilates, integrującego ciało, umysł i ducha, zgodnie z zamiarami Pana Josepha H. Pilatesa. Siła ciała jest skończona, ale moc leżąca w umyśle nie zna żadnych granic.

Sam i ja długo omawialiśmy moją wizję, która wkrótce stała się naszym wspólnym poglądem. Nie wahała się zagłębić w kompleksowe szkolenie BASI (a jest to rygorystyczny i wymagający program) i je ukończyć. Następnie przystąpiła do ukończenia kolejnego, bardziej zaawansowanego programu szkolenia nauczycieli BASI (Legacy Program of BASI). Sam poświęciła lata na doskonalenie umiejętności pilatesu, tak jak to zrobiła w przypadku fizjoterapii. Następnie zintegrowała je w najdoskonalszym połączeniu, jakie do tej pory widziałem, tych dwóch dyscyplin. Wyniki mówią same za siebie.

Jako część naszej wizji Sam stworzyła (korzystając z moich wskazówek i udziału) zaawansowany kurs studiów zatytułowany „Urazy i stany patologiczne”. Sam nauczała według tego kursu na całym świecie, spotykając się ze zdecydowanie pozytywną reakcją i uznaniem. Ćwiczenia przedstawione w tym kursie są zaadaptowane z ogromnej liczby ćwiczeń wykorzystywanych w naszych programach i obejmują zarówno klasyczne ćwiczenia pilates, jak i wiele moich pomysłów. Sam po mistrzowsku dostosowała ten repertuar, nawet najwyższego poziomu, do potrzeb wybranych populacji pacjentów, do których się zwracała.

Kiedy więc Human Kinetics, wydawca dwóch moich książek, Pilates i Pilates Anatomy (których współautorką była Karen Clippinger), zwróciło się do mnie z prośbą o propozycję potencjalnego autora książki o pilates ukierunkowanej na pracę z urazami i stanami chorobowymi narządu ruchu, nie zajęło mi dużo czasu, aby polecić moją przyjaciółkę i koleżankę – Samantę Wood.

BASI jest współczesnym, opartym na dowodach naukowych, podejściem do fenomenalnego systemu (metodą poprawy kondycji fizycznej i psychicznej) podarowanego nam przez Josepha i Klarę Pilates, który wpłynął na ludzkie losy i tak wiele losów zmienił. Na pytanie, jak to działa, mamy ochotę po prostu powiedzieć: „To po prostu działa. Nie wiemy, dlaczego i nie musimy wiedzieć, w jaki sposób; po prostu zrób to, a zobaczysz wyniki!” Faktem jest jednak, że my naprawdę potrzebowaliśmy zrozumienia, jak to działa. Ta potrzeba obejmowała pozyskiwanie informacji z badań naukowych i od terapeutów pracujących nad najnowocześniejszymi rozwiązaniami. Musimy połączyć setki lat skumulowanych doświadczeń praktyków z akademicką wiedzą młodych, błyskotliwych umysłów z uniwersytetów na całym świecie.

Pilates to kompleksowa metoda, której ostatecznym celem jest osiągnięcie dobrego samopoczucia. Co ciekawe, Joseph Pilates rzadko, jeśli w ogóle, mówił o ćwiczeniach. Ćwiczenia są środkami do osiągnięcia ostatecznego celu w postaci fizycznego, psychicznego i duchowego zdrowia oraz harmonii. Pomijanie tego holistycznego podejścia oznacza zignorowanie samego fundamentu i zasad stworzonych przez Pilatesa. Samanta napisała książkę, w której przestrzega tego podejścia, integrując jednocześnie swoje wieloletnie doświadczenie w dziedzinie fizjoterapii z ogromną wiedzą z zakresu nauk humanistycznych. Bez względu na to, czy jest się fizjoterapeutą, specjalistą-praktykiem pilatesu, entuzjastą tej metody lub sportowcem, albo też po prostu ktoś chce się dowiedzieć, jak skutecznie zintegrować pilates z terapią, odniesie niewątpliwie korzyści z lektury tej ważnej i dogłębnej książki.

Rael IsacowitzPodziękowania

Chciałabym podziękować wszystkim członkom zespołu wydawnictwa Human Kinetics, którzy pomagali mi przy tej książce. Specjalne podziękowania składam Michelle Maloney, mojej redaktorce opiekującej się nowymi autorami, za jej cierpliwe wskazówki, entuzjastyczne wsparcie i cenne uwagi krytyczne. Nie mogę sobie wyobrazić milszej od niej osoby. Dziękuję Ann Gindes, mojej redaktor prowadzącej, za jej wiarę w tę książkę i pomoc w jej poprawianiu w trakcie całego procesu edycji.

Ogromne podziękowania składam moim wspaniałym i utalentowanym modelom i modelkom: Alonzo Cannon, Enie Kirimie, Sheri Long i Jeffowi Rozicowi. Ich umiejętności, poświęcony czas i entuzjazm płynący z bycia częścią tej książki były bezcenne.

Chciałabym wyrazić moje uznanie dla Kirka Fitzika za jego wspaniałe zdjęcia. Jego bogate doświadczenie w pracy z nauczycielami pilates okazało się bardzo cenne. Sesja zdjęciowa przebiegła płynnie dzięki jego profesjonalizmowi, oku artysty i pomocnym sugestiom.

Pragnę podziękować międzynarodowej siedzibie BASI Pilates za umożliwienie nam skorzystania z ich pięknego studia i niesamowitych urządzeń do ćwiczeń BASI Systems Pilates. Bardzo doceniam pomoc udzieloną przez Stellę Hull-Lampkin w koordynowaniu całej logistyki.

Chciałabym również podziękować wielu osobom, które pomogły zweryfikować i udoskonalić ćwiczenia przedstawione w tej książce: pacjentom, którzy byli gotowi pozwolić mi rehabilitować swoje urazy metodą Pilatesa oraz nauczycielom i specjalistom metody Pilatesa, którzy uczestniczyli w moich kursach i warsztatach odbywających się na przestrzeni wielu lat. Zaszczytem było współpracować z nimi i uczyć się od nich wszystkich – są oni inspiracją dla tej książki!

Specjalne podziękowania składam mojej partnerce biznesowej i przyjaciółce, Rachel Clark, za ułatwienie mi pracy nad tym projektem, dzięki „wolnemu” udzielonemu mi w naszym wspólnym centrum odnowy biologicznej. Jestem bardzo wdzięczna za jej cierpliwość, życzliwość, wsparcie i zachętę. Doceniam jej gotowość do dzielenia się wiedzą i cennymi sugestiami przekazywanymi mi w celu ulepszenia tej książki.

Składam wreszcie olbrzymie podziękowania dla mojego „zespołu wsparcia” w domu, który utrzymywał mnie przy zdrowych zmysłach przez cały ten proces, czyli dla Jeffa i Kai. Jestem bardzo wdzięczna za ich cierpliwość i miłość okazywaną każdego dnia.Wprowadzenie

Jako fizjoterapeuta, który specjalizuje się w rehabilitacji opartej na ćwiczeniach pilates, zazwyczaj nie pracuję z pacjentami, których celem jest osiągnięcie sprawności fizycznej. Moi pacjenci trafiają do mnie z powodu konkretnego urazu lub stanu chorobowego narządu ruchu, które ograniczają ich aktywności. W naszym centrum odnowy biologicznej w Pacific Palisades w Kalifornii od ponad 16 lat wprowadzamy metodę Pilatesa do leczenia pacjentów i uzyskujemy doskonałe wyniki. Byłam bezpośrednim świadkiem tego, że pilates może być bardzo skutecznym narzędziem wykorzystywanym do celów terapeutycznych, pod warunkiem że jest właściwie stosowany, co potwierdzają wyniki badań naukowych. Ćwiczenia i zasady pilates mogą pomóc pacjentom wyzdrowieć po urazach i zabiegach operacyjnych, a także zoptymalizować funkcjonowanie u osób cierpiących na choroby przewlekłe. Metoda Pilatesa pomaga w leczeniu bólu i zaburzeń czynnościowych występującymi u wielu pacjentów, szczególnie w połączeniu z tradycyjną fizjoterapią lub innymi technikami rehabilitacji.

Dlaczego tak się dzieje? Pilates to nie tylko ćwiczenia, to także całościowe (holistyczne), łączące ciało i umysł, podejście do ruchu w celu osiągnięcia dobrego samopoczucia. Obserwowałam, jak wielu pacjentów przez lata osiągało znacznie większą poprawę stanu zdrowia, gdy uczenie się zachowań ruchowych i proces odtwarzania kontroli nerwowo-mięśniowej były zintegrowane z poprawą stanu psychicznego. Pilates to nie tylko ćwiczenia – to całościowe podejście do optymalizacji ruchu człowieka (Isacowitz, 2014). Ta metoda jest wszechstronna i elastyczna, dlatego jest odpowiednia dla prawie każdego pacjenta. Pilates przedstawia rozwiązania dla osób z całego spektrum mobilności i sprawności – od 93-letniej kobiety z osteoporozą i całkowitą endoprotezoplastyką stawu biodrowego do profesjonalnego sportowca z rekonstrukcją więzadła krzyżowego przedniego (ACL). Jest to metoda w równym stopniu motywująca tak mężczyzn, jak i kobiety, a przy prawidłowym stosowaniu jest bezpieczna dla osób ze wszystkich grup wiekowych.

Czym jest pilates? To metoda ćwiczeń oparta na pracach Josepha Pilatesa. Jego myślą przewodnią przy tworzeniu przyrządów do ćwiczeń i zestawów wielopłaszczyznowych ruchów było to, że aby osiągnąć dobry stan zdrowia, należy ćwiczyć ciało jako całość. Dla każdego przyrządu (urządzenia) istnieje duży wybór zestawów ruchów – od poziomu podstawowego do mistrzowskiego. Dzięki sprężynom i krążkom, które tworzą narastający opór, urządzenie pomaga w wykonywaniu zarówno koncentrycznych, jak i ekscentrycznych skurczów mięśni, naśladujących ich funkcjonalne działanie. Jednocześnie angażuje się grupy mięśni stabilizujących do pracy izometrycznej w celu utrzymania prawidłowej pozycji i jej stabilizacji.

Glenn Withers, założyciel Australian Physiotherapy and Pilates Institute, wspomina, że Joseph Pilates uważał, iż częstą przyczyną urazów były zaburzenia równowagi mięśniowej ciała i błędne nawyki ruchowe. Gdy u poszczególnych osób występowały osłabienie lub złe ustawienie danej okolicy ciała, następowała nadmierna kompensacja lub wyrównawczy rozwój innego obszaru w celu osiągnięcia pożądanego ruchu funkcjonalnego. Joseph Pilates uważał, że bardzo ważne w zapobieganiu nawrotom dolegliwości jest skorygowanie złego ustawienia i odtworzenie kontroli nad właściwą postawą. Ponad 50 lat później ta teoria nierównowagi mięśniowej została powszechnie zaakceptowana w dziedzinie fizjoterapii (Withers i Bryant 2011).

Pilates był najwyraźniej człowiekiem wyprzedzającym swoje czasy. Urodził się w 1883 r. w Dusseldorfie w Niemczech i jako dziecko miał krzywicę, cierpiał na astmę i gorączkę reumatyczną. Próbując przezwyciężyć te dolegliwości, podejmował się różnych rodzajów aktywności fizycznej: kulturystyki, gimnastyki, nurkowania, sztuk walki i jogi. Podczas I wojny światowej został internowany w obozie jenieckim na wyspie Man. Tam uczył swojego programu osiągnięcia sprawności fizycznej i sam go praktykował. To właśnie w tym obozie zaczął projektować urządzenia wspomagające rehabilitację osób niepełnosprawnych i chorych.

Po wojnie Pilates odbył podróż statkiem do Ameryki. Podczas podróży poznał Klarę, swoją późniejszą żonę. W 1926 r. Joseph i Klara Pilates założyli pierwsze studio pilates w Nowym Jorku. W trakcie swojej kariery Pilates opracował ponad 600 ćwiczeń wykonywanych na różnych, wynalezionych przez siebie urządzeniach. Zaprojektował sprzęty, dzięki którym za pomocą określonych pozycji i ruchów, poprawiających postawę i równowagę ciała można było osiągnąć poprawę kondycji całego organizmu. Joseph pragnął, aby jego metody (którą nazwał kontrologią) nauczano w każdej szkole i uważał, że lekarze powinni korzystać z fizycznych i psychicznych zalet płynących z jego pracy (Isacowitz, 2014). Niestety zmarł w 1967 r., zanim jego metoda stała się dobrze znana i powszechnie stosowana.

Kilkadziesiąt lat później w czasopismach medycznych opublikowano wiele artykułów zalecających wykorzystanie metody Pilatesa w rehabilitacji. Dwie często wymieniane podstawowe korzyści obejmowały poprawę kontroli nerwowo-mięśniowej mięśni stabilizacji centralnej (ang. core muscles lub powerhouse) oraz poprawę możliwości fizycznych. Jako fizjoterapeuci zawsze szukamy metod, które można wykorzystywać u pacjentów od wczesnych etapów rehabilitacji do osiągnięcia długoterminowego celu, jakim jest kondycja i sprawnie funkcjonujące ciało. Taką metodą jest właśnie pilates! Inni specjaliści zajmujący się rehabilitacją pytają mnie często, dlaczego tak wierzę w metodę Pilatesa. W rozdziale 3 przedstawiono szczegółowe informacje na ten temat, ale poniżej znajduje się podsumowanie zalet tej techniki:

- • ćwiczenia pilates koncentrują się na mięśniach stabilizacji centralnej;
- • w tego typu ćwiczeniach kładzie się nacisk zarówno na uzyskanie stabilności, jak i mobilności ciała człowieka;
- • pilates zawiera ćwiczenia zarówno w zamkniętych, jak i otwartych łańcuchach kinematycznych;
- • w pilates ćwiczy się mięśnie w sposób statyczny i dynamiczny, kładąc nacisk zarówno na koncentryczne, jak i ekscentryczne skurcze mięśni;
- • ćwiczenia pilates są funkcjonalne;
- • przywiązuje się w nich wagę do odpowiedniego oddychania;
- • jest to metoda poprawy kondycji dzięki połączeniu ciała z umysłem;
- • ćwiczenia pilates można dostosować do wielu różnych grup pacjentów;
- • sprzęt do ćwiczeń pilates jest bezpieczny i łatwy w użyciu (po odpowiednim przeszkoleniu);
- • pilates to rozsądny kierunek biznesowy dla każdego, kto chce rozszerzyć działania mające na celu poprawę stanu zdrowia, kondycji i urody (wellness).

Jeśli ktoś nie jest jeszcze dobrze zaznajomiony z tą metodą i widział tylko niektóre z bardziej klasycznych ćwiczeń pilates, to mogą pojawić się u niego wątpliwości, czy są one odpowiednie w rehabilitacji urazów. Rzeczywiście, wiele ćwiczeń trzeba zmodyfikować w celu wykorzystania ich w rehabilitacji – w niektórych przypadkach jest to poważna modyfikacja. Moje podejście do pacjentów jest następujące: ćwiczenia są wybierane i układane w odpowiedniej kolejności na podstawie konkretnych potrzeb pacjenta, przy jednoczesnym zachowaniu całościowego podejścia do treningu. Ćwiczeń nie zmienia się, aby uwzględniać ruchy, do których osoba może być przyzwyczajona; zamiast tego pacjent dostosowuje się do poprawek i uczy się właściwych wzorców ruchowych. Zadaniem fizjoterapeuty staje się zatem osiągnięcie optymalnej postawy, funkcjonalnej siły i równowagi u danego pacjenta, a także zniwelowanie skutków urazu. Celem tej publikacji jest zapoznanie fizjoterapeutów oraz specjalistów rehabilitacji dotyczącej narządu ruchu z filozofią metody Pilatesa oraz wskazanie, jak można wykorzystać tę technikę w ćwiczeniach terapeutycznych dla określonych populacji pacjentów. Niezależnie od tego, ćwiczenia pilates mogą przynieść korzyści wszystkim entuzjastom tej metody, zarówno profesjonalnym sportowcom, jak i sportowcom amatorom, pracownikom siedzącym za biurkiem czy osobom starszym. Tę metodę można stosować nie tylko w rehabilitacji leczniczej urazów, lecz także dzięki niej można zwiększyć ogólny poziom sprawności, poprawić wyniki sportowe oraz zapewnić bezpieczny, skuteczny i wielostronny trening ciała.

Metodologia i podejście filozoficzne zawarte w tej książce, a także większość zaprezentowanych ćwiczeń, zostały zaczerpnięte z pracy Raela Isacowitza i kursów BASI Pilates. Pierwsze szkolenie metody Pilatesa z Raelem przeszłam w 1999 r.; od tego czasu ukończyłam wszystkie programy BASI, w tym program Rael’s Legacy, który obejmuje kursy: Mentor, Master I i Master II. Niektóre ćwiczenia wybrane do tej publikacji oparte są na klasycznych ćwiczeniach pilates, ale wiele z nich to ćwiczenia Raela, które zmodyfikowałam, aby były odpowiednie w celu rehabilitacji pourazowej.

W części I podano racjonalne uzasadnienie stosowania ćwiczeń pilates w rehabilitacji oraz różnice między nimi a tradycyjną metodą Pilatesa. W tej części dokonano przeglądu głównych zasad tej metody, przeanalizowano doktrynę Pilatesa oraz określono, dlaczego i w jaki sposób ćwiczenia pilates mogą być nieocenionym narzędziem dla fizjoterapeutów i specjalistów rehabilitacji.

W części II przedstawiono biomechanikę ruchów używanych w ćwiczeniach pilates. Klasyczna metoda Pilatesa obejmuje ponad 600 ćwiczeń. Wybrałam tylko te z nich, które uważam za najbardziej korzystne w rehabilitacji częstych urazów narządu ruchu. Odpowiednio, w odniesieniu do każdego ćwiczenia przedstawiam wskazania i przeciwwskazania dotyczące różnych stanów chorobowych, kluczowe znaczenie określonych mięśni oraz uwarunkowania biomechaniczne i nerwowo-mięśniowe. Prowadzone ruchy opisuję z podaniem szczegółowych zaleceń oraz odpowiednio przedstawiam wszelkie modyfikacje i zmiany.

Część III stanowi połączenie informacji z poprzednich rozdziałów w celu praktycznego ich wykorzystania w konkretnych obszarach anatomicznych ciała. Przedstawiam programy ćwiczeń, które można stosować w przypadku konkretnego urazu czy stanu chorobowego. Zawartość jest uporządkowana według okolicy anatomicznej: odcinki szyjny, piersiowy i lędźwiowy kręgosłupa, staw ramienny, staw biodrowy, staw kolanowy oraz stopa i staw skokowy.

Publikacja ta jest źródłem informacji o metodzie Pilatesa dla lekarzy, fizjoterapeutów, ich asystentów¹, kręgarzy, trenerów sportowych, trenerów osobistych i nauczycieli pilates. Chociaż zdecydowanie zalecam zainwestowanie w całościowe szkolenie pilates w renomowanej szkole, to zanim to nastąpi niniejsza książka pomoże poznać narzędzia, które można włączyć do planów leczenia utworzonych dla wszystkich swoich pacjentów.