Procesy imperium. Cykl Imperium Wilka. Tom 3 - ebook

PROLOG. WIESZANIE W LETNI PORANEK

PRO­LOG

_Wie­sza­nie w letni pora­nek_

„Kary­god­ność postępku rodzi się z zamiaru”.

Z _Sovań­skiego kodeksu kar­nego: Porady dla prak­ty­ku­ją­cych_ Cater­hau­sera

Pamię­tam, jak kie­dyś widzia­łam, jak wie­szają czło­wieka. Było to w nie­wiel­kim mie­ście, pięt­na­ście kilo­me­trów na pół­noc od Ley­en­swaldu, a jedy­nym, o czym byłam w sta­nie wtedy myśleć, było to, jak bar­dzo okrutne było zapla­no­wa­nie egze­ku­cji na tak piękny letni pora­nek.

Czło­wiek ten – jego nazwi­sko mi ucie­kło, podob­nie jak nazwa tam­tej­szego mia­sta – został uznany win­nym mor­der­stwa. Cho­dziło o jedną z tych nie­do­rzecz­nych spraw: uliczna kłót­nia o coś, co kilka godzin póź­niej powinno zostać roz­strzy­gnięte w tawer­nie. Zamiast tego twarde słowa zmie­niły się w nie­prze­my­ślane czyny i męż­czy­zna wbił swo­jej ofie­rze nóż w pierś. Potem uciekł, cho­ciaż Bres­sin­ger wytro­pił go zale­d­wie dzień póź­niej, ukry­wa­ją­cego się… w drze­wie.

Sie­dzia­łam z Vonval­tem w jed­nej z pry­wat­nych izb na pię­trze tawerny i patrzy­łam na robot­ni­ków, któ­rzy pod nad­zo­rem miej­skiego cie­śli budo­wali szu­bie­nicę. Sędzia sie­dział na biurku, prze­glą­da­jąc jakieś doku­menty, z któ­rych jed­nym był ofi­cjalny akt oskar­że­nia.

Sam zabójca gnił w miej­skim wię­zie­niu, w towa­rzy­stwie nemań­skiego spo­wied­nika.

– Po co ci to w ogóle potrzebne? – zapy­ta­łam, wska­zu­jąc per­ga­miny.

Vonvalt uniósł wzrok. Nie wyglą­dał na ziry­to­wa­nego tym, że mu prze­rwa­łam. Zazwy­czaj chęt­nie wyko­rzy­sty­wał oka­zję, by mnie cze­goś nauczyć, nawet jeśli byłam nie­grzeczna lub bez­czelna.

– Co masz na myśli? – zapy­tał.

– Te doku­menty. Ten…

– Akt oskar­że­nia.

– Akt oskar­że­nia. Po co zawra­cać sobie tym głowę?

Kiedy Vonvalt odchy­lił się, a potem wycią­gnął i zapa­lił fajkę, natych­miast zro­zu­mia­łam, że popeł­ni­łam błąd. Na jego ustach poja­wił się nikły uśmiech.

– Masz pro­blem z pro­ce­durą.

– Jeśli tak to nazy­wasz… – Wzru­szy­łam ramio­nami. – Po pro­stu wydaje mi się, że to strata czasu. I tak go powie­sisz. Rezul­tat jest taki sam. Po co posu­wać się do takiej… biu­ro­kra­cji?

Vonvalt roz­wa­żał to przez chwilę w ten swój iry­tu­jący, lekko kpiący spo­sób, jak zawsze, kiedy był w dobrym nastroju.

– Zasta­nówmy się nad tym. Co się wyda­rzyło? – Wska­zał za okno, mając na myśli mor­der­stwo.

Zdez­o­rien­to­wana ścią­gnę­łam brwi. Prze­cież dosko­nale wie­dział, do czego doszło.

– Mor­der­stwo. Pchnię­cie nożem. Pokłó­cili się o jakieś… Nema wie, narzę­dzia czy coś takiego? Jeden dźgnął dru­giego, ofiara zmarła i stąd mor­der­stwo. Widziało to mnó­stwo ludzi, jest więc wielu świad­ków. W całej tej spra­wie nie ma żad­nych wąt­pli­wo­ści.

– Zga­dza się, nie ma – powie­dział Vonvalt cicho, po czym zacią­gnął się dymem i wypu­ścił go z płuc. – No dobrze, a co się stało potem?

– Mor­derca zbiegł, a Dubine go schwy­tał.

– A potem?

Sap­nę­łam z fru­stra­cją.

– Prze­słu­cha­łeś go. Uży­łeś Głosu Cesa­rza i do wszyst­kiego się przy­znał. A teraz, zamiast go stra­cić, sie­dzisz tutaj, robisz notatki i każesz ludziom poświę­cać swój czas i wysi­łek na budowę szu­bie­nicy, z któ­rej jutro nie będzie już żad­nego pożytku!

Vonvalt uśmiech­nął się, widząc moje roz­draż­nie­nie.

– W takim razie wyobraźmy sobie, że mnie tu nie było – powie­dział. – Że nie mogłem użyć na nim Głosu i w ten spo­sób uzy­skać jego przy­zna­nia się do winy. Co by się wtedy stało?

– Miesz­kańcy mia­sta zatłu­kliby go na śmierć.

– Bądź poważna! – rzu­cił Vonvalt tak ostro, że aż drgnę­łam.

– Odbyłby się pro­ces – odpar­łam po chwili.

– W rze­czy samej. Zostałby prze­słu­chany przez praw­ni­ków i praw­do­po­dob­nie przez prze­wod­ni­czą­cego sądu. A teraz wyobraźmy sobie, że w trak­cie tych prze­słu­chań oka­zało się, że sprawca był wtedy nie­spełna rozumu. Co wtedy?

Otwo­rzy­łam usta, po czym znów je zamknę­łam. Już i tak poru­sza­łam się po nie­pew­nym grun­cie.

– Cóż… to co innego.

– Wła­śnie. Czy prawo powszechne prze­wi­duje ulgi dla tych, któ­rzy są ogar­nięci amo­kiem?

– Tak.

– Dla­czego?

– Nie wiem.

– Pomyśl!

Zasta­no­wi­łam się.

– Bo to nie jest ich wina.

– Dokład­nie. Kary­god­ność postępku rodzi się z zamiaru. „Czło­wiek, który nie potrafi wska­zać natury swo­ich czy­nów, nie może być sądzony wedle tych samych stan­dar­dów jak ten, który ją zna”. Cater­hau­ser. Z tego samego powodu nie ska­zu­jemy dzieci albo psów. – Postu­kał się pal­cem w skroń. – Nie wie­dzą, co czy­nią.

Na kilka chwil zapa­dła cisza, gdy roz­wa­ża­łam jego słowa.

– A co w przy­padku, gdyby ofiara zabiła wcze­śniej żonę sprawcy? – zapy­tał Vonvalt.

– Co masz na myśli?

– Mówię o tym… Co, jeśli czło­wiek, który został zamor­do­wany, sam wcze­śniej tego ranka zabił żonę sprawcy? Albo może jego dziecko? Co, jeśli sprawca dzia­łał w odwe­cie? Co wtedy?

– Wtedy… cóż, na­dal dopu­ścił się mor­der­stwa.

Vonvalt uśmiech­nął się i z apro­batą ski­nął głową.

– Tak. Ale czy to będzie spra­wie­dliwe, jeśli go powie­simy?

Zasta­no­wi­łam się nad tym i w końcu pokrę­ci­łam głową.

– Nie, zapewne nie.

– Nie. Co innego możemy więc zro­bić?

– Wysłać go do wię­zie­nia?

– Mogli­by­śmy wysłać go do wię­zie­nia. Mogli­by­śmy go tam wysłać na resztę jego życia; mogli­by­śmy go wysłać na wiele lat. Mógłby nawet nie zostać ska­zany. Sądzę, że bar­dzo trudno byłoby ci zna­leźć w Den­holtz kogoś, kto potę­piłby czło­wieka za zabi­cie mor­dercy swo­jej żony, prawda?

– Wydaje się to mało praw­do­po­dobne – przy­zna­łam.

Vonvalt odchy­lił się nieco i przez chwilę w mil­cze­niu palił fajkę.

– Popatrz, jak szybko ta pozor­nie pro­sta sprawa mor­der­stwa staje się zawiła. Gdy­by­śmy zła­pali sprawcę tuż po tym, jak wbił nóż w swoją ofiarę, i ścięli mu głowę nad rzeką, nie zada­jąc sobie nawet trudu, by zapy­tać, dla­czego to zro­bił, czy spra­wie­dli­wość zosta­łaby wymie­rzona?

– Nie… oczy­wi­ście, że nie – powie­dzia­łam, czu­jąc się nie­wdzięczna, jak to czę­sto było po lek­cjach Vonvalta.

– Nie, nie byłoby – odparł. Zga­sił i scho­wał fajkę, po czym ostatni raz prze­czy­tał akt oskar­że­nia. Usa­tys­fak­cjo­no­wany rów­nież go scho­wał i wstał. – Wiem, że pro­ce­dury wydają się nużące, suche i bez­ce­lowe… i czę­sto tak wła­śnie jest. Ale ist­nieją z jakie­goś powodu. A w przy­padku, kiedy mamy do czy­nie­nia ze sprawą życia i śmierci, są tym waż­niej­sze. Kto wie, co wyj­dzie w pra­niu.

– Rozu­miem.

Vonvalt ski­nął głową.

– Dobrze. Heleno, wiem, że prawo wydaje ci się nudne, ale uwierz mi, gdy mówię, że nie­wiele jest na świe­cie rze­czy waż­niej­szych niż pro­ce­dury.

Prych­nę­łam mimo­wol­nie. Vonvalt spoj­rzał na mnie ostro, lecz repry­menda, któ­rej się spo­dzie­wa­łam, nie padła. Zamiast tego spoj­rzał za okno, na robot­ni­ków koń­czą­cych budowę szu­bie­nicy. To był naprawdę piękny dzień.

– Chodźmy więc – powie­dział, rusza­jąc do drzwi. – Miejmy to już za sobą.ROZDZIAŁ I. NATURALNY PORZĄDEK ŚWIATA ZACZYNA UPADAĆ

I

_Natu­ralny porzą­dek świata zaczyna upa­dać_

„Życie jest bez zna­cze­nia. Zapo­mnij­cie o Kościele Nemań­skim: nikt ani nic, oprócz was samych, nie może was osą­dzać. Niech wasze czyny o was świad­czą. Nie­wielu z nas zostaje na dłu­żej w kory­ta­rzach ludz­kiej pamięci”.

Lord Wilk z Warin­stadt zwra­ca­jący się do pierw­szego Legionu w wigi­lię Bitwy pod Rabs­bach

Śni­łam o Mul­dau, kiedy nad­szedł atak.

Nie… śnie­nie to nie­wła­ściwe słowo. To był kosz­mar. Wszy­scy mie­li­śmy kosz­mary, już od wielu dni. Cza­sami mie­li­śmy je takie same, a wizje te pełne były zapo­wie­dzi nie­szczę­ścia; innymi razy były to zwy­czajne hor­rory, ale logiczne i kon­se­kwent­nie prze­ra­ża­jące. Dekady póź­niej modlę się o pozba­wioną snów noc. Modli­twy te rzadko kiedy się speł­niają.

Śni­łam o Mul­dau. Nie myśla­łam o nim zbyt czę­sto. Pierw­sze sie­dem­na­ście lat mojego życia w więk­szo­ści nie było szczę­śliwe, nazna­czone zim­nem i gło­dem, nie­bez­pie­czeń­stwem i samot­no­ścią. Były też jed­nak prze­bły­ski dobrych wyda­rzeń, nawet jeśli wcze­śniej ich nie dostrze­ga­łam.

W Mul­dau znaj­do­wało się sporo świą­tyń, w któ­rych orga­ni­zo­wano sporo przed­się­wzięć. Wiele z nich było sie­dzibą dra­pież­nych orga­ni­za­cji, w nie­wiel­kim stop­niu tylko lep­szych od miejsc, w któ­rych prano nie­le­gal­nie zdo­byte pie­nią­dze. Były też jed­nak takie jak Zakon Świą­tyni Świę­tej Grim­hildy, które słu­żyły swo­jemu celowi.

Cza­sami korzy­sta­łam z ich usługi. Kilka razy zamio­tłam izbę cho­rych, wytrze­py­wa­łam z kurzu obrusy na ołtarz czy pole­ro­wa­łam sre­bra, a wszystko to w zamian za cie­pły posi­łek i posła­nie na noc. W moim śnie matriona – kobieta, któ­rej imię dawno ule­ciało z mojej pamięci – zabrała mnie na bok, gdy jadłam posi­łek, by nauczyć mnie Głów­nych Cnót.

Tyle że cały czas zapo­mi­nała, jakie one były. Sie­działa w mil­cze­niu, zasta­na­wia­jąc się bez­owoc­nie, pod­czas gdy we mnie nara­stała coraz więk­sza nie­cier­pli­wość. Chcia­łam w spo­koju zjeść. Słu­cha­nie jej już i tak było straszne, jed­nak sie­dze­nie przy niej, kiedy się nie odzy­wała, było o wiele gor­sze.

Po chwili zaczę­łam nakła­niać ją do mówie­nia, ale ona na­dal mil­czała.

Moje naga­by­wa­nia stały się bar­dziej natar­czywe. Potem zaczę­łam do niej wołać, a wresz­cie krzy­czeć i wydzie­rać się na nią jak osza­lała, lecz odpo­wie­działa mi jedy­nie nie­zwy­kle pustym i zdez­o­rien­to­wa­nym spoj­rze­niem, jakby jej myśli spo­wi­jała mgła.

Kobieta zaczęła pła­kać, gdy jej umysł roz­pły­wał się w nicość i nie potra­fił ufor­mo­wać nawet jed­nej logicz­nej myśli. Kiedy wrzesz­cza­łam na nią, by powie­działa mi, jakie są te Cnoty, ogar­nęło ją ogromne prze­ra­że­nie i nie była w sta­nie myśleć już o niczym, a co dopiero o dogma­tach Wyzna­nia Nemy. Gdy istota jej ducha się ulot­niła niczym para znad wrzą­cej wody, spoj­rzała na mnie oczami sze­roko otwar­tymi z paniki i stra­chu, po czym znowu zaczęła wrzesz­czeć, skar­żąc się na swoje sza­leń­stwo, bez­rad­ność i nie­moc w obli­czu nagłego i osta­tecz­nego zaniku. Krzy­czała jak zwie­rzę albo nie­mowlę… jak coś pozba­wio­nego samo­świa­do­mo­ści i miej­sca w więk­szym świe­cie.

Potem sen bladł. Po tym pierw­szym razie mia­łam go jesz­cze wie­lo­krot­nie i koń­czył się zawsze mniej wię­cej w tym samym momen­cie: wrza­sku matriony, mojego wrza­sku… z któ­rym zaraz potem się budzi­łam.

Nie mam poję­cia, co ozna­czał ten kosz­mar. Do dziś tego nie wiem. Dzie­siątki lat roz­my­śla­nia nie odsło­niły w nim żad­nego głęb­szego sensu. Ale na­dal o tym myślę. Tak jak o wielu rze­czach z tam­tego czasu.

***

Sir Rado­mir zasła­niał mi dło­nią usta i nos. Jego ręka­wica pach­niała starą skórą i alko­ho­lem.

– W imię Nemy, dziew­czyno, ucisz się! – wyszep­tał.

Jego oddech cuch­nął winem. Naprawdę długo wyko­rzy­sty­wał alko­hol, by ode­gnać kosz­mary, lecz naj­now­sze tajem­ni­cze wizje spra­wiły, że nawet dla niego było to zbyt dużo.

Zamil­kłam. Odru­chowo chcia­łam usiąść, lecz sze­ryf naparł na mnie, przy­ci­ska­jąc mnie do ziemi.

– Nie – szep­nął, krę­cąc głową. Rozej­rzał się po holu. Do pomiesz­cze­nia wpa­dało nie­wiele księ­ży­co­wego bla­sku i zoba­czy­łam białka jego oczu.

Dwór trzesz­czał i huczał od wia­tru.

W panu­ją­cym mroku dostrze­głam mar­gra­bię, Seve­rinę von Oster­len. Miała na sobie zbroję i narzu­coną na nią biało-czarną pele­rynę Tem­pla­riu­szy. Na wpół leżała, oparta ple­cami o ścianę, z dło­nią na ręko­je­ści mie­cza i oczami lśnią­cymi od wycze­ki­wa­nia.

Odwró­ci­łam się powoli. Po dru­giej stro­nie holu, w podob­nej pozie, sie­dział Vonvalt. Pod­czas gdy von Oster­len ema­no­wała nie­po­ko­jem, on wyda­wał się spo­kojny, nie­mal pogrą­żony w medy­ta­cji. Zasta­na­wia­łam się, o czym myślał.

Sir Rado­mir powoli odsu­nął się ode mnie i wyco­fał do swo­jego naroż­nika. Wtedy zda­łam sobie sprawę, że tylko ja zasnę­łam.

Wszy­scy czworo leże­li­śmy w mil­cze­niu. Na zewnątrz wiatr jęczał w koro­nach drzew, świsz­cząc mię­dzy gałę­ziami i sze­lesz­cząc wśród liści. Drew­niane więźby w holu trzesz­czały, jak sta­tek na morzu, któ­rego takie­lu­nek nasiąkł wodą. Zimne powiewy szep­tały w strze­sze nad naszymi gło­wami, prze­no­siły pył i gruz.

Coś poru­szało się w tym hała­sie.

Krew zaczęła pul­so­wać mi w uszach, gdy wytę­ży­łam słuch. Cokol­wiek tam było, poru­szało się powoli i ostroż­nie. To, że cze­kało na powiewy wia­tru, sta­ra­jąc się ukryć kroki w sze­le­ście traw, suge­ro­wało celowe dzia­ła­nie, a nie, powiedzmy, prze­cho­dzącą obok łanię.

Ścią­gnę­łam brwi i prze­chy­li­łam głowę. Teraz roz­legł się dziwny… ciek­nący dźwięk, cho­ciaż na zewnątrz nie padał deszcz, a w holu nie było wody. Rozej­rza­łam się, ale nie dostrze­głam też żad­nych prze­cie­ków. Zda­wało się, że nikt inny tego nie sły­szał. Brzmiało to jak cichy stu­kot, gdy wino z prze­wró­co­nej czary prze­sią­kało przez deski stołu i kapało na pod­łogę.

_Ramayah_.

Słowo to poja­wiło się w moich myślach nagle, nie­pro­szone, wynu­rza­jąc się z głębi umy­słu.

Wtedy znów coś odwró­ciło moją uwagę. Coś dużego otarło się o drzewce prze­ciw­le­głej ściany w miej­scu, gdzie sie­dział Vonvalt, wyry­wa­jąc go z zamy­śle­nia.

Bez­wied­nie się­gnę­łam do ręko­je­ści mie­cza. Pozo­stali zacie­śnili swój uchwyt. Spoj­rza­łam na Vonvalta, sir Rado­mira i von Oster­len, ale nie można było nic zro­bić… nic, tylko uda­wać, że na­dal śpimy i – być może – w ten spo­sób zasko­czyć naszych napast­ni­ków.

Z bocz­nej strony holu dobie­gło ude­rze­nie, któ­rego nie można było zgo­nić na pogodę. Trzech intru­zów? Być może czte­rech? Czy może to zale­d­wie zwia­dowcy na czele więk­szej armii?

W naj­lep­szym razie byli to chcący nas obra­bo­wać ban­dyci. W naj­gor­szym jakaś mani­fe­sta­cja rodem z naszych kosz­ma­rów. Nie wia­domo. Rzu­ce­nie się przez drzwi, w ciem­ność, było sza­leń­stwem. Jedyne, co mogli­śmy zro­bić, to cze­kać i się modlić.

Teraz przy drzwiach roz­le­gły się kolejne odgłosy. Nie­które przy­po­mi­nały dra­pa­nie pazu­rami o drewno, a inne par­ska­nie, jakby węszą­cego dzika. Przez jedną, pełną nadziei sekundę myśla­łam, że było to wła­śnie to, a nas ogar­nęła para­noja i strach. Odwró­ci­łam się i popa­trzy­łam na Vonvalta, gotowa uśmiech­nąć się krzywo, prze­wró­cić oczami czy może poro­zu­mie­waw­czo mru­gnąć. W odpo­wie­dzi posłałby mi uśmiech, puścił ręko­jeść mie­cza i gestem wska­zał, bym wró­ciła do snu.

Zro­bił jedną z tych rze­czy – puścił ręko­jeść mie­cza. W następ­nej chwili jed­nak wycią­gnął z kie­szeni swój meda­lion Oleni i zawie­sił go na szyi.

Moje serce zabiło gwał­tow­nie.

– Nie – wykrztu­si­łam.

– Co? Co się dzieje? – zapy­tał sir Rado­mir.

Spoj­rza­łam na drzwi. Dra­pa­nie i par­ska­nie było teraz gło­śniej­sze.

Popa­trzy­łam na Vonvalta. Napo­tkał mój wzrok i nie­znacz­nie pokrę­cił głową. Jego twarz zasty­gła w kamien­nej masce.

– Co?! – syk­nął szep­tem sir Rado­mir.

– Myślę, że za chwilę zgi­niemy – powie­dzia­łam.

Wtedy drzwi otwo­rzyły się z trza­skiem.

***

Następny ranek był rześki. Niebo nad nami było czy­ste i błę­kitne, a powie­trze świeże i zimne. Odde­chy doby­wały się z naszych ust w obło­kach pary i wszy­scy owi­nę­li­śmy się pele­ry­nami. Wyszli­śmy z dworu, wyczer­pani, wstrzą­śnięci, lecz fizycz­nie bez uszczerbku.

Na zewnątrz nie było śladu po intru­zach – żad­nych odci­sków butów na pokry­tej rosą tra­wie, żad­nych poła­ma­nych kwia­tów ani prze­sta­wio­nych skrzyń czy beczek. Dwór nie nosił żad­nych śla­dów, poza tymi, które sami zosta­wi­li­śmy.

Wio­ska była typowa dla tej czę­ści Hau­ner­she­imu. Nie pamię­tam jej nazwy, tylko to, że była jakieś trzy­dzie­ści kilo­me­trów na pół­noc od Hofin­gen, ostat­niego więk­szego osie­dla przed ogromną, bez­ludną pustką, przez którą Zie­mie Pół­nocne owiane były złą sławą.

Daleko na wscho­dzie góry Hasse zmie­niły się w pod­nóże Lein­dau, cho­ciaż były na­dal na tyle wyso­kie, by pokry­wał je śnieg. Na zacho­dzie zaczy­nały się poła­cie lasów, cią­gną­cych się aż po Morze Pół­nocne i tol­skie wybrzeże.

Przed nami znaj­do­wało się osie­dle około pięć­dzie­się­ciu domów, któ­rych pokryte strze­chą dachy były tak strome i wyso­kie, że widzie­li­śmy głów­nie je. Po miesz­kań­cach wio­ski nie było śladu.

– Sir Rado­mi­rze – powie­dział Vonvalt.

– Tak?

– Spro­wadź barona.

– Dobrze.

Vonvalt, von Oster­len i ja cze­ka­li­śmy, gdy sir Rado­mir ruszył w stronę jed­nego z więk­szych domów jakieś czte­ry­sta metrów dalej i znik­nął w środku. Chwilę póź­niej wró­cił, tym razem z grupą męż­czyzn, na czele któ­rych szedł stary lord przy­po­mi­na­jący mi sir Otmara z Rill – zgar­biony i nie­do­ma­ga­jący; praw­do­po­dob­nie zarzą­dzał tym miej­scem, odkąd skoń­czył dwa­dzie­ścia kilka lat i prze­żył kilka poko­leń swo­ich rówie­śni­ków.

W końcu stary baron dotarł do nas w oto­cze­niu swo­ich pod­wład­nych.

– Nasz pro­blem został roz­wią­zany?

Vonvalt mil­czał przez chwilę.

– Tak uwa­żam.

Baron chrząk­nął.

– Przyj­mie­cie przed wyjaz­dem tro­chę jedze­nia?

– Tak – odparł Vonvalt. – Jedze­nia i infor­ma­cji, które mi zaofe­ro­wa­łeś.

Stary baron mru­gnął do mnie, lecz byłam w zbyt kiep­skim nastroju, by odpo­wie­dzieć mu uśmie­chem, któ­rego ocze­ki­wał. Jed­nakże jemu to naj­wy­raź­niej nie prze­szka­dzało.

– Chodźmy więc. Zjedzmy, a potem powiem wam, co wiem.

Jego pod­władni roz­sta­wili we dwo­rze stół i przy­nie­śli chleb, byśmy mogli zakoń­czyć nasz post. Przy­nie­śli też dzban wina, któ­rym szybko podzie­li­li­śmy się we czwórkę. Baron po nic nie się­gnął.

– Cóż, sir Dovy­da­sie – powie­dział, zwra­ca­jąc się do Vonvalta. – Wie pan już, co za bestia ter­ro­ry­zuje moich ludzi?

Vonvalt powoli ski­nął głową.

– Sądzę, że to rzadki rodzaj dzi­kiego kota… rzad­kiego tutaj, w Hau­ner Vale. O wiele czę­ściej można spo­tkać je w oko­li­cach Kovy, w pół­noc­nych regio­nach Kon­fe­de­ra­cji.

– Dużego dzi­kiego kota? – zapy­tał baron. W jego gło­sie zabrzmiała nuta scep­ty­cy­zmu.

– Zga­dza się – odparł spo­koj­nie Vonvalt. – Geven­nan sza­blo­zęby. Przez kolor umasz­cze­nia trudno je zauwa­żyć, a polują nie­mal wyłącz­nie w nocy. Wszy­scy go widzie­li­śmy.

– Tak, sły­sza­łem hałas – przy­znał baron, po czym zna­cząco spoj­rzał na roz­trza­skany rygiel, który do tej pory zapew­niał blo­kadę przed wej­ściem do głów­nego holu.

Vonvalt skło­nił głowę.

– To bez dwóch zdań prze­ra­ża­jąca bestia. Ale mam dwie dobre wia­do­mo­ści. Pierw­szą jest taka, że jest tu tylko jeden osob­nik, jako że te stwo­rze­nia nie żyją w gru­pach. Druga zaś, że praw­do­po­dob­nie odstra­szy­li­śmy go już na zawsze.

– Dla­czego pan tak mówi? I skąd ta pew­ność?

– Z mojego doświad­cze­nia z tymi stwo­rze­niami wiem, że ata­kują tylko przy dogod­nej oka­zji, żeru­jąc na bez­bron­nych. Szybko opusz­czają teren, na któ­rym muszą wal­czyć. Praw­do­po­dob­nie ni­gdy wię­cej go nie zoba­czy­cie.

Baron przy­jął ten wymysł z ulgą.

– W takim razie… wypijmy za to! – Pod­niósł kie­lich. – Mam wobec pana dług, sir Dovy­da­sie!

Vonvalt uśmiech­nął się lekko i nie­znacz­nym ruchem uniósł czarę.

– Był­bym wdzięczny, panie, gdy­byś podzie­lił się ze mną infor­ma­cjami, które posia­dasz.

Baron ski­nął głową.

– Tak, zasłu­żył pan na to. – Odwró­cił się do wej­ścia i zawo­łał: – Anthelm! Infor­ma­cje!

Vonvalt ścią­gnął brwi, gdy drzwi do dworu ponow­nie się otwo­rzyły. Tyle że tym razem weszło przez nie pię­ciu rosłych i uzbro­jo­nych w różną broń męż­czyzn.

– Co to, do kurwy, jest? – rzu­cił gwał­tow­nie sir Rado­mir, zry­wa­jąc się z miej­sca.

Von Oster­len i ja zro­bi­ły­śmy to samo i obie wycią­gnę­ły­śmy nasze krót­kie mie­cze.

Vonvalt na­dal sie­dział. Wska­zał nowo przy­by­łych.

– Nie mógł pan ich wyko­rzy­stać, by upo­rali się z sza­blo­zę­bym? – zapy­tał ze znu­że­niem.

– Tyle że nie było żad­nego sza­blo­zę­bego, prawda? Sędzio sir Kon­ra­dzie Vonval­cie?

Teraz to Vonvalt spoj­rzał na niego ostro. Przy­glą­dał mu się przez chwilę.

– Czyli wie pan, kim jestem.

Baron się roze­śmiał.

– Myślał pan, że jestem jakimś pro­win­cjo­nal­nym idiotą, co? – Uśmiech­nął się sze­roko. – Ni­gdy nie zapo­mi­nam twa­rzy, sir Kon­ra­dzie. – Ude­rzył się kciu­kiem w pierś. – Byłem w Sovie, gdy obej­mo­wał pan urząd. Tak… obaj byli­śmy wtedy młodsi, prawda?

Vonvalt nie zdo­łał ukryć zasko­cze­nia.

– To było ponad dwa­dzie­ścia lat temu.

Męż­czy­zna postu­kał pal­cem w skroń.

– A jed­nak pamię­tam wszystko, jakby to było wczo­raj.

Vonvalt spo­waż­niał.

– I co teraz? Masz pan zamiar mnie zabić?

– Okrył się pan hańbą, sir Kon­ra­dzie. Myślał pan, że wie­ści z Sovy nie dotarły do nas tutaj, na Zie­mie Pół­nocne? Każdy lord pana szuka. Za pań­ską głowę wyzna­czono wysoką nagrodę. Wystar­cza­jącą, by na kilka naj­bliż­szych lat zapew­nić tej wio­sce wik­tu­ały i han­del. To będzie moja spu­ści­zna. Żaden czło­wiek nie powie, że jej nie pozo­sta­wi­łem, ani że nie byłem wierny Autu­nowi.

Zapa­dło dłu­gie mil­cze­nie.

– Mia­łem nadzieję, że nie będzie tu roz­lewu krwi – powie­dział cicho Vonvalt.

Baron ponow­nie się roze­śmiał.

– Bo go nie będzie. Wła­śnie ci powie­dzia­łem… zosta­niesz pan poj­many i odwie­ziony do sto­licy.

– Nie cho­dziło mi o naszą krew.

Baron prych­nął i popa­trzył na nas nieco teatral­nie.

– Pijak, kobieta i smar­kata panienka. Twoja repu­ta­cja boha­tera Wojny Impe­rial­nej może i pana wyprze­dza, sir Kon­ra­dzie, ale nawet pan nie da rady pię­ciu ludziom. A już z pew­no­ścią nie z tą nędzną grupą. Rzuć­cie broń… i prze­stań­cie uda­wać, że jeste­ście kim­kol­wiek innym niż ska­zań­cami.

– Ty żało­sny, stary poje­bańcu – rzu­cił sir Rado­mir i splu­nął flegmą na pod­łogę. Kiedy ponow­nie się ode­zwał, w jego gło­sie brzmiał pełen zmę­cze­nia i roz­cza­ro­wa­nia gniew. – Co za strata czasu. I ludzi. Czy naprawdę musimy was teraz wszyst­kich zabić?

– Będziemy musieli – powie­działa von Oster­len z nie­za­do­wo­le­niem i ski­nęła głową w stronę barona. – On wie, kim jest sir Kon­rad.

Po raz pierw­szy baron zaczął tra­cić swe opa­no­wa­nie.

– Wystar­czy tego! Rzuć­cie broń albo będę zmu­szony wam ją ode­brać. A pamię­taj­cie lepiej… – dodał, wska­zu­jąc mnie, sir Rado­mira i von Oster­len – …że inte­re­suje mnie schwy­ta­nie tylko sir Kon­rada.

– Jeste­ście gotowi? – zapy­tał nas Vonvalt przez ramię, igno­ru­jąc barona. – Kiedy zacznie­cie, musi­cie dzia­łać szybko.

Wszy­scy ski­nę­li­śmy gło­wami, po czym odsu­nę­li­śmy się od sie­bie i zaci­snę­li­śmy ręce na mie­czach, sta­jąc w kla­sycz­nej sovań­skiej gar­dzie.

– O czym ty, w imię Nemy, mówisz? – zapy­tał gwał­tow­nie baron z gnie­wem i oszo­ło­mie­niem w gło­sie. – Na krew bogów, Anthelm! Bierz ich!

– _Rzuć­cie broń!_ – zagrzmiał Vonvalt Gło­sem Cesa­rza.

Pię­ciu ludzi w jed­nej chwili odrzu­ciło mie­cze, jakby ich rękami ste­ro­wał nie­wi­dzialny lal­karz. Patrzyli na sie­bie z prze­ra­że­niem, z otwar­tymi sze­roko oczami i roz­dzia­wio­nymi ustami, chwie­jąc się na nogach, jakby byli pijani. Pałki, maczety i pry­mi­tywne kro­pa­cze z hukiem upa­dły na zie­mię.

Szybko było po wszyst­kim. Led­wie zdą­ży­łam się ruszyć, gdy sir Rado­mir i von Oster­len zabili po dwóch męż­czyzn, dźga­jąc ich okrut­nie i rąbiąc mie­czami, jakby prze­dzie­rali się przez gąszcz. Ja wbi­łam ostrze w ramię prze­ciw­nika, który miał na tyle rozumu, by pró­bo­wać zablo­ko­wać mój cios, a kiedy się szarp­nął, tra­fi­łam go w oko. Nie mia­łam zamiaru zada­wać mu ciosu pro­sto w twarz… celo­wa­łam bar­dziej w odsło­niętą szyję, lecz mój ostry jak brzy­twa miecz, nie napo­tkaw­szy oporu kości wokół oczo­dołu, wśli­zgnął się gładko w jego mózg. Męż­czy­zna, w jed­nej chwili mar­twy, upadł tak nagle, że broń nie­mal wypa­dła mi z ręki.

Sir Rado­mir prze­pchnął się obok mnie i pod­ciął mu gar­dło, po czym wytarł ostrze o jego ubra­nie. To była rzeź­nia. Krew roz­le­wała się po pod­ło­dze niczym wino z prze­wró­co­nej butelki. Ktoś wrzesz­czał, długo i gło­śno, nie­prze­rwa­nie, z kolej­nym odde­chem. Chwilę trwało, nim zro­zu­mia­łam, że to baron.

Vonvalt nie ruszył się od stołu. Sie­dział nie­ru­chomo, mil­cząc, dopóki lord nie zaprze­stał krzy­ków.

Zaczę­łam się zasta­na­wiać czy któ­ryś z zabi­tych męż­czyzn nie był przy­pad­kiem jego synem.

– Chwilę temu zapy­tał mnie pan, czy mia­łem pana za pro­win­cjo­nal­nego idiotę – powie­dział Vonvalt. – Odpo­wiedź brzmi: tak, mia­łem. I nic, co pan tutaj zro­bił, nie zmie­niło tej opi­nii.

– Jak mogłeś…? Coś ty zro­bił? Jak mogłeś? Coś ty zro­bił?! – wrza­snął baron głu­pio.

Teraz to Vonvalt wycią­gnął swój krótki miecz, celowo powoli, i poło­żył go przed sobą na stole.

– Infor­ma­cje. W spra­wach, o któ­rych wczo­raj roz­ma­wia­li­śmy. Chciał­bym poznać odpo­wie­dzi. Wie pan, że mogę wycią­gnąć je z pana, czy pan tego chce, czy nie, dla­tego pro­szę oszczę­dzić mi czasu i wysiłku.

Przez długi czas sie­dział cier­pli­wie, aż w końcu baron uspo­koił się na tyle, by móc roz­sąd­nie coś powie­dzieć.

– Dla­czego miał­bym panu cokol­wiek powie­dzieć? – zapy­tał w końcu sta­rzec. – Nie­ważne, co zro­bię i tak mnie zabi­je­cie.

– Tak. Popeł­nił pan zbrod­nię pod­że­ga­nia do mor­der­stwa. Karą za to jest śmierć.

– Nie masz pan wła­dzy, by mnie stra­cić. Nie jest pan już Sędzią. W ogóle nie ma już Sędziów.

– Ofi­cjal­nie nie pozba­wiono mnie tej wła­dzy.

– Jest pan zdrajcą! – wyrzu­cił z sie­bie baron.

– Oskar­żo­nym o zdradę – spro­sto­wał Vonvalt, jakby te błahe poprawki miały zmie­nić zda­nie męż­czy­zny. – Mar­nuje pan mój czas. Czy muszę użyć na panu Głosu? Zapew­niam, że to nader nie­przy­jemne doświad­cze­nie.

Baron wyglą­dał na cał­ko­wi­cie god­nego poża­ło­wa­nia.

– Chcesz pan wie­dzieć wię­cej o „pogań­skiej armii”? – zapy­tał z nagłym jadem w gło­sie. – O Dra­edach i ban­dy­tach z pół­nocy nawie­dza­ją­cych lasy? Któ­rymi dowo­dzi dra­edyj­ska wiedźma? Zga­dza się? Wła­śnie to chce pan wie­dzieć?

– Powie­dział mi pan, że o tym sły­szał. Że ma pan wie­dzę na ten temat.

– Tak, sły­sza­łem o tym. O wszyst­kim, o czym panu wła­śnie powie­dzia­łem.

– Chciał­bym odkryć dokładną naturę i loka­li­za­cję tej wojow­ni­czej bandy.

– Nie mam poję­cia, gdzie są. Nie mam nawet poję­cia, czy w ogóle ist­nieją! Dla mnie brzmi to, jak abso­lutny non­sens.

Vonvalt ścią­gnął brwi.

– Powie­dział mi pan…

Baron gwał­tow­nie mach­nął ręką w stronę drzwi.

– Powie­dzia­łem, bo chcia­łem, żeby stwór, który ter­ro­ry­zo­wał wio­skę, został zabity, a wie­dzia­łem, że kto­kol­wiek miałby posia­dać do tego środki, to wła­śnie pan, Sędzio. Czło­wiek z talen­tem do wła­da­nia mie­czem i posia­da­jący magiczne moce, nawet jeśli zdrajca Korony… To była zbyt dobra oka­zja, bym pozwo­lił, by mnie omi­nęła. – Powiódł wzro­kiem po leżą­cych na pod­ło­dze zwło­kach, a smu­tek na jego twa­rzy mie­szał się ze zło­ścią. – Teraz rozu­miem, że było to coś wię­cej niż prze­klęty zbieg oko­licz­no­ści.

Vonvalt odchy­lił się na krze­śle. Widzia­łam, że z wysił­kiem powstrzy­my­wał gniew.

– Nie ma pan żad­nych infor­ma­cji. Jedy­nie zwa­bił mnie pan tutaj. Żeby mnie wyko­rzy­stać.

Baron wzru­szył ramio­nami. Za moimi ple­cami sir Rado­mir i von Oster­len wark­nęli ze zło­ścią.

Vonvalt wstał. I pod­niósł swój miecz.

– Gdy­bym był panem, sir, nie oka­zy­wał­bym tak jaw­nie lojal­no­ści wzglę­dem Autuna. Już nie.

– Prze­ją­łem Pół­noc­nie Zie­mie. Nie żywię żad­nej miło­ści do Dwu­gło­wego Wilka – prych­nął baron. – Ale znam war­tość pie­nią­dza. Wydał­bym pana dla nagrody i niczego wię­cej.

– To się dobrze składa. Skoro w Straż­nicy Mor­skiej nie ma już gar­ni­zonu, spo­dzie­wam się, że to tej „wojow­ni­czej wiedźmy” wkrótce będzie pan pod­da­nym. I z pew­no­ścią można ścią­gnąć z Hofin­gen wystar­cza­jąco wielu ludzi do ochrony.

Baron pokrę­cił głową.

– Straż­nica Mor­ska nie pozo­stała bez gar­ni­zonu.

Vonvalt zaci­snął dłoń na ręko­je­ści mie­cza, gotów zabić męż­czy­znę.

– Ow­szem, pozo­stała. Nie żeby miało to jakie­kol­wiek zna­cze­nie. Chce pan powie­dzieć coś jesz­cze? Każde pań­skie słowo, które może mi pomóc, gwa­ran­tuje panu kolejne kilka minut życia.

Baron pokrę­cił głową, lecz z oszo­ło­mie­niem, a nie w geście prze­cze­nia.

– Straż­nica Mor­ska nie pozo­stała bez gar­ni­zonu. Szes­na­sty Legion tam jest. Sam książę Gor­dan ich tam popro­wa­dził.

Vonvalt zamarł.

– Szes­na­sty Legion, a książę Gor­dan razem z nim, został wybity zale­d­wie kilka tygo­dni temu.

Baron ponow­nie pokrę­cił głową, tym razem bar­dziej ener­gicz­nie.

– Nie wiem, co mam wam powie­dzieć. Ale Legion nie został wybity. Zatrzy­mał się w for­tecy.

Vonvalt przez chwilę roz­wa­żał te słowa. Opu­ścił miecz i myśla­łam, że zamie­rza oszczę­dzić starca… lecz nagle zaczął ata­ko­wać go Gło­sem, raz za razem, pyta­jąc o pogło­ski o pogań­skiej wojow­ni­czej kró­lo­wej, naturę istoty ata­ku­ją­cej wio­skę, wie­ści, które dotarły o nim i księ­ciu Gor­da­nie, i wiele innych rze­czy.

Baron mógł być prze­bie­głym czło­wie­kiem, ale mówił prawdę… przy­naj­mniej w kwe­stii braku wie­dzy. Nie miał poję­cia o niczym prócz plo­tek, które sami sły­sze­li­śmy. Jed­nak nie­wzru­sze­nie twier­dził, że książę Gor­dan i Szes­na­sty Legion nie zostali zabici.

W końcu to Głos, a nie miecz, spro­wa­dził na niego śmierć. Jego gar­dło zaci­snęło się bole­śnie, oczy wywró­ciły się w głąb czaszki i upadł na twarz, gdy sta­nęło mu serce.

Vonvalt dło­nią w ręka­wiczce otarł pot z czoła. Przez chwilę przy­glą­dał się baro­nowi, po czym wsu­nął miecz do pochwy.

– Chodź­cie – powie­dział, po czym, stą­pa­jąc ostroż­nie nad cia­łami zabi­tych ludzi, wyszedł z dworu.

Podą­ży­li­śmy za nim. Zatrzy­ma­łam się na moment i spoj­rza­łam na runę wygna­nia, którą wyry­li­śmy na fra­mu­dze drzwi.

***

– Masz już nie­złą listę – powie­dział do mnie sir Rado­mir.

Zabra­li­śmy nasze konie i ruszy­li­śmy na pół­noc starą ścieżką zaro­śniętą wrzo­sem. Vonvalt mil­czał od chwili śmierci barona.

– Co masz na myśli? – spy­ta­łam z iry­ta­cją. Byłam wyczer­pana, zzięb­nięta i na­dal prze­ra­żona po wyda­rze­niach poprzed­niej nocy.

– Ludzi, któ­rych zabi­łaś – odparł sir Rado­mir. Pocią­gnął duży łyk ze swo­jego bukłaka, który wcze­śniej wypeł­nił winem z zapa­sów barona.

– Cóż za dziwny komen­tarz – rzu­ciła za nami von Oster­len. – Pro­wa­dzisz jakiś rejestr?

Sir Rado­mir wzru­szył ramio­nami.

– Mówię tylko, że Helena w prze­szło­ści trzy­mała się swo­ich wyso­kich ide­ałów. Szybko osą­dza tych, któ­rzy dopusz­czają się zabój­stwa.

– Wystar­czy! – zawo­łał Vonvalt z czoła naszej małej kara­wany niczym znu­żony nauczy­ciel.

– Umiem mówić za sie­bie – powie­dzia­łam.

– Tak – przy­znał sir Rado­mir, gdy Vonvalt wzru­szył ramio­nami. – To rze­czy­wi­ście potra­fisz.

– W tym, co zro­bi­li­śmy, nie było niczego wbrew prawu. Poj­ma­liby nas.

– Ach! – rzu­cił sir Rado­mir, wska­zu­jąc pal­cem moją twarz. – Ale dzia­łali w gra­ni­cach tego prawa. Za głowę sir Vonvalta wyzna­czono nagrodę, a zro­bił to sam cesarz.

– To była samo­obrona – powie­działa von Oster­len ze spo­ko­jem.

– Naprawdę? A może było to wyrżnię­cie grupy mło­dzień­ców, któ­rzy chcieli jedy­nie zasto­so­wać się do powszech­nego prawa? To z pew­no­ścią nie jest już naszym celem.

Poczu­łam, jak ogar­nia mnie gniew. Wyrzu­ci­łam ręce w górę.

– Co my takiego robimy? Jaki w tym sens? Czyli teraz… co? Powin­ni­śmy dać się schwy­tać, aresz­to­wać i wywieźć do Sovy, żeby tam publicz­nie nas stra­cono, pod­czas gdy Cla­ver zaata­kuje? Na krew bogów, zacho­waj swoje myśli dla sie­bie, jeśli ich jedy­nym celem jest wzbu­dza­nie anta­go­ni­zmów. Nema wie, że nasze życie już i tak jest wystar­cza­jąco trudne.

Sir Rado­mir mil­czał przez chwilę, po czym na jego ustach poja­wił się krzywy, nie­szczery uśmiech.

– Chcia­łem po pro­stu powal­czyć nieco w praw­nej deba­cie. Pomy­śla­łem, że wszyst­kim wam się to spodoba.

– Wystar­czy, sir Rado­mi­rze – powtó­rzył Vonvalt ze zmę­cze­niem w gło­sie.

Jesz­cze jakiś czas jecha­li­śmy w mil­cze­niu. Moje myśli zaczęły krą­żyć wokół Bres­sin­gera, jak to czę­sto było w ostat­nich dniach. Przy mało­mów­nych Vonval­cie i von Oster­len, i sko­rym do kłótni dup­kiem, jakim ostat­nio był sir Rado­mir, bar­dziej niż kie­dy­kol­wiek bra­ko­wało mi jego swo­body. To prawda, był zgryź­liwy i wyco­fany, ale czę­sto sta­no­wił kon­trast dla nastro­jów ludzi wokół niego. Kiedy Vonvalt był cichy, Bres­sin­ger śpie­wał; kiedy Vonvalt był ponury, Bres­sin­ger robił się gada­tliwy.

Gdyby był z nami teraz, z pew­no­ścią sta­rałby się zna­leźć języ­kową puentę – jego ulu­bioną roz­rywkę – lub zaba­wiać się z sir Rado­mi­rem w gry słowne. Albo pró­bo­wać spro­wo­ko­wać von Oster­len do uśmie­chu. To też by mu się udało. Bres­sin­ger potra­fił być nie­po­ha­mo­wany.

Uśmiech­nę­łam się, przy­wo­łu­jąc moje ulu­bione wspo­mnie­nia z nim, po czym przy­gry­złam język, by powstrzy­mać się od pła­czu. Tak bar­dzo za nim tęsk­ni­łam.

Minęło być może pół godziny, nim kto­kol­wiek z nas ponow­nie się ode­zwał.

Wró­ci­łam myślami do poprzed­niego wie­czoru i dworu, w któ­rym spa­li­śmy. Na usta powoli wypły­wało mi pyta­nie, lecz długo byłam zbyt ogar­nięta trwogą, by je wypo­wie­dzieć.

– Czy one wrócą? – zapy­ta­łam w końcu. Wyczu­łam, że sir Rado­mir i von Oster­len zesztyw­nieli. – Te istoty? Z ostat­niej nocy?

Pró­bo­wa­łam o nich nie myśleć. Były to maka­bry, podobne do tych, które sir Rado­mir i ja widzie­li­śmy w Keraq.

Maka­bry, które naj­wy­raź­niej za nami podą­żały.

– Raczej demony – mruk­nął sir Rado­mir.

– Prawda – zgo­dziła się cicho von Oster­len.

Vonvalt odwró­cił się. Jego twarz była szara i zmę­czona.

– Nie. Przy­naj­mniej nie tam. – Przy­po­mnia­łam sobie runę, którą wyrył na fra­mu­dze drzwi i wrzask istot, gdy się na nią natknęły – jakby nagle oblano je wrzącą smołą. – Ale… coś się dzieje na Pół­noc­nych Zie­miach. Czuję to. Zasłona mię­dzy świa­tami jest cienka… i z dnia na dzień staje się coraz cień­sza. A dopóki tak jest, oba­wiam się, że zoba­czymy wię­cej tych… „stwo­rów”.

– Mniej­sza o to – powie­dział sir Rado­mir, chcąc spro­wa­dzić roz­mowę na inny temat. – Co z tą całą gadką o Szes­na­stym Legio­nie? Każdy czło­wiek stąd aż do Sovy zga­dza się z infor­ma­cją, że został znisz­czony. Jak to moż­liwe, że zatrzy­mali się w Straż­nicy Mor­skiej?

– Zapew­niam cię, sir Rado­mi­rze – powie­dział Vonvalt, odwra­ca­jąc się od nas – że zamie­rzam się tego dowie­dzieć.

***

Jecha­li­śmy jesz­cze jakiś czas, aż w końcu kra­jo­braz zaczął się zmie­niać. Po chwili wrzo­so­wi­ska zostały za nami, podob­nie jak oto­czone nimi pola uprawne, i wje­cha­li­śmy na wiel­kie poła­cie bagnisk. Nad­cią­gnęły chmury i w poran­nym świe­tle wszystko wokół nas wyda­wało się szare i bez­barwne.

Nim osta­tecz­nie opu­ści­li­śmy naj­bar­dziej zewnętrzne oko­lice wio­ski, natknę­li­śmy się na żało­sny widok nik­nący w gęstwi­nie krze­wów. Była to stara kapliczka ku czci Nemy, lecz ołtarz był prze­chy­lony, jele­nia czaszka spa­dła na zie­mię, a na kamie­niach widoczny był jedy­nie słaby ślad wosku. Po prze­ro­śnię­tych rośli­nach, które oto­czyły pod­stawę ołta­rza, widać było, że miej­sce stało zanie­dbane już od bar­dzo dawna.

– Powin­ni­śmy kazać wie­śnia­kom to napra­wić – powie­działa von Oster­len.

Vonvalt spoj­rzał na kapliczkę.

– Niby czemu, do dia­bła, miał­bym się tym przej­mo­wać? – mruk­nął i pośpie­szył swo­jego konia w głąb odlud­nego i bez­li­to­snego kraju.