Polska Polityka Wschodnia - ebook

Jan Nowak-Jeziorański Rzeczpospolita atlantycka. O polskiej racji stanu

Czym jest polska racja stanu?

Racja stanu to określenie najwyższych i najbardziej dla każdego oczywistych interesów państwa. Racja stanu to suwerenność państwa, nienaruszalność jego granic i wolność obywateli, co zapewnia ustrój demokratyczny. Znaczenie tych wartości jest dla każdego tak oczywiste, że świadome działanie przeciwko niepodległości, nienaruszalności granic i wolności obywatelskich jest powszechnie uznawane za akt zdrady. Różnice powstają, gdy trzeba decydować, w jaki sposób podstawowe postulaty racji stanu mają być realizowane. Jakie nakazy dyktuje dziś – w konkretnej rzeczywistości – polska racja stanu?

Mocne NATO

Granice Polski mogą się zmienić jedynie w wypadku przegranej wojny, niepodległości może nas pozbawić tylko obca przemoc. Naczelnym postulatem polskiej racji stanu jest więc zachowanie pokoju nie tylko w regionie, a więc w Europie Środkowej, ale na całym kontynencie i na całym świecie. Burzliwy postęp w dziedzinie komunikacji i komunikowania się zredukował świat do globalnej wioski, gdzie wszyscy są sąsiadami wszystkich. Każdy konflikt lokalny może się rozszerzać jak ogień. Zapobieganiu wojnie służą sojusze państw, które wspólnie dysponują dostatecznymi środkami, by nie dopuścić do konfrontacji zbrojnej. Polska należy do najpotężniejszego w historii przymierza obronnego, jakim jest NATO. W interesie polskiej racji stanu leży wspieranie zwartości, skuteczności i potencjału przymierza atlantyckiego. Przed drugą wojną światową bezpieczeństwo i pokój miała zapewnić równowaga sił oparta na sojuszach wojskowych. Polska w wypadku zagrożenia ze strony Niemiec liczyła na sojusz wojskowy z Francją i gwarancje udzielone jej w marcu 1939 roku przez Anglię i Francję. Jedynym zabezpieczeniem ze strony Związku Radzieckiego był sojusz z Rumunią. Istniejące wówczas układy i przymierza nie zdołały odstraszyć hitlerowskich Niemiec od zaatakowania Polski. Wywiązując się ze swoich zobowiązań, sojusznicy wypowiedzieli Niemcom wojnę, która dopiero po pięciu latach zakończyła się klęską Rzeszy. W 1939 roku zachodni sąsiedzi nie zdołali zapobiec okupacji Polski i jej podziałowi między Niemcy i Rosję.

Niezbędna Ameryka

NATO, jako kolektywny sojusz obronny Stanów Zjednoczonych i państw europejskich, odegrało w ubiegłym półwieczu rolę skutecznego gwaranta pokoju i bezpieczeństwa wspólnoty atlantyckiej. Przymierze atlantyckie zawdzięcza swą skuteczność potędze militarnej Stanów Zjednoczonych. Udowodniły to wydarzenia w Kosowie. Europa okazała się bezradna wobec okrucieństw konfliktu w dawnej Jugosławii. Dopiero interwencja wojsk USA położyła kres walkom i zapobiegła czystce etnicznej. Bezpieczeństwo Polski wymaga obecności Ameryki w Europie i jej gotowości do obrony państwa napadniętego. Antyamerykanizm Francji i Niemiec, zmierzający do wyeliminowania Ameryki lub co najmniej osłabienia jej wpływów w Europie, nie leży w interesie polskiej racji stanu. Ze względu na bezpieczeństwo koniecznością jest utrzymanie zarówno NATO, jak i nieformalnej dwustronnej więzi łączącej Polskę z Ameryką Północną. Jednocześnie wstąpienie Polski do UE jest podstawowym elementem polskiej racji stanu ze względów ekonomicznych. Polska odcięta od swego największego rynku zbytu i pozbawiona wpływu na politykę Unii stałaby się krajem gospodarczo upośledzonym, pozostającym coraz bardziej w tyle za Europą Zachodnią.

Kierunek Kijów–Mińsk

Zabezpieczeniem przed zagrożeniami płynącymi ze Wschodu jest utrzymanie niezależności państwowej Ukrainy, Białorusi i państw bałtyckich. Dzisiejsza Rosja nie pogodziła się w pełni z oderwaniem się tych krajów od Moskwy. Gdyby kiedykolwiek w przyszłości nasi sąsiedzi znów znaleźli się w orbicie rosyjskiej, oznaczałoby to odrodzenie imperializmu rosyjskiego. Rosja, pozbawiona nadziei na odzyskanie tego, co straciła w Europie Środkowej i Wschodniej, i pogodzona ostatecznie z obecnymi granicami, przestanie być zagrożeniem, a stanie się zdolna do odbudowy wewnętrznej i poprawy warunków materialnych swej ludności. Polska racja stanu każe brać pod uwagę, że uzdrowiona Rosja może się stać dla Polski wielkim rynkiem zbytu, a tym samym dźwignią polskiej gospodarki. W obecnym układzie jednym z naczelnych nakazów polskiej racji stanu jest polityka wspierania wszelkimi pokojowymi środkami niepodległości Ukrainy i Białorusi. Musi to być polityka obliczona na długą metę, a więc wymagająca cierpliwości i wyrozumiałości. Nie może się opierać na zasadzie wzajemności – w interesie polskiej racji stanu leży, by polityka wschodnia była kontynuowana bez względu na chwilowe przeszkody i trudności ze strony partnerów na Wschodzie.

Nie prowadźmy polityki na wyrost!

Polska przeżyła ponad sto lat rozbiorów, dwie wojny światowe i pół wieku wasalnego uzależnienia od Związku Radzieckiego, który narzucił nam ustrój marnotrawnej gospodarki sterowanej przez państwo. Suwerenna Polska wyłoniła się z tych doświadczeń jako państwo zbyt słabe w kategoriach dochodu społecznego i potencjału obronnego, by móc wywierać wpływ i realizować aspiracje w skali globalnej. Rzeczpospolita nie jest mocarstwem i nie powinna prowadzić polityki „na wyrost”, bo jej na to nie stać. Polska jest państwem regionalnym, którego interesy nie sięgają poza kontynent europejski. Polska podpisała traktaty dobrego sąsiedztwa ze wszystkimi państwami ościennymi. Wydaje się, że po raz pierwszy w naszej trudnej historii jesteśmy krajem nie tylko wolnym i niepodległym, lecz także bezpiecznym. Wyciąganie takiego wniosku będzie jednak przedwczesne tak długo, jak długo nie znikną tkwiące w umysłach po obu stronach naszych granic wrogie stereotypy. Traktat można podpisać w ciągu kilku minut, zmiany mentalności kształtowanej od wieków przez doświadczenia historyczne nie da się dokonać z dnia na dzień. Wymaga to czasu i świadomego wysiłku. W interesie polskiej racji stanu leży wspieranie przez państwo inicjatyw społecznych, których celem jest zbliżenie i wzajemne poznanie się ludzi, a zwłaszcza młodzieży po obu stronach naszych granic. Tylko na drodze bezpośredniego poznawania się Polaków i Niemców, Polaków i Rosjan, Ukraińców, Białorusinów, Litwinów, Czechów i Słowaków można zbudować trwałe fundamenty układów zawieranych na szczeblu rządowym.

Wróg wewnętrzny

Największe zagrożenia dla polskiej racji stanu płyną nie z zewnątrz, ale od samych Polaków. Nasza racja stanu wymaga pilnej zmiany konstytucji, która zapobiegnie przerostom partyjniactwa stawiającego interes własnej formacji ponad dobro ogółu. Będzie skutecznie przeciwdziałać rosnącej korupcji, która może doprowadzić do podporządkowania elity rządzącej obcym interesom. Największym i najbardziej realnym zagrożeniem polskiej racji stanu jest możliwość gwałtownego wybuchu konfliktu społecznego. Zniszczyłby on doszczętnie polską gospodarkę i przekreślił dotychczasowe osiągnięcia. Wydaje się, że elity, którym powodzi się nieźle, nie zdają sobie sprawy z rosnącej niczym lawa przed wybuchem wulkanu wściekłości ludzi pozbawionych środków do godnego życia.SZEF

KANCELARII PREZYDENTA

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Jacek Michałowski

Warszawa, 22 listopada 2012 roku

Uczestnicy i Organizatorzy

konferencji Polska Polityka Wschodnia

we Wrocławiu

Szanowni Państwo,

w imieniu Prezydenta Rzeczypospolitej Bronisława Komorowskiego oraz własnym przesyłam serdeczne pozdrowienia wszystkim zgromadzonym na wrocławskiej konferencji poświęconej zagadnieniom polskiej polityki wschodniej. Chciałbym złożyć, na ręce Pana Prezesa Kolegium Europy Wschodniej, wyrazy uznania dla wszystkich organizatorów tej jakże potrzebnej debaty.

Podzielam Państwa przekonanie, że chwila obecna jest dobrą sposobnością do sporządzenia bilansu polskiej polityki zagranicznej wobec obszaru poradzieckiego, a także do nakreślenia mapy współczesnych wyzwań. Ostatni czas, a zwłaszcza ten rok, przyniósł wiele istotnych wydarzeń w krajach naszego wschodniego sąsiedztwa. Po wyborach prezydenckich w Rosji oraz wyborach parlamentarnych z końca ubiegłego roku, klaruje się obraz tamtejszej sytuacji politycznej i społecznej, zawierającej zarówno elementy kontynuacji, jak i nowe, ważne wątki. Na jesieni tego roku przeprowadzone zostały wybory parlamentarne na Białorusi, które potwierdziły spostrzeżenia co do kierunków, w jakich zmierza polityka białoruska. Znaczące zmiany przyniosły wybory w Gruzji. Tematów do wnikliwej refleksji dostarczyły także niedawne wybory na Ukrainie. Eksperci zajmujący się polską polityką wschodnią mają zaiste nad czym debatować, analizując współczesne wyzwania polityczne i wspólnotę interesów.

Słusznie zwracają Państwo uwagę, że dotychczasowy „bilans wschodni” jest mocno zróżnicowany. Obok osiągnięć, są i porażki. Są również istotne rozczarowania, wynikające z tego, że pewne procesy potoczyły się inaczej, niż początkowo mogliśmy się spodziewać. Tym bardziej warte wychwycenia i pełniejszego wykorzystania są wszelkie szanse, związane ze współpracą gospodarczą, kulturalną czy samorządową.

Zapewne zgodzą się Państwo, że każde zmiany geopolityczne, a czasem nawet przeciwności, powinny mobilizować polską politykę wschodnią. Niedawno, podczas spotkania z Prezydentem RP Bronisławem Komorowskim, Prezydent Niemiec Joachim Gauck wyraził opinię, że na wschodzie Europy istnieje strefa nadziei. Choć była to opinia dotycząca przede wszystkim Polski i naszego zaangażowania w procesy integracyjne, to można owo spostrzeżenie ujmować także szerzej. Warto, aby to właśnie nadzieja pozostawała motorem polskiej polityki wschodniej. Życzę Państwu, aby wyniki tej konferencji wzbogaciły nas o znaczącą wiedzę i przyczyniły się do urzeczywistnienia kluczowych celów politycznych Rzeczypospolitej. Życzę inspirującej dyskusji i owocnych obrad.

Andrzej Brzeziecki

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Olaf Osica

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Andrzej Brzeziecki

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Bartłomiej Sienkiewicz

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Andrzej Brzeziecki

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Andrzej Brzeziecki

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Krzysztof Stanowski

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Andrzej Brzeziecki

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Bartłomiej Sienkiewicz

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Robert Foks

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Jerzy Darowski

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Bartosz Cichocki

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Stanisław Ciosek

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Piotr Oleksy

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Andrzej Brzeziecki

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Maria Przełomiec

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Beata Ociepka

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Mirosława Zielińska

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Krzysztof Stanowski

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Bartłomiej Sienkiewicz

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Andrzej Brzeziecki

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Olaf Osica

Treść dostępna w pełnej wersji publikacjiJacek Stawiski

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Jadwiga Rogoża

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Jacek Stawiski

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Stanisław Ciosek

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Jacek Stawiski

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Jarosław Ćwiek-Karpowicz

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Jacek Stawiski

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Jarosław Ćwiek-Karpowicz

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Łukasz Adamski

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Jacek Stawiski

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Jadwiga Rogoża

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Jacek Stawiski

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Stanisław Ciosek

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Jacek Stawiski

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Jarosław Ćwiek-Karpowicz

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Jacek Stawiski

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Jarosław Ćwiek-Karpowicz

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Stanisław Ciosek

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Łukasz Adamski

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Aureliusz Marek Pędziwol

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Jerzy Bahr

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Rafał Czachor

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Andrzej Szeptycki

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Andrzej Brzeziecki

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Marek Radziwon

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Jadwiga Rogoża

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Stanisław Ciosek

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Jarosław Ćwiek-Karpowicz

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Łukasz Adamski

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Stanisław Ciosek

Treść dostępna w pełnej wersji publikacjiBartłomiej Ostrowski

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Michał Kulesza

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Bartłomiej Ostrowski

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Jarosław Obremski

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Bartłomiej Ostrowski

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Jarosław Obremski

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Michał Kulesza

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Bartłomiej Ostrowski

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Aneta Kędziora

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Michał Kulesza

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Bartłomiej Ostrowski

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Sławomir Roszczenko

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Bartłomiej Ostrowski

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Jerzy Rejt

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Andrzej Brzeziecki

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Maria Przełomiec

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Michał Kulesza

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Głos z sali

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Piotr Derbowski

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Głos z sali

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Jerzy Bahr

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Beata Ociepka

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Krzysztof Rządkowski

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Rafał Czachor

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Sławomir Roszczenko

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Jarosław Obremski

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Aneta Kędziora

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Bartłomiej Ostrowski

Treść dostępna w pełnej wersji publikacjiMaciej Wierzyński

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Jacek Piechota

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Maciej Wierzyński

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Jacek Piechota

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Maciej Wierzyński

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Krzysztof Domarecki

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Maciej Wierzyński

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Krzysztof Domarecki

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

- Pewna kultura pracy i kultura techniczna w tych krajach jest niższa niż w Polsce, która przez ostatnie dwadzieścia lat zmieniła się.
- Koszty pracy w tamtych krajach są porównywalne do polskich; nie są niższe.
- Istnieją inne ryzyka związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, związane zarówno ze sprawnością aparatu administracyjnego, jak i z dodatkowymi opłatami, które trzeba ponosić.

Bogdan Benczak

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Maciej Wierzyński

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Bogdan Benczak

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Maciej Wierzyński

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Bogdan Benczak

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Grzegorz Dzik

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Maciej Wierzyński

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Grzegorz Dzik

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Jacek Piechota

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Krzysztof Domarecki

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Bogdan Benczak

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Maciej Wierzyński

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Jacek Piechota

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Grzegorz Dzik

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Jacek Piechota

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Jerzy Bahr

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Mateusz Marcynik

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Jadwiga Rogoża

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Rafał Rudźko

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Krzysztof Popiński

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Jerzy Darowski

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Aureliusz Marek Pędziwol

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Kornel Morawiecki

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Jacek Piechota

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Krzysztof Domarecki

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Bogdan Benczak

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Grzegorz Dzik

Treść dostępna w pełnej wersji publikacjiWojciech Górecki

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Marian Staszewski

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Wojciech Górecki

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Dawid Kolbaia

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Wojciech Górecki

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Bartosz Cichocki

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Wojciech Górecki

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Michał Jaros

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Marian Staszewski

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

- Ponad 1300 km wspólnej granicy, z tak newralgicznymi terenami na Kaukazie Północnym, jak Czeczenia, Inguszetia, Dagestan, Kabardino-Balkaria, Karaczajewo-Czerkiesia itd. Już przynajmniej od XIX wieku rosyjscy wojskowi uważają, że żeby efektywnie kontrolować powyższe rejony na Północnym Kaukazie, trzeba być obecnym z obu stron kaukaskich gór.
- Przez Gruzję prowadzą najważniejsze szlaki komunikacyjne na Kaukaz Południowy, zwłaszcza do Armenii, najbardziej wygodne – przez Abchazję wzdłuż wybrzeża Morza Czarnego i przez Osetię Północną i Południową.
- Rosja jest wyjątkowo zainteresowana portami gruzińskimi, łącznie z tymi w Abchazji, nad Morzem Czarnym. Port w Noworosyjsku jest z kilku powodów przez wiele miesięcy w roku portem nieczynnym i to bardzo ogranicza możliwości rosyjskie na Morzu Czarnym. Dla wielu analityków i polityków gruzińskich jest to jednym z głównych powodów zainteresowania Gruzją ze strony Rosji.
- Odgrywają też pewną rolę względy emocjonalne. W trakcie podbojów rosyjskich na Kaukazie w XIX wieku, Gruzini przez dłuższy czas byli jedynymi sojusznikami Rosji w tym rejonie. Tym głównie należy chyba tłumaczyć uprzywilejowaną pozycję Gruzinów w Rosji i w Związku Radzieckim w okresach późniejszych.
- Fascynacja kulturą gruzińską w Rosji i na odwrót.

- Powrót uchodźców.
- Zgodę, że żaden z członków ewentualnej przyszłej federacji lub konfederacji, a więc z udziałem Abchazji i Osetii Południowej, nie miał prawa wyjścia z Gruzji, przynajmniej przed upływem określonego czasu. Może to być 15 czy nawet 25 lat.
- Ewentualne przyszłe rozwiązanie pokojowe powinno zawierać mechanizm międzynarodowych gwarancji, w którym widzę miejsce dla Unii Europejskiej. Oczywiście, że Rosjanie, jak każde mocarstwo, lubi monopol, i oni nie będą entuzjastyczni do dzielenia się wpływami z innymi w tym ważnym dla nich rejonie. Sądzę jednak, że leży to w interesie Gruzji i Unii Europejskiej i jest do zrealizowania. Chodzi o to, aby społeczność międzynarodowa była gwarantem sytuacji w tym rejonie. Ważną rolę w tej sprawie mogłyby oczywiście odegrać również USA, lecz ostatnio mam wrażenie, że zainteresowanie Waszyngtonu sprawami gruzińskimi wyraźnie maleje.

Wojciech Górecki

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Bartosz Cichocki

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Dawid Kolbaia

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Wojciech Górecki

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Bartosz Cichocki

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Dawid Kolbaia

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Wojciech Górecki

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Michał Jaros

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Bartosz Cichocki

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Dawid Kolbaia

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Wojciech Wojtasiewicz

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Zbigniew Rokita

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Magdalena Swoboda

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Jan Malicki

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Mateusz Marcynik

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Aureliusz Marek Pędziwol

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Wojciech Górecki

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Michał Jaros

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Marian Staszewski

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Wojciech Górecki

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Bartosz Cichocki

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Wojciech Górecki

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Dawid Kolbaia

Treść dostępna w pełnej wersji publikacjiMaria Przełomiec

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Cornelius Ochmann

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Maria Przełomiec

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Paweł Kowal

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Jacek Protasiewicz

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Maria Przełomiec

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Cornelius Ochmann

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Maria Przełomiec

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Cornelius Ochmann

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Jacek Protasiewicz

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Paweł Kowal

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Cornelius Ochmann

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Jacek Protasiewicz

Treść dostępna w pełnej wersji publikacjiMaria Przełomiec

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Jerzy Bahr

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Maria Przełomiec

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Kinga Dudzińska

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Jan Malicki

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Maria Przełomiec

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Aleksander Srebrakowski

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Maria Przełomiec

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Jerzy Bahr

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Maria Przełomiec

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Kinga Dudzińska

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Maria Przełomiec

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Jan Malicki

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Maria Przełomiec

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Jan Malicki

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Maria Przełomiec

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Jan Malicki

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Aleksander Srebrakowski

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Maria Przełomiec

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Jerzy Bahr

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Maria Przełomiec

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Jerzy Bahr

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Kinga Dudzińska

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Jan Malicki

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Aleksander Srebrakowski

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Jan Malicki

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Kinga Dudzińska

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Maria Przełomiec

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Aureliusz Marek Pędziwol

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Piotr Oleksy

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Andrzej Szeptycki

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Wojciech Borodzicz-Smoliński

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Głos z sali

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Piotr Kosiewski

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Agnieszka Romaszewska-Guzy

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Mirosława Zielińska

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Wojciech Konończuk

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Maria Przełomiec

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Jerzy Bahr

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Kinga Dudzińska

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Aleksander Srebrakowski

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Jan Malicki

Treść dostępna w pełnej wersji publikacjiPiotr Kosiewski

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Marek Radziwon

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Piotr Kosiewski

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Marek Radziwon

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Andrzej Grajewski

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Piotr Kosiewski

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Andrzej Grajewski

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Piotr Kosiewski

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Cornelius Ochmann

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Agnieszka Romaszewska-Guzy

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Jacek Multanowski

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Maria Przełomiec

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Wojciech Borodzicz-Smoliński

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Jan Malicki

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Bartosz Cichocki

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Aureliusz Marek Pędziwol

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Wojciech Konończuk

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Agnieszka Romaszewska-Guzy

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Andrzej Grajewski

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Marek Radziwon

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Piotr Kosiewski

Treść dostępna w pełnej wersji publikacjiMarcin Wojciechowski

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Wojciech Borodzicz-Smoliński

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Marcin Wojciechowski

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Wojciech Borodzicz-Smoliński

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Wojciech Konończuk

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Marcin Wojciechowski

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Wojciech Konończuk

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Marcin Wojciechowski

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Adam Lipiński

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Marcin Wojciechowski

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Andrzej Szeptycki

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Agnieszka Romaszewska-Guzy

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Piotr Kosiewski

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Jerzy Darowski

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Alaksandr Milinkiewicz

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Piotr Derbowski

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Wojciech Borodzicz-Smoliński

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Wojciech Konończuk

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Adam Lipiński

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Andrzej Szeptycki

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Marcin Wojciechowski

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Wojciech Borodzicz-Smoliński

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Wojciech Konończuk

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Adam Lipiński

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Andrzej Szeptycki

Treść dostępna w pełnej wersji publikacji

Marcin Wojciechowski

Treść dostępna w pełnej wersji publikacjiLista uczestników konferencji

1. Acholova Rimma, Uniwersytet Wrocławski

2. Adamowicz Paweł, Prezydent Gdańska

3. Adamski Łukasz, Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia

4. Akhmedzanowa Dilorom, Uniwersytet Wrocławski

5. Alpern Oksana, Uniwersytet Lwowski

6. Andrusieczko Piotr, Ukrainskij Żurnał

7. Antipkina Olga, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu

8. Bahr Jerzy, b. ambasador RP w Moskwie i Kijowie, b. szef Biura Bezpieczeństwa Narodowego

9. Berry Hayden, „New Eastern Europe”

10. Bierut Grzegorz, I LO w Wałbrzychu

11. Babakova Olena, Polskie Radio dla Zagranicy

12. Bonisławski Marek, Urząd Miejski w Gdańsku

13. Borodzicz-Smoliński Wojciech, Centrum Stosunków Międzynarodowych w Warszawie

14. Brudnoch Stanisław, Fundacja VOSTOK

15. Bryżko-Zapór Natalia, freelancer

16. Brzeziecki Andrzej, redaktor naczelny dwumiesięcznika „Nowa Europa Wschodnia”

17. Brzozowska Monika, Uniwersytet Wrocławski

18. Buczkowski Maciej, Urząd Miejski w Gdańsku

19. Buzek Olivier, Ambasada Słowacji

20. Caban Anna, Uniwersytet Wrocławski

21. Cendrowicz Dominika, Uniwersytet Wrocławski

22. Charzyński Michał, „Błaja News”

23. Chitii Vasile, Ambasada Mołdawii w Polsce

24. Cichocki Bartosz, Biuro Bezpieczeństwa Narodowego

25. Ciosek Stanisław, Rada Polsko-Rosyjskiej Izby Handlowo-Przemysłowej, b. ambasador RP w Moskwie

26. Cyglicka Magdalena, Uniwersytet Wrocławski

27. Czachor Rafał, Dolnośląska Szkoła Wyższa w Polkowicach

28. Czyżewska Aleksandra, Uniwersytet Wrocławski

29. Ćwiek-Karpowicz Jarosław, Polski Instytut Spraw Międzynarodowych

30. Darowski Jerzy, Asocjacja Agencji Regionalnego Rozwoju Ukrainy

31. Dąbrowski Jan Andrzej, prezes Kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego we Wrocławiu

32. Dąbrowski Zbigniew, Fundacja im. Zofii Zamenhof

33. Del Vechio Ivan, ambasador Chorwacji w Polsce

34. Dolińska Magda, Uniwersytet Łódzki

35. Domarecki Krzysztof, przewodniczący Rady Nadzorczej Selena FM SA

36. Drab Marta, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu

37. Dranchuk Julia, Fundacja Europejska Białoruś

38. Dreko Wiesław, prezes ZEC-Service we Wrocławiu

39. Drzewicki Artur, Fundacja Forum Polityki Wschodniej

40. Dudzińska Kinga, Polski Instytut Spraw Międzynarodowych

41. Dzięgielewski Tadeusz, emeryt

42. Dzik Grzegorz, prezes Impel SA, honorowy konsul Ukrainy we Wrocławiu

43. Englot Andrzej, sędzia

44. Figel Ewa, dyrektor Departamentu Wschodniego Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP

45. Foks Robert, Fundacja Forum Polityki Wschodniej

46. Gadomski Tomasz, Uniwersytet Wrocławski

47. Gładkiewicz Ryszard, Ośrodek Współpracy Polsko-Czesko-Słowackiej Uniwersytetu Wrocławskiego

48. Głomb Jacek, dyrektor Teatru im. Heleny Modrzejewskiej w Legnicy

49. Gołąb-Nowakowska Ewa, dyrektor Biura Współpracy z Zagranicą Urzędu Miejskiego Wrocławia

50. Golabek Joanna, Wolny Uniwersytet Brukselski

51. Görömbölyi David, Ambasada Węgier

52. Górecki Oskar, I LO w Wałbrzychu

53. Górecki Wojciech, Ośrodek Studiów Wschodnich im. Marka Karpia

54. Grajewska Wiktoria, I LO w Wałbrzychu

55. Grajewski Andrzej, „Gość Niedzielny”, członek Polsko-Rosyjskiej Grupy ds. Trudnych

56. Grigorev Alexandr, Astrachański Uniwersytet Państwowy

57. Grzelczyk Krzysztof, b. wojewoda dolnośląski

58. Grzybowska Katarzyna, Europe-Consultung

59. Horbacz Wołodymyr, Instytut Współpracy Euroatlantyckiej w Kijowie

60. Hućko Małgorzata, Uniwersytet Wrocławski

61. Isakov Denis, Ambasada Rosji w Polsce

62. Ivanov Roman, Uniwersytet w Dniepropietrowsku

63. Jakóbczyńska Anna, Kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego we Wrocławiu

64. Jankowski Bartosz, politolog, lituanista

65. Jaros Michał, poseł na Sejm RP

66. Jasina Łukasz, „Kultura Liberalna”, Katolicki Uniwersytet Lubelski

67. Jasiok Alexander, Uniwersytet Opolski

68. Jurkowlaniec Rafał, marszałek województwa dolnośląskiego

69. Juzwenko Adolf, dyrektor Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu

70. Kadzielawski Grzegorz, biuro posła Pawła Kowala

71. Kajan Lukaš, Ambasada Słowacji w Polsce

72. Karski Karol, Uniwersytet Warszawski, b. wiceminister spraw zagranicznych RP

73. Kędziora Aneta, Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP

74. Khutorskyi Sergii, Ambasada Ukrainy w Warszawie

75. Kieturakis Anna, doradca Prezydenta Gdańska ds. Europy Wschodniej

76. Kolbaia Dawid, Uniwersytet Warszawski

77. Kołodziej Alexander, Uniwersytet Wrocławski

78. Konarska Aleksandra, Kraft Foods Polska

79. Konończuk Wojciech, Ośrodek Studiów Wschodnich im. Marka Karpia

80. Kończak Lech, Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP

81. Koscin Dzmitry, Radio Racyja

82. Kosiewski Piotr, Fundacja im. Stefana Batorego

83. Kotsyk Natalia, Uniwersytet Wrocławski

84. Kovalova Lesia, Wyższa Szkoła Bankowa we Wrocławiu

85. Kowal Paweł, poseł do Parlamentu Europejskiego, przewodniczący delegacji Parlamentu Europejskiego ds. Ukrainy

86. Kozak Magdalena, Uniwersytet Wrocławski

87. Kozlovska Lyudmyla, Fundacja Otwarty Dialog

88. Kramek Bartosz, Fundacja Otwarty Dialog

89. Kruk Mateusz, Uniwersytet Wrocławski

90. Kryvoruchko Natalia, Uniwersytet Przykarpacki

91. Krzysztan Bartłomiej, Uniwersytet Wrocławski, Kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego we Wrocławiu

92. Krzywda Monika, Uniwersytet Śląski

93. Kudelski Arkadiusz, „Nowa Europa Wschodnia”

94. Kulesza Michał, prawnik, doradca Prezydenta RP ds. samorządu terytorialnego

95. Lachowicz Magdalena, Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu

96. Laufer Paweł, Katolicki Uniwersytet Lubelski

97. Lazarenko Alexandra, Uniwersytet w Dniepropietrowsku

98. Lipiński Adam, poseł na Sejm RP, b. szef gabinetu Premiera RP

99. Majerska Karolina, I LO w Wałbrzychu

100. Makulski Maciej, Uniwersytet Wrocławski, Kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego we Wrocławiu

101. Malicki Jan, dyrektor Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego

102. Malskyj Markijan, ambasador Ukrainy w Polsce

103. Małeczek Natalia, I LO w Wałbrzychu

104. Marcynik Mateusz

105. Marszał Maciej, Uniwersytet Wrocławski

106. Mażejka Paweł, Haradzenskaja Bibljateka w Grodnie

107. Michalewski Piotr, Uniwersytet Wrocławski

108. Mieczkowski Robert, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

109. Miensopust Grzegorz, Uniwersytet Opolski

110. Milinkiewicz Alaksandr, lider Ruchu Społecznego „O Wolność”

111. Mordel Andrzej, Oddział Dolnośląski Stowarzyszenia Współpracy Polska–Wschód

112. Multanowski Jacek, Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP, b. ambasador RP w Gruzji

113. Mykhlyk Yuliya, Uniwersytet w Dniepropietrowsku

114. Mymka Dariya, Uniwersytet Wrocławski

115. Nazaruk Taras, Uniwersytet Wrocławski

116. Nieć Ida, I LO w Wałbrzychu

117. Obremski Jarosław, senator RP

118. Ochmann Cornelius, Fundacja Bertelsmanna

119. Ociepka Beata, Uniwersytet Wrocławski

120. Oleksy Piotr, „Nowa Europa Wschodnia”

121. Osica Olaf, dyrektor Ośrodka Studiów Wschodnich im. Marka Karpia

122. Ostrowski Bartłomiej, dyrektor Wydziału Współpracy z Zagranicą i Projektów Międzynarodowych Urzędu Marszałkowskiego we Wrocławiu

123. Otocki Tomasz, PL Delfi

124. Paczkowska Martyna, Uniwersytet Wrocławski

125. Paleczek Zbigniew, Uniwersytet Wrocławski

126. Pełczyńska-Nałęcz Katarzyna, wiceminister spraw zagranicznych RP

127. Pendrak Agata, Fundacja VOSTOK

128. Pędziwol Marek Aureliusz, dziennikarz

129. Piechota Jacek, prezes Polsko-Ukraińskiej Izby Gospodarczej, b. minister gospodarki RP

130. Pielech Paulina, Uniwersytet Śląski

131. Pieścik Honorata, I LO w Wałbrzychu

132. Pietrzak Jan, Uniwersytet Wrocławski

133. Pilarska Klaudia, I LO w Wałbrzychu

134. Pilutkiewicz Andrzej, Kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego we Wrocławiu

135. Polańska Izabela Mirona, nauczycielka

136. Polegkyi Oleksii, Uniwersytet Wrocławski

137. Popadeykina Irina, Fundacja Instytut Polsko-Rosyjski

138. Popiński Krzysztof, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu

139. Popov Aleksej, Ambasada Federacji Rosyjskiej

140. Protasiewicz Jacek, wiceprzewodniczący Parlamentu Europejskiego

141. Przełomiec Maria, TVP

142. Purski Paweł, biuro posła Pawła Kowala

143. Radziwon Marek, dyrektor Instytutu Polskiego w Moskwie

144. Rajczyk Robert, Uniwersytet Śląski

145. Ratka Pamela, I LO w Wałbrzychu

146. Rejt Jerzy, Kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego we Wrocławiu

147. Rogoża Jadwiga, Ośrodek Studiów Wschodnich im. Marka Karpia

148. Rojowski Maciej, Agencja Rozwoju Aglomeracji Wrocławskiej

149. Rokita Zbigniew, „Nowa Europa Wschodnia”

150. Romanowska Daria, I LO w Wałbrzychu

151. Romaszewska-Guzy Agnieszka, dyrektor Belsat TV

152. Roszczenko Sławomir, kancelaria prezydenta Lublina

153. Rudźko Rafał, Uniwersytet Wrocławski

154. Russu Veronica, Uniwersytet Wrocławski

155. Rutowicz Marcin, Biuro Informacyjne Parlamentu Europejskiego we Wrocławiu

156. Rządkowski Krzysztof Ryszard, Dolnośląskie Stowarzyszenie Prasy Regionalnej

157. Sawicz Agnieszka, Wyższa Szkoła Gospodarki Krajowej

158. Schmidt Piotr, Uniwersytet Wrocławski

159. Sechter Jan, ambasador Republiki Czeskiej w Polsce

160. Seremak Katarzyna, I LO w Wałbrzychu

161. Serhiyets Maksym, Europejska Białoruś

162. Shevchenko Maryna, Uniwersytet Wrocławski

163. Siekiera Joanna, Uniwersytet Wrocławski

164. Sienkiewicz Bartłomiej, niezależny ekspert

165. Skrabets Yauheni, Radio Racyja

166. Skuza Bogusław, wiceprezes PZU SA

167. Sobczyk Małgorzata, Belle et Fidele

168. Sobik Paweł, Uniwersytet Wrocławski

169. Soczomski Grzegorz, Uniwersytet Wrocławski

170. Sowa Anna, Kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego we Wrocławiu

171. Srebrakowski Aleksander, Uniwersytet Wrocławski

172. Stadnik Patrycja, I LO w Wałbrzychu

173. Stanowski Krzysztof, prezes Fundacji Solidarności Międzynarodowej w Warszawie, b. wiceminister spraw zagranicznych RP

174. Staszewski Marian, b. wiceszef misji ONZ w Gruzji

175. Statkiewicz Marta, Uniwersytet Wrocławski

176. Stawiski Jacek, TVN24

177. Stefaniak Karolina

178. Stocki Adam, Dolnośląskie TKKF

179. Sucheta Anna, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

180. Szczerek Ziemowit, „Nowa Europa Wschodnia”

181. Szczucka Natalia, dyrektor Regionalnego Przedstawicielstwa Parlamentu Europejskiego we Wrocławiu

182. Szeptycki Andrzej, Uniwersytet Warszawski

183. Szmit Agata, I LO w Wałbrzychu

184. Szprynger Andrzej, emeryt

185. Szymański Grzegorz, Collegium Civitas

186. Szymura Olga, Uniwersytet Opolski

187. Śliwak Tomasz, Uniwersytet Wrocławski

188. Telążka Artur, Uniwersytet Wrocławski

189. Teminskaya Olga, Uniwersytet Wrocławski

190. Tokarz Krzysztof, „Europa–Niemcy–Polska”

191. Urbańska Justyna, Uniwersytet Wrocławski

192. Wapiński Maciej, biuro posła Pawła Kowala

193. Wasilewska Martyna, I LO w Wałbrzychu

194. Wierzyński Maciej, TVN24

195. Wojciechowski Marcin, „Gazeta Wyborcza”

196. Wojtasiewicz Wojciech, „Nowa Europa Wschodnia”

197. Wyglądała Bartłomiej, I LO w Wałbrzychu

198. Zabratańska Katarzyna, United Nations Development Programme

199. Załuski Wojciech, Fundacja REWERS

200. Zelenko Alexei, Ambasada Białorusi w Polsce

201. Zhelisko Vyacheslav, Uniwersytet Wrocławski

202. Zielińska Mirosława, Centrum Studiów Niemieckich i Europejskich Uniwersytetu Wrocławskiego

203. Zych Olga, I LO w Wałbrzychu

204. Żarski Jan, Agencja Rozwoju Aglomeracji Wrocławskiej