Pomiar ciśnienia tętniczego poza gabinetem lekarskim - ebook

WPROWADZENIE

Podwyższone ciśnienie tętnicze stanowi jeden z najważniejszych czynników ryzyka sercowo-naczyniowego. Z tego powodu właściwa ocena wysokości ciśnienia tętniczego odgrywa istotną rolę w prewencji zdarzeń sercowo-naczyniowych. Przez lata pomiar ciśnienia tętniczego był nieodłącznym elementem badania lekarskiego. Umożliwiał rozpoznanie nadciśnienia tętniczego, podjęcie decyzji o rozpoczęciu leczenia, a następnie – ocenę jego skuteczności.

Wyniki badań prowadzonych w ciągu ostatnich lat wskazują jednak, że pomiary wykonywane poza gabinetem lekarskim lepiej odzwierciedlają ryzyko sercowo-naczyniowe, są niezbędne w rozpoznaniu nadciśnienia tętniczego, a także pozwalają dokładniej ocenić skuteczność leczenia nadciśnienia tętniczego niż pomiary w gabinecie lekarskim. Nie oznacza to, że powinno się zaprzestać mierzenia ciśnienia tętniczego w gabinecie lekarskim. Pomiar taki nadal pozostaje podstawową przesiewową metodą wykrywania nadciśnienia tętniczego oraz ma stałe miejsce w ocenie skuteczności leczenia. Powinno się jednak coraz częściej i szerzej wykorzystywać metody pomiaru poza gabinetem lekarskim – całodobową rejestrację ciśnienia tętniczego i domowe pomiary ciśnienia tętniczego. Dostarczają one wielu istotnych informacji, wykraczających poza dane z pomiarów w gabinecie lekarskim.

W kolejnych rozdziałach oddawanej do rąk Czytelników monografii przedstawiono zasady wykonywania pomiarów ciśnienia tętniczego poza gabinetem lekarskim oraz wiele sytuacji klinicznych, w których takie pomiary mają szczególne, poparte dowodami z badań, znaczenie.

Mamy nadzieję, że monografia będzie przydatna w codziennej praktyce lekarzy wielu specjalności, m.in. lekarzy rodzinnych, kardiologów, internistów i hipertensjologów, a także przyczyni się do szerszego przeprowadzania pomiarów ciśnienia tętniczego poza gabinetem lekarskim.

dr n. med. Aleksander Prejbisz

dr hab. n. med. Marek Kabat, prof. IK

prof. dr hab. n. med. Andrzej JanuszewiczROZDZIAŁ 1

Przyjęte definicje pomiarów ciśnienia tętniczego

Należy podkreślić brak jednolitej, powszechnie stosowanej terminologii dotyczącej pomiarów ciśnienia tętniczego. W niniejszej monografii zastosowano nazewnictwo zgodne z poniższymi definicjami (rycina 1):

 Kliniczne pomiary ciśnienia tętniczego (in. pomiary tradycyjne, pomiary lekarskie, pomiary gabinetowe) – pomiary ciśnienia tętniczego wykonywane przez lekarza lub pielęgniarkę albo w placówce służby zdrowia; kliniczne pomiary ciśnienia tętniczego mogą być wykonywane za pomocą aparatów tradycyjnych (aneroidowych) i automatycznych.

 Całodobowa rejestracja ciśnienia tętniczego (in. ambulatoryjny pomiar ciśnienia tętniczego, ABPM – ambulatory blood pressure measurement) – pomiar ciśnienia tętniczego dokonywany (najczęściej co 15–30 min) przez aparat automatyczny noszony przez chorego przez całą dobę. Pomiar najczęściej odbywa się w warunkach ambulatoryjnych, ale można go również przeprowadzać w warunkach szpitalnych.

 Samodzielne pomiary ciśnienia tętniczego (in. pomiary domowe) – pomiary ciśnienia tętniczego wykonywane samodzielnie przez chorego lub przez kogoś z jego otoczenia, najczęściej w domu; samodzielne pomiary ciśnienia tętniczego można przeprowadzać za pomocą aparatów tradycyjnych (aneroidowych) i automatycznych.

Całodobowa rejestracja ciśnienia tętniczego i samodzielne pomiary ciśnienia tętniczego należą do metod pomiarów ciśnienia tętniczego poza gabinetem lekarskim (rycina 1).