Poskromienie złośnicy - ebook

osoby :

-

pan , w Prologu
-

krzysztof sly , pijany kotlarz, w Prologu
-

karczmarka , paź , aktorzy , strzelcy i służba , w Prologu
-

baptysta , bogaty szlachcic z Padwy
-

vincentio , stary szlachcic z Pizy
-

lucentio , syn vincentia , zakochany w biance
-

petruchio , szlachcic z Werony, konkurent katarzyny
-

gremio , konkurent bianki
-

hortensjo , konkurent bianki
-

tranio , sługa lucentia
-

biondello , sługa lucentia
-

grumio , sługa petruchia
-

curtis , sługa petruchia
-

pedant
-

katarzyna , złośnica , córka baptysty
-

bianka , jej siostra, córka baptysty
-

wdowa
-

krawiec , kramarz , słudzy baptysty i petruchia

_Scena częścią w Padwie, częścią w wiejskiem mieszkaniu Petruchia._PROLOG

SCENA I

_Przed karczmą na polu._

karczmarka _i_sly

sly

kłótnia, pijaństwo

Wygrzmocę cię, na uczciwość!

karczmarka

Dyby dla ciebie, włóczykiju!

sly

A ty przekupko! Nie było włóczykija w rodzinie Slyów. Czytaj kroniki; przybyliśmy do Anglii z Ryszardem Zdobywcą . A więc: _paucas palabris_; niech świat idzie swoją drogą: _Sessa!_

karczmarka

Co? nie zapłacisz za potłuczone szklanki?

sly

Nie, ani szeląga, na św. Hieronima! Ruszaj mi zaraz do twojego zimnego łóżka i rozgrzej się.

karczmarka

Mam ja na ciebie lekarstwo; idę zawołać dziesiętnika .

_Wychodzi._

sly

Zawołaj sobie dwudziestnika i trzydziestnika; odpowiem mu artykułem prawa. Nie ustąpię jednej piędzi ; niech tylko przyjdzie, zobaczymy.

_Kładzie się na ziemi i zasypia. — Przy odgłosie rogów wraca_pan _z polowania i_służba .

pan

Pies

Strzelcze, miej dobre o psach mych staranie;

Biedny Wesoły na grudzie okulał;

Zesforuj zaraz Dudę z Zapaśnikiem.

A czy widziałeś, jak się Białek sprawił

Na skręcie płotu, gdy wszystkie ucięły?

Za sto talarów nie chciałbym go stracić!

i strzelec

Płaczek, mój panie, jest dobry jak Białek,

On jeden trzymał i za zwierzem gonił,

Gdy wszystkie inne dwa razy zatarły;

Wierzaj mi, panie, to z psów twych najlepszy.

pan

Ba! gdyby Echo tak jak on był rączy,

Ja bym go nie dał i za tuzin Płaczków.

Lecz teraz wszystkim dobrą daj nawarę ,

Bo jutro także zamierzam polować.

i strzelec

Idę i dojrzę wszystkiego, jak trzeba.

pan

pijaństwo, bieda, bogactwo

podstęp, śmiech

_spostrzegając_slya

Cóż to? umarły człowiek, czy pijany?

ii strzelec

Oddycha: gdyby nie grzała go wódka,

Zimne byłoby łoże na sen taki!

pan

O, brudne bydlę! jak wieprz w błocie leży.

O, śmierci, jakże obraz twój jest szpetny!

Pijak ten dobrą stręczy mi zabawę.

Kiedy w wygodne poniesiem go łóżko,

Gdy go owiniem w wonne prześcieradła,

Włożym na palce kosztowne pierścienie,

Przy łóżku ucztę wykwintną zastawim,

Gdy zbudzonego sług przyjmie czereda,

Czy swej przeszłości żebrak nie zapomni?

i strzelec

Nie wątpię, że się za magnata weźmie.

ii strzelec

Dziwne dla niego będzie przebudzenie.

pan

Podstęp

Jak snów rozkosznych przelotna ułuda.

Weźcie go, wszystko przyrządźcie, jak trzeba;

Do najpiękniejszej komnaty go wnieście,

W koło najmilsze rozwieście obrazy,

Omyjcie kudły jego wonnościami,

Pachnącym drzewem dom okadźcie cały,

Słodką muzykę miejcie w pogotowiu,

Aby zbudzenie jego powitała,

A pamiętajcie, gdy otworzy usta,

Wszyscy z pokornym powtarzać ukłonem:

Co nam dostojność wasza rozkazuje?

Jeden ze srebrną niech stoi miednicą,

Pełną różanej wody, pełną kwiatów;

Z adamaszkowym inny znów ręcznikiem,

Inny ze dzbankiem niech pokornie mówi:

Czy wielkość wasza ręce pragnie umyć?

A inny znowu niechaj go zapyta,

Jakie dziś szaty z garderoby dobyć.

Niech inny prawi o jego psach, koniach,

O smutku pani z tej jego słabości;

I wmówcie w niego, że był lunatykiem.

Jeśli przypadkiem powie, że jest kotlarz,

Wołajcie wszyscy, że marzy na jawie,

Bo on jest panem wielkim i potężnym.

Wszystko to niech się dzieje naturalnie,

A będziem mieli wyborną zabawę,

Jeśli swe role dobrze odegracie.

i strzelec

Wszelkiego, panie, dołożym starania,

Aby na koniec głęboko uwierzył,

Że jest w istocie tak, jak mu powiemy.

pan

A więc co prędzej nieście go do łóżka,

Bądźcie gotowi, jak tylko się zbudzi.

_Wynoszą_slya ; _słychać za sceną trąbkę._

Idź i zapytaj, co trąbka ta znaczy?

_Wychodzi jeden._

To może jaki pan podróżujący

Na wypoczynek chce się tu zatrzymać!

_Wchodzi_sługa .

Cóż to?

sługa

teatr, artysta

Aktorów wędrujących trupa,

Służby ci swoje ofiaruje, panie.

pan

Niech się tu stawią.

_Wchodzą_aktorzy .

Przybywacie w porę.

aktorzy

Za dobre słowo dziękujem pokornie.

pan

Czy chcecie noc tę w domu mym przepędzić?

aktor

Jeśli pan raczy służby nasze przyjąć.

pan

Z całego serca. Przypominam sobie,

Że kiedyś tego widziałem aktora,

W roli dzierżawcy najstarszego syna,

Jak do szlachcianki stroił koperczaki ;

Z pamięci imię twoje mi wybiegło,

Ale pamiętam dobrze, że swą rolę

Z naturalnością rzadką odegrałeś.

aktor

Jak sądzę, panie, to mówisz o Soto.

pan

Zgadłeś. W twej roli byłeś niezrównany.

W szczęśliwą dla mnie przybywacie porę,

Bo mam na myśli wyborną zabawę,

W której mi wielką będziecie pomocą.

Jest tu pan, który dziś chciałby was widzieć;

Na wstrzemięźliwość mogę liczyć waszą?

Lękam się, żeby dziwactw jego widok

(Bo ten pan nigdy komedii nie widział)

Waszych niewczesnych śmiechów nie wywołał,

I dostojnego nie obraził widza,

Bo was ostrzegam, że uśmiech wasz jeden

Może rozbudzić jego niecierpliwość.

aktor

Nie bój się, panie, zdołamy się wstrzymać,

Choćby to pierwszy na świecie był cudak.

pan

Podstęp, Żart

Prowadź mi zaraz gości do kredensu,

Niech każdy dobre znajdzie tam przyjęcie,

Niechaj żadnemu na niczym nie zbywa.

_Wychodzi_sługa _z_aktorami .

A ty dopilnuj, by paź mój, Bartłomiej,

Natychmiast damskie wdział na siebie szaty,

Wprowadź go potem do izby pijaka,

Z wielką pokorą panią go nazywaj;

Z mojej zaś strony dobrze mu wytłumacz,

Że gdy na łaski me zasłużyć pragnie,

W postępowaniu swym niech naśladuje,

Jak widział wielkie damy przy swych mężach;

Niech siądzie skromnie przy pijaka łożu,

Niech mu powtarza słodkim, cichym głosem:

Racz mi powiedzieć, mężu mój i panie,

Czym ci potrafi twa pokorna żona

I posłuszeństwa i miłości dowieść?

Niech potem głowę na piersiach mu oprze,

Niech go słodkimi kusi całunkami,

I łzy wylewa jak gdyby z radości,

Że pan szlachetny powrócił do zdrowia,

Gdy przez lat siedem upornie powtarzał,

Że był obrzydłym, ubogim żebrakiem.

Jeśli paź sztuki kobiecej nie umie

Łez gorzkich strugi na rozkaz wylewać,

Na to cebula wybornie się przyda;

Niechaj ją dobrze w swą zawinie chustkę,

A będzie płakał jakby Magdalena .

Bez straty czasu zrób co rozkazałem,

A później dalsze odbierzesz instrukcje.

_Wychodzi_sługa .

Mój paź potrafi dobrze naśladować

Śmiech

Głos, wdzięk i ruchy wykwintnej szlachcianki.

Chciałbym już słyszeć jak mężem go nazwie,

Chciałbym już widzieć, jak moi dworzanie

Śmiech będą tłumić, gdy pokorne służby

Będą składali temu prostakowi.

Teraz pośpieszę, aby moją radą

I obecnością miarkować rozpustę

I w należytych zamknąć ją granicach.

_Wychodzą._

SCENA II

Jedzenie

Strój

Podstęp Pozycja społeczna

_Sypialny pokój w domu_pana .

sly _w bogatym szlafroku, otoczony_dworzanami ; _jedni trzymają różnego rodzaju suknie, inni miednicę i inne potrzeby toalety. Wchodzi_pan _w ubiorze służącego._

sly

Na miłość Boga, dajcie mi kwartę podpiwku.

I sługa

Czy wielkość wasza chce szklankę węgrzyna ?

2 sługa

Czy godność wasza nie pragnie konfitur?

3 sługa

Jakie dziś szaty wdzieje pan dostojny?

sly

Nazywam się Krzysztof Sly — dajcie mi pokój z waszą wielkością i godnością, i dostojnością. Jak żyję, nie piłem węgrzyna, a jeśli chcecie dać mi konfitur, dajcie mi konfitur wołowych. Nie pytajcie, jakie chcę wdziać szaty, bo nie mam więcej sukni jak grzbietów, więcej skarpetek jak goleni, więcej trzewików jak nóg, a zdarza mi się nawet czasem, że mam więcej nóg jak trzewików, albo takie trzewiki, że wyglądają z nich pięty.

pan

Niech Bóg odwróci pańskie przywidzenia!

Ach, czemuż magnat wielki i potężny,

Słynny majątkiem, rodem i powagą,

Tak niskie myśli w swojej duszy chowa!

sly

Co? Czy wy chcecie do szaleństwa mnie doprowadzić? Czy to nie ja nazywam się Krzysztof Sly, syn starego Slya z Burtonheath; z urodzenia kramarz, z wychowania kartownik, dla odmiany niedźwiednik, a na teraz z profesji kotlarz? Zapytajcie się Marysi Hacket, tłustej szynkarki z Wincot, czy mnie nie zna; a jeśli wam nie powie, że stoję u niej zapisany na czternaście groszy za szumówkę, ogłoście mnie za największego łgarza w całym chrześcijaństwie. Dzięki Bogu, jeszcze nie zwariowałem; to jest —

sługa

To właśnie budzi naszej pani boleść.

2 sługa

Przepełnia smutkiem dworzan twoich serca.

pan

Te przywidzenia dziwne, z twego domu

Wygnały, panie, wszystkich twoich krewnych.

Stare twe myśli przywołaj z wygnania,

A wygnaj podłe i niskie marzenia.

Patrz, jak cię koło wiernych sług otacza,

Każdy gotowy na twoje skinienia.

Czy pragniesz pieśni? Gra ci sam Apollo,

_Muzyka._

W klatkach dwadieścia śpiewa ci słowików, —

Czy usnąć żądasz? Pościelem ci łoże

Miększe, wonniejsze od miękkiej pościeli

Usłanej niegdyś dla Semiramidy .

Pragniesz przechadzki? Rozłożym kobierce.

Chcesz się przejechać? Koni twoich uprząż

Będzie kapała złotem i perłami.

Chcesz wyjść z sokołem? Twój Ćwik, wielki panie,

Wyżej skowronka uleci ku niebu.

Wolisz polować? Gończych twoich granie

Rozbudzi echo po lasach i skałach,

Nawet mu same chmury odpowiedzą.

sługa

Chceszli z chartami polować? Smycz twoja

Wyprzedzi łatwo jelenia i sarny.

2 sługa

Sztuka

Lubisz obrazy? Zaraz ci przyniesiem

Nad przezroczystą strugą Adonisa ,

Albo Wenerę ukrytą wśród trzciny,

Która w oddechu jej zda się kołysać,

Jak gdy po trzcinie lekki wieje zefir.

pan

Pokażem Io , gdy jeszcze dziewicą

Była Jowisza wybraną kochanką;

Wszystko tak żywe, jakby rzeczywistość.

3 sługa

Lub Dafne , kiedy przez ciernie ucieka,

To niestety koniec bezpłatnego fragmentu. Zapraszamy do zakupu pełnej wersji książki.