Pozytywne interwencje psychologiczne - ebook
Wydawnictwo:
Data wydania:
1 czerwca 2016
Format ebooka:
EPUB
Format
EPUB
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najpopularniejszych formatów e-booków na świecie.
Niezwykle wygodny i przyjazny czytelnikom - w przeciwieństwie do formatu
PDF umożliwia skalowanie czcionki, dzięki czemu możliwe jest dopasowanie
jej wielkości do kroju i rozmiarów ekranu. Więcej informacji znajdziesz
w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu.
Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu.
Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
Format
MOBI
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najczęściej wybieranych formatów wśród czytelników
e-booków. Możesz go odczytać na czytniku Kindle oraz na smartfonach i
tabletach po zainstalowaniu specjalnej aplikacji. Więcej informacji
znajdziesz w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu.
Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu.
Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
Multiformat
E-booki sprzedawane w księgarni Virtualo.pl dostępne są w opcji
multiformatu - kupujesz treść, nie format. Po dodaniu e-booka do koszyka
i dokonaniu płatności, e-book pojawi się na Twoim koncie w Mojej
Bibliotece we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego
tytułu. Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na
karcie produktu przy okładce. Uwaga: audiobooki nie są objęte opcją
multiformatu.
czytaj
na tablecie
Aby odczytywać e-booki na swoim tablecie musisz zainstalować specjalną
aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego,
który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. Bluefire
dla EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na czytniku
Czytanie na e-czytniku z ekranem e-ink jest bardzo wygodne i nie męczy
wzroku. Pliki przystosowane do odczytywania na czytnikach to przede
wszystkim EPUB (ten format możesz odczytać m.in. na czytnikach
PocketBook) i MOBI (ten fromat możesz odczytać m.in. na czytnikach Kindle).
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na smartfonie
Aby odczytywać e-booki na swoim smartfonie musisz zainstalować specjalną
aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego,
który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. iBooks dla
EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
Czytaj fragment
Pobierz fragment
Pobierz fragment w jednym z dostępnych formatów
Pozytywne interwencje psychologiczne - ebook
Pozytywne interwencje można zdefiniować jako inicjowane przez psychologa lub stosowane w ramach samopomocy, uzasadnione teoretycznie i empirycznie aktywności promujące pozytywne emocje, przekonania lub działania, które prowadzą do wzrostu poziomu szczęścia u osób zdrowych i mogą być skuteczne również w grupach klinicznych.
Psychologia pozytywna ukuła termin „pozytywne interwencje”, aby reaktywować, zintegrować i rozwijać badania nad metodami zwiększania szczęścia, a także jako uzupełnienie klasycznych form pomocy psychologicznej ukierunkowanej na redukcję różnych postaci cierpienia. W ten sposób pozytywne interwencje wpisują się w nurt refleksji poświęconej zdrowiu psychicznemu definiowanemu za pomocą dwóch względnie niezależnych od siebie wymiarów ludzkiej psychiki: jako brak zaburzeń psychicznych oraz obecność dobrostanu.
„Łukasz Kaczmarek pokazuje, jak podejście zwane psychologią pozytywną łączyć z wiedzą o teorii intencjonalnych zachowań i koncepcjach dobrostanu.
Monografia ta wyróżnia się w obszarze badań dotyczących psychologii pozytywnej. Podaje wiele możliwości stosowania tej wiedzy w praktyce, ale różni się od popularnych poradników poziomem, precyzją, krytycyzmem.
Autor nie unika trudnych pytań: czytelnik musi się zastanowić choćby nad tym, czy szczęście powinno być promowane.
Lektura tej książki jest przyjemna i skłania do refleksji. Zachęca też do podjęcia badań empirycznych nad pozytywnymi interwencjami”.
prof. dr hab. Helena Sęk
| Kategoria: | Psychologia |
| Zabezpieczenie: |
Watermark
|
| ISBN: | 978-83-65521-24-8 |
| Rozmiar pliku: | 1,9 MB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
Wprowadzenie
Z punktu widzenia optymisty (Seligman i Csikszentmihalyi, 2000) zachodnia kultura osiąga obecnie poziom rozwoju pod pewnymi względami podobny do kultury Aten rozkwitających w V wieku p.n.e., Florencji XV wieku czy wiktoriańskiej Anglii. Dzięki sprawnie działającej gospodarce i względnie stabilnej sytuacji politycznej duża część społeczeństwa może się zwrócić w stronę pozytywnej strony życia — więcej czasu poświęcać sztuce, filozofii, refleksji nad zdrowym i szczęśliwym życiem, poszukiwaniu nowych źródeł satysfakcji. Wielu naukowców mówi o tym, aby na obecnym etapie rozwoju mniejszą wagę przykładać do dalszego wzrostu wskaźników ekonomicznych państwa, a coraz większą do wskaźników dobrostanu jego mieszkańców (Forgeard, Jayawickreme, Kern i Seligman, 2011; Hamilton i Denniss, 2005). Ponadto coraz więcej państw, np. Francja, czyni starania, aby rzeczywiście realizować tego rodzaju politykę (Stiglitz, Sen i Fitoussi, 2010). Ludzie, również w Polsce, stają się coraz szczęśliwsi (Czapiński i Panek, 2015), a wraz z tym rośnie społeczne zapotrzebowanie na rzetelną wiedzę naukową, która odpowie na odwieczne pytania: czym jest dobre życie i co czynić, aby życie dawało ludziom poczucie spełnienia. Na tego rodzaju wiedzy można oprzeć profesjonalną pomoc psychologiczną, coraz lepiej przygotowaną do tego, aby nie tylko nieść ulgę w cierpieniu, lecz również coraz skuteczniej wspierać dążenia do szczęścia (Seligman, Steen, Park i Peterson, 2005). Wysoki poziom dobrostanu jest wartością samą w sobie (Tatarkiewicz, 2015), ale sprzyja także realizacji innych wartości, takich jak bliskie relacje międzyludzkie, zdrowie czy bezpieczeństwo materialne (Howell, Kern i Lyubomirsky, 2007; Lacruz, Emeny, Baumert i Ladwig, 2011; Lyubomirsky, Kind i Diener, 2005). Krokiem w kierunku wypracowania skutecznych metod zwiększania szczęścia jest nurt badań nad pozytywnymi interwencjami psychologicznymi rozwijany w ramach psychologii pozytywnej (Seligman i in., 2005).
Pozytywne interwencje psychologiczne prowadzą do wzrostu dobrostanu poprzez wzbudzanie pozytywnych emocji, przekonań i zachowań (Parks i Biswas-Diener, 2013). Pojęcie to zostało wprowadzone przez Martina E.P. Seligmana i jego współpracowników (2005) w pracy nawiązującej do klasycznych badań Michaela W. Fordyce’a (1977; 1983) nad kształtowaniem szczęścia. Pozytywne interwencje wywodzą się zatem z badań nad podstawowymi procesami psychologicznymi, zwłaszcza z badań eksperymentalnych nad intencjonalnymi źródłami ludzkiego szczęścia. Zgodnie z metodologią badań eksperymentalnych wykazanie zależności przyczynowo-skutkowych między różnymi procesami psychologicznymi a wzrostem dobrostanu wymaga opracowania skutecznych metod interwencji nasilających badane stany psychologiczne. Od tego typu badań wiedzie prosta droga do poszukiwań sposobów przełożenia odkrytych metod zwiększania dobrostanu na programy interwencji psychologicznych. Badania nad procesami podstawowymi zaowocowały więc badaniami stosowanymi, w których uczestniczyli ludzie poszukujący wsparcia w dążeniu do szczęścia (Parks, Della Porta, Pierce, Zilca i Lyubomirsky, 2012; Seligman i in., 2005).
W ciągu ostatnich 10 lat została zgromadzona bogata wiedza na temat pozytywnych interwencji. Stworzono ramy teoretyczne dla wyjaśnienia mechanizmu działania pozytywnych interwencji (Lyubomirsky i Layous, 2013; Lyubomirsky i in., 2005). Opracowano kilkanaście typów interwencji angażujących różne procesy psychologiczne, np. wdzięczność (Froh, Sefick i Emmons, 2008) i humor (Gander, Proyer, Ruch i Wyss, 2013), oraz oddziałujących na różne zmienne wynikowe, np. pozytywne emocje, zaangażowanie i poczucie sensu (Seligman i in., 2005), symptomy chorobowe (Flink, Smeets, Bergbom i Peters, 2015) czy zachowania prospołeczne (Drążkowski, Kaczmarek i Kashdan, 2015). Opracowano złożone programy pomocy psychologicznej wykorzystujące sekwencje pozytywnych interwencji (Seligman, Rashid i Parks, 2006; Suldo i Roth, 2014). Zbadano użyteczność pozytywnych interwencji dla osób zdrowych oraz grup klinicznych (Huffman i in., 2014; Kahler, Spillane, Day, Clerkin, Parks, Leventhal i Brown, 2014; Meyer, Johnson, Parks, Iwanski i Penn, 2012). Przygotowano trzy zbiorcze analizy wyników kilkudziesięciu badań poświęconych pozytywnym interwencjom (metaanalizy) ukazujące stopień ich skuteczności oraz warunki, w których pozytywne interwencje są najskuteczniejsze, i takie, w których ich skuteczność jest ograniczona (Bolier, Haverman, Westerhof, Riper, Smit i Bohlmeijer, 2013; Hone, Jarden, Schofield i Duncan, 2014; Sin i Lyubomirsky, 2009).
Pomimo szybkiego wzrostu wiedzy na temat pozytywnych interwencji wiele kwestii wciąż pozostaje niezbadanych. Do głównych problemów w tym obszarze badań należy ich niewystarczająca efektywność (effectiveness), a więc m.in. to, że choć skuteczność (efficacy) pozytywnych interwencji wykazywana jest w badaniach eksperymentalnych, niewiele osób podejmuje je spontanicznie w celu kształtowania własnego stylu życia. Problemem jest przede wszystkim stosowanie pozytywnych interwencji w warunkach naturalnych. Dla teoretyków i praktyków zmiany zachowań nie jest to zaskakujące, ponieważ formalnie zbliżone do pozytywnych interwencji zachowania zdrowotne również nie są powszechnie podejmowane, mimo wielu dowodów na ich skuteczność (Sheeran, 2002). Wciąż niewiele wiadomo, co motywuje ludzi do stosowania pozytywnych interwencji ani jakie psychologiczne koszty mogą się z tym wiązać (Wood, Froh i Geraghty, 2010).
Problematyka motywacji do podejmowania pozytywnych interwencji została przedstawiona w kolejnych rozdziałach tej pracy. Opisane są w niej również rezultaty badań realizowanych przez nasz zespół (Kaczmarek i in., 2013), które były jedną z pierwszych prób wyłonienia osobowościowych i sytuacyjnych czynników motywacyjnych leżących u podstaw podejmowania pozytywnych interwencji. Dzięki wiedzy o tej grupie czynników motywacyjnych możliwe jest wyjaśnienie dróg, jakimi pozytywne interwencje rozprzestrzeniają się w społeczeństwie, oraz tego, w jaki sposób można skutecznie zwiększać motywację ludzi do eksperymentowania z pozytywnymi interwencjami we własnym życiu.
Oprócz wniosków z badań przedstawione zostaną również niektóre kwestie metodologiczne związane z prowadzeniem badań. Jest to ważne dla pełnego zrozumienia prezentowanej problematyki. Wnioski są zaś w takim stopniu pewne, w jakim pewna jest sama metoda. Kwestie metodologiczne mogą być również ważne dla planowania w obszarze pozytywnych interwencji własnych badań mających spełniać rygorystyczne wymogi metody naukowej. Postulat empiryzmu i metodologicznego rygoryzmu jest jednym z głównych postulatów psychologii pozytywnej (Lopez i Snyder, 2009; Seligman i Csikszentmihalyi, 2000; Trzebińska, 2008). Empiryzm to podstawowe kryterium wyróżniające psychologię pozytywną na tle wielu innych źródeł wiedzy o szczęściu, np. spekulatywnej wiedzy poradnikowej dostępnej w różnych postaciach i płynącej z wielu źródeł. Dzięki stosowaniu metod naukowych psychologia pozytywna pozwala systematycznie gromadzić rzetelną wiedzę, oddzielając wiedzę zdroworozsądkową (czyli to, co wydaje się skuteczne na pierwszy rzut oka) od tego, co ma rzeczywiste znaczenie dla szczęścia. Choć wiedza z zakresu pozytywnych interwencji w dużej mierze powtarza klasyczne pytania filozofii (Czym jest szczęście i jak do niego dążyć?) i często potwierdza znane prawdy, to jej wartość polega właśnie na tym, że podstawą gromadzenia tej nowej wiedzy są systematyczne testy różnych teorii z udziałem ochotników, stanowiące drogowskaz do dalszego rozwoju teorii lub ich odrzucenia. Dzięki temu zarówno w badaniach, jak i w zastosowaniach wiedzy dotyczącej pozytywnych interwencji łatwiejsze staje się unikanie ślepych uliczek i zmierzanie do celu dobrze opisaną trasą.
Z punktu widzenia optymisty (Seligman i Csikszentmihalyi, 2000) zachodnia kultura osiąga obecnie poziom rozwoju pod pewnymi względami podobny do kultury Aten rozkwitających w V wieku p.n.e., Florencji XV wieku czy wiktoriańskiej Anglii. Dzięki sprawnie działającej gospodarce i względnie stabilnej sytuacji politycznej duża część społeczeństwa może się zwrócić w stronę pozytywnej strony życia — więcej czasu poświęcać sztuce, filozofii, refleksji nad zdrowym i szczęśliwym życiem, poszukiwaniu nowych źródeł satysfakcji. Wielu naukowców mówi o tym, aby na obecnym etapie rozwoju mniejszą wagę przykładać do dalszego wzrostu wskaźników ekonomicznych państwa, a coraz większą do wskaźników dobrostanu jego mieszkańców (Forgeard, Jayawickreme, Kern i Seligman, 2011; Hamilton i Denniss, 2005). Ponadto coraz więcej państw, np. Francja, czyni starania, aby rzeczywiście realizować tego rodzaju politykę (Stiglitz, Sen i Fitoussi, 2010). Ludzie, również w Polsce, stają się coraz szczęśliwsi (Czapiński i Panek, 2015), a wraz z tym rośnie społeczne zapotrzebowanie na rzetelną wiedzę naukową, która odpowie na odwieczne pytania: czym jest dobre życie i co czynić, aby życie dawało ludziom poczucie spełnienia. Na tego rodzaju wiedzy można oprzeć profesjonalną pomoc psychologiczną, coraz lepiej przygotowaną do tego, aby nie tylko nieść ulgę w cierpieniu, lecz również coraz skuteczniej wspierać dążenia do szczęścia (Seligman, Steen, Park i Peterson, 2005). Wysoki poziom dobrostanu jest wartością samą w sobie (Tatarkiewicz, 2015), ale sprzyja także realizacji innych wartości, takich jak bliskie relacje międzyludzkie, zdrowie czy bezpieczeństwo materialne (Howell, Kern i Lyubomirsky, 2007; Lacruz, Emeny, Baumert i Ladwig, 2011; Lyubomirsky, Kind i Diener, 2005). Krokiem w kierunku wypracowania skutecznych metod zwiększania szczęścia jest nurt badań nad pozytywnymi interwencjami psychologicznymi rozwijany w ramach psychologii pozytywnej (Seligman i in., 2005).
Pozytywne interwencje psychologiczne prowadzą do wzrostu dobrostanu poprzez wzbudzanie pozytywnych emocji, przekonań i zachowań (Parks i Biswas-Diener, 2013). Pojęcie to zostało wprowadzone przez Martina E.P. Seligmana i jego współpracowników (2005) w pracy nawiązującej do klasycznych badań Michaela W. Fordyce’a (1977; 1983) nad kształtowaniem szczęścia. Pozytywne interwencje wywodzą się zatem z badań nad podstawowymi procesami psychologicznymi, zwłaszcza z badań eksperymentalnych nad intencjonalnymi źródłami ludzkiego szczęścia. Zgodnie z metodologią badań eksperymentalnych wykazanie zależności przyczynowo-skutkowych między różnymi procesami psychologicznymi a wzrostem dobrostanu wymaga opracowania skutecznych metod interwencji nasilających badane stany psychologiczne. Od tego typu badań wiedzie prosta droga do poszukiwań sposobów przełożenia odkrytych metod zwiększania dobrostanu na programy interwencji psychologicznych. Badania nad procesami podstawowymi zaowocowały więc badaniami stosowanymi, w których uczestniczyli ludzie poszukujący wsparcia w dążeniu do szczęścia (Parks, Della Porta, Pierce, Zilca i Lyubomirsky, 2012; Seligman i in., 2005).
W ciągu ostatnich 10 lat została zgromadzona bogata wiedza na temat pozytywnych interwencji. Stworzono ramy teoretyczne dla wyjaśnienia mechanizmu działania pozytywnych interwencji (Lyubomirsky i Layous, 2013; Lyubomirsky i in., 2005). Opracowano kilkanaście typów interwencji angażujących różne procesy psychologiczne, np. wdzięczność (Froh, Sefick i Emmons, 2008) i humor (Gander, Proyer, Ruch i Wyss, 2013), oraz oddziałujących na różne zmienne wynikowe, np. pozytywne emocje, zaangażowanie i poczucie sensu (Seligman i in., 2005), symptomy chorobowe (Flink, Smeets, Bergbom i Peters, 2015) czy zachowania prospołeczne (Drążkowski, Kaczmarek i Kashdan, 2015). Opracowano złożone programy pomocy psychologicznej wykorzystujące sekwencje pozytywnych interwencji (Seligman, Rashid i Parks, 2006; Suldo i Roth, 2014). Zbadano użyteczność pozytywnych interwencji dla osób zdrowych oraz grup klinicznych (Huffman i in., 2014; Kahler, Spillane, Day, Clerkin, Parks, Leventhal i Brown, 2014; Meyer, Johnson, Parks, Iwanski i Penn, 2012). Przygotowano trzy zbiorcze analizy wyników kilkudziesięciu badań poświęconych pozytywnym interwencjom (metaanalizy) ukazujące stopień ich skuteczności oraz warunki, w których pozytywne interwencje są najskuteczniejsze, i takie, w których ich skuteczność jest ograniczona (Bolier, Haverman, Westerhof, Riper, Smit i Bohlmeijer, 2013; Hone, Jarden, Schofield i Duncan, 2014; Sin i Lyubomirsky, 2009).
Pomimo szybkiego wzrostu wiedzy na temat pozytywnych interwencji wiele kwestii wciąż pozostaje niezbadanych. Do głównych problemów w tym obszarze badań należy ich niewystarczająca efektywność (effectiveness), a więc m.in. to, że choć skuteczność (efficacy) pozytywnych interwencji wykazywana jest w badaniach eksperymentalnych, niewiele osób podejmuje je spontanicznie w celu kształtowania własnego stylu życia. Problemem jest przede wszystkim stosowanie pozytywnych interwencji w warunkach naturalnych. Dla teoretyków i praktyków zmiany zachowań nie jest to zaskakujące, ponieważ formalnie zbliżone do pozytywnych interwencji zachowania zdrowotne również nie są powszechnie podejmowane, mimo wielu dowodów na ich skuteczność (Sheeran, 2002). Wciąż niewiele wiadomo, co motywuje ludzi do stosowania pozytywnych interwencji ani jakie psychologiczne koszty mogą się z tym wiązać (Wood, Froh i Geraghty, 2010).
Problematyka motywacji do podejmowania pozytywnych interwencji została przedstawiona w kolejnych rozdziałach tej pracy. Opisane są w niej również rezultaty badań realizowanych przez nasz zespół (Kaczmarek i in., 2013), które były jedną z pierwszych prób wyłonienia osobowościowych i sytuacyjnych czynników motywacyjnych leżących u podstaw podejmowania pozytywnych interwencji. Dzięki wiedzy o tej grupie czynników motywacyjnych możliwe jest wyjaśnienie dróg, jakimi pozytywne interwencje rozprzestrzeniają się w społeczeństwie, oraz tego, w jaki sposób można skutecznie zwiększać motywację ludzi do eksperymentowania z pozytywnymi interwencjami we własnym życiu.
Oprócz wniosków z badań przedstawione zostaną również niektóre kwestie metodologiczne związane z prowadzeniem badań. Jest to ważne dla pełnego zrozumienia prezentowanej problematyki. Wnioski są zaś w takim stopniu pewne, w jakim pewna jest sama metoda. Kwestie metodologiczne mogą być również ważne dla planowania w obszarze pozytywnych interwencji własnych badań mających spełniać rygorystyczne wymogi metody naukowej. Postulat empiryzmu i metodologicznego rygoryzmu jest jednym z głównych postulatów psychologii pozytywnej (Lopez i Snyder, 2009; Seligman i Csikszentmihalyi, 2000; Trzebińska, 2008). Empiryzm to podstawowe kryterium wyróżniające psychologię pozytywną na tle wielu innych źródeł wiedzy o szczęściu, np. spekulatywnej wiedzy poradnikowej dostępnej w różnych postaciach i płynącej z wielu źródeł. Dzięki stosowaniu metod naukowych psychologia pozytywna pozwala systematycznie gromadzić rzetelną wiedzę, oddzielając wiedzę zdroworozsądkową (czyli to, co wydaje się skuteczne na pierwszy rzut oka) od tego, co ma rzeczywiste znaczenie dla szczęścia. Choć wiedza z zakresu pozytywnych interwencji w dużej mierze powtarza klasyczne pytania filozofii (Czym jest szczęście i jak do niego dążyć?) i często potwierdza znane prawdy, to jej wartość polega właśnie na tym, że podstawą gromadzenia tej nowej wiedzy są systematyczne testy różnych teorii z udziałem ochotników, stanowiące drogowskaz do dalszego rozwoju teorii lub ich odrzucenia. Dzięki temu zarówno w badaniach, jak i w zastosowaniach wiedzy dotyczącej pozytywnych interwencji łatwiejsze staje się unikanie ślepych uliczek i zmierzanie do celu dobrze opisaną trasą.
więcej..
