Pisma ostatnie - ebook

W ostatnich latach życia polemiczny odruch pojawiał się u profesora Henryka Markiewicza ze zwiększoną częstotliwością. Działo się tak zapewne zarówno dlatego, że mniej niż dotąd pochłonięty poważną pracą własną, uważniej śledził bieżące życie naukowe, jak i z tego głównie względu, że spora część tendencji i postaw badawczych, wyłaniających się z postmodernistycznego paradygmatu, napotykała na opór jego racjonalności, wychodziła poza aksjologiczną ramę, w obrębie której pracował jego intelekt; rozmijała się też wyraźnie z wyobrażeniami o naukowości i profesjonalizmie, jakie go ukształtowały. (…)

Wciąż spierał się o literaturoznawcze imponderabilia i korygował tezy aktualnie krążące w jego naukowej biosferze, ale też z pasją prowadził walkę podjazdową, pokazując na konkretnych przykładach, jakie są skutki interpretacyjnego leseferyzmu i badawczej dezynwoltury – brak wiedzy, lekceważenie profesjonalnego warsztatu, językowe niechlujstwo. Trwał przy przeświadczeniu, że istnieją granice interpretacyjnej dowolności, zwalczał „wirusa nadinterpretacji i programowego subiektywizmu”, pisał kąśliwie, że nawet jeśli historię literatury charakteryzować (za jedną z badaczek) jako „fikcję, dyskurs, który nie odtwarza rzeczywistości, lecz nadaje jej znaczenie”, to jednak „nawet nie odtwarzając rzeczywistości, należy się choć trochę z nią liczyć. W przeciwnym wypadku mamy do czynienia z zabawą, która nie ma swych reguł. A zabawa bez reguł to licha zabawa”.

Teresa Walas, ze Wstępu

Teresa Walas, Wstęp

I. Artykuły

Duże i małe zagadki Lalki

Juliusza Kleinera Wyjaśnienia wstępne z zakresu historii literatury

O księgach pamiątkowych – w księdze pamiątkowej

Z nowych polowań na skrzydlate słowa

Jak czytać Fortepian Szopena?

Trzy zakończenia Kochanków Wacława Grubińskiego

Perypetie Jankiela

II. Polemiki, opinie, komentarze

Spory dawne i nowe

Spór o interpretację – i nie tylko

Resentymenty i utopia

Sporu psa z kotem ciąg dalszy

O kondycji i perspektywach polonistyki uniwersyteckiej. Komentarz do rozmowy „Wielogłosu”

Odpowiedź na ankietę „Tekstów Drugich”

Czytając ankietę „Tekstów Drugich”

Antropologia pozytywizmu czy jego czarna legenda?

Spór na ostro a ethos rycerski

Niemożliwa, ale niezbędna

Uwagi fachowca (w swych intencjach) o tym, jak intelektualiści bronią humanistyki

Kilka myśli, co nienowe i niemiłe

Egocentryczny romans z tekstem

Amica Janion, amica Szczuka, sed

Moje zdziwienia

Czy tak popularyzować?

Coś ty uczynił znawcom, Mickiewiczu?

Dlaczego i dla kogo skumbrie w tomacie?

Nad cytatem z Adorna

Obrachunki lalkarskie

Pytanie do augurów

Jak dyskutować o kanonie literackim?

O Przedwiośniu raz jeszcze

Co się dzieje w IBL?

Ogrody nieplewione

Spóźnione glosy do wywiadu o historii

Antyteoretyczna teoria

Glosa do dyskusji o komparatystyce

Propozycja

Znowu o Lalce

Zdziwienie i troska

Rota – tekst „mocno endecki”?

Niebezpieczne zabawy

Nowe pytania do kulturowych teoretyków literatury

Pytajniki i wykrzykniki

Tym razem – bez zdziwienia

Gwałt na Reducie Ordona

Na marginesie dyskusji o „Wiadomościach Literackich”

Znowu dyskutuję z profesorem Nyczem

I zdziwienia, i niepewność

Irytacje

Czy to poezja?

Czytając recenzje teatralne

O recenzji napisanej nieuprzejmie

Moja skarga

III. Varia

Mój alternatywny życiorys polonistyczny. Przemówienie na jubileuszu dziewięćdziesięciolecia

Jeszcze napiszę o tym książkę. Anna Marchewka rozmawia z profesorem Henrykiem Markiewiczem głównie o krytyce, ale raczej tej literackiej niż politycznej

100 pytań do Henryka Markiewicza

Co pamiętam o początkach „Życia Literackiego”

O początkach i zapomnieniu „Życia Literackiego”. Rozmowa z profesorem Henrykiem Markiewiczem, pierwszym redaktorem naczelnym pisma. Rozmawia Stefan Ciepły

O Janie Błońskim

Dojrzałość. (O Stefanie Sawickim)

Te książki dają kulturową kompetencję

Dobroć

IV. Publicystyka

Słowa nieopatrzne i słowa straszne

Imponderabilia i hekatomba

Niefortunna próba obalenia mitu

Włodek ma prawo do obrony

To była zła sprawa

Wygładzony obraz przeszłości

Czy przedwojenny antysemityzm był rasistowski?

Nota edytorska

Indeks osób