Prawo giełdowe. Wydanie 3 - ebook

Wykaz skrótów

1. Akty normatywne

------------------------ -- -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
DomSkładU ustawa z 16.11.2000 r. o domach składowych oraz o zmianie Kodeksu cywilnego, Kodeksu postępowania cywilnego i innych ustaw (Dz.U. Nr 114, poz. 1191 ze zm.) – uchylona
DziałUbezpU ustawa z 23.5.2003 r. o działalności ubezpieczeniowej (tekst jedn. Dz.U. z 2010 r. Nr 11, poz. 66 ze zm.) – uchylona
DziałUbezpReasekU ustawa z 11.9.2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (tekst jedn. Dz.U. 2018 r. poz. 999 ze zm.)
FinPublU ustawa z 27.8.2009 r. o finansach publicznych (tekst jedn. Dz.U. 2017 r. poz. 2077 ze zm.)
FirmInwestR z 2005 r. rozporządzenie MF z 28.12.2005 r. w sprawie trybu i warunków postępowania firm inwestycyjnych oraz banków powierniczych (Dz.U. z 2006 r. Nr 2, poz. 8) – uchylone
FirmInwestR z 2009 rozporządzenie MF z 20.11.2009 r. w sprawie trybu i warunków postępowania firm inwestycyjnych, banków, o których mowa w art. 70 ust. 2 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, oraz banków powierniczych (Dz.U. Nr 204, poz. 1577) – uchylone
FirmInwestR z 2012 rozporządzenie MF z 24.9.2012 r. w sprawie trybu i warunków postępowania firm inwestycyjnych, banków, o których mowa w art. 70 ust. 2 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, oraz banków powierniczych (Dz.U. z 2015 r. poz. 878) – uchylone
FirmInwestR z 2018 rozporządzenie MF z 30.5.2018 r. w sprawie trybu i warunków postępowania firm inwestycyjnych, banków, o których mowa w art. 70 ust. 2 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, oraz banków powierniczych (Dz.U. z 2018 r. poz. 1112)
FundInwestU ustawa z 27.5.2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (tekst jedn. Dz.U. z 2018 r. poz. 1355 ze zm.), dawniej: ustawa z 27.5.2004 r. o funduszach inwestycyjnych
FundEmerytU ustawa z 28.8.1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (tekst jedn. Dz.U. 2018 r. poz. 1906 ze zm.)
GiełdTowarU ustawa z 26.10.2000 r. o giełdach towarowych (tekst jedn. Dz.U. z 2018 r. poz. 622 ze zm.)
InfEmitPapWR rozporządzenie MF z 19.2.2009 r. w sprawie informacji bieżących i okresowych przekazywanych przez emitentów papierów wartościowych oraz warunków uznawania za równoważne informacji wymaganych przepisami prawa państwa niebędącego państwem członkowskim (Dz.U. Nr 33, poz. 259 ze zm.) – uchylone
InfEmitPapWR z 2018 r. rozporządzenie Ministra Finansów z 29.3.2018 r. w sprawie informacji bieżących i okresowych przekazywanych przez emitentów papierów wartościowych oraz warunków uznawania za równoważne informacji wymaganych przepisami prawa państwa niebędącego państwem członkowskim (Dz.U. z 2018 r. poz. 757)
InfPublU ustawa z 6.9.2001 r. o dostępie do informacji publicznej (tekst jedn. Dz.U. z 2018 r. poz. 1330 ze zm.)
KapWewSysRyzykR
z 2017 r. rozporządzenie MRiF z 25.4.2017 r. w sprawie kapitału wewnętrznego, systemu zarządzania ryzykiem, programu oceny nadzorczej oraz badania i oceny nadzorczej, a także polityki wynagrodzeń w domu maklerskim (Dz.U. z 2017 r. poz. 856)
KC Kodeks cywilny
KK Kodeks karny
KPA Kodeks postępowania administracyjnego
KPC Kodeks postępowania cywilnego
KSFU ustawa z 7.11.2008 r. o Komitecie Stabilności Finansowej (Dz.U. Nr 209, poz. 1317) – uchylona
KSH Kodeks spółek handlowych
KZ rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z 27.10.1933 r. – Kodeks zobowiązań (Dz.U. Nr 82, poz. 598 ze zm.) – uchylone
NadMakroU ustawa z 5.8.2015 r. o nadzorze makroostrożnościowym nad systemem finansowym i zarządzaniu kryzysowym w systemie finansowym (tekst jedn. Dz.U. 2017 r. poz. 1934 ze zm.)
NBPU ustawa z 29.8.1997 r. o Narodowym Banku Polskim (tekst jedn. Dz.U. z 2017 r. poz. 1373 ze zm.)
NadRFinU ustawa z 21.7.2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym (tekst jedn. Dz.U. z 2018 r. poz. 621 ze zm.)
NadRKapU ustawa z 29.7.2005 r. o nadzorze nad rynkiem kapitałowym (tekst jedn. Dz.U. z 2018 r. poz. 1417 ze zm.)
NMSFU ustawa z 5.8.2015 r. o nadzorze makroostrożnościowym nad systemem finansowym i zarządzaniu kryzysowym w systemie finansowym (tekst jedn. Dz.U. z 2017 r. poz. 1934 ze zm.)
ObrInFinU ustawa z 29.7.2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (tekst jedn. Dz.U. z 2017 r. poz. 1768 ze zm.)
OchrKonkurU ustawa z 16.2.2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (tekst jedn. Dz.U. z 2018 r. poz. 798 ze zm.)
OdpNarFinPublU ustawa z 17.12.2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (tekst jedn. Dz.U. 2018 r. poz. 1458 ze zm.)
OfPublU ustawa z 29.7.2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych (tekst jedn. Dz.U. z 2018 r. poz. 512 ze zm.)
OrgiFunFunU ustawa z 28.8.1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (tekst jedn. Dz.U. z 2018 r. poz. 1906 ze zm.)
PostEgzAdmU ustawa z 17.6.1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (tekst jedn. Dz.U. z 2018 r. poz. 1314 ze zm.)
PrBank ustawa z 29.8.1997 r. – Prawo bankowe (tekst jedn. Dz.U. z 2017 r. poz. 1876 ze zm.)
PrPapW z 1991 r. ustawa z 22.3.1991 r. – Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi i funduszach powierniczych (tekst jedn. Dz.U. z 1994 r. Nr 58, poz. 239 ze zm.) – uchylona
PrPapW z 1997 r. ustawa z 21.8.1997 r. – Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi (tekst jedn. Dz.U. z 2005 r. Nr 111, poz. 937 ze zm.) – uchylona
PrPras ustawa z 26.1.1984 r. – Prawo prasowe (Dz.U. Nr 5, poz. 24 ze zm.)
PrRest ustawa z 15.5.2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne (tekst jedn. Dz.U. z 2017 r. poz. 1508 ze zm.)
PrUpNapr ustawa z 28.2.2003 r. – Prawo upadłościowe i naprawcze (tekst jedn. Dz.U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1361 ze zm.) – uchylona
PrUpad ustawa z 28.2.2003 r. – Prawo upadłościowe (tekst jedn. Dz.U. z 2017 r. poz. 2340 ze zm.)
RegGPW Regulamin Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie S.A. (stan na dzień 1.9.2016 r.)
RegKDPW Regulamin Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych (stan na dzień 28.6.2017 r.)
RegRozTraKDPW_CCP Regulamin Rozliczeń Transakcji KDPW_CCP S.A. (stan na dzień 30.9.2017 r.)
RynOfNotR z 2010 r. rozporządzenie MF z 12.5.2010 r. w sprawie szczegółowych warunków, jakie musi spełniać rynek oficjalnych notowań giełdowych oraz emitenci papierów wartościowych dopuszczonych do obrotu na tym rynku (Dz.U. Nr 84, poz. 547)
ustawa z 1991 r. zob. PrPapW z 1991 r.
ustawa z 1997 r. zob. PrPapW z 1997 r.
ustawa z 2005 r. zob. ObrInFinU
ZasObrotuGiełd Szczegółowe Zasady Obrotu Giełdowego uchwalone przez Zarząd GPW w Warszawie (stan na dzień 20.6.2017 r.)
------------------------ -- -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

2. Akty normatywne UE

-------------------------- -- ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
dyrektywa 98/26/WE dyrektywa 98/26/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 19.5.1998 r. w sprawie ostateczności rozrachunku w systemach płatności i systemach rozrachunku papierów wartościowych (­Dz.­Urz. WE L 166/1998, s. 45 ze zm.)
dyrektywa CRD III dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/76/UE z 24.11.2010 r. w sprawie zmiany dyrektyw 2006/48/WE oraz 2006/49/WE w zakresie wymogów kapitałowych dotyczących portfela handlowego i resekurytyzacji oraz przeglądu nadzorczego polityki wynagrodzeń (Dz.Urz. UE L 329/2010, s. 3)
dyrektywa MAD dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/57/UE z 16.4.2014 r. w sprawie sankcji karnych za nadużycia na rynku (dyrektywa w sprawie nadużyć na rynku) (Dz.Urz. UE L 173/2014, s. 179)
MiFID z 2004 r. dyrektywa 2004/39/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 21.4.2004 r. w sprawie rynków instrumentów finansowych zmieniająca dyrektywę Rady 85/611/EWG i 93/6/EWG i dyrektywę 2000/12/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz uchylająca dyrektywę Rady 93/22/EWG (Dz.Urz. UE L 145/2004, s. 1)
MiFID II dyrektywa Komisji 2006/73/WE z 10.8.2006 r. wprowadzającej środki wykonawcze do dyrektywy 2004/39/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do wymogów organizacyjnych i warunków prowadzenia działalności przez przedsiębiorstwa inwestycyjne oraz pojęć zdefiniowanych na potrzeby tejże dyrektywy (Dz.Urz. UE L 241/2006, s. 26)
MiFID II z 2014 r. dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/65/UE z 15.5.2014 r. w sprawie rynków instrumentów finansowych oraz zmieniająca dyrektywę 2002/92/WE i dyrektywę 2011/61/UE (Dz.Urz. UE L 173/2014, s. 349)
rozporządzenie 809/2004 rozporządzenie Komisji (WE) Nr 809/2004 z 29.4.2004 r. wykonujące dyrektywę 2003/71/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie informacji zawartych w prospektach emisyjnych oraz formy, włączenia przez odniesienie i publikacji takich prospektów emisyjnych oraz rozpowszechniania reklam (Dz.Urz. UE L 149/2004, s. 1 ze zm.)
rozporządzenie 1287/2006 rozporządzenie Komisji (WE) Nr 1287/2006 z 10.8.2006 r. wprowadzające środki wykonawcze do dyrektywy 2004/39/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do zobowiązań przedsiębiorstw inwestycyjnych w zakresie prowadzenia rejestrów, sprawozdań z transakcji, przejrzystości rynkowej, dopuszczania instrumentów finansowych do obrotu oraz pojęć zdefiniowanych na potrzeby tejże dyrektywy (Dz.Urz. UE L 241/2006, s. 1)
rozporządzenie 1060/2009 rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 1060/2009 z 16.9.2009 r. w sprawie agencji ratingowych (Dz.Urz. UE L 302/2009, s. 1 ze zm.)
rozporządzenie 2017/1129 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1129 z 14.6.2017 r. w sprawie prospektu, który ma być publikowany w związku z ofertą publiczną papierów wartościowych lub dopuszczeniem ich do obrotu na rynku regulowanym oraz uchylenia dyrektywy 2003/71/WE (Dz.Urz. UE L 168/2017, s. 12)
rozporządzenie EMIR rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 641/2012 z 4.7.2012 r. w sprawie instrumentów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym, kontrahentów centralnych i repozytoriów transakcji (­Dz.Urz. UE 201/2012, s. 1)
rozporządzenie MAR rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 596/2014 z 16.4.2014 r. w sprawie nadużyć na rynku (rozporządzenie w sprawie nadużyć na rynku) oraz uchylające dyrektywę 2003/6/WE Parlamentu Europejskiego i Rady i dyrektywy Komisji 2003/124/WE, 2003/125/WE i 2004/72/WE; (Dz.Urz. UE 173/2014, s. 1)
TEWG Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Gospodarczą
TFUE Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (wersja skonsolidowana Dz.Urz. UE C 202/2016, s. 47)
-------------------------- -- ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

3. Organy orzekające

----- -- -------------------------------------
ETS Europejski Trybunał Sprawiedliwości
NSA Naczelny Sąd Administracyjny
SA Sąd Apelacyjny
SN Sąd Najwyższy
WSA Wojewódzki Sąd Administracyjny
----- -- -------------------------------------

4. Czasopisma, publikatory

------------------- -- --------------------------------------------------------------------------------------
ADR Arbitraż i Mediacja
BiK Bank i Kredyt
BM Businessman Magazine
Biul. SN Biuletyn Sądu Najwyższego
Dz.U. Dziennik Ustaw
Dz.Urz. Dziennik Urzędowy
EiS Ekonomia i Środowisko
EPS Europejski Przegląd Sądowy
FP Forum Prawnicze
GB Gazeta Bankowa
GnG Gra na Giełdzie
GP Głos Prawa
GS Gazeta Sądowa
GSP Gdańskie Studia Prawnicze
GW Gazeta Wyborcza
HUK Czasopismo Kwartalne Całego Prawa Handlowego, Upadłościowego oraz Rynku Kapitałowego
KPP Kwartalnik Prawa Prywatnego
MiR Marketing i Rynek
MK Miesięcznik Kapitałowy
MoP Monitor Prawniczy
MoPB Monitor Prawa Bankowego
MoPod Monitor Podatkowy
MRiF Minister Rozwoju i Finansów
NE Nowa Europa
NoZ Nauki o Zarządzaniu
ONSA Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego
OSA Orzecznictwo Sądów Apelacyjnych
OSNC Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Cywilna
OSNK Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Karna
OSNP Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Pracy
OTK Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego
OTK-A Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego, Zbiór Urzędowy seria A
PB Prawo Bankowe
PCG Przegląd Corporate Governance
PG Prawo Gospodarcze
PiZS Praca i Zabezpieczenie Społeczne
PL Przegląd Legislacyjny
PNAE we Wrocławiu Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu
PNUŚ w Katowicach Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach
PM Prawo Morskie
PO Przegląd Organizacji
PPG Przegląd Prawa Giełdowego
PPH Przegląd Prawa Handlowego
PPP Przegląd Prawa Publicznego
PPW Prawo Papierów Wartościowych
PSiA Przegląd Sądowy i Administracyjny
Pr. Sp. Prawo Spółek
Prz. Pod. Przegląd Podatkowy
PS Przegląd Sądowy
PUG Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego
Rej. Rejent
RPEiS Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
R.Pr. Radca Prawny
RPW Rocznik Prawniczy Wileński
RZ Rynki Zagraniczne
SC Studia Cywilistyczne
SIS Studia Iuridica Silesiana
SIT Studia Iuridica Toruniensis
SP-E Studia Prawno-Ekonomiczne
SPP Studia Prawa Prywatnego
SZNUJ Studenckie Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego
TGM Technika i Gospodarka Morska
TSP-W Toruńskie Studia Polsko-Włoskie
TPP Transformacje Prawa Prywatnego
ZNAE w Krakowie Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Krakowie
ZPUKSW Zeszyty Prawnicze Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego
ŻG Życie Gospodarcze
------------------- -- --------------------------------------------------------------------------------------

5. Inne skróty

---------------------- -- ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
ASO alternatywny system obrotu (MTF – multilateral trading facility)
CESR Committee of European Securities Regulators (Komitet Europejskich Regulatorów Rynku Papierów Wartościowych)
EWG Europejska Wspólnota Gospodarcza
ESMA European Securities and Markets Authority (Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych)
GPW w Warszawie S.A. Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie S.A.
IOSCO International Organization of Securities Commissions (Międzynarodowa Organizacja Komisji Papierów Wartościowych)
ISIN international securities identifying number (międzynarodowy numer identyfikacyjny papierów wartościowych)
KDPW S.A. Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych S.A.
KNF Komisja Nadzoru Finansowego
KPW Komisja Papierów Wartościowych
KPWiG Komisja Papierów Wartościowych i Giełd
KRS Krajowy Rejestr Sądowy
MF Minister Finansów
MTF zob. ASO
nast. następny (-a, -e)
NBP Narodowy Bank Polski
NIK Numer Identyfikacyjny Klienta
tekst jedn. tekst jednolity
TFI towarzystwo funduszy inwestycyjnych
TGE S.A. Towarowa Giełda Energii S.A.
UOKiK Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
URE Urząd Regulacji Energetyki
UTP universal trading platform
WGT S.A. Warszawska Giełda Towarowa S.A.
WZA walne zgromadzenie akcjonariuszy

---------------------- -- ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Wykaz literatury

M. Bączyk i in., Papiery wartościowe, Kraków 2000

G. Bieniek (red.), Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga trzecia. Zobowiązania, t. 2, Warszawa 2009

R. Biskup, Wtórny obrót papierami wartościowymi. Zagadnienia prawne, Bydgoszcz–Lublin 2003

R. Blicharz, Nadzór Komisji Nadzoru Finansowego nad rynkiem kapitałowym w Polsce, Warszawa 2009

A. Chłopecki, Opcje i transakcje terminowe. Zagadnienia prawne, Warszawa 2001

A. Chłopecki, Usługi maklerskie w publicznym obrocie papierami wartościowymi, Warszawa 1995

A. Chłopecki, M. Dyl, Prawo rynku kapitałowego, Warszawa 2003

A. Chłopecki, M. Dyl, Prawo rynku kapitałowego, Warszawa 2011

M. Drewiński, Giełdy towarowe, Warszawa 1997

E. Gniewek (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, Warszawa 2008

J. Grabowski, Publiczny obrót papierami wartościowymi. Ustrój prawny i procedury, Warszawa 1996

M. Gutowski, Umowa opcji, Kraków 2003

K. Haładyj, Ustawa o ofercie publicznej. Komentarz, Warszawa 2009

R. Jurga, M. Michalski, Papiery wartościowe w obrocie masowym, Warszawa 1997

R. Jurga, M. Michalski, Spółka akcyjna w publicznym obrocie papierami wartościowymi, Warszawa 2000

W.J. Katner (red.), System Prawa Prywatnego, t. 9, Prawo zobowiazań – umowy nienazwane, Warszawa 2010

A. Kidyba, Kodeks spółek handlowych. Komentarz, t. 2, Warszawa 2010

J. Kołacz, Prawo papierów wartościowych i rynku kapitałowego. Repetytorium, Warszawa 2007

Z. Koźma, M. Ożóg (red.), Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Gdańsk 2010

K. Kruczalak, Prawo papierów wartościowych, Sopot 1998

M. Michalski, Kontrola kapitałowa nad spółką akcyjną, Kraków 2004

M. Michalski, Spółka akcyjna, Warszawa 2010

J. Mojak, Prawo papierów wartościowych. Zarys wykładu, Warszawa 2010

K. Pietrzykowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, t. 2, Warszawa 2009

L. Piętak, O organizacyi giełdy, PSiA 1876, Nr 22 i nast.

L. Piętak, O czynnościach giełdowych ze stanowiska prawa austriackiego, PSiA 1876, Nr 29 i nast.

R. Potrzeszcz, T. Siemiątkowski (red.), Komentarz do kodeksu spółek handlowych, t. 1, Spółka akcyjna i przepisy karne, Warszawa 2003

M. Rodzynkiewicz, Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2009

M. Romanowski, Umowa o pośrednictwo giełdowe (zlecenie maklerskie), Warszawa 2000

L. Sobolewski, System krajowego depozytu papierów wartościowych. Zagadnienia prawne, Warszawa 1996

S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks spółek handlowych. Komentarz, t. 3, Warszawa 2008

S. Sołtysiński (red.), System Prawa Prywatnego, t. 17B, Prawo spółek kapitałowych, Warszawa 2010

T. Sójka (red.), Ustawa o ofercie publicznej i warunkach wprowadzenia instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych. Komentarz, Warszawa 2010

J.A. Strzępka (red.), Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2009

A. Szumański (red.), System Prawa Prywatnego, t. 18, Prawo papierów wartościowych, Warszawa 2010

A. Szumański (red.), System Prawa Prywatnego, t. 19, Prawo papierów wartościowych, Warszawa 2006

P. Wajda, Rola decyzji administracyjnej w nadzorze nad polskim systemem finansowym, Warszawa 2009

M. Wierzbowski, L. Sobolewski, P. Wajda (red.), Prawo rynku kapitałowego. Komentarz, Warszawa 2018

M. Wierzbowski, P. Wajda, rec. K. Zacharzewski, Prawo giełdowe, Warszawa 2010, PUG 2011, Nr 7

S. Włodyka (red.), Prawo papierów wartościowych, Warszawa 2004

K. Zacharzewski, Szkoda giełdowa i jej naprawienie, Toruń 2015

K. Zacharzewski, Umowa o pośrednictwo giełdowe, Toruń 2008

F. Zoll, Klauzule dokumentowe. Prawo dokumentów dłużnych ze szczególnym uwzględnieniem papierów wartościowych, Warszawa 2001Przedmowa do wydania trzeciego

Trzecie wydanie „Prawa giełdowego” uwzględnia zmiany wynikające z implementacji dyrektywy MiFID II z 2014 r. na podstawie ustawy z 1.3.2018 r., która weszła w życie 21.4.2018 r. W wyniku tego procesu polskie regulacje obrotu instrumentami finansowymi doznały skomplikowania w stopniu niespotykanym w dotychczasowej historii. Nie ma się zresztą czemu dziwić, skoro obrót instrumentami finansowymi w naszym kraju rozwija się z dużą pomyślnością. Od września 2018 r. GPW w Warszawie S.A. ma oficjalny status rynku rozwiniętego (developed market).

Akty prawne kształtujące zręby prawa giełdowego przybrały w znacznej mierze walor „edukacyjny”, dzięki bardzo licznym odesłaniom. Zasada ignorantia iuris nocet zyskuje wyjątkowo silne wybarwienie właśnie na obszarze regulacji obrotu instrumentami finansowymi. Gdyby nie ta pożyteczna skądinąd technika legislacyjna, trudno byłoby o pełną orientację w obowiązującym zasobie normatywnym. Stosowanie i wykładnia przepisów prawa giełdowego – coraz bardziej europejskiego – nie należy do zadań najłatwiejszych, a po implementacji dyrektywy MiFID II z 2014 r. to wrażenie jeszcze spotęgowało się.

W ramach przedmowy należy dla porządku zwrócić uwagę na nieoczekiwany zwrot legislacyjny ustawodawcy polskiego pod wpływem regulacji europejskich, który polega na konsekwentnym zastępowaniu słowa „giełda” słowem „rynek regulowany” (w różnych przypadkach) na przestrzeni całej ustawy o obrocie instrumentami finansowymi. Po implementacji dyrektywy MiFID II z 2014 r. prawo giełdowe stało się mniej giełdowe, a bliżej mu verba legis do „prawa obrotu zorganizowanego” tudzież „prawa rynku regulowanego”.

Zmiana przedmiotu rozważań oraz tytułu podręcznika pod wpływem tych silnych bodźców normatywnych byłaby jednak całkowicie nie na miejscu, ponieważ nowa szata słowna oddaje tę samą materię dogmatyczną. Nowe prądy zostały skrupulatnie uwzględnione przede wszystkim ze względów praktycznych. Jak wiadomo, procedowany projekt implementacji dyrektywy MiFID II z 2014 r. liczył sobie wraz z uzasadnieniem oraz OSR ponad 1400 stron.

Trzecie wydanie „Prawa giełdowego” konsekwentnie opiera się na założeniu wyjściowym, ponieważ jako podręcznik akademicki obejmuje bazę. Bez ­względu na stan prawa trudno byłoby to zmienić. Aktualna edycja została również – oczywiście – całkowicie zaktualizowana i dostosowana do realiów normatywnych, a oprócz tego znalazło się też miejsce na omówienie instytucji nowych. Stan prawny na koniec września 2018 r.

Toruń, wrzesień 2018 r.

dr hab. adw. Konrad Zacharzewski, prof. UMKPrzedmowa do wydania drugiego

Drugie wydanie „Prawa giełdowego” zostało wzbogacone przede wszystkim o wywód poświęcony instytucjom prawnym jeszcze nieznanym albo nie dość dobrze ukształtowanym w chwili ukończenia pracy nad wydaniem pierwszym. Do tej kategorii można zaliczyć w głównej mierze prawne uwarunkowania idące w parze z fundamentalnym przeobrażeniem systemu depozytowo-rozliczeniowo-rozrachunkowego, dzięki powołaniu izby rozliczeniowej i utrzymaniu statusu KDPW S.A. jedynie w zakresie czynności depozytowych oraz rozrachunkowych. W perspektywie ostatnich dwóch lat jest to z pewnością najdonioślejsze wydarzenie, również w związku z uchwaleniem rozporządzenia EMIR (w lipcu 2012 r.), determinujące dalsze, niezmiernie doniosłe pozytywne konsekwencje, o skali oddziaływania nieznanej dotąd w prawie polskim, wynikające z nowelizacji ustawy o obrocie instrumentami finansowymi z 28.6.2012 r. (np. w zakresie statusu central counterparty oraz nowacji rozliczeniowej). Na tych obszarach pierwsze wydanie podręcznika utraciło kontakt z praktyką i dlatego zmiany są najgłębsze, przewijające się na przestrzeni całego wydania drugiego.

Towarzyszyła temu poszerzona refleksja przede wszystkim w związku z najnowszymi trendami rozwojowymi instytucji giełdowych w skali światowej, a na rodzimym gruncie – ze skutkami prywatyzacji GPW w Warszawie S.A. (listopad 2010 r.), która pociągnęła za sobą pomyślną konsolidację sektora giełdowego (udane przyjazne przejęcie TGE S.A. w lutym 2012 r.). Drugie wydanie szerzej nawiązuje też do postkryzysowej transformacji architektury nadzoru giełdowego w skali europejskiej oraz wciąż kontrowersyjnego ratingu. Natomiast w wymiarze stosunków prawa prywatnego odnosi się do niewątpliwej nowalijki, jaką stały się automatyczne systemy transakcyjne (HTF, algotrading), ugruntowane w polskiej praktyce giełdowej dzięki uruchomieniu na naszej giełdzie systemu transakcyjnego UTP (w listopadzie 2012 r.). Odnotowano również ekspansję praktyki compliance w przedsiębiorstwach firm inwestycyjnych oraz liberalizację wykonywania zawodów regulowanych w prawie polskim (tzw. deregulację), która objęła środowisko maklerskie.

Drugie wydanie podręcznika uwzględnia ogłoszone ostatnio liczne pozycje piśmiennictwa oraz wypowiedzi judykatury. Stan prawny na wrzesień 2012 r.

Toruń, wrzesień 2012 r.

Konrad ZacharzewskiPrzedmowa do wydania pierwszego

Społeczne zainteresowanie giełdą wzrasta i maleje stosownie do panującej rynkowej koniunktury. Natomiast jurydyczne aspekty obrotu giełdowego takim wahaniom nie podlegają. Giełda i obrót giełdowy niezmiennie ściągają na siebie zainteresowanie prawników akademickich, przedstawicieli praktyki wszystkich profesji oraz wymiaru sprawiedliwości. Prawo giełdowe jako stosunkowo młoda dyscyplina nie jest więc dotknięte zjawiskiem stagnacji, nie tylko ze względu na doniosłe znaczenie giełdy w aktualnych stosunkach społecznych i wyłaniające się w związku z tym ciekawe problemy na styku prawa administracyjnego, karnego oraz – oczywiście – cywilnego. Giełda od dwóch dekad zakotwiczona w polskim życiu gospodarczym wchodzi w trzecie dziesięciolecie jako przedsiębiorstwo nowoczesne. Siłą rzeczy prawo giełdowe jest więc kompozycją nowoczesnych instytucji prawnych.

Próba skomponowania syntetycznego wykładu prawa giełdowego wiąże się przede wszystkim z podstawową trudnością selekcji obszernego materiału i nadania odpowiedniej rangi zagadnieniom najważniejszym z różnych punktów widzenia. Zapewne niektóre fragmenty podręcznika nie zaspokoją w pełni poznawczych aspiracji znawców problematyki giełdowej. To zamierzony skutek przekrojowego podejścia do tematu, charakteru opracowania oraz wynikający z ograniczeń redakcyjnych. Szczegóły zwykło się zresztą omawiać w monografiach, komentarzach i opracowaniach systemowych, do których wypada odesłać zainteresowanych Czytelników. Oprócz lektury piśmiennictwa cenna też będzie z pewnością samodzielna analiza coraz bogatszego dorobku judykatury oraz obowiązujących przepisów aktów prawa giełdowego (wywód uwzględnia stan prawny na dzień 25.9.2010 r.).

Tytułowe prawo giełdowe jest w pewnym sensie klamrą dla licznych instytucji prawnych rynku kapitałowego, ale wiele wskazuje na to, że są już wystarczające podstawy wyodrębnienia prawa giełdowego jako dyscypliny uniwersyteckiej (dydaktycznej) oraz przedmiotu samodzielnych badań naukowych. Przepisy prawa giełdowego ze względu na przedmiot regulacji stanowią zbiór zamknięty, zasługujący na miano prawa giełdowego w ujęciu dogmatycznym. Wykładnia przepisów prawa giełdowego niczym nie różni się jednak od wykładni przepisów innych gałęzi prawa jeżeli chodzi o sferę metodologiczną (z uwzględnieniem charakteru poszczególnych unormowań). Z uwagi na hermetyczny aparat pojęciowy oraz adekwatną do realiów giełdowych technikę legislacyjną, niezbyt niekiedy przyjazną w fazie studiowania oraz stosowania, główny akcent w przypadku prawa giełdowego pada na językowo-logiczne metody wykładni. Trzeba przyznać, że prawo giełdowe jest skomplikowane. To niejako naturalna konsekwencja złożoności współczesnych stosunków giełdowych w różnych konfiguracjach podmiotowych. Przepisy obowiązującego prawa giełdowego nadają normatywny kształt nie tylko tradycyjnym konstrukcjom prawnym, ale także formułom nowoczesnym, gdzie indziej na ogół niespotykanym. I chociaż na piedestale w katalogu źródeł stoi oczywiście prawo pozytywne w rozumieniu konstytucyjnym, to do prawa giełdowego przenikają też z coraz większą siłą pierwiastki prawnonaturalne (zob. Rozdział III dotyczący regulacji prawnej obrotu giełdowego oraz Rozdział VII na temat bezpieczeństwa obrotu giełdowego).

Podręcznik przybliża najważniejsze instytucje prawa giełdowego według schematu wykładu akademickiego, z wyraźnym akcentem położonym na zagadnieniach prawa prywatnego. Takie są obecnie oczekiwania dydaktyki uniwersyteckiej, środowiska praktyków oraz wymiaru sprawiedliwości. Zagadnienia pozaprawne zostały odsunięte na margines, jako niezbędny kontekst towarzyszący. Materia obrotu giełdowego należy do dziedzin rozległych i wieloaspektowych, a włączenie do podręcznika wszystkich wątków wraz ze szczegółowym omówieniem rozmazałoby główne kontury wykładu.

W podręczniku został zaprezentowany kanon instytucji prawnych związanych z szeroko rozumianym obrotem giełdowym (zob. Rozdział IV na temat giełdy jako osoby prawnej, Rozdział V poświęcony podmiotowemu otoczeniu giełdy, Rozdział VI, w którym omówiono nadzór giełdowy, Rozdziały X i XI dotyczące waloru giełdowego oraz jego emisji, a także Rozdział XIII przedstawiający pośrednictwo giełdowe). Sporo miejsca poświęcono również instytucjom prawa giełdowego nie dość jaskrawo wybarwionym jak dotąd w literaturze pod spójnym hasłem wykładowym. Na uwagę zasługują zatem rozważania poświęcone takim sprawom, jak usytuowanie prawa giełdowego w systemie prawa (Rozdział I), bezpieczeństwo obrotu giełdowego (Rozdział VII), ustrój buchalterii giełdowej (Rozdział VIII), czynności obrotu giełdowego (Rozdział IX), umowa sprzedaży giełdowej (Rozdział XII), informacja giełdowa (Rozdział XIV), nadużycia giełdowe (Rozdział XV) oraz odpowiedzialność odszkodowawcza w stosunkach giełdowych (Rozdział XVI). Wskazane tutaj obszary tematyczne były oczywiście podejmowane w literaturze, ale w wymiarze rozproszonym. Główne płaszczyzny problemowe prawa giełdowego są ogólnie dobrze znane. W podręczniku nie znajdziemy jednak poglądów skrajnych, lecz raczej wypośrodkowane. Kierując się dążeniem do osiągnięcia efektu trwałości rozważań i niepodatności na ewentualne zmiany legislacyjne, także w skali Unii Europejskiej, zrezygnowano natomiast prawie zupełnie z techniki cytowania fraz ogłoszonych aktów prawa giełdowego.

Przewidziane jako wykład uniwersytecki opracowanie jest owocem pogłębionej refleksji naukowej oraz doświadczeń praktycznych. W pewnym zakresie nawiązuje ono do wydanej w 2008 r. w Toruniu monografii „Umowa o pośrednictwo giełdowe”. Tam właśnie można znaleźć więcej szczegółów (wraz z argumentacją) na wybrane tematy związane z obrotem giełdowym w ujęciu prawa prywatnego, z punktu widzenia giełdowych stosunków obligacyjnych (aktualnie potraktowanych fragmentarycznie). Przede wszystkim chodzi tutaj o zagadnienia waloru giełdowego, giełdowego cyklu rozliczeniowego, mechanizmu przejścia waloru giełdowego ze zbywcy na nabywcę, odpowiedzialności kontraktowej oraz – oczywiście – o pośrednictwo (zastępstwo) giełdowe i cykl czynności prowadzących do zmian w majątku finalnego nabywcy walorów giełdowych pośrednio zastępowanego przez firmę inwestycyjną. Wspomniana monografia może zainteresowanym prawnikom-cywilistom posłużyć jako podstawowy materiał uzupełniający do podręcznika we wskazanych zakresach, wraz z wykorzystanymi tam pozycjami literatury, także zagranicznej.

Panu Profesorowi Mirosławowi Bączykowi – Kierownikowi Katedry Prawa Cywilnego i Bankowego na Wydziale Prawa i Administracji UMK w Toruniu, Sędziemu Sądu Najwyższego, winien jestem względy specjalnej wdzięczności za poparcie ścieżki mojego rozwoju naukowego oraz za krytyczne podsycanie idei powstania podręcznika. Za przyjemność konstruktywnej dyskusji nad problematyką analizowaną w podręczniku uprzejmie dziękuję również Koleżankom i Kolegom zatrudnionym na Wydziale Prawa i Administracji UMK w Toruniu.

Toruń, listopad 2010 r.

Konrad Zacharzewski