Prawo autorskie w praktyce O prawach twórców i odbiorców utworów - ebook

Publikacja omawia złożone aspekty prawa autorskiego w odniesieniu do różnych rodzajów twórczości. Przedstawia praktyczne rozwiązania i wskazówki dla osób zainteresowanych konkretnymi dziedzinami, takimi jak: film, muzyka, fotografia, programy komputerowe, folklor i kulinaria.

Z książki czytelnik dowie się:
- jakie znaczenie dla prawa autorskiego ma sztuczna inteligencja;
- czy projekt budowlany i zrealizowany na jego podstawie budynek to dwa osobne utwory architektoniczne;
- czym jest „prawo panoramy”;
- kto jest dysponentem praw do wizerunku osoby historycznej.

Istotny walor opracowania stanowią także ilustracje, dzięki którym łatwiej jest zrozu­mieć praktyczne problemy w stosowaniu prawa autorskiego.

Publikacja zainteresuje prawników praktyków, którzy mają do czynienia z omawianymi zagadnieniami podczas wykonywania swoich czynności zawodowych. Będzie także cenną lekturą dla pracowników naukowych oraz studentów prawa, dziennikarstwa i kierunków artystycznych.

Wykaz skrótów | str. 11

Wspomnienie Kazimierza Wroczyńskiego, założyciela ZAiKS-u (1926 r.) | str. 13

Wstęp (Ewelina Szatkowska) | str. 15

Rozdział I

Utwór jako przedmiot prawa autorskiego. Zagadnienia podstawowe (Ewelina Szatkowska) | str. 17

Rozdział II

Architektura a prawo autorskie (Joanna Kostrzewska) | str. 31

1.Utwór architektoniczny | str. 31

2.Czy utwór architektoniczny musi być utrwalony na nośniku materialnym? | str. 33

3.Czy projekt budowlany i zrealizowany na jego podstawie budynek to dwa osobne utwory architektoniczne? | str. 34

4.Czy utworem architektonicznym może być projekt budowlany niezgodny z wymogami prawa budowlanego? Czy twórcą utworu architektonicznego może być osoba nieposiadająca odpowiednich uprawnień budowlanych? | str. 36

5.Czy utworem architektonicznym mogą być tak powtarzalne obiekty jak budynki z wielkiej płyty? | str. 37

6.Czy za twórcę utworu architektonicznego należy każdorazowo uznać osobę wskazaną jako projektant na egzemplarzu projektu budowlanego? | str. 38

7.Kto będzie uznany za twórcę utworu architektonicznego w przypadku projektu budowlanego sporządzonego przez architekta według koncepcji inwestora? | str. 38

8.Czy inwestor (lub inny projektant) może dokonać zmian w projekcie bez zgody twórcy? | str. 39

9.Czy inwestor może zburzyć obiekt będący utworem architektonicznym bez zgody jego twórcy? | str. 40

Rozdział III

Fotografia a prawo autorskie (Ewelina Szatkowska, Dagmara Jaroszewska-Choraś) | str. 42

1.Fotografia i utwór fotograficzny | str. 42

2.Twórczość zależna i inspiracja w fotografii | str. 50

3.„Prawo panoramy”. Możliwość utrwalania i rozpowszechniania ujęć z przestrzeni publicznej | str. 54

4.Fotografia reporterska oraz fotografia historyczna | str. 56

5.Fotografia portretowa oraz prawo ochrony wizerunku | str. 60

Rozdział IV

Filmy, seriale oraz kreacje aktorskie a prawo autorskie (Dominika Szumała) | str. 63

1.Wprowadzenie | str. 63

2.Cytat filmowy w popkulturze | str. 63

3.Ochrona tytułu filmowego | str. 66

4.Inspiracja filmem i serialem | str. 66

5.Maska artystyczna i wizerunek postaci | str. 68

6.Pomysł na serial | str. 69

7.Ekranizacja, remake, serial na zagranicznej licencji, format telewizyjny | str. 70

8.Spory o tantiemy do utworu audiowizualnego | str. 73

Rozdział V

Postacie historyczne a prawo autorskie (Dominika Szumała) | str. 76

1.Wprowadzenie | str. 76

2.Wizerunek postaci historycznej | str. 76

3.Zasady i formy ochrony wizerunku postaci historycznych | str. 77

4.Wykorzystanie wizerunku postaci historycznych w filmach | str. 81

5.Szczególne formy pośmiertnej ochrony wizerunku | str. 85

Rozdział VI

Postacie fikcyjne a prawo autorskie (Ewelina Szatkowska) | str. 87

1.Wprowadzenie | str. 87

2.Postać fikcyjna jako przedmiot prawa autorskiego | str. 90

3.Postać fikcyjna a kreacja aktorska | str. 92

4.Licencje oraz twórczość zależna i inspirowana postaciami fikcyjnymi | str. 93

5.Parodia postaci fikcyjnych | str. 96

6.Dozwolony użytek postaci fikcyjnych | str. 97

Rozdział VII

Muzea a prawo autorskie (Ewelina Szatkowska) | str. 101

1.Wprowadzenie. Regulacje prawnoautorskie w muzeum | str. 101

2.Status prawny eksponatów muzealnych i korzystanie ze zbiorów | str. 104

3.Wystawa muzealna jako przedmiot prawa autorskiego. Ingerencja w treść wystawy oraz warunki ekspozycji obiektów | str. 111

4.Twórczość pracownicza w muzeum | str. 115

5.Prawne aspekty digitalizacji oraz komercyjne wykorzystanie dzieł sztuki | str. 116

Rozdział VIII

Muzyka a prawo autorskie (Małgorzata Węgrzak) | str. 120

1.Wprowadzenie | str. 120

2.Pojęcie praw autorskich w muzyce | str. 123

3.Twórczość zależna w muzyce | str. 124

4.Utwór muzyczny – studium przypadku | str. 126

5.Utwór muzyczny a sztuczna inteligencja (AI) | str. 130

6.Uwagi końcowe | str. 132

Rozdział IX

Moda a prawo autorskie (Dagmara Jaroszewska-Choraś) | str. 133

1.Wprowadzenie | str. 133

2.Pojęcie mody | str. 134

3.Relacje pomiędzy prawem a modą w ujęciu historycznym | str. 134

4.Granice inspiracji w modzie | str. 135

5.Znaki towarowe w modzie | str. 142

6.Przywłaszczenia kulturowe w modzie | str. 146

Rozdział X

Folklor, wiedza tradycyjna, sztuka ludowa, rękodzieło a prawo autorskie (Joanna Marszałek) | str. 148

1.Pojęcie folkloru i sztuki ludowej | str. 148

2.Prawnoautorska ochrona folkloru | str. 149

3.Ochrona folkloru na przykładzie wybranych państw | str. 153

Rozdział XI

Kulinaria, przepisy a prawo autorskie (Dominika Szumała) | str. 157

1.Wprowadzenie | str. 157

2.Kulinaria jako procedury, metody i zasady działania | str. 158

3.Ochrona przepisu kulinarnego | str. 158

4.Wizualny aspekt potraw w prawie autorskim | str. 161

5.Blogi kulinarne jako bazy danych oraz receptury jako know-how | str. 162

6.Menu w świetle prawa autorskiego | str. 163

7.Fotografia kulinarna | str. 165

8.Wykorzystanie utworu lub wizerunku postaci przy tworzeniu produktów spożywczych | str. 166

Rozdział XII

Wykłady, prezentacje a prawo autorskie (Ewelina Szatkowska) | str. 168

1.Wprowadzenie | str. 168

2.Wykład jako przedmiot prawa autorskiego | str. 169

3.Przygotowywanie prezentacji z uwzględnieniem zasad korzystania z utworów w celach dydaktycznych lub naukowych oraz prawa cytatu | str. 174

4.Dozwolone korzystanie z wykładu | str. 181

Rozdział XIII

Opinia prawna a prawo autorskie (Małgorzata Węgrzak) | str. 183

1.Wprowadzenie | str. 183

2.Opinia prawna jako przedmiot prawa autorskiego | str. 184

3.Opinie prawne w orzecznictwie i poglądach doktryny | str. 185

4.Opinie prawne jako dokumenty urzędowe | str. 186

5.Uwagi końcowe | str. 188

Rozdział XIV

Wyniki badań naukowych a prawo autorskie (Ewelina Szatkowska) | str. 190

1.Pracowniczy utwór naukowy | str. 190

2.Badania naukowe jako przedmiot prawa autorskiego | str. 191

3.Cywilnoprawna ochrona wyników badań naukowych | str. 194

4.Utwór naukowy a wynik prac rozwojowych | str. 195

5.Prawo do wyników badań naukowych w regulaminach wybranych uczelni wyższych | str. 198

Rozdział XV

Badania archeologiczne a prawo autorskie (Paula Chmielowska) | str. 203

1.Wprowadzenie | str. 203

2.Zasady dokumentowania badań archeologicznych | str. 205

3.Sprawozdanie z badań archeologicznych – utwór naukowy czy dokument urzędowy? | str. 207

4.Twórcy zabytków i ich autorskie prawa osobiste | str. 213

5.Uwagi końcowe | str. 218

Rozdział XVI

Sztuczna inteligencja a prawo autorskie (Anna Bober-Kotarbińska) | str. 219

1.Pojęcie SI i pojęcie UM | str. 219

2.Czym jest sztuczna inteligencja? | str. 220

3.Czym jest uczenie maszynowe? | str. 221

4.Jakie znaczenie dla prawa autorskiego ma sztuczna inteligencja? | str. 222

5.Przykłady wykorzystania SI w procesach generowania dzieł artystycznych | str. 223

6.Wątpliwości i regulacje prawne | str. 229

7.Wybrane regulacje krajowe i regionalne | str. 232

8.Uwagi końcowe | str. 235

Rozdział XVII

Gry komputerowe a prawo autorskie (Jacek Markowski) | str. 237

1.Wprowadzenie | str. 237

2.Plagiat jako forma naruszenia | str. 239

3.Modyfikacja gier a prawo autorskie do gry komputerowej | str. 245

4.Technologia blockchain i NFT a prawo autorskie do gier | str. 247

5.Uwagi końcowe | str. 249

Rozdział XVIII

Sport a prawo autorskie (Mariusz Szatkowski) | str. 250

1.Wprowadzenie | str. 250

2.Sport a prawo autorskie – przegląd zagadnień do analizy | str. 252

3.Widowisko sportowe i relacja z niego jako przedmiot ochrony autorskoprawnej | str. 253

4.Odzież i sprzęt sportowy a prawo autorskie | str. 257

5.Projekty architektoniczne obiektów sportowych a prawo autorskie | str. 259

6.Opracowania sportowe a prawo autorskie | str. 262

7.Codzienna działalność klubów i organizacji sportowych a prawo autorskie | str. 266

Rozdział XIX

E-sport a prawo autorskie (Jacek Markowski) | str. 268

1.Wprowadzenie | str. 268

2.Prawo autorskie w e-sporcie | str. 269

3.Wizerunek e-sportowca | str. 272

4.Pojęcie wizerunku w prawie polskim | str. 273

5.Źródła ochrony wizerunku w prawie polskim | str. 274

6.Prawo do wizerunku e-sportowca oraz formy eksploatacji wizerunku e-sportowca | str. 276

7.Wizerunek małoletniego e-sportowca | str. 277

8.Uwagi końcowe | str. 278

Rozdział XX

Portale społecznościowe, blogi i vlogi a prawo autorskie (Anna Podolska) | str. 279

1.Wprowadzenie | str. 279

2.Digitalizacja utworów a prawa autorskie | str. 283

3.Ochrona różnych form twórczości artystycznej w Internecie | str. 286

4.Udostępnianie treści w sieci | str. 288

5.Licencje Creative Commons | str. 291

6.Środki ochrony i odpowiedzialność za naruszenia prawa w sieci | str. 296

Rozdział XXI

Tatuaże a prawo autorskie (Joanna Marszałek) | str. 301

1.Wprowadzenie | str. 301

2.Tatuaż jako przedmiot prawa autorskiego | str. 303

3.Wybrane spory dotyczące sztuki tatuowania | str. 306

Rozdział XXII

Wytwory natury (i ich ujęcia), dzieła zwierząt a prawo autorskie (Ewelina Szatkowska) | str. 311

1.Spór o „chmury burzowe” w produkcji Stranger Things, czyli formy naturalne i ich ujęcia w prawie autorskim | str. 311

2.Kompozycja z kwiatów jako przedmiot prawa autorskiego | str. 314

3.Odmiany roślin w świetle prawa autorskiego | str. 317

4.Status wytworów stworzonych przez zwierzęta | str. 318

5.Uwagi końcowe | str. 322

Literatura | str. 323

Autorzy | str. 335